Trường hợp nào không được ứng cử đại biểu Quốc hội?

1. Trường hợp không được ứng cử đại biểu Quốc hội

Điều 37 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, số 85/2015/QH13 đã quy định những trường hợp không được ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, cụ thể:

Bên cạnh đó, theo Chỉ thị 46/CT/TW 2025  ngày 16/5/2025 của Bộ Chính trị cũng đã yêu cầu không đưa vào danh sách ứng cử đối với 5 trường hợp:

- Người có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực

- Người bảo thủ, tư tưởng bè phái, cục bộ, địa phương

- Người đang bị thanh tra, kiểm tra dấu hiệu vi phạm, đã bị các cơ quan có thẩm quyền kết luận không trung thực

- Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra những vụ, việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, mất đoàn kết nghiêm trọng.

2. Người ứng cử đại biểu Quốc hội phải đáp ứng những tiêu chuẩn nào?

Theo Điều 22 Luật Tổ chức Quốc hội số 57/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung theo Luật số 65/2020/QH14, Luật số 62/2025/QH15, người ứng cử đại biểu Quốc hội phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

- Trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

- Có phẩm chất đạo đức tốt, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật; có bản lĩnh, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền và các hành vi vi phạm pháp luật khác.

- Có trình độ văn hóa, chuyên môn, có đủ năng lực, sức khỏe, kinh nghiệm công tác và uy tín để thực hiện nhiệm vụ đại biểu Quốc hội.

- Liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến của Nhân dân, được Nhân dân tín nhiệm.

- Có điều kiện tham gia các hoạt động của Quốc hội.

3. Tiêu chuẩn, điều kiện của đại biểu Quốc hội chuyên trách

Theo tiểu mục 2.2 Mục 2 Hướng dẫn 36/HD/BTCTW 2021 về tiêu chuẩn, điều kiện của đại biểu Quốc hội chuyên trách.

Ngoài các tiêu chuẩn chung, người ứng cử đại biểu Quốc hội chuyên trách cần đáp ứng thêm các yêu cầu, điều kiện sau:

- Có trình độ đào tạo đại học trở lên.

- Người ứng cử làm đại biểu Quốc hội chuyên trách ở các cơ quan của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội:

• Phải từng giữ chức vụ từ vụ trưởng, chức vụ giám đốc sở, ngành và tương đương trở lên và hoàn thành chức vụ
• Có quy hoạch làm đại biểu Quốc hội chuyên trách hoặc có quy hoạch chức danh Thứ trưởng và tương đương trở lên.
• Nếu là cán bộ Quân đội, Công an thì phải từng đảm nhiệm chức vụ từ cục trưởng, vụ trưởng và tương đương, chỉ huy trưởng bộ chỉ huy quân sự tỉnh, chỉ huy trưởng bộ đội biên phòng tỉnh, giám đốc công an tỉnh và tương đương trở lên hoặc có quân hàm từ Đại tá trở lên.

- Người ứng cử làm đại biểu Quốc hội chuyên trách ở địa phương:

• Phải là tỉnh ủy viên, đang giữ chức vụ giám đốc sở hoặc tương đương trở lên,
• Đồng thời nằm trong quy hoạch một trong các chức danh sau: ủy viên ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy, phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, phó chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc tương đương trở lên.

- Trường hợp đặc biệt:

Nếu ngành, lĩnh vực cần cơ cấu đại biểu nhưng không có nhân sự cấp vụ trưởng và tương đương đáp ứng yêu cầu thì Đảng đoàn Quốc hội phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định từng trường hợp cụ thể, bảo đảm đúng quy định.

- Về độ tuổi:

• Người ứng cử lần đầu nói chung phải đủ tuổi tham gia 02 khóa Quốc hội trở lên hoặc ít nhất trọn một khóa (nam sinh từ tháng 02/1966, nữ sinh từ tháng 01/1971 trở lại đây).
• Người tái cử (trừ các đồng chí ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội) phải còn đủ tuổi công tác ít nhất là 30 tháng trở lên tính đến tháng 5/2021 (nam sinh từ tháng 8/1963, nữ sinh từ tháng 7/1968 trở lại đây.
• Riêng cán bộ Quân đội, Công an thực hiện theo độ tuổi quy định tại Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam và Luật Công an nhân dân. Đối với những trường hợp tuổi ứng cử cao hơn, như ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các hội theo Kết luận số 58-KL/TW ngày 12/9/2019 của Ban Bí thư do cấp có thẩm quyền quản lý cán bộ xem xét, quyết định.
• Đại biểu Quốc hội là cán bộ nữ thuộc đối tượng nghỉ hưu ở tuổi cao hơn theo Kết luận của Bộ Chính trị và Nghị định của Chính phủ được tính tuổi công tác như nam, người ứng cử lần đầu sinh từ tháng 01/1966, tái cử sinh từ tháng 7/1963 trở lại đây.
• Người không đủ tuổi tái cử nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu thì cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ xem xét, bố trí công tác phù hợp hoặc giữ nguyên một số chế độ, chờ đủ tuổi nghỉ hưu.
• Đại biểu Quốc hội chuyên trách ở Trung ương khi đến tuổi nghỉ hưu được giữ chức vụ công tác đến hết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
• Đại biểu Quốc hội chuyên trách ở địa phương khi đến tuổi nghỉ hưu thì thôi giữ các chức vụ và tiếp tục làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội đến hết nhiệm kỳ.

- Về sức khỏe: 

Người ứng cử phải được cơ quan y tế có thẩm quyền chứng nhận đủ sức khỏe trong thời gian không quá 06 tháng tính đến tháng 5/2021, cụ thể:

• Đối với cán bộ Trung ương: việc khám sức khoẻ do Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương hướng dẫn, xác định cơ sở y tế để khám sức khỏe.
• Đối với cán bộ  địa phương: việc khám sức khoẻ do Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ tỉnh ủy, thành ủy hướng dẫn, xác định cơ sở y tế để khám sức khỏe.

Trên đây là thông tin về Trường hợp nào không được ứng cử đại biểu Quốc hội?