7 điểm đáng chú ý của Nghị định 120/2025 về phân định thẩm quyền lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Tư pháp

1. Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã thực hiện toàn bộ chức năng hộ tịch cấp huyện

Theo khoản 2 Mục I Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 120/2025/NĐ-CP thì trong trình tự, thủ tục thực hiện tại các quy định nêu tại khoản 1 Mục này, các nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ được chuyển giao tương ứng cho Ủy ban nhân dân cấp xã, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã;

Các nhiệm vụ của Phòng Tư pháp, Trưởng phòng Tư pháp, công chức làm công tác hộ tịch cấp huyện sẽ được chuyển giao cho công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.

Có nghĩa: từ ngày 01/7/2025, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã chính thức đảm nhận toàn bộ nhiệm vụ đăng ký hộ tịch mà trước đây do Phòng Tư pháp cấp huyện và công chức hộ tịch cấp huyện thực hiện.

2. Người dân không cần có mặt ký tên khi đăng ký khai sinh, khai tử, giám hộ…

Theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 120/2025/NĐ-CP:

Người yêu cầu đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử, đăng ký nhận cha, mẹ, con, đăng ký giám hộ, đăng ký thay đổi, chấm dứt giám hộ, đăng ký giám sát việc giám hộ, chấm dứt giám sát việc giám hộ, đăng ký thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc không phải có mặt tại cơ quan đăng ký hộ tịch để ký vào Sổ hộ tịch.

Quy định này nhằm tạo thuận lợi cho người dân, đặc biệt khi thực hiện thủ tục trực tuyến hoặc qua ủy quyền, không cần trực tiếp đến cơ quan đăng ký.

3. Không còn phải nộp phiếu lý lịch tư pháp khi xin nhận con nuôi

Đây là một trong những điểm mới tại Nghị định 120. Cụ thể, theo khoản 2 Điều 11 Nghị định 120/2025/NĐ-CP quy định:

“...cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm yêu cầu cơ quan quản lý dữ liệu lý lịch tư pháp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp; cá nhân khi thực hiện các thủ tục hành chính này không phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp trong hồ sơ.”

Quy định này áp dụng cho các hồ sơ nuôi con nuôi trong nước theo khoản 3 Điều 17 Luật Nuôi con nuôi, nhằm giảm bớt thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân.

4. Cá nhân được nộp hồ sơ đăng ký hộ tịch tại bất kỳ UBND cấp xã nơi cư trú

Theo khoản 1 Điều 5 của Nghị định:

“Cá nhân có quyền lựa chọn thực hiện thủ tục hành chính về hộ tịch tại cơ quan đăng ký hộ tịch nơi cư trú; nơi cư trú của cá nhân được xác định theo quy định của pháp luật về cư trú.”

Bên cạnh đó, trường hợp không nộp đúng nơi có thẩm quyền, UBND cấp xã tiếp nhận có trách nhiệm hỗ trợ nộp trực tuyến đến đúng nơi có thẩm quyền.

5. Chứng thực bản dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt thuộc thẩm quyền UBND xã

Theo Điều 14 Nghị định 120/2025/NĐ-CP:

“Việc chứng thực chữ ký của người dịch trong các giấy tờ, văn bản từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài... thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã.”

Căn cứ này được trích dẫn từ Nghị định số 23/2015/NĐ-CP, sửa đổi năm 2025, nhưng nay được quy định rõ là phân cấp về cấp xã, giúp địa phương xử lý trực tiếp, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ cho công dân.

6. UBND cấp tỉnh giải quyết bồi thường nếu hành vi thiệt hại do UBND cấp huyện gây ra trước 01/7/2025

Theo khoản 1 Điều 19 Nghị định 120/2025/NĐ-CP:

“Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan giải quyết bồi thường trong trường hợp hành vi gây thiệt hại của Ủy ban nhân dân cấp huyện thuộc nhóm nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2025.”

Đây là quy định chuyển đổi thẩm quyền giải quyết bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, áp dụng cho các vụ việc còn tồn đọng trước ngày 01/7/2025.

7. UBND cấp xã thực hiện xác nhận, hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn

Theo khoản 2 Điều 18 quy định: UBND cấp xã có trách nhiệm xem xét, quyết định hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn hoặc rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng trong khi thực hiện hoạt động hòa giải.

Bên cạnh đó, Mục III Phụ lục hướng dẫn chi tiết trình tự, thủ tục hỗ trợ hòa giải viên, từ lập hồ sơ đến quyết định chi tiền hỗ trợ trong thời hạn 07 ngày làm việc.

Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Ủy ban nhân dân cấp xã xem xét, ra quyết định hỗ trợ và thực hiện việc chi tiền hỗ trợ.

Trên đây là thông tin 7 điểm đáng chú ý của Nghị định 120/2025 về phân định thẩm quyền lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Tư pháp.