Nhìn lại 5 chính sách pháp luật quan trọng với doanh nghiệp ban hành năm 2024

1. Chính sách về Đất đai

1.1 Ban hành Luật Luật Đất đai 2024 và Luật sửa đổi 4 Luật về bất động sản

Một trong những chính sách pháp luật quan trọng với doanh nghiệp được ban hành năm 2024 là sự ra đời của Luật Đất đai 2024 và Luật sửa đổi 04 Luật về bất động sản, ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp trong cả nước.

Theo đó, một số chính sách ảnh hưởng đến doanh nghiệp gồm:

- Cho phép doanh nghiệp được linh hoạt trả tiền thuê đất theo khoản 2 Điều 30 Luật Đất đai 2024. Theo đó, doanh nghiệp khi thuê đất đang được cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê có thể chọn chuyển sang trả tiền hằng năm. Qua đó, doanh nghiệp có thể được giảm áp lực tài chính.

- Doanh nghiệp nhỏ được tiếp cận quỹ đất tại các khu công nghiệp và cụm công nghiệp theo khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai 2024 mà không phải thông qua cơ chế thị trường như hiện nay, giúp giảm thiệt thòi cho các đối tượng này…

- Bên cạnh Luật Đất đai 2024 thì Luật Kinh doanh bất động sản 2023, Luật Nhà ở 2023, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực thi hành sớm, ngay từ ngày 01/8/2024.

Xem chi tiết: Webinar: Điểm mới của Luật Đất đai 2024 đối với doanh nghiệp

1.2 Ban hành nhiều quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai

Bên cạnh việc ban hành Luật Đất đai 2024, chính sách về đất đai ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp được ban hành trong năm 2024 là việc ra đời của Nghị định 123/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Theo đó, Nghị định 123 tăng mạnh mức phạt với doanh nghiệp, chủ đầu tư, tổ chức kinh tế vi phạm quy định về đất đai như:

- Cho thuê lại đất dưới hình thức thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê với đất đã được Nhà nước cho thuê để đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp theo hình thức trả tiền thuê đất hằng năm bị phạt cao nhất đến 200 triệu đồng nếu diện tích đất từ 02 héc ta trở lên.

- Nhận quyền sử dụng để thực hiện dự án phát triển kinh tế, xã hội mà không có văn bản chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp itnhr bị phạt cao nhất đến 200 triệu đồng nếu diện tích đất từ 02 héc ta trở lên…

2. Chính sách về Thuế

2.1 Ban hành 2 lần giảm VAT còn 8%

Tiếp tục là một chính sách có ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp được ban hành trong năm 2024 là ban hành Nghị định 72/2024/NĐ-CP về giảm VAT từ 01/7/2024 đến hết 31/12/2024 và Nghị quyết 174/2024/QH15 tiếp tục giảm VAT trong 06 tháng đầu năm 2025 từ 01/01/2025 - hết 30/6/2024.

Theo đó, mức giảm thuế GTGT cụ thể như sau:

a) Cơ sở kinh doanh tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ được áp dụng mức thuế suất thuế giá trị gia tăng 8% đối với hàng hóa, dịch vụ quy định tại khoản 1 Điều này.

b) Cơ sở kinh doanh (bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu được giảm 20% mức tỷ lệ % để tính thuế giá trị gia tăng khi thực hiện xuất hóa đơn đối với hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế giá trị gia tăng quy định tại khoản 1 Điều này.

2.2 Luật Thuế GTGT 2024 được ban hành

Ngày 26/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng 2024. Đây là một đạo Luật vô cùng quan trọng với mỗi doanh nghiệp.

Theo đó, một số nội dung đáng chú ý tại Luật này như sau:

- Hộ kinh doanh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm mới phải nộp thuế giá trị gia tăng theo quy định tại Điều 5 Luật Thuế giá trị gia tăng 2024.

- Hàng hóa, dịch vụ dưới 20 triệu đồng phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 14 Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ. (quy định trước đó là không bắt buộc).

Xem chi tiết: Điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng 2024

2.3 Gia hạn thời hạn nộp thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN, tiền thuê đất 2024

Nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh trong 06 tháng cuối năm, Chính phủ đã ban hành Nghị định 64/2024/NĐ-CP về gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và tiền thuê đất.

Theo đó, các doanh nghiệp hoạt động sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủ sản, sản xuất, chế biến thực phẩm, dệt; sản xuất trang phục, sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học…

Cụ thể, thời hạn gia hạn như sau:

- Thuế thu nhập doanh nghiệp: 03 tháng kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp thuế TNDN.

- Tiền thuê đất: Thời gian gia hạn là 02 tháng kể từ ngày 31/10/2024.

- Thuế GTGT:

• Kỳ tính thuế tháng 5/2024 chậm nhất là ngày 20/11/2024.
• Kỳ tính thuế tháng 6/2024, tháng 7/2024, tháng 8/2024, tháng 9/2024 chậm nhất là ngày 20/12/2024….

2.4 Hướng dẫn đăng ký thuế lần đầu cho doanh nghiệp

Thông tư 86/2024/TT-BTC được Bộ Tài chính ban hành vào những ngày cuối cùng của năm 2024, hướng dẫn chi tiết việc đăng ký thuế của doanh nghiệp ngày 23/12/2024.

Trong đó, có thể kể đến cấu trúc mã số thuế của doanh nghiệp do cơ quan thuế cấp như sau: N1N2 N3N4N5N6N7N8N9 N10 - N11N12N13

Trong đó, N1N2 là số phân khoảng của mã số thuế; bảy chữ số tiếp theo được quy định theo một cấu trúc xác định, tăng dần trong khoảng từ 0000001 đến 9999999.

- Chữ số N10 là chữ số kiểm tra.

- Ba chữ số N11N12N13 là các số thứ tự từ 001 đến 999.

- Dấu gạch ngang (-) là ký tự để phân tách nhóm 10 chữ số đầu và nhóm 3 chữ số cuối.

Đặc biệt mã số thuế 10 chữ số này được dùng cho doanh nghiệp có tư cách pháp nhân…

2.5 Sửa biểu thuế xuất khẩu, nhập khẩu ưu đãi

Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 144/2024/NĐ-CP ban hành ngày 01/11/2024.

Theo đó, thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi áp dụng đối với sản phẩm chứa lá thuốc lá, thuốc lá hoàn nguyên, nicotin, hoặc các nguyên liệu thay thế lá thuốc lá hoặc các nguyên liệu thay thế nicotin, dùng để hút mà không cần đốt cháy; các sản phẩm chứa nicotin khác dùng để nạp nicotin vào cơ thể con người (Nhóm 24.04) là 50%, bao gồm:

- Các sản phẩm dùng để hút mà không cần đốt cháy: Chứa lá thuốc lá hoặc thuốc lá hoàn nguyên; Loại khác, chứa nicotin.

- Loại khác: Kẹo cao su có nicotin; Miếng dán nicotin…

3. Chính sách về Ngân hàng

3.1 Cơ cấu lại thời hạn trả nợ khi gặp khó khăn do bão số 3

Ngày 04/12/2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Thông tư 53/2024/TT-NHNN quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ đối với khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng, thiệt hại của bão số 3, ngập lụt, lũ, sạt lở đất sau bão số 3.

Theo đó, doanh nghiệp có trụ sở, chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc cơ sở sản xuất kinh doanh hoặc hoạt động đầu tư, xây dựng, sản xuất kinh doanh trên địa bàn 26 tỉnh, thành phố được ngân hàng cơ cấu lại thời hạn trả nợ với số dư nợ gốc, lãi của khoản nợ trên cơ sở đề nghị của khách hàng, khả năng tài chính của ngân hàng.

Cụ thể, 26 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm:

Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Điện Biên, Hòa Bình, Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Quảng Ninh, Thanh Hóa

Theo đó, điều kiện để được cơ cấu lại thời hạn trả nợ gồm:

- Thuộc một trong 26 tỉnh ở trên, bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi bão số 3.

- Có dư nợ gốc phát sinh trước 07/9/2024 và từ hoạt động cho vay, cho thuê tài chính.

- Phát sinh nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi từ ngày 07/9/2024 - hết ngày 31/12/2025.

- Dư nợ gốc còn trong hạn/quá hạn đến 10 ngày kể từ ngày đến hạn thanh toán, trả nợ đã thỏa thuận. Nếu cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu tiên thì có thể áp dụng với số dư nợ của khoản nợ đã quá hạn trên 10 ngày và quá hạn trong thời gian từ 07/9/2024 - hết 16/12/2024.

- Doanh nghiệp được đánh giá là gặp khó khăn, không có khả năng trả nợ đúng hạn nợ gốc, lãi theo hợp đồng đã thỏa thuận do bị ảnh hưởng, thiệt hại của bãi số 3, có khả năng trả đầy đủ nợ gốc, lãi theo thời hạn đã được cơ cấu lại.

Trong đó, thời hạn cơ cấu lại từ 04/12/2024 đến hết 31/12/2025, không giới hạn số lần cơ cấu nhưng có thời điểm trả nợ cuối cùng không vượt quá 31/12/2027 và khoản nợ không vi phạm quy định pháp luật.

3.3 Kéo dài thời hạn trả nợ cho doanh nghiệp khó khăn trong sản xuất kinh doanh

Bên cạnh hỗ trợ doanh nghiệp tại 26 tỉnh thành bị ảnh hưởng bởi bão số 3 thì trước đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng ban hành Thông tư 06/2024/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung quy định cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn.

Theo đó, khách hàng của ngân hàng ngân hàng trong đó có doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh được kéo dài thêm 06 tháng, tức là thời gian cơ cấu thời hạn trả nợ của khách hàng được kéo dài đến hết ngày 31/12/2024 thay vì ngày 30/6/2024 như quy định trước.

Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ được thực hiện đến từ ngày 24/4/2023 đến hết ngày 31/12/2024.

4. Chính sách về Bảo hiểm, Lao động tiền lương

4.1 Ban hành Luật Bảo hiểm xã hội 2024

Lĩnh vực bảo hiểm, lao động tiền lương cũng là lĩnh vực năm 2024 có nhiều chính sách pháp luật quan trọng được ban hành ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp. Trong đó, đáng chú ý phải kể đến việc thông qua Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Theo đó, với doanh nghiệp cần nhớ một số nội dung đáng chú ý dưới đây:

- Thay đổi thời gian trích nộp bảo hiểm xã hội (BHXH) từ 01/7/2025: Từ ngày 01/7/2025, thời hạn đóng BHXH bắt buộc cho người sử dụng lao động sẽ được kéo dài thêm 01 tháng so với trước:

• Ngày cuối cùng của tháng tiếp theo với phương thức đóng hàng tháng.
• Ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng với phương thức đóng 03 tháng 01 lần hoặc 06 tháng 01 lần.

- Doanh nghiệp bắt buộc phải đóng đầy đủ số tiền theo hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc chậm nhất như đúng theo phương thức đóng đã đăng ký thay vì được chậm đóng dưới 30 ngày thì không phải bị nộp thêm tiền lãi…

Xem chi tiết: Doanh nghiệp chú ý: Năm 2025, thay đổi lịch nộp tiền BHXH

4.2 Chính thức tăng lương tối thiểu vùng 2024

Ngày 30/6/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 74/2024/NĐ-CP về việc tăng lương tối thiểu vùng, tối thiểu giờ cho người lao động.

Theo đó, doanh nghiệp sẽ bị tác động như sau:

- Tăng thêm chi phí trả lương nếu doanh nghiệp đó đang trả lương bằng mức lương tối thiểu vùng.

- Tăng tiền đóng bảo hiểm xã hội do tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.

- Tăng tiền đóng kinh phí công đoàn: Mức đóng kinh phí công đoàn của doanh nghiệp bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của người lao động theo Điều 5 Nghị định 191/2013/NĐ-CP.

Do đó, khi tăng lương tối thiểu vùng thì tiền đóng phí công đoàn cũng tăng theo…

4.3 Ban hành mới Luật Công đoàn 2024

Ngày 27/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Công đoàn số 50/2024/QH15. Theo đó, vẫn duy trì mức phí đóng công đoàn là 2% nhưng khoản 2 Điều 30 Luật Công đoàn 2024.

Đồng thời, Điều 30 Luật Công đoàn 2024 cũng bổ sung trường hợp được miễn, giảm, tạm dừng đóng phí công đoàn khi doanh nghiệp gặp khó khăn. Cụ thể:

• Doanh nghiệp giải thể, phá sản được xem xét miễn tiền chưa đóng kinh phí công đoàn.
• Doanh nghiệp gặp khó khăn vì lý do kinh tế hoặc bất khả kháng được xem xét giảm mức kinh phí công đoàn
• Doanh nghiệp gặp khó khăn phải tạm dừng sản xuất, kinh doanh dẫn đến không có khả năng đóng kinh phí công đoàn thì được xem xét tạm dừng đóng kính phí công đoàn trong không quá 12 tháng. Hết thời gian này, doanh nghiệp tiếp tục đóng và đóng bù kinh phí cho thời gian tạm dừng.

Xem chi tiết bài viết: 5 điểm mới tại Luật Công đoàn doanh nghiệp cần chú ý

5. Chính sách về Phòng cháy chữa cháy

Trong năm 2024, cụ thể là ngày 29/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024.

Theo đó, Điều 21 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024 bổ sung quy định về việc bảo đảm an toàn phòng cháy với nhà ở kết hợp kinh doanh. Cụ thể, phải có biển báo và ngăn cách khu vực sản xuất nguy cơ cháy nổ với khu ở.

Riêng hàng hóa nguy hiểm cháy nổ thì không bố trí chỗ ngủ, trang bị báo cháy, thông gió, thiết bị phát hiện rò rỉ khí, và ngăn cháy lối thoát nạn.

Đồng thời, phải đáp ứng thêm các điều kiện sau đây:

• Lắp đặt, sử dụng thiết bị điện bảo đảm điều kiện an toàn về phòng cháy.
• Không để vật, chất dễ cháy, nổ gần nguồn lửa, nguồn nhiệt.
• Có phương tiện phòng cháy, chữa cháy phù hợp với khả năng, điều kiện thực tế để sẵn sàng chữa cháy, thoát nạn.
• Bố trí, duy trì lối thoát nạn, lối ra khẩn cấp hoặc lối đi bảo đảm việc thoát nạn.

Trên đây là tổng hợp chính sách pháp luật quan trọng với doanh nghiệp ban hành năm 2024.