Điểm tin VBPL tuần từ 21/11 - 27/11/2025

LuatVietnam.vn gửi đến quý độc giả điểm tin VBPL tuần từ 21/11 - 27/11/2025 với các nội dung nổi bật liên quan đến Luật Hình sự, Luật Hành chính, Luật Ngân hàng.

1. Luật Hình sự

1.1. Quy định về phối hợp giữa các cơ quan trong và ngoài Quân đội trong xử lý tội phạm

Ngày 20/10/2025, các cơ quan gồm Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư liên tịch số 07/2025/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BQP-BCA-BTC-BNN&MT về phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong Quân đội và ngoài Quân đội trong việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự.

Nguyên tắc phối hợp giữa các cơ quan:

- Tuân thủ quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

- Bảo đảm tính khách quan, toàn diện, đúng thời hạn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm.

- Tuân thủ đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan, bảo đảm bí mật nhà nước, bí mật công tác theo quy định của pháp luật và quy định của mỗi cơ quan. Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Thông tư này có hiệu lực từ ngày 05/12/2025.

2. Luật Hành chính

2.1. Quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính từ 01/01/2026

Ngày 16/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 296/2025/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

Về nguyên tắc, việc cưỡng chế chỉ được thực hiện khi có quyết định cưỡng chế bằng văn bản của người có thẩm quyền quy định tại Điều 87 Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và các Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước.

Người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế có trách nhiệm ban hành quyết định cưỡng chế trên cơ sở theo dõi, đôn đốc hoặc đề xuất của người có thẩm quyền xử phạt.

Người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế quyết định áp dụng một hoặc nhiều biện pháp cưỡng chếnếu việc áp dụng một biện pháp cưỡng chế không đủ để bảo đảm thi hành quyết định cưỡng chế. Việc quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế cụ thể phải căn cứ vào nội dung, tính chất, mức độ, điều kiện thi hành quyết định cưỡng chế và tình hình thực tế ở địa phương.

Phải đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và cá nhân, tổ chức khác có liên quan trong cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả.

2.2. Hướng dẫn thẩm quyền của Tòa án trong Luật Tố tụng hành chính

Ngày 30/09/2025, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định về thẩm quyền của Tòa án tại Điều 30 và Điều 31 của Luật Tố tụng hành chính.

Theo đó, việc xác định thẩm quyền của Tòa án theo lựa chọn của người khởi kiện theo “nơi cư trú, nơi làm việc hoặc có trụ sở” quy định tại điểm a khoản 2 Điều 31 Luật Tố tụng hành chính như sau:

- Trường hợp người khởi kiện là cá nhân có nơi cư trú, nơi làm việc khác nhau hoặc có nhiều nơi cư trú, nơi làm việc thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của nhiều Tòa án nhân dân khu vực khác nhau thì Tòa án có thẩm quyền là một trong các Tòa án nhân dân khu vực theo lựa chọn của người khởi kiện.

- Trường hợp người khởi kiện là cơ quan, tổ chức có trụ sở ở nhiều nơi thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của nhiều Tòa án nhân dân khu vực khác nhau thì Tòa án có thẩm quyền là một trong các Tòa án nhân dân khu vực theo lựa chọn của người khởi kiện.

Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 15/11/2025.

2.3. Phân cấp quản lý tổ chức cán bộ trong Bộ Tư pháp

Ngày 20/11/2025, Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư 23/2025/TT-BTP về việc phân cấp quản lý tổ chức cán bộ của Bộ Tư pháp.

Thẩm quyền về tổ chức bộ máy:

Chánh Văn phòng Bộ, Vụ trưởng, Cục trưởng, Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các phòng và tổ chức tương đương phòng, đơn vị sự nghiệp công lập (nếu có) thuộc đơn vị.

Thẩm quyền về quản lý biên chế:

Chánh Văn phòng Bộ, Vụ trưởng, Cục trưởng quyết định giao biên chế công chức đối với từng tổ chức hành chính thuộc cơ cấu tổ chức của đơn vị trong tổng số biên chế công chức của đơn vị được Bộ trưởng giao hàng năm và đảm bảo tiêu chí thành lập tổ chức trực thuộc theo quy định pháp luật.

Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ quyết định giao số lượng người làm việc đối với từng tổ chức thuộc cơ cấu tổ chức của đơn vị trong tổng số lượng người làm việc của đơn vị đã phê duyệt theo thẩm quyền hoặc được Bộ trưởng giao hàng năm và đảm bảo tiêu chí thành lập tổ chức trực thuộc theo quy định pháp luật.

Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ nhóm 1, nhóm 2 giải quyết chế độ tinh giản biên chế đối với viên chức là lãnh đạo cấp Phòng trở xuống.

Thông tư này có hiệu lực từ ngày 20/11/2025.

2.4. Sửa đổi quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán từ 09/01/2026

Mức phạt này được điều chỉnh bởi Nghị định 306/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

Nghị định 306/2025/NĐ-CP đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán như không công bố thông tin đúng hạn, không báo cáo giao dịch, và vi phạm quy định về chào bán, phát hành chứng khoán... đều bị xử phạt nghiêm khắc với mức phạt tiền từ 50 triệu đến 1,5 tỷ đồng tùy theo mức độ vi phạm.

3. Luật Ngân hàng

3.1. Điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ từ 01/12/2025

Ngày 25/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 304/2025/NĐ-CP  quy định điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ, có hiệu lực từ ngày 01/12/2025.

Cụ thể, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu là chỗ ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất chỉ được thu giữ khi đáp ứng các điều kiện quy định tại điểm a, b, c, d, e khoản 2 Điều 198a Luật số 32/2024/QH15 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 96/2025/QH15 và một trong các điều kiện sau:

- Trường hợp thu giữ chỗ ở duy nhất đã được xác nhận và chứng minh theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định này, bên nhận bảo đảm trích một khoản tiền cho bên bảo đảm bằng 12 tháng lương tính theo mức lương tối thiểu quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định này;

- Trường hợp thu giữ công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất không hình thành từ vốn vay đã được xác nhận và chứng minh theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định này, bên nhận bảo đảm trích một khoản tiền cho bên bảo đảm bằng 06 tháng lương tính theo mức lương tối thiểu quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định này.

3.2. Quy định mới về hoạt động thẻ ngân hàng từ 05/01/2026

Ngày 19/11/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Thông tư 45/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 18/2024/TT-NHNN về hoạt động thẻ ngân hàng.

Theo đó, thẻ ngân hàng chỉ được sử dụng để thực hiện giao dịch thẻ bằng phương tiện điện tử khi đã hoàn thành việc đối chiếu đảm bảo khớp đúng giấy tờ tùy thân và thông tin sinh trắc học của chủ thẻ đối với thẻ của khách hàng cá nhân, người đại diện hợp pháp đối với thẻ của khách hàng tổ chức.

Tuy nhiên, quy định trên có thể không áp dụng đối với 05 trường hợp sau:

- Thực hiện giao dịch bằng thẻ vật lý tại máy giao dịch tự động;

- Thanh toán tại thiết bị chấp nhận thẻ tại điểm bán;

- Rút tiền mặt tại thiết bị chấp nhận thẻ được lắp đặt tại chi nhánh, phòng giao dịch, điểm đại lý thanh toán để cung ứng tiền mặt cho chủ thẻ;

- Trích nợ tự động theo thỏa thuận giữa tổ chức phát hành thẻ và chủ thẻ;

- Chủ thẻ là tổ chức như:

• Các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập;
• Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài;
• Các tổ chức niêm yết theo quy định tại Luật chứng khoán;
• Các tổ chức thuộc danh sách Fortune Global 500...

Thông tư này có hiệu lực từ ngày 05/01/2026.

4. Luật Kinh tế

4.1. Ưu đãi thuế cho doanh nghiệp sản xuất thiết bị điện tử từ 01/01/2026

Ngày 15/11/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư 33/2025/TT-BKHCN quy định tiêu chí doanh nghiệp thực hiện dự án sản xuất thiết bị điện tử được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp.

Doanh nghiệp thực hiện dự án sản xuất thiết bị điện tử được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp phải đáp ứng một trong các tiêu chí sau:

- Tiêu chí sử dụng các sản phẩm chip bán dẫn được thiết kế, sản xuất hoặc đóng gói, kiểm thử tại Việt Nam trong các sản phẩm của dự án sản xuất thiết bị điện tử.

- Tiêu chí về nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

- Sản phẩm của dự án sản xuất thiết bị điện tử tại Việt Nam có thiết kế (bao gồm đặc tả yêu cầu, kiến trúc hệ thống, thiết kế chi tiết, sơ đồ nguyên lý, bố trí mạch in và các tài liệu kỹ thuật liên quan) thuộc sở hữu của chính doanh nghiệp. Trong đó, quyền sở hữu được thiết lập thông qua việc tự thực hiện việc thiết kế hoặc thuê người khác trong đó có người Việt Nam thực hiện việc thiết kế hoặc mua thiết kế đó từ các chủ thể khác.

- Tiêu chí về phát triển chuỗi cung ứng trong nước và chuyển giao công nghệ.

Thông tư này có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

4.2. Danh mục nguyên liệu và thiết bị cho công nghiệp bán dẫn được khuyến khích đầu tư từ 01/01/2026

Ngày 15/11/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư 32/2025/TT-BKHCN quy định danh mục nguyên liệu, vật liệu bán dẫn, thiết bị, máy móc, công cụ cho công nghiệp bán dẫn được khuyến khích đầu tư phát triển.

Danh mục bao gồm các nguyên liệu và vật liệu quan trọng như silicon tinh khiết cao, hợp chất bán dẫn thế hệ mới (như SiC, GaAs, GaN, InP), tấm wafer, mặt nạ quang, chất cản quang, hóa chất và khí chuyên dụng phục vụ sản xuất chip bán dẫn...

Danh mục thiết bị bao gồm các công cụ thiết kế chip bán dẫn như khối thiết kế IP Cores, công cụ thiết kế EDA, bộ quy tắc thiết kế PDKs và các thiết bị đánh giá bản thiết kế…

Xem chi tiết Thông tư 32/2025/TT-BKHCN có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2026

5. Luật Tài chính

5.1. Quy định về viện trợ của Việt Nam cho nước ngoài

Ngày 25/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 305/2025/NĐ-CP quy định về việc cung cấp và quản lý viện trợ của Việt Nam cho nước ngoài.

Các hình thức viện trợ bao gồm: Đầu tư xây dựng; Hỗ trợ kỹ thuật; Cung cấp hàng hóa; Viện trợ bằng tiền; Hình thức khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Phương thức thực hiện viện trợ bao gồm:

Phía Việt Nam trực tiếp thực hiện chương trình, dự án, phi dự án và chuyển giao kết quả cho bên tiếp nhận viện trợ.

Phía Việt Nam chuyển tiền cho bên tiếp nhận viện trợ tự thực hiện dự án, phi dự án.

Nghị định 305/2025/NĐ-CP có hiệu lực kể từ ngày 25/11/2025

6. Luật Đất đai

6.1. Tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án điện hạt nhân thành dự án độc lập

Ngày 26/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.8/2025/NQ-CP về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc dự án điện hạt nhân đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư thành dự án độc lập.

Cho phép tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc dự án điện hạt nhân Ninh Thuận thành dự án độc lập (sau đây gọi là Dự án)

Giao Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa làm cơ quan chủ quản Dự án. Giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa quyết định đầu tư Dự án khi cấp có thẩm quyền chưa quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư và phê duyệt điều chỉnh dự án điện hạt nhân Ninh Thuận theo quy định của pháp luật.

Trong thời gian chờ bố trí tái định cư, Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa được phép bố trí nhà ở tạm hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà ở cho người có đất ở bị thu hồi để phục vụ Dự án. Thời gian và mức hỗ trợ cụ thể do Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa quy định, bảo đảm công khai, minh bạch và phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày ký ban hành đến hết ngày 28/02/2027.