Quy hoạch vùng Thủ đô đã được Bộ Xây dựng nghiên cứu, soạn thảo. Sau nhiều cuộc hội thảo, lấy ý kiến của các ngành chức năng, địa phương liên quan, Bộ Xây dựng đã hoàn thiện và có tờ trình số 11/TTr-BXD gửi Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch này.
Trong tờ trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đề xuất việc mở rộng không gian Thủ đô Hà Nội theo hướng: ranh giới Thủ đô Hà Nội mở rộng, gồm toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) và 4 xã Đông Xuân, Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung thuộc huyện Lương Sơn (Hòa Bình). Phương án đề xuất mở rộng nêu trên đã có sự xem xét đến quá trình lịch sử phát triển. Trước đây (giai đoạn 1975-1991) khu vực này đã từng thuộc ranh giới của Thủ đô Hà Nội. Hơn nữa, quỹ đất phát triển ở đây chủ yếu là đất gò đồi, không thuộc đất nông nghiệp. Việc mở rộng ranh giới Thủ đô sẽ tạo được không gian phía Tây Thủ đô có môi trường cảnh quan đẹp, rộng rãi, điều kiện địa hình, địa chất phù hợp cho việc phát triển các dự án tầm cỡ quốc gia, quốc tế, như: Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Khu Đại học Quốc gia, Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, các khu đô thị mới... Đặc biệt, tại đây có thể lựa chọn để phát triển trung tâm chính trị-hành chính quốc gia mới.
Theo Bộ Xây dựng, thực tế khảo sát, đánh giá hiện trạng Thủ đô Hà Nội cho thấy, những năm gần đây do quá trình đổi mới về kinh tế, thu hút đầu tư, tăng trưởng nhanh, sự hình thành nhiều trung tâm kinh tế, công nghiệp, văn hóa, khoa học, giáo dục-đào tạo..., đã thu hút một lượng lớn lao động, dân cư từ các tỉnh trong cả nước về Hà Nội. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội của Hà Nội đang quá tải và gặp nhiều khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu về nhà ở, các công trình dịch vụ công cộng, trường học, bệnh viện, công viên cây xanh, nơi vui chơi giải trí, giao thông, cấp nước, thoát nước và vệ sinh môi trường, cấp điện, nghĩa trang, bãi chôn lấp chất thải, đất phát triển các đầu mối hạ tầng kỹ thuật, đất phát triển đô thị mới... Mặt khác, do tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, các quỹ đất dành cho cây xanh công viên, vành đai xanh đang dần dần bị chuyển đổi mục đích sử dụng sang phát triển công trình dân dụng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do quỹ đất phát triển của thành phố bị thu hẹp, không đáp ứng được nhu cầu phát triển của Thủ đô. Vì vậy, việc đề xuất mở rộng sẽ bảo đảm có các quỹ đất lớn để phát triển một số khu chức năng quan trọng của Thủ đô, các công trình đầu mối hạ tầng kỹ thuật, các dự án mang tầm quốc gia trước mắt và lâu dài. Đồng thời, giải quyết cho Hà Nội quỹ đất để phát triển các vành đai xanh cung cấp thực phẩm rau xanh, các không gian mở, các khu nghỉ ngơi, vui chơi giải trí phục vụ cho nhân dân Thủ đô và các đô thị kế cận trong vùng; tạo quỹ đất phát triển các công trình trọng điểm quốc gia, gồm: Trung tâm hành chính quốc gia, phát triển các đô thị mới, các trung tâm dịch vụ du lịch, nghiên cứu đào tạo và các hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao, nhằm giải tỏa các khu công nghiệp, các công trình gây ô nhiễm ra khỏi Hà Nội. Ngoài ra, đề xuất mở rộng địa giới hành chính này phù hợp với định hướng phát triển Vùng Thủ đô Hà Nội; phù hợp với các điều kiện địa lý, văn hóa, truyền thống của Thủ đô; và các khu vực đô thị cận kề có mối quan hệ chặt chẽ về lịch sử phát triển, giao thông, kinh tế, các hoạt động đô thị liên quan; ổn định nhanh, không ảnh hưởng nhiều đến cơ cấu hành chính của các địa phương liên quan.
Những năm qua, quy mô Thủ đô Hà Nội đã có nhiều thay đổi. Trong gần 20 năm diện tích của nội thành tăng gấp 4,5 lần. Trước kia Hà Nội chỉ có 4 quận nội thành với diện tích hơn 40km2, nay đã có 9 quận nội thành, với tổng diện tích khoảng hơn 178,78km2. Trong khi đó diện tích toàn thành phố vẫn không thay đổi. Vì vậy, việc mở rộng ranh giới Thủ đô Hà Nội là cần thiết để đáp ứng nhu cầu phát triển, xứng tầm với quy mô Thủ đô của nước Việt Nam có nền phát triển kinh tế năng động, trên đà hội nhập với các nước trong khu vực và quốc tế.
(Theo Hà Nội Mới)