Khi nào bị thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội?

Những trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

Theo Điều 62 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau:

1. Thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất.

2. Thực hiện các dự án do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, bao gồm:

- Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế; khu đô thị mới, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA);

- Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương; trụ sở của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp quốc gia;

- Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc; hệ thống dẫn, chứa xăng dầu, khí đốt; kho dự trữ quốc gia; công trình thu gom, xử lý chất thải.

3. Thực hiện các dự án do HĐND cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm:

- Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp địa phương;

- Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc, chiếu sáng đô thị; công trình thu gom, xử lý chất thải;

- Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng;

- Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng;

- Dự án khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, trừ trường hợp khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn, khoáng sản tại các khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ và khai thác tận thu khoáng sản.

Như vậy, Nhà nước chỉ được thu hồi nếu dự án thuộc một trong các trường hợp trên. Tuy nhiên, pháp luật về đất đai và pháp luật liên quan không quy định hay giải thích thế nào là thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà chỉ liệt kê các trường hợp bị thu hồi.

Lưu ý: Thửa đất bị thu hồi thì có thể biết trước vì trong nội dung kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện có xác định vị trí, diện tích đất phải thu hồi và theo quy định, kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện phải được công khai.

Xem thêm: Bồi thường khi thu hồi đất 2021: Không bị thiệt nếu biết 10 điều này

Thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội (Ảnh minh họa)

Tiền bồi thường được tính như thế nào?

Hiện nay, khi Nhà nước thu hồi đất thì tiền bồi thường sẽ tính theo giá đất cụ thể (một loại giá đất do UBND cấp tỉnh quyết định). Hay nói cách khác, người có đất thuộc diện bị thu hồi để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì không được thỏa thuận giá bồi thường. Giá đất cụ thể của nhiều dự án thấp hơn nhiều so với giá thị trường.

Theo khoản 3 Điều 114 Luật Đất đai năm 2013, giá đất cụ thể được quy định như sau:

- Việc xác định giá đất cụ thể phải dựa trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai; áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp.

- Căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định.

Kết luận:

- Chỉ bị thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nếu đất thuộc các dự án trong các trường hợp trên.

- Không được bồi thường theo giá thị trường mà sẽ bồi thường theo giá đất cụ thể (giá Nhà nước) theo từng vị trí, từng thời điểm cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định.

- Người có đất bị thu hồi để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì có nghĩa vụ chấp hành, nếu không chấp hành sẽ bị cưỡng chế; trường hợp không đồng ý với giá bồi thường hoặc quyết định thu hồi thì có quyền khiếu nại, khởi kiện (với điều kiện là có căn cứ).

>> Quy định bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất tại các tỉnh thành

Khắc Niệm