Không ít loại giấy tờ có thời hạn sử dụng nhất định như chứng minh nhân dân, thẻ Căn cước công dân, hộ chiếu... Trường hợp các giấy tờ này hết hạn thì có dùng để chứng thực bản sao được không?
Các loại giấy tờ không được chứng thực bản sao y bản chính
Chứng thực bản sao từ bản chính là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền căn cứ vào bản chính để chứng thực bản sao là đúng với bản chính (theo khoản 2 Điều 2 Nghị định 23/2015/NĐ-CP).
Bản chính giấy tờ, văn bản không được dùng làm cơ sở để chứng thực bản sao khi thuộc một trong các quy định tại Điều 22 Nghị định 23:
- Bản chính bị tẩy xóa, sửa chữa, thêm, bớt nội dung không hợp lệ;
- Bản chính bị hư hỏng, cũ nát, không xác định được nội dung;
- Bản chính đóng dấu mật của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền hoặc không đóng dấu mật nhưng ghi rõ không được sao chụp;
- Bản chính có nội dung trái pháp luật, đạo đức xã hội; tuyên truyền, kích động chiến tranh, chống chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xuyên tạc lịch sử của dân tộc Việt Nam; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân, tổ chức; vi phạm quyền công dân;
- Bản chính do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài cấp, công chứng hoặc chứng nhận chưa được hợp pháp hóa lãnh;
- Giấy tờ, văn bản do cá nhân tự lập nhưng không có xác nhận và đóng dấu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
Theo khoản 4 Điều 9 Nghị định số 23/2015/NĐ-CP, người thực hiện chứng thực phải từ chối chứng thực trong các trường hợp này.
Chứng minh nhân dân hết hạn có chứng thực được không? (Ảnh minh họa)
Được chứng thực nhưng không có giá trị sử dụng
Bản chính là những giấy tờ, văn bản do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp lần đầu, cấp lại, cấp khi đăng ký lại; những giấy tờ, văn bản do cá nhân tự lập có xác nhận và đóng dấu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đó (khoản 5 Điều 2 Nghị định 23).
Căn cứ vào các quy định nêu trên, người thực hiện chứng thực không được từ chối chứng thực trong trường hợp bản chính văn bản, giấy tờ hết hạn sử dụng. Do đó, về nguyên tắc, chứng minh nhân hết hạn (15 năm kể từ ngày cấp) vẫn được chứng thực.
Tuy nhiên, thực tế, chứng minh nhân dân hết hạn đi chứng thực bản sao y bản chính sẽ không được chấp nhận. Người thực hiện chứng thực từ chối chứng thực khi bản chính hết hạn bởi lẽ:
Xuất phát từ giá trị sử dụng của bản sao y bản chính. Bản sao y bản chính được sử dụng thay cho bản chính dùng để đối chiếu trong các giao dịch. Mà bản chính hết hạn tức là không có giá trị sử dụng nên bản sao chứng thực từ bản chính hết hạn cũng sẽ không có giá trị sử dụng.
Như vậy, chứng minh nhân dân hoặc các giấy tờ khác hết hạn vẫn có thể yêu cầu chứng thực bản sao như bình thường nhưng các bản sao này sẽ không có giá trị sử dụng thay cho bản chính (việc chứng thực là vô nghĩa).
>> Chứng thực là gì? Giá trị pháp lý của văn bản chứng thực
Hậu Nguyễn