Điểm mới Nghị định 242/2025/NĐ-CP về vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài

1. Thay đổi quy định về ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi

Theo đó, tại Điều 5 Nghị định 242/2025/NĐ-CP về ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi, Chính phủ đã bỏ quy định ưu tiên sử dụng vốn ODA không hoàn lại để thực hiện hỗ trợ xây dựng chính sách, thể chế và cải cách.

Đồng thời, bổ sung thêm một số chương trình, dự án được ưu tiên sử dụng vốn ODA không hoàn lại gồm:

• Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số;
• Dự án đầu tư công đặc biệt;
• Chương trình dự án lớn, trọng điểm có tính chất xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái.

Ngoài ra, quy định về khu vực tư nhân tiếp cận vốn ODA, vốn vay ưu đãi cũng được Điều 11 Nghị định 242/2025/NĐ-CP bổ sung thêm hình thức tiếp cận và sử dụng là thực hiện nhiệm vụ, dự án đầu tư công được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao.

2. Giảm nhiều thủ tục với chương trình, dự án sử dụng vốn ODA

Khoản 1 Điều 8 Nghị định 242/2025/NĐ-CP đã đơn giản hóa thủ tục quản lý, sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài với chương trình, dự án sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài so với Điều 8 Nghị định 114/2021/NĐ-CP như sau:

Bước 1: Lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án. Trong khi đó, quy định cũ đang yêu cầu phải lập, lựa chọn, phê duyệt Đề xuất chương trình, dự án.

Bước 2: Thông báo chính thức cho nhà tài trợ nước ngoài về quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án (quy định cũ: Thông báo chính thức cho nhà tài trợ nước ngoài về Đề xuất chương trình, dự án được phê duyệt);

Bước 3: Lập, thẩm định, quyết định chương trình, dự án; (Quy định cũ: Lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án).

Sau đó, tại quy định cũ đã bỏ hai trình tự gồm:

• Thông báo chính thức cho nhà tài trợ nước ngoài về quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án và đề nghị xem xét tài trợ
• Lập, thẩm định, quyết định đầu tư chương trình, dự án.

Bước 4: Nghị định 242/2025/NĐ-CP giữ nguyên những trình tự tiếp theo gồm các bước:

• Tùy thuộc quy định của nhà tài trợ, thực hiện một trong các thủ tục sau: ký kết điều ước quốc tế; ký thỏa thuận về vốn ODA, vốn vay ưu đãi;
• Quản lý thực hiện và quản lý tài chính;
• Hoàn thành, chuyển giao kết quả.

3. Điều chỉnh thời gian thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án sử dụng vốn ODA

Tại Điều 11 Nghị định 242/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã điều chỉnh thời gian thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi như sau:

4. Bổ sung trường hợp dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài

Đây là nội dung mới đáng chú ý được Chính phủ bổ sung tại Nghị định 242/2025/NĐ-CP. Cụ thể, căn cứ Điều 21 Nghị định 242/2025/NĐ-CP, các trường hợp dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài gồm:

- Việc tiếp tục thực hiện chương trình, dự án gây hậu quả về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, môi trường.
- Xuất hiện các yếu tố không phù hợp hoặc nguyên nhân bất khả kháng về nguồn vốn, thể chế, chính sách hoặc các nguyên nhân khác dẫn đến không thể tiếp tục thực hiện chương trình, dự án.

Trong đó, điều kiện để thực hiện việc dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài gồm:

- Dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi khi chương trình, dự án chưa thực hiện;
- Dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi đối với chương trình, dự án trong giai đoạn thực hiện.

5. Thay đổi nội dung chính của Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án

Nếu trước đây tại Điều 18 Nghị định 141/2023/NĐ-CP, nội dung chính của Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi có tới 09 nội dung gồm:

• Tên chương trình, dự án.
• Tên nhà tài trợ, đồng tài trợ nước ngoài.
• Tên cơ quan chủ quản.
• Mục tiêu, quy mô.
• Địa điểm.
• Thời gian thực hiện dự án.
• Tổng mức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn (tính theo đồng Việt Nam, quy đổi nguyên tệ) gồm: Vốn ODA không hoàn lại, vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi và vốn đối ứng.
• Cơ chế tài chính trong nước và phương thức cho vay lại.
• Phương thức thực hiện (đối với dự án sử dụng vốn ODA không hoàn lại).

Thì theo Điều 16 Nghị định 242/2025/NĐ-CP, nội dung này chỉ còn 05 mục gồm:

• Theo quy định tại khoản 5 Điều 20, khoản 4 Điều 23, khoản 2 Điều 25, khoản 2 Điều 26, khoản 2 Điều 27, khoản 2 Điều 28, khoản 2 Điều 29 Luật Đầu tư công.
• Tên nhà tài trợ, đồng tài trợ nước ngoài.
• Tên cơ quan chủ quản.
• Tổng mức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn (tính theo đồng Việt Nam, quy đổi nguyên tệ và đô la Mỹ) gồm: Vốn ODA không hoàn lại, vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi và vốn đối ứng.
• Cơ chế tài chính trong nước.

Trên đây là điểm mới Nghị định 242/2025/NĐ-CP về vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài.