Phụ nữ hưởng lợi gì về đất đai khi Luật mới có hiệu lực từ 01/8/2024?

1. Phụ nữ hưởng lợi gì về đất đai khi Luật mới có hiệu lực?

Bổ sung quy định so với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 đã hướng tới lồng ghép vấn đề cấm phân biệt giới để góp phần thúc đẩy tiến bộ xã hội, giúp cả hai giới đều có quyền được tiếp cận tốt hơn các chính sách đất đai, công bằng và bình đẳng trong quyền quản lý và sử dụng đất.

Cụ thể, tại khoản 11 Điều 11 Luật Đất đai số 31/2024/QH15 quy định, một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai bao gồm “Cấm phân biệt đối xử về giới trong quản lý, sử dụng đất đai”.

Có thể thấy việc bình đẳng giới đã được quan tâm hơn khi đã có quy định liên quan đến quyền và nghĩa vụ của phụ nữ với vai trò là người sử dụng đất.

Hiện nay, thực trạng bất bình đẳng, phân biệt giới trong quản lý, sử dụng đất vẫn còn tồn tại bao gồm:

• Con gái lấy chồng không được chia đất
• Chỉ để lại nhà đất cho con trai để thờ cúng truyền nối
• Phân chia thừa kế không ngang bằng giữa con trai và con gái…

Việc bất bình đẳng giới là một trong những điều bị cấm tại Điều 26 Hiến pháp 2013. Theo khoản 3 Điều 26 Luật bình đẳng giới số 73/2006/QH11, định nghĩa phân biệt đối xử giới là việc hạn chế, loại trừ hoặc không công nhận, không coi trọng vai trò và vị trí của nam và nữ, gây bất bình đẳng giới trong các lĩnh vực đời sống xã hội và gia đình.

Theo đó, công dân nam, nữ phải được bình đẳng về mọi mặt. Nhà nước phải có các chính sách nhằm bảo đảm quyền và cơ hội bình đẳng giới của người dân.

Đến nay, các văn bản luật khác về các lĩnh vực dân sự, hôn nhân, thừa kế… đều ít nhiều đề cập trực tiếp hoặc gián tiếp đến các quy định về bình đẳng giới trong thực tiễn đời sống. Tuy nhiên, tới nay Luật Đất đai 2024 mới có quy định cụ thể về việc nghiêm cấm phân biệt đối xử về giới trong quản lý và sử dụng đất.

Hiện chưa có văn bản hướng dẫn quy định về mức phạt và chế tài xử lý đối với quy định nghiêm cấm phân biệt đối xử về giới trong quản lý đất đai.

2. 11 hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai theo Luật Đất đai 2024

Theo quy định tại Điều 11 Luật Đất đai 2024, 11 hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai bao gồm:

1. Lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất.

2. Vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về đất đai.

3. Vi phạm chính sách về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số.

4. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định của pháp luật về quản lý đất đai.

5. Không cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin đất đai không chính xác, không đáp ứng yêu cầu về thời hạn theo quy định của pháp luật.

6. Không ngăn chặn, không xử lý hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

7. Không thực hiện đúng quy định của pháp luật khi thực hiện quyền của người sử dụng đất.

8. Sử dụng đất, thực hiện giao dịch về quyền sử dụng đất mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.

9. Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

10. Cản trở, gây khó khăn đối với việc sử dụng đất, việc thực hiện quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

11. Phân biệt đối xử về giới trong quản lý, sử dụng đất đai.

Hiện nay, 10 nhóm hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Đất đai 2013 số 45/2013/QH13 bao gồm:

1. Lấn, chiếm, hủy hoại đất đai.

2. Vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được công bố.

3. Không sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích.

4. Không thực hiện đúng quy định của pháp luật khi thực hiện quyền của người sử dụng đất.

5. Nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp vượt hạn mức đối với hộ gia đình, cá nhân theo quy định của Luật này.

6. Sử dụng đất, thực hiện giao dịch về quyền sử dụng đất mà không đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

7. Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

8. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định về quản lý đất đai.

9. Không cung cấp hoặc cung cấp thông tin về đất đai không chính xác theo quy định của pháp luật.

10. Cản trở, gây khó khăn đối với việc thực hiện quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Có thể thấy, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm một số hành vi bị cấm trong lĩnh vực đất đai trong Luật Đất đai 2013 như nghiêm cấm phân biệt đối xử về giới trong quản lý, sử dụng đất hay vi phạm chính sách về đất đối với đồng bào dân tộc thiểu số… Điều này góp phần bảo vệ những người yếu thế trong quan hệ về đất đai.

3. Luật Đất đai 2024 có những điểm gì mới cần lưu ý?

- Ban hành Bảng giá đất mới từ 01/01/2026

Đây là một trong những thay đổi nhận được rất nhiều sự quan tâm từ người dân. Theo đó, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là cơ quan sẽ thực hiện việc công bố Bảng giá đất mới từ ngày 01/01/2026.

Bảng giá đất sẽ được cập nhật và bàn hành theo từng năm (nếu có sửa đổi, bổ sung) thay vì định kỳ 05 năm/lần theo quy định tại Điều 114 Luật Đất đai 2013 hiện hành.

Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2024 cũng nhấn mạnh, thay vì căn cứ vào giá đất tối thiểu - tối đa của khung giá đất do Chính phủ ban hành như hiện nay, việc xác định giá đất cần phải đảm bảo được nguyên tắc của thị trường.

- Đất không giấy tờ từ trước 01/7/2014 được cấp Sổ đỏ

Theo quy định tại khoản 3 Điều 138 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình hoặc các cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ từ 15/10/1993 đến trước 01/7/2014 sẽ được cấp Sổ đỏ nếu:

• Không vi phạm quy định về pháp luật đất đai.
• Không phải đất thuộc trường hợp được Nhà nước giao không đúng thẩm quyền.
• Được UBND xã nơi có đất xác nhận đất không có tranh chấp.

Theo đó, Luật Đất đai 2024 sẽ kéo dài thêm 10 năm thời gian sử dụng đối với đất không có giấy tờ được cấp Sổ đỏ (từ 01/7/2004 thành 01/7/2014). Theo đó, từ 01/8/2024, đất không có giấy tờ sử dụng trước 01/7/2014 sẽ có thêm cơ hội được cấp Sổ đỏ.

- Sẽ có thêm nhiều trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất từ ngày 01/8/2024 bao gồm:  

• Đất gắn liền với nhà ở bị thu hồi phải di chuyển chỗ ở nhưng không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở mà không có chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi đất bị thu hồi.
• Đất sử dụng để xây dựng nhà xưởng sản xuất.
• Đất sử dụng để xây dựng công trình cấp nước sạch, thoát nước, xử lý nước thải tại thành thị và nông thôn.
• Đất sử dụng làm bãi đỗ xe, xưởng bảo dưỡng phục vụ cho hoạt động vận tải công cộng.
• Đất xây dựng phục vụ cho việc vận hành, khai thác sử dụng công trình ngầm…

- Bổ sung thêm khoản hỗ trợ cho những người bị thu hồi đất: Luật Đất đai 2024 bổ sung thêm các khoản hỗ trợ bên cạnh các khoản hỗ trợ được quy định tại Luật Đất đai 2013 bao gồm:

• Chi phí hỗ trợ di dời vật nuôi
• Chi phí hỗ trợ tháo dỡ, di dời tài sản gắn liền với đất…

Xem chi tiết: Luật Đất đai 2024: 10 điểm mới có lợi cho hàng triệu người dân

Trên đây là giải đáp cho vấn đề phụ nữ hưởng lợi gì về đất đai khi Luật mới có hiệu lực từ 01/8/2024?