Tỷ giá hối đoái là gì? Cách tính tỷ giá hối đoái chuẩn hiện nay

1. Tỷ giá hối đoái là gì?

Tỷ giá hối đoái là tỷ lệ trao đổi đồng tiền, phản ánh mối quan hệ về mặt giá trị giữa đồng tiền hai nước. Tỷ giá giữa 02 loại tiền tệ là số lượng đơn vị tiền tệ cần thiết để trao đổi một đơn vị ngoại tệ. Tỷ giá này được hình thành dựa trên quy luật cung cầu của thị trường, có sự quản lý và điều chỉnh của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Ví dụ: Tại thời điểm ngày 19/07/2023, tỷ giá trao đổi của USD là 23.649 có nghĩa là 1 USD = 23.649 đồng hay 23.649 sẽ đổi được 1 USD.

Tỷ giá hối đoái là gì? (Ảnh minh hoạ)

2. Các chế độ tỷ giá hối đoái

Bên cạnh thắc mắc tỷ giá hối đoái là gì, mọi người cũng quan tâm tới các chế độ tỷ giá hối đoái hiện nay. Các chế độ tỷ giá này thường phụ thuộc vào hai yếu tố là nhu cầu thị trường và chính sách của Nhà nước.

2.1 Tỷ giá thả nổi

Đây là tỷ giá hoàn toàn phụ thuộc vào tình hình thị trường tiền tệ theo quy luật cung - cầu và không có sự can thiệp của Nhà nước. Trong tình hình hiện nay không một quốc gia nào sử dụng loại chế độ này, đa phần Nhà nước đều can thiệp để hạn chế những biến động ảnh hưởng tới nền kinh tế đất nước.

2.2 Tỷ giá cố định

Tỷ giá cố định là tỷ giá được Nhà nước thiết lập và quản lý. Việc sử dụng chế độ tỷ giá này giúp cho ổn định môi trường đầu tư nước ngoài, hạn chế sự lạm phát và biến đổi thị trường. Tuy nhiên, việc áp dụng tỷ giá hối đoái này một thời gian dài sẽ dẫn tới sự cứng nhắc trong cách quản lý, đồng thời mất cân bằng cán cân xuất nhập khẩu.

2.3 Tỷ giá thả nổi có điều tiết

Tỷ giá thả nổi có điều tiết là tỷ giá kết hợp cả hai loại ở trên, có nghĩa là vừa thả nổi theo quy tắc cung - cầu của thị trường nhưng vẫn dưới sự quản lý, điều tiết của Nhà nước. Loại tỷ giá này đang được đa số các quốc gia trên thế giới sử dụng để đảm bảo ổn định nền kinh tế, thúc đẩy sự phát triển xuất nhập khẩu nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập của từng loại tiền tệ.

Nếu tỷ giá hối đoái có sự biến động quá lớn ảnh hưởng tới thị trường và an toàn chung thì Nhà nước sẽ đưa ra một số giải pháp cần thiết để ổn định thị trường như chính sách chiết khấu, chính sách hối đoái, chính sách chống phá giá, nâng giá tiền tệ, v…v..

3. Cách tính tỷ giá hối đoái chuẩn hiện nay

Việc tính tỷ giá hối đoái phải dựa trên đồng tiền yết giá và đồng tiền định giá. Đồng tiền yết giá là đồng tiền có số đơn vị cố định là 1 đơn vị, còn đồng tiền định giá là đồng tiền có đơn vị thay đổi và phụ thuộc vào tình hình cung cầu trên thị trường.

Ví dụ: 1 AUD = 15.708 VND có nghĩa 1 Đô la Úc đổi được 15.708 đồng, trong đó AUD là đồng tiền yết giá, VND là đồng tiền định giá

Trên các thị trường hối đoái quốc tế, người ta sẽ sử dụng tỷ giá USD hoặc GBP so với đồng nội tệ. Người ta thường sử dụng phương pháp chéo tỷ giá, cụ thể phương pháp này được áp dụng thông qua 3 công thức sau.

• Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền định giá : Yết giá/Định giá = (Yết giá/USD) / (Định giá/USD)

• Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền yết giá : Yết giá/Định giá = (USD/Định giá) / (USD/Yết giá)

• Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền yết giá và định giá : Yết giá/Định giá = (Yết giá/USD) / (USD/Định giá)

Cách tính tỷ giá hối đoái (Ảnh minh hoạ)

4. Các yếu tố làm ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái

Việc hiểu rõ tỷ giá hối đoái là gì cũng như các yếu tố làm ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái là rất quan trọng. Sau đây là một số yếu tố ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái.

4.1 Lạm phát 

Lạm phát là khái niệm dùng để chỉ sự tăng giá của hàng hóa, kéo theo sự giảm giá trị của đồng nội tệ. Lạm phát là yếu tố ảnh hưởng sâu sắc và mạnh mẽ đối với tỷ giá hối đoái. Một đất nước có tỷ lệ lạm phát thấp sẽ làm đồng tiền có giá hơn, tỷ giá hối đoái tăng so với một đất nước có tỷ lệ lạm phát cao.

Lạm phát và tỷ giá hối đoái liên quan với nhau như thế nào? (Ảnh minh hoạ)

4.2 Cung cầu ngoại tệ

Tiền tệ cũng chịu ảnh hưởng của quy luật cung - cầu của thị trường. Khi sức mua cao hơn khả năng cung cấp dẫn tới giá cả tăng, tỷ lệ hối đoái sẽ tăng và ngược lại.

4.3 Lãi suất

Lãi suất được xem là công cụ quan trọng trong việc điều chỉnh tỷ giá hối đoái. Lãi suất cho vay trong nước cao sẽ thu hút các nhà đầu tư vào một quốc gia, làm tỷ giá hối đoái tăng, đồng nội tệ giảm. Ngược lại, khi lãi suất cho vay giảm thì tỷ giá hối đoái giảm.

4.4 Thu nhập

Đây là nguyên nhân vừa tác động trực tiếp, vừa tác động gián tiếp đến tỷ giá hối đoái. Ta có thể hiểu như sau :

• Khi thu nhập bình quân trong nước tăng, người dân sẽ có xu hướng dùng hàng ngoại nhập, lúc đó sẽ làm nhu cầu ngoại tệ tăng, dẫn tới tỷ giá hối đoái tăng

• Đồng thời, khi thu nhập người dân tăng lên sẽ làm mức sống tăng lên, tỷ lệ lạm phát giảm và tăng tỷ lệ hối đoái.

4.5 Nợ công

Nợ công là nợ của chính phủ, nợ quốc gia, là tổng khoản tiền mà chính phủ phải đi vay nhằm tài trợ cho các khoản thâm hụt ngân sách. Nếu một đất nước có nợ công tăng cao, quá khả năng thanh toán sẽ làm đồng tiền mất giá, giảm tỷ giá hối đoái.

4.6 Cán cân thanh toán quốc tế

Cán cân thanh toán quốc tế là khái niệm dùng để chỉ tất cả các giao dịch dưới hình thức tiền tệ của quốc gia này tới quốc gia khác, xác định sự dịch chuyển của dòng vốn nước ngoài. Cán cân thanh toán tác động trực tiếp tới tỷ giá hối đoái.

4.7 Tình hình chính trị

Nền chính trị ảnh hưởng rất lớn đến quyết định của các nhà đầu tư nước ngoài. Một đất nước ổn định, không chiến tranh sẽ giúp họ an tâm khi rót tiền vào xây dựng, thực hiện hoạt động kinh doanh của mình. Hơn nữa, những nền kinh tế ổn định sẽ có những chính sách phát triển kinh tế, thu hút nhà đầu tư, khuyến khích đổ tiền vào. Điều này làm tăng nhu cầu sử dụng đồng ngoại tệ, làm tỷ giá hối đoái tăng.

4.8 Tình hình kinh tế

Sau tất cả, sự phát triển của kinh tế một nước sẽ là yếu tố lớn nhất bao gồm những yếu tố trên. Sự điều tiết của Nhà nước trong các chính sách có khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài hay không là rất quan trọng. Chính sách về thuế, lãi suất, quy định xuất nhập khẩu, kiểm soát lạm phát v.v. đều có những tác động tới nền kinh tế. Một đất nước ổn định và một nền kinh tế phát triển luôn là địa điểm lý tưởng để kinh doanh.

Ví dụ: Việt Nam được đánh giá là một nền kinh tế đầy triển vọng tại Châu Á - Thái Bình Dương, có tốc độ tăng trưởng tốt, thị trường rộng mở, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.

5. Kết luận

Hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu thêm về tỷ giá hối đoái là gì, cách tính như thế nào và những yếu tố nào ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái. Việc hiểu rõ và áp dụng công cụ tỷ giá hối đoái vào hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, kinh doanh thêm phần hiệu quả.