Tổng hợp điểm mới của Luật Thi hành án hình sự sửa đổi 2025

1. Ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số vào thi hành án hình sự

Điều 4 dự thảo Luật Thi hành án hình sự mới bổ sung nguyên tắc: Ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và hiện đại hóa hoạt động thi hành án hình sự.

Đồng thời, không còn quy định nguyên tắc: Thi hành án đối với người dưới 18 tuổi chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành người có ích cho xã hội từng quy định tại khoản 5 Điều 4 Luật Thi hành án hình sự 2019.

2. Công an cấp xã được giao thêm một số nhiệm vụ thi hành án hình sự

Theo dự thảo Luật Thi hành án hình sự sửa đổi, Công an cấp xã được giao thêm nhiều nhiệm vụ thi hành án hình sự như:

- Quản lý, giám sát, giáo dục người được hưởng án treo

- Quản lý, giám sát, giáo dục người bị phạt cải tạo không giam giữ

- Quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án phạt cấm cư trú về cư trú, người bị quản chế…

3. Thu thập thông tin sinh trắc học trong hoạt động thi hành án hình sự

Đây là quy định hoàn toàn mới tại Điều 11, 12, 13, 14, 24 dự thảo. Cụ thể, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, trại giam có nhiệm vụ:

Tổ chức thu thập thông tin sinh trắc học gồm mống mắt, ADN, giọng nói của người chấp hành hình phạt chính là cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, trục xuất, án treo và phạm nhân trong trường hợp chưa có thông tin trong cơ sở dữ liệu.

4. Phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể

Đây là một quyền mới của phạm nhân được quy định tại điểm b khoản 1 Điều 23 dự thảo. Theo đó, phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người.

5. Quy định về hoạt động lao động ngoài trại giam

Sau một thời gian thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam theo Nghị quyết 54/2022/QH15, hoạt động này đã chính thức được đưa vào Luật.

Điều 29 dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) quy định: Trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam nhằm giáo dục cải tạo, rèn luyện kỹ năng lao động, góp phần chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng.

Việc tổ chức cho phạm nhân lao động ngoài trại giam phải bảo đảm an ninh, an toàn trong quá trình tổ chức lao động; phục vụ hiệu quả công tác giáo dục cải tạo, tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân; tạo điều kiện giúp phạm nhân tìm kiếm việc làm sau khi chấp hành xong án phạt tù.

Phạm nhân thuộc một trong các trường hợp sau đây thì không được đưa ra lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam:

- Phạm nhân phạm một trong các tội về xâm phạm an ninh quốc gia, phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh;

- Phạm nhân có thời gian chấp hành án phạt tù còn lại trên 07 năm đối với phạm nhân có mức án từ 15 năm trở xuống và trên 10 năm đối với phạm nhân có mức án trên 15 năm;

- Phạm nhân là người nước ngoài; d) Phạm nhân đang mắc bệnh truyền nhiễm nhóm A;

- Phạm nhân là người dưới 18 tuổi;

- Phạm nhân từ đủ 60 tuổi trở lên;

- Phạm nhân đang xếp loại chấp hành án phạt tù loại “Kém”…

Trên đây là một số điểm mới của Luật Thi hành án hình sự sửa đổi 2025 đáng chú ý.