Giao hàng không đúng chủng loại, bên mua xử lý như thế nào?

1. Bên bán có trách nhiệm gì khi giao hàng hóa?

Hợp đồng mua bán hàng hóa về bản chất là một dạng của hợp đồng dân sự về việc mua bán tài sản. Tuy nhiên, hợp đồng mua bán hàng hóa có những nét đặc thù riêng riêng.

Vì vậy, hiện nay việc thực hiện giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa thực hiện theo quy định tại Luật Thương mại 36/2005/QH11 và Bộ luật Dân sự 2015. 

Theo đó, Điều 34, Điều 45, Điều 46 Luật Thương mại 2005 quy định khi giao hàng hóa theo hợp đồng mua bán, bên bán có nghĩa vụ sau:

• Bên bán phải bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hoá

Bên bán không được phép bán những hàng hóa vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ. 

Bên bán phải chịu trách nhiệm nếu có tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hóa mà bên bán đã bán.

• Bên bán bảo đảm quyền sở hữu đối với hàng hoá

Khi giao hàng hóa cho bên mua, bên bán phải bảo đảm các nội dung sau:

• Quyền sở hữu tài sản của bên mua đối với hàng hóa mà bên bán đã bán không bị tranh chấp bởi một bên thứ ba;

• Hàng hóa được bán phải hợp pháp;

• Việc chuyển giao hàng hoá hợp pháp.

• Giao hàng hóa và các chứng từ liên quan đến hàng hóa

Bên bán phải giao hàng hóa và các chứng từ theo thỏa thuận tại hợp đồng về số lượng, chất lượng, hình thức thức đóng gói, bảo quản hàng hóa và các quy định khác được thỏa thuận tại hợp đồng.

• Giao hàng đúng số lượng, đồng bộ và đúng chủng loại;

Ngoài ra, bên bán cũng có nghĩa vụ phải giao hàng hóa đúng thời gian, địa điểm theo thỏa thuận tại hợp đồng và bảo hành hàng hoá theo nội dung và thời hạn đã thỏa thuận tại hợp đồng.

2. Bên bán giao hàng không đúng chủng loại, bên mua xử lý thế nào?

Chủng loại của hàng hóa được xem xét vào đặc điểm, tính chất của hàng hóa có giống với nội dung mà các bên đã thỏa thuận tại hợp đồng hay không. 

Nếu hàng hóa có những đặc điểm, tính chất không đúng như thỏa thuận của các trong hợp đồng thì được xem là giao hàng hóa không đúng chủng loại.

Theo quy định tại Điều 439 Bộ luật Dân sự 91/2015/QH13, nếu hàng hóa được giao không đúng chủng loại thì bên mua có thể xử lý theo những cách sau đây:

• Nhận hàng hóa và thanh toán tiền hàng theo giá do các bên thỏa thuận;

• Yêu cầu bên bán giao hàng hóa đúng chủng loại và thực hiện bồi thường thiệt hại;

• Hủy bỏ hợp đồng mua bán hàng hóa giữa các bên và yêu cầu bên bán bồi thường thiệt hại nếu việc giao hàng hóa không đúng chủng loại của bên bán làm cho bên mua không đạt được mục đích của việc giao kết hợp đồng.

Nếu hàng hóa được giao gồm nhiều chủng loại mà bên bán giao không đúng chủng loại so với thỏa thuận tại hợp đồng đối với một hoặc một số loại hàng hóa thì bên mua có thể hủy bỏ phần hợp đồng liên quan đến loại hàng hóa đó và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Đồng thời tại Điều 41 Luật Thương mại 2005 có quy định trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác, nếu hợp đồng mua bán hàng hóa chỉ quy định thời hạn giao hàng mà không xác định thời điểm giao hàng cụ thể và bên bán giao hàng trước khi hết thời hạn giao hàng và giao hàng không đúng chủng loại thì bên bán vẫn có thể giao phần hàng còn thiếu hoặc thay thế hàng hoá cho đúng chủng loại trong thời hạn còn lại.

Nếu việc khắc phục của bên bán gây bất lợi hoặc phát sinh chi phí bất hợp lý thì bên mua có quyền yêu cầu bên bán khắc phục những bất lợi và chịu chi phí.

3. Giao hàng không đúng chủng loại, bên bán có bị phạt gì không?

Bên bán giao hàng không đúng chủng loại có nghĩa là bên bán không thực hiện đúng nghĩa vụ theo thỏa thuận của các bên tại hợp đồng. 

Hiện nay, không có quy định pháp luật về việc giao hàng không đúng chủng loại, bên bán sẽ bị xử phạt. Vì vậy, khi giao hàng không đúng chủng loại bên bán không bị phạt theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên, khi bên bán giao hàng không đúng chủng loại, bên mua sẽ có quyền lựa chọn phương thức giải quyết vấn đề và bên bán sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ tương ứng:

• Giao hàng và nhận thanh toán tiền hàng theo giá do các bên thỏa thuận;

• Giao đúng chủng loại hàng hóa theo thỏa thuận và bồi thường thiệt hại cho bên mua;

• Hủy bỏ hợp đồng mua bán hàng hóa và bồi thường thiệt hại cho bên mua.

Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 40 Luật Thương mại 2005 có quy định trường hợp bên bán giao hàng không đúng chủng loại nhưng được miễn trách nhiệm. Theo đó, nếu tại thời điểm giao kết hợp đồng mua bán bên mua đã biết hoặc phải biết về việc hàng hóa không đúng chủng loại nhưng vẫn giao kết hợp đồng thì bên bán không chịu trách nhiệm về hàng hóa không đúng chủng loại.

Trên đây là nội dung trả lời cho câu hỏi giao hàng không đúng chủng loại, bên mua xử lý như thế nào?