Tư liệu sản xuất là gì? Các hình thức của tư liệu sản xuất

Tính cạnh tranh sản phẩm của các đế chế công nghiệp phần lớn tập trung mạnh mẽ ở tư liệu sản xuất mà họ có. Thế tư liệu sản xuất là gì? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu ý nghĩa khái niệm này.

1. Tư liệu sản xuất là gì? 

Theo quan điểm kinh tế chính trị Mác-Lênin, tư liệu sản xuất là tài sản vật chất đầu vào cần thiết được sử dụng để tổ chức sản xuất và tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cho con người. Với phản ánh tính chất mà C.Mác nêu ra, những hình thái tư liệu sản xuất được thể hiện rõ nét trong chủ nghĩa tư bản doanh nghiệp.

2. Các yếu tố hình thành tư liệu sản xuất bao gồm?

Tới thời điểm hiện nay, quan điểm về tư liệu sản xuất đã có nhiều thay đổi. Một tư liệu sản xuất sẽ gồm có 2 điều kiện sau:

2.1 Đối tượng lao động

Đối tượng lao động là những đối tượng vật chất bị tác động và biến đổi bởi sức lao động của con người nhằm phù hợp với mục đích sử dụng. Những đối tượng lao động sẽ là tiền đề cho tư liệu lao động trong tương lai.

Ví dụ: Cây cối được khai thác để trở thành gỗ, là nguồn nguyên liệu cho sản xuất giấy sau này.

Có hai loại đối tượng lao động sau:

• Đối tượng lao động tự nhiên (tài nguyên thiên nhiên như đất đai, cây cối, khoáng sản, nguồn sinh vật trên cạn và thuỷ sản đa dạng….)

• Đối tượng lao động đã qua tay con người và được cải biến cấu trúc tự nhiên ban đầu. Thường là đối tượng đặc trưng ngành công nghiệp chế biến (vải vóc, nguyên liệu cho xây dựng…)

Đối tượng lao động “nhân tạo" đang dần tăng mạnh để thay thế cho đối tượng lao động tự nhiên đang có xu hướng cạn kiệt theo dòng phát triển của xu hướng công nghiệp hoá. Mặc dù vậy, cơ sở để tạo nên đối tượng lao động chế biến đặc thù vẫn xuất phát từ nguồn gốc tự nhiên. Nhận thức được vấn đề này, con người nên có các chính sách phù hợp để khai thác và sử dụng hợp lý, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên.

2.2 Tư liệu lao động

Yếu tố vật chất trung gian mà con người sử dụng để tác động vào đối tượng lao động trở thành sản phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của mình được gọi là tư liệu lao động.

Ví dụ: Con người sử dụng máy móc để khai thác khoáng sản phục vụ cho nhu cầu công nghiệp. Máy móc chính là tư liệu lao động mà con người sử dụng.

​​Ngoài ra, một số đối tượng lao động của ngành này nhưng lại là tư liệu lao động của ngành khác như gỗ, than đá,...

Than đá được khai thác tự nhiên và trở thành tư liệu lao động cho ngành công nghiệp điện (Ảnh minh họa)

Công thức cho một tư liệu lao động gồm có:

+ Công cụ lao động là bộ phận trực tiếp tác động lên đối tượng lao động nhằm làm biến đổi theo nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng. Đây là yếu tố cầu nối giữa đối tượng lao động và con người trong quá trình sản xuất và cũng là yếu tố quyết định cho năng suất và chất lượng sản phẩm.

+ Phương tiện lao động bộ phận vật chất đi cùng với công cụ lao động được con người sử dụng để tác động lên đối tượng lao động trong sản xuất, cụ thể là:

Bộ phận bình chứa: là những dụng cụ dùng để chứa đựng những sản phẩm thô (nguyên vật liệu, bán thành phẩm…). Một số hệ thống bình chứa được sử dụng chủ yếu bao gồm: thùng, lọ, bình,….

Bộ phận gián tiếp phục vụ cho quá trình sản xuất hay còn gọi là kết cấu hạ tầng như: các công trình xí nghiệp nhà máy, giao thông vận tải, viễn thông,...Kết cấu hạ tầng có nhiệm vụ quan trọng cho các hoạt động sản xuất tạo ra năng suất sản phẩm có chất lượng cũng như là các hoạt động tiêu dùng đáp ứng thoả mãn nhu cầu cho con người ở mọi khía cạnh.

Cùng với sự phát triển của nền công nghiệp hiện đại ngày nay, nguồn tư liệu lao động càng đóng vai trò quan trọng quyết định đến hiệu suất sản xuất. C.Mác đã khẳng định "Những thời đại kinh tế khác nhau không phải ở chỗ chúng sản xuất ra cái gì, mà là ở chỗ chúng sản xuất bằng cách nào, với những tư liệu lao động nào".

Trong tư liệu lao động, công cụ lao động là căn cứ cơ bản mà dựa vào đó ta có thể đoán được trình độ phát triển của nền sản xuất xã hội như thế nào. Một công cụ lao động hiện đại sẽ tạo tiền đề để phát triển nền sản xuất mới, tối ưu và hiệu quả hơn.

3. Phân loại nhóm tư liệu sản xuất

Có nhiều loại tư liệu sản xuất ảnh hưởng đến nền kinh tế - xã hội của một quốc gia.

3.1 Tư liệu sản xuất cố định và lưu động

Nguồn tư liệu sản xuất cố định và lưu động hoạt động dưới các hình thức khác nhau và ảnh hưởng qua lại trong quá trình kinh doanh.

Tư liệu sản xuất cố định là bộ phận tư bản sản xuất tồn tại dưới dạng máy móc, thiết bị, nhà xưởng,.. tham gia toàn bộ vào quá trình sản xuất. Tuy nhiên,  giá trị sản xuất của tư liệu cố định sẽ hao mòn (về mặt cơ học và tính hiện đại), lâu dần buộc phải thay thế để đảm bảo hoạt động dây chuyền tổ chức hiệu quả.

Ngược lại, tư liệu sản xuất lưu động thể hiện dưới hình thái là các nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu phụ, sức lao động... có sự chuyển đổi trong từng giai đoạn sản xuất và lưu thông sản phẩm. Và giá trị sản xuất sẽ mang tính chu kỳ và được hoàn trả lại cho nhà tư bản dưới hình thức tiền tệ khi hàng hoá đã được bán đi.

Việc phân chia rõ hai bộ phận tư liệu sản xuất cố định và lưu động giúp phát huy tối đa lợi ích của chúng trong sản xuất và tái cơ cấu kinh doanh khi cần thiết. Các tài sản phân định rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp hợp lý nguồn đầu tư  tài chính và tạo ra giá trị thặng dư, mở rộng thị trường sản xuất mới.

3.2 Tư liệu sản xuất cung cấp cho ngành dịch vụ và bán hàng

Các ngành cung cấp dịch vụ và bán hàng như cafe, tạo mẫu tóc, hay các ngành mang tính chuyên môn cao như bác sĩ, spa, thiết kế… sẽ cần nguồn tư liệu được sản xuất đặc thù cho từng lĩnh vực. Giá trị lợi nhuận thu được từ các ngành này hiện nay rất cao và được ưa chuộng sản xuất với số lượng tăng liên tục hằng năm.

3.3 Tư liệu sản xuất độc quyền nhà nước 

Là tư liệu sản xuất được cung cấp chủ yếu cho các hoạt động chính trị nhà nước và hàng hoá cơ bản cho chính phủ.

Ví dụ: tư liệu sản xuất của phương tiện chiến đấu cho Bộ Quốc phòng, vũ khí cá nhân và quần áo quân sự, vật tư chuyên dụng cho quân đội…

4. Vai trò của tư liệu sản xuất trong quy trình hoạt động kinh doanh

​​Tư liệu sản xuất là yếu tố then chốt trong nền kinh tế, vì chúng được sử dụng để sản xuất các hàng hóa và phối hợp cùng với sức lao động con người tạo nên lực lượng sản xuất có ưu thế, giúp tăng năng suất, hiệu quả và khả năng cạnh tranh,  từ đó cũng góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Với mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập toàn cầu hoá, việc sản xuất kinh doanh ngoài tạo ra một sản phẩm có giá trị sử dụng mạnh mẽ thì việc tập trung đầu tư nguồn tư liệu sản xuất chất lượng và tiên tiến chính là bước đi quan trọng trong sản xuất ngày nay, có thể tạo ra những sản phẩm mới và tốt hơn, tác động trực tiếp đến quá trình sản xuất và nền kinh tế quốc gia.

Những giá trị mà tư liệu sản xuất mang lại luôn là mục tiêu và là thách thức mà nhà tư bản kinh doanh luôn ưu tiên và cải tiến liên tục trong quá trình phát triển gia tăng sản xuất. Bài viết trên là tất cả những nội dung cần thiết để bạn đọc hiểu rõ tư liệu sản xuất là gì cũng như cách thức tồn tại và vai trò ứng dụng của chúng theo quan điểm kinh tế triết học.

Trên đây là giải đáp về Tư liệu sản xuất là gì? Các hình thức của tư liệu sản xuất. Mọi vấn đề vướng mắc bạn đọc vui lòng liên hệ 19006192 để được LuatVietnam hỗ trợ, giải đáp.