Liêm chính khoa học là gì? Các hành vi vi phạm liêm chính trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ

Lêm chính trong nghiên cứu được đặt ra như một tiêu chuẩn không thể thiếu để bảo đảm tính trung thực và minh bạch của tri thức. Vậy liêm chính khoa học là gì? Các hành vi vi phạm liêm chính trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ được pháp luật quy định thế nào?

1. Liêm chính khoa học là gì? 

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 262/2025/NĐ-CP định nghĩa:

Liêm chính khoa học là các yêu cầu về sự ngay thẳng, trung thực, trách nhiệm, công bằng và minh bạch trong hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ của cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ.

            Liêm chính khoa học là gì? Các hành vi vi phạm liêm chính trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ (Ảnh minh hoạ)

2.  4 nguyên tắc liêm chính khoa học trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ là gì

Tại Điều 4 Nghị định 262 quy định cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phải tuân thủ các nguyên tắc liêm chính sau đây:

(1) Trung thực trong việc đề xuất, thực hiện, công bố và ứng dụng kết quả nghiên cứu.

(2) Khách quan và minh bạch trong quá trình thiết kế nghiên cứu, thu thập, phân tích, xử lý và đánh giá kết quả nghiên cứu.

(3) Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và ghi nhận đầy đủ, chính xác sự đóng góp của các cá nhân, tổ chức liên quan.

(4) Chịu trách nhiệm giải trình đối với kết quả nghiên cứu trước tổ chức chủ trì, cơ quan tài trợ, cộng đồng khoa học và xã hội khi được yêu cầu.

3. Các hành vi vi phạm liêm chính trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ

Khoản 1 Điều 6 Nghị định quy định các hành vi vi phạm liêm chính khoa học bao gồm:

- Ngụy tạo dữ liệu, kết quả nghiên cứu;

- Giả mạo dữ liệu;

- Đạo văn dưới mọi hình thức;

- Ghi tên tác giả không đúng thực tế hoặc loại bỏ tác giả có đóng góp thực sự;

- Cản trở, đe doạ, ép buộc, can thiệp vào quá trình đánh giá, phản biện, xét duyệt bản thảo công bố khoa học;

- Các hành vi khác vi phạm nguyên tắc liêm chính quy định tại Điều 4 Nghị định này

4. Trách nhiệm hướng dẫn áp dụng, kiểm tra việc tuân thủ liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp như thế nào?

Tại Điều 7 Nghị định 262/2025/NĐ-CP quy định trách nhiệm hướng dẫn áp dụng, kiểm tra việc tuân thủ liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp, như sau:

- Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành hướng dẫn về liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ. Bộ Y tế hướng dẫn nội dung quy định đạo đức trong nghiên cứu y sinh học trên đối tượng con người.

- Các cơ quan tài trợ kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, tổ chức khoa học và công nghệ ban hành, tổ chức thực hiện và kiểm tra việc tuân thủ quy tắc về liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp dựa trên tài liệu hướng dẫn quy định tại khoản 1 Điều này.

- Trường hợp phát hiện cá nhân có dấu hiệu vi phạm liêm chính khoa học, đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, cơ quan quy định tại khoản 2 Điều này tổ chức xác minh sơ bộ, thành lập hội đồng tư vấn gồm những cá nhân có chuyên môn phù hợp, độc lập với nội dung vụ việc để tổ chức xác minh, làm việc với các bên liên quan, xác định việc có hay không có hành vi vi phạm và ban hành văn bản kết luận về hành vi vi phạm.

- Trong quá trình xem xét, xác minh vi phạm liêm chính khoa học, đạo đức nghề nghiệp, cơ quan phải bảo đảm quyền được biết, quyền giải trình, quyền khiếu nại của các cá nhân bị cáo buộc vi phạm.