Mua bảo hiểm y tế ở đâu? Thủ tục thế nào?

Việc tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) sẽ giúp người dân giảm bớt rất nhiều chi phí khi đi khám, chữa bệnh nếu không may bị ốm đau, tai nạn. Vậy phải đến đâu để mua bảo hiểm y tế? Thủ tục thế nào?

1. Người dân có thể đăng ký mua bảo hiểm y tế ở đâu?

Theo quy định khoản 10 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế 2024, số 51/2024/QH15, hiện nay, những người tham gia BHYT bắt buộc được chia làm 6 nhóm gồm:

(1) Nhóm do người sử dụng lao động đóng hoặc người lao động đóng hoặc cùng đóng;

(2) Nhóm do cơ quan bảo hiểm xã hội đóng;

(3) Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng;

(4) Nhóm được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng;

(5) Nhóm tự đóng bảo hiểm y tế;

(6) Nhóm do tượng người sử dụng lao động đóng.

Mỗi đối tượng tham gia BHYT có một cách mua và địa điểm mua khác nhau. Cụ thể:

- Đối với học sinh, sinh viên;

- Học sinh, sinh viên có thể tham gia BHYT ngay tại trường mà mình đang theo học;

- Khi mua, học sinh, sinh viên chỉ cần thẻ học sinh/sinh viên, chứng minh nhân dân hoặc các giấy tờ tùy thân khác có ảnh;

- Bảo hiểm y tế hộ gia đình;

- Hộ gia đình tham gia BHYT có thể mua tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú hoặc Đại lý thu trên địa bàn.

Đồng thời, để mua BHYT theo hình thức này, đại diện hộ gia đình phải chuẩn bị các giấy tờ theo Quyết định 595/QĐ-BHXH như sau:

- Tờ khai tham gia BHYT (mẫu số TK1-TS);

- Danh sách thành viên hộ gia đình tham gia BHYT (mẫu D01-HGĐ);

- Bản chụp và bản chính sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú (để đối chiếu);

- Bản chính hoặc bản chụp thẻ BHYT của những người đã có thẻ để xác định việc giảm trừ mức đóng.

2. Mua bảo hiểm y tế hết bao nhiêu tiền?

Theo quy định hiện hành, tùy đối tượng tham gia mà người dân có thể phải mất tiền hoặc không mất tiền khi mua BHYT. Cụ thể:

2.1. Những người không mất tiền tham gia BHYT:

Luật sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế 2024 quy định thêm 4 nhóm đối tượng không mất tiền tham gia BHYT từ ngày 01/7/2025 như sau:
(1) Dân quân thường trực;

(3) Người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng theo quy định của pháp luật về BHXH;

(4) Người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội đang trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định.

Như vậy, số lượng nhóm đối tượng không mất tiền khi tham gia BHYT tăng từ 18 lên 20. Căn cứ Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định đối tượng không mất tiền khi mua BHYT như:

- Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp đương nhiệm;

- Thân nhân người có công với cách mạng, vợ/chồng liệt sĩ lấy chồng/vợ khác đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng và cá nhân có liên quan;...

2.2. Những người phải mất tiền mua bảo hiểm y tế

Để tính được mức tiền mua bảo hiểm y tế sẽ dựa vào mức tham chiếu. Hiện nay, mức tham chiếu được áp dụng là mức lương cơ sở và bằng 2,34 triệu đồng/tháng. Vì vậy, mức tiền phải chi trả cho việc mua BHYT được quy định chi tiết tại Nghị định 188/2025/NĐ-CP như sau:

(1) Đối với nhóm do người sử dụng lao động hoặc người lao động đóng: Tổng mức đóng là 4,5% tiền lương tháng đóng BHXH, trong đó người lao động đóng 1,5% và người sử dụng lao động đóng 3%.

(2) Đối với nhóm tham gia BHYT tự đóng: Tổng mức đóng là 4,5% so với căn cứ đóng tiền BHYT.

Ngoài ra, với người nào tham gia theo diện hộ gia đình trong năm tài chính thì khi đóng phải tuân theo quy định về mức đóng như sau:

(3) Đối với nhóm do cơ quan BHXH đóng thì tổng mức đóng là 3,4%.

(4) Đối với nhóm do ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng: Tổng mức đóng là 4,5% và sẽ căn cứ theo trường hợp hoàn cảnh cụ thể của đối tượng để áp dụng mức hỗ trợ.

Bảng dưới đây đã được LuatVietnam tổng hợp cụ thể về đối tượng nào sẽ mất tiền khi tham gia BHYT và mất bao nhiêu tiền:

* Hồ sơ cần chuẩn bị để tham gia BHYT:
Bao gồm:

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

- Trường hợp được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn: bổ sung Giấy tờ chứng minh mức hưởng.

- Trường hợp đã hiến bộ phận cơ thể người: bổ sung giấy ra viện có ghi rõ “đã hiến bộ phận cơ thể người”.
* Thủ tục tham gia:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ.

Bước 2: Nộp hồ sơ và đóng tiền BHYT.

- Người làm việc theo hợp đồng, cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách cấp xã kê khai hồ sơ và nộp cho doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị mình đang làm việc. Hằng tháng, đơn vị sử dụng lao động sẽ trích từ tiền lương của người lao động để đóng BHYT.

- Người được cơ quan BHXH đóng BHYT: Nộp cho UBND xã hoặc cơ quan BHXH và không phải đóng tiền.

- Người được ngân sách nhà nước đóng BHYT: Đến đăng ký với UBND xã và không phải mất tiền mua BHYT.

- Người được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT: Đến Đại lý thu hoặc cơ quan BHXH và đóng tiền tương ứng.

+ Riêng học sinh, sinh viên: Đăng ký và đóng tiền tham gia BHYT với nhà trường

- Người tham gia BHYT theo hộ gia đình: Nộp hồ sơ và đóng tiền cho Đại lý thu hoặc cho cơ quan BHXH.

Bước 3: Nhận thẻ BHYT.

Người dân nhận thẻ BHYT tại chính nơi mà mình đã nộp hồ sơ.

4. Mua bảo hiểm y tế bao lâu thì được cấp thẻ?

Về vấn đề này, khoản 1 Điều 30 Quyết định 595/QĐ-BHXH nêu rõ:

Điều 30. Cấp thẻ BHYT

1. Cấp mới: không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định. Riêng đối với người hưởng trợ cấp thất nghiệp: không quá 02 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định.

Theo đó, người tham gia BHYT sẽ được cấp thẻ trong thời gian không quá 05 ngày kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ. Đặc biệt, với người hưởng trợ cấp thất nghiệp, thời gian cấp thẻ BHYT mới là không quá 02 ngày.

Do vậy, để được giải quyết nhanh chóng, người dân, cơ quan quan tiếp nhận hồ sơ (không phải cơ quan BHXH) phải nộp đủ hồ sơ cho cơ quan BHXH.

5. Thẻ bảo hiểm y tế được mua có giá trị từ khi nào?

Vì vậy, người dân hoàn toàn có thể xem nội dung trên thẻ để biết thời điểm mà mình có thể dùng thẻ để đi khám, chữa bệnh.

Còn nếu muốn biết thẻ BHYT của mình có hạn sử dụng trong bao lâu, cách nhanh nhất là tra cứu online theo một trong 03 cách sau:

Cách 1. Tra cứu trực tuyến trên Trang thông tin điện tử của Bảo hiểm xã hội

Cách 2. Tra cứu bằng tin nhắn điện thoại (1.000 đồng/tin nhắn)

BH{dấu cách}THE{dấu cách}Mã thẻ BHYT gửi 8079

Cách 3. Tra cứu bằng ứng dụng VssID

6. Quyền lợi được hưởng khi mua bảo hiểm y tế?

Khi mua BHYT, người dân sẽ được hưởng trực tiếp các quyền lợi liên quan đến việc thanh toán các chi phí khám, chữa bệnh. Cụ thể, theo Điều 22 Luật BHYT năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014, tùy từng trường hợp mà người có thẻ BHYT sẽ được quỹ BHYT thanh toán quyền lợi như sau:

Được quỹ BHYT thanh toán chi phí khám, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng với mức như sau:

- 100% chi phí khám, chữa bệnh nếu thuộc một trong các đối tượng: bộ đội, công an; người có công với cách mạng, cựu chiến binh; trẻ em dưới 06 tuổi; hộ nghèo; người tham gia BHYT 5 năm liên tục và có số tiền đồng chi trả trong năm lớn hơn 06 tháng lương cơ sở…

- 95% chi phí khám, chữa bệnh đối với người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng; hộ cận nghèo…

- 80% chi phí khám, chữa bệnh với các đối tượng khác.

* Nếu khám chữa bệnh đúng tuyến:

Được quỹ BHYT thanh toán theo tỷ lệ của mức hưởng khi đi khám đúng tuyến:

- Khám, chữa bệnh tại bệnh viện tuyến trung ương: Thanh toán 40% chi phí điều trị nội trú.

- Khám, chữa bệnh tại bệnh viện tuyến tỉnh: Thanh toán 100% chi phí điều trị nội trú.

- Khám, chữa bệnh tại bệnh viện tuyến huyện: Thanh toán 100% chi phí khám, chữa bệnh.

Trên đây là toàn bộ giải đáp liên quan đến việc mua bảo hiểm y tế ở đâu. Nếu gặp khó khăn hay vướng mắc gì trong việc mua bảo hiểm y tế hoặc hưởng bảo hiểm y tế, bạn đọc vui lòng liên hệ: 1900.6192 để được hỗ trợ sớm nhất