Sau khi sinh con muốn nghỉ việc luôn có cần báo trước?

Luật sư Nguyễn Việt Hà trả lời như sau:

1. Về loại hợp đồng lao động

Bạn đang công tác tại một doanh nghiệp nước ngoài với thời hạn hợp đồng lao động là 03 năm, vậy căn cứ vào Điều 22 Bộ luật lao động năm 2012 về các loại hợp đồng lao động thì hợp đồng của bạn thuộc loại hợp đồng lao động xác định thời hạn. “Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng” (điểm b khoản 1 Điều 22).

2. Về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động

Điều 37 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định như sau:

“1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;

d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;

đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;

e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;

g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.

2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước:

a) Ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g khoản 1 Điều này;

b) Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 03 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này;

c) Đối với trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều này thời hạn báo trước cho người sử dụng lao động được thực hiện theo thời hạn quy định tại Điều 156 của Bộ luật này.”

Do đó, nếu sau khi sinh con muốn nghỉ việc luôn thì phải thuộc một trong số trường hợp như quy định tại khoản 1 điều 37 Bộ luật Lao động năm 2012 và phải báo trước cho người sử dụng lao động ít nhất 30 ngày (vì hợp đồng lao động của bạn là hợp đồng xác định thời hạn).

3. Nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

“Điều 43. Nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

1. Không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.

3. Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này.”

Như vậy, nếu bạn nghỉ việc không báo trước cho công ty thì thuộc trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật. Khi đó, bạn có trách nhiệm phải bồi thường cho công ty một nửa tháng tiền lương và một khoản tiền tương ứng với số ngày nghỉ mà không báo trước, ngoài ra còn phải hoàn trả chi phí đào tạo (nếu có).

4. Về việc lấy lại sổ bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc

Điều 47 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định:

“Điều 47. Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.”

Như vậy, công ty có trách nhiệm chốt sổ bảo hiểm xã hội và trả sổ bảo hiểm khi người lao động nghỉ việc. Kể cả việc người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không báo trước thì công ty vẫn phải trả sổ. Việc giữ sổ và đòi bồi thường khi người lao động nghỉ ngang là không đúng quy định pháp luật.