Pháp lý doanh nghiệp 
Nhiều người vẫn nhầm tưởng án treo với cải tạo không giam giữ vì cho rằng chúng đều là biện pháp không phải ngồi tù. Tuy nhiên, giữa hai biện pháp đó vẫn có sự khác nhau cơ bản.
Điểm giống nhau giữa án treo và cải tạo không giam giữ
Án treo và cải tạo không giam giữ là hai trong những biện pháp được áp dụng với người đã bị kết án được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015. Đây là hai biện pháp thể hiện sự khoan hồng của pháp luật đối với người phạm tội, để họ không bị cách ly khỏi xã hội, vẫn được làm việc, sinh sống như bình thường.
Theo đó, hai biện pháp này đều có điểm giống nhau bao gồm:
- Đều không để người bị kết án phải ngồi tù mà được tự do hoạt động ở ngoài xã hội. Người được áp dụng hai biện pháp này phải có nơi cư trú rõ ràng, nơi làm việc ổn định.
- Cơ quan chịu trách nhiệm giám sát, giáo dục các đối tượng được hưởng án treo và cải tạo không giam giữ là:
+ Cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc
+ Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan có thẩm quyền trong việc giám sát, giáo dục người đó.
- Thực hiện một số nghĩa vụ giống nhau như:
+ Chấp hành nghiêm chỉnh cam kết của mình trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, nội quy, quy chế của nơi cư trú, làm việc;
+ Tích cực tham gia lao động, học tập
+ Phải có mặt theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức được giao giám sát, giáo dục.
+ Phải khai báo tạm vắng nếu đi khỏi nơi cư trú 01 ngày
+ Nộp bản tự nhận xét 03 tháng một lần cho người trực tiếp giám sát, giáo dục
Án treo khác cải tạo không giam giữ thế nào? (Ảnh minh họa)
Sự khác nhau giữa án treo và cải tạo không giam giữ
Bên cạnh điểm tương đồng trên, cải tạo không giam giữ và án treo có khá nhiều điểm khác nhau. Cụ thể:
STT | Tiêu chí | Án treo | Cải tạo không giam giữ |
1 | Căn cứ pháp lý | - Điều 65 Bộ luật Hình sự 2015 - Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao | - Điều 36 Bộ luật Hình sự 2015 - Nghị định 60/2000/NĐ-CP của Chính phủ - Thông tư liên tịch 09/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC - Luật Thi hành án hình sự 2010 |
2 | Định nghĩa | Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện, được Tòa án áp dụng đối với người phạm tội bị phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, xét thấy không cần bắt họ phải chấp hành hình phạt tù. | Hình phạt cải tạo không giam giữ là hình phạt nhằm tạo điều kiện cho người bị phạt cải tạo không giam giữ được lao động, học tập tại cộng đồng và chứng tỏ sự hối cải, hoàn lương của mình. |
3 | Bản chất | Là một biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện. | Là hình phạt chính |
4 | Điều kiện áp dụng | - Bị xử phạt tù không quá 3 năm - Có nhân thân tốt - Có nhiều tình tiết giảm nhẹ - Xét thấy không cần thiết phải bắt chấp hành hình phạt tù | - Phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng - Xét thấy không cần thiết phải cách ly người phạm tội khỏi xã hội. |
5 | Các trường hợp không được hưởng | - Người phạm tội là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tính chất chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. - Bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng đề nghị truy nã. - Phạm tội mới trong thời gian thử thách; người đang được hưởng án treo bị xét xử về một tội phạm khác thực hiện trước khi được hưởng án treo. - Người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội - Người phạm tội nhiều lần - Người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm | Vi phạm các điều kiện áp dụng nêu trên |
6 | Thời hạn phạt, thử thách | - Bị phạt tù không quá 03 năm - Thời gian thử thách bằng hai lần mức hình phạt tù, trong khoảng từ 01 năm – 05 năm - Có thể được rút ngắn thời gian thử thách | - Thời gian áp dụng từ 06 tháng đến 03 năm - Được xét giảm thời hạn hoặc miễn chấp hành hình phạt: + Đã chấp hành được một phần ba thời hạn + Có nhiều tiến bộ + Lập công + Mắc bệnh hiểm nghèo |
7 | Nghĩa vụ | - Chấp hành đầy đủ các hình phạt bổ sung, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại. - Phải có công an cấp xã đến làm việc với UBND nơi được giao giám sát, giáo dục nếu đi khỏi nơi cư trú từ 03 tháng đến 06 tháng | - Làm bản cam kết nêu rõ nội dung quyết tâm và hướng sửa chữa lỗi lầm của mình và phải có ý kiến của người được phân công trực tiếp giám sát, giáo dục - Trường hợp đi khỏi nơi cư trú từ 03 tháng đến 06 tháng, thì phải có nhận xét của Công an cấp xã nơi người đó đến lưu trú hoặc tạm trú để trình UBND cấp xã được giao giám sát, giáo dục người đó. - Ghi chép đầy đủ các nội dung quy định trong sổ theo dõi và nộp cho người trực tiếp giám sát, giáo dục khi hết thời hạn cải tạo không giam giữ; - Khai báo và giao nộp đầy đủ phần thu nhập bị khấu trừ theo quyết định của Tòa án cho cơ quan thi hành án dân sự. Nếu không nộp đúng hạn thì phải chịu lãi suất theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; |
8 | Trách nhiệm giám sát, giáo dục | Chính quyền địa phương nơi người đó cư trú | Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú |
9 | Hậu quả khi vi phạm | - Có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung - Cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì bị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án được hưởng án treo - Phạm tội mới thì phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới | Nếu vi phạm nghĩa vụ chấp hành án, đã bị nhắc nhở từ hai lần trở lên nhưng vẫn còn tiếp tục vi phạm thì sẽ bị kiểm điểm |
Trên đây là những điểm giống và khác nhau giữa án treo và cải tạo không giam giữ. Để tìm hiểu thêm các quy định về các hình phạt khác trong Hình sự, đón đọc tại đây.
