Luật Báo chí sửa đổi 2025: 8 điểm mới đáng chú ý từ 01/7/2026

1. Xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới

Tại khoản 1 Điều 2 Luật Báo chí sửa đổi 2025 quy định:

1. Báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống tự nhiên và xã hội thể hiện bằng chữ viết, tiếng nói, âm thanh, hình ảnh, được sáng tạo, xuất bản, phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình.

Tại khoản 1 Điều 2 Luật Báo chí 2016 quy định:

1. Báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử.

Như vậy, Luật Báo chí sửa đổi 2025 xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới. Theo luật, báo chí nước ta có 4 loại hình, gồm báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh và truyền hình. Phát thanh, truyền hình là 2 loại hình hiện nay đang được gọi là “báo nói” và “báo hình”.

2. Bổ sung chính sách phát triển báo chí gắn với chuyển đổi số và bảo đảm nguồn lực thực hiện

Điều 9 Luật Báo chí sửa đổi 2025 đã bổ sung một điểm mới quan trọng là quy định rõ chính sách của Nhà nước về phát triển báo chí, điều mà luật Báo chí 2016 không đề cấp đến.

Theo đó, Nhà nước không chỉ xây dựng chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí mà còn đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho các lĩnh vực then chốt như đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực báo chí; phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại; xây dựng nền tảng số báo chí quốc gia, hạ tầng dữ liệu báo chí số và các công cụ số phục vụ giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Đặc biệt, luật mới lần đầu tiên quy định rõ cơ chế giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ chi phí để báo chí thực hiện các nhiệm vụ chính trị, quốc phòng, an ninh, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách và phục vụ các nhóm đối tượng đặc thù, vùng khó khăn; đồng thời bổ sung chính sách ưu đãi thuế theo quy định pháp luật.

3. Điều kiện cấp phép hoạt động báo chí: Mở rộng chủ thể, quản lý chặt chẽ hơn

So với  Điều 17 Luật Báo chí 2014, Điều 17 Luật Báo chí sửa đổi đã có nhiều điểm mới quan trọng về điều kiện cấp giấy phép hoạt động báo chí.

Luật cũ chủ yếu quy định các điều kiện về loại hình, tôn chỉ mục đích, tổ chức nhân sự, cơ sở vật chất và yêu cầu phù hợp với quy hoạch báo chí, nhưng chưa xác định rõ các đối tượng được đề nghị cấp phép và chưa quy định trách nhiệm sau khi cấp phép.

Luật mới đã làm rõ và mở rộng chủ thể được đề nghị cấp giấy phép, bổ sung cơ sở giáo dục đại học và tổ chức khoa học - công nghệ được thành lập tạp chí khoa học.

Đồng thời, luật chuẩn hóa và phân nhóm các điều kiện cấp phép, bổ sung yêu cầu phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan chủ quản sau khi được cấp phép.

4. Phân cấp thẩm quyền, linh hoạt quản lý giấy phép

So với Luật Báo chí 2016, Luật Báo chí sửa đổi đã có những điều chỉnh quan trọng về giấy phép hoạt động báo chí, theo hướng phân cấp, linh hoạt và phù hợp hơn với thực tiễn quản lý.

Tại Điều 18 luật cũ, thẩm quyền cấp, sửa đổi, thu hồi giấy phép hoạt động báo chí tập trung thống nhất tại Bộ Thông tin và Truyền thông. Luật quy định cụ thể thời hạn giải quyết hồ sơ, thời điểm giấy phép hết hiệu lực nếu cơ quan báo chí không hoạt động, cũng như thủ tục cấp lại giấy phép sau khi bị thu hồi.

Trong khi đó, Điều 18 luật sửa đổi có điểm thay đổi đáng chú ý khi chuyển thẩm quyền quản lý nhà nước về báo chí sang Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng thời phân cấp cho UBND cấp tỉnh cấp phép đối với việc xuất bản thêm ấn phẩm, phụ trương của cơ quan báo chí địa phương.

Luật mới cũng bổ sung quy định về cấp phép khi cơ quan báo chí mở rộng loại hình hoạt động, như sản xuất thêm kênh phát thanh, truyền hình, mở chuyên trang báo điện tử hoặc biên tập kênh chương trình nước ngoài.

Bên cạnh đó, thay vì quy định cứng về thời hạn giấy phép hết hiệu lực như luật cũ, luật mới tăng tính chủ động cho cơ quan báo chí thông qua cơ chế thông báo khi thay đổi thông tin hoạt động và quy định rõ trách nhiệm thông báo, thu hồi giấy phép khi chấm dứt hoạt động.

5. Chuẩn hóa mô hình cơ quan thường trú, tăng phân cấp quản lý địa phương

So với Luật Báo chí 2016, Luật Báo chí sửa đổi đã có nhiều điểm mới đáng chú ý trong quy định về cơ quan thường trú, văn phòng đại diện và phóng viên thường trú của cơ quan báo chí Việt Nam, theo hướng rõ ràng hơn về mô hình tổ chức và tăng cường vai trò quản lý của địa phương.

Theo luật cũ, quy định chủ yếu tập trung vào điều kiện đặt văn phòng đại diện và cử phóng viên thường trú, nhấn mạnh yêu cầu về trụ sở, thẻ nhà báo, tiêu chuẩn nhân sự, hồ sơ thông báo và nghĩa vụ tuân thủ tôn chỉ, mục đích hoạt động. Tuy nhiên, luật cũ chưa phân định rõ giữa cơ quan thường trú và văn phòng đại diện, cũng chưa giới hạn cụ thể số lượng phóng viên thường trú hoạt động độc lập tại địa phương.

Trong khi đó, luật mới đã phân biệt rõ ba mô hình: cơ quan thường trú, văn phòng đại diện và phóng viên thường trú; đồng thời quy định cụ thể thẩm quyền thành lập theo từng nhóm cơ quan báo chí. Luật mới lần đầu tiên xác định tư cách pháp nhân của cơ quan thường trú, làm rõ cơ chế tổ chức, nhân sự và tài chính; quy định giới hạn số lượng phóng viên thường trú độc lập đối với một số loại hình cơ quan báo chí; và rút ngắn thời hạn thông báo hoạt động xuống còn 10 ngày.

Bên cạnh đó, luật mới tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát của UBND cấp tỉnh, cho phép yêu cầu chấm dứt hoạt động khi không đủ điều kiện, thay vì chỉ dừng ở khâu tiếp nhận hồ sơ như trước.

Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động báo chí trên không gian mạng (Ảnh minh hoạ)

6. Quy định cụ thể về thẻ nhà báo

Theo luật cũ, quy định về thẻ nhà báo còn mang tính khái quát, chủ yếu xác định kỳ hạn thẻ, thủ tục cấp đổi, cấp lại và các trường hợp phải nộp lại hoặc bị thu hồi thẻ. Đối tượng được cấp thẻ chủ yếu được dẫn chiếu chung theo luật, chưa liệt kê cụ thể từng vị trí, chức danh; điều kiện, tiêu chuẩn xét cấp thẻ chưa được quy định rõ ràng, chi tiết trong cùng một điều luật.

Trong khi đó, Luật Báo chí sửa đổi đã quy định cụ thể và đầy đủ hơn ngay tại Điều 28 về đối tượng được xét cấp thẻ nhà báo, bao gồm lãnh đạo cơ quan báo chí, phóng viên, biên tập viên, quay phim, đạo diễn chương trình và một số trường hợp điều chuyển công tác đặc thù. Luật mới đồng thời chuẩn hóa điều kiện, tiêu chuẩn cấp thẻ, như yêu cầu về trình độ đào tạo, thời gian công tác, bồi dưỡng nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp, cũng như liệt kê rõ các trường hợp không được xét cấp thẻ.

Bên cạnh đó, luật sửa đổi bổ sung, làm rõ các căn cứ thu hồi thẻ nhà báo, gắn chặt hơn với vi phạm đạo đức nghề nghiệp, kỷ luật và trách nhiệm pháp lý; đồng thời thống nhất thẩm quyền quản lý thẻ nhà báo về Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

7. Tách bạch cải chính và gỡ bỏ thông tin vi phạm

So với Luật Báo chí hiện hành, Luật Báo chí sửa đổi đã có bước thay đổi quan trọng trong quy định về cải chính và xử lý thông tin vi phạm trên báo chí, thể hiện qua việc tách riêng nội dung cải chính và gỡ bỏ thông tin vi phạm thành hai điều độc lập.

Theo Điều 42 Luật Báo chí 2016, các quy định về cải chính, xin lỗi, gỡ bỏ thông tin sai sự thật và yêu cầu kỹ thuật khi đăng cải chính được quy định rất chi tiết trong cùng một điều, bao gồm vị trí đăng, hình thức trình bày, thời điểm đăng phát và trách nhiệm của cơ quan báo chí, tác giả cũng như các trang thông tin điện tử sử dụng lại nội dung.

Trong khi đó, luật mới đã đơn giản hóa và tái cấu trúc quy định. Điều 34 Luật sửa đổi tập trung vào nguyên tắc và trách nhiệm cải chính, xin lỗi khi thông tin sai sự thật, đồng thời bổ sung nghĩa vụ phối hợp gỡ bỏ và cải chính trên các nền tảng, trang thông tin có sử dụng lại nội dung.

Điều 35 Luật sửa đổi tách riêng để quy định thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước trong việc yêu cầu gỡ bỏ thông tin vi phạm hoặc thu hồi sản phẩm báo chí in, phù hợp với thực tiễn quản lý đa nền tảng hiện nay.

8. Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động báo chí trên không gian mạng

Mục 1 Chương III Luật Báo chí sửa đổi đã dành riêng các quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng và trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên môi trường số, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số hiện nay.

Luật Báo chí sửa đổi đã bổ sung các quy định quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động báo chí trên không gian mạng. Theo đó, hoạt động báo chí số phải tuân thủ pháp luật về báo chí, an ninh mạng, đúng tôn chỉ, mục đích; đồng thời cho phép cơ quan báo chí tích hợp dịch vụ trực tuyến theo quy định.

Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng, bao gồm chịu trách nhiệm về nội dung, bản quyền, lưu trữ và kết nối lưu chiểu điện tử; thực hiện thông báo với cơ quan quản lý nhà nước. Bên cạnh đó, việc xây dựng nền tảng số báo chí quốc gia và công cụ giám sát được đặt ra nhằm bảo đảm tính minh bạch, an toàn và hiệu quả quản lý trong môi trường số.

Trên đây là nội dung bài viết "Luật Báo chí sửa đổi 2025: 8 điểm mới đáng chú ý từ 01/07/2026" căn cứ theo dự thảo Luật Báo chí sửa đổi.