Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 12317:2018 Công trình đê điều

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 12317:2018

CÔNG TRÌNH ĐÊ ĐIỀU - ĐÁNH GIÁ AN TOÀN ĐÊ SÔNG

Dyke works - River dike safety evaluation

Lời nói đầu

TCVN 12317 : 2018 do Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật thủy lợi biên soạn, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

CÔNG TRÌNH ĐÊ ĐIỀU - ĐÁNH GIÁ AN TOÀN ĐÊ SÔNG

Dyke works - River dike safety evaluation

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này hướng dẫn đánh giá an toàn đê sông cấp III, cấp II, cấp I và cấp đặc biệt. Tiêu chuẩn này cũng có thể áp dụng cho đê sông cấp IV và cấp V.

2  Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 4253 Công trình thủy lợi - Nền các công trình thủy công - Tiêu chuẩn thiết kế;

TCVN 5574 Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép - Yêu cầu thiết kế;

TCVN 9902 Công trình thủy lợi - Yêu cầu thiết kế đê sông.

3  Thuật ngữ và định nghĩa

Trong tiêu chuẩn này, ngoài sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa trong TCVN 9902 còn sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau:

3.1

Kiểm tra đê sông (Dyke inspection)

Hoạt động đánh giá khả năng làm việc, tình trạng hư hỏng của đê và các công trình liên quan thông qua phân tích, đánh giá tài liệu kỹ thuật sẵn có; tài liệu đo đạc, quan trắc và kết quả kiểm tra trực quan tại hiện trường.

Kiểm tra tình hình hiện trạng công trình đê, tình hình an toàn kết cấu, ảnh hưởng của các công trình giao cắt đối với an toàn công trình đê, điều kiện quản lý vận hành, phân tích các tài liệu về thiết kế, khảo sát, thi công và quản lý vận hành.

3.2

Kiểm định an toàn đê (Dyke recognition)

Hoạt động kiểm tra, đánh giá chất lượng công trình, công tác quản lý, khả năng an toàn theo các tiêu chuẩn nhằm xác định mức độ an toàn của đê.

3.3.

Đánh giá tổng hợp an toàn đê (Dyke safety evaluation)

Căn cứ vào đơn nguyên đánh giá an toàn, trên cơ sở tổng kết đánh giá của từng hạng mục, đưa ra ý kiến đánh giá tổng hợp và xếp loại mức độ an toàn đê.

3.4.

Phân loại an toàn (Safety level classification)

Mức độ để đánh giá an toàn cho từng tiêu chí và mức độ an toàn đê được quy định trong tiêu chuẩn này. Mức độ an toàn cho từng tiêu chí được chia thành 03 mức: mức A, mức B, mức C; đánh giá tổng hợp an toàn đê được chia thành 03 loại: loại 1, loại 2, loại 3.

4  Quy định chung

4.1  Phân cấp công trình đê sông thực hiện theo Luật Đê điều.

4.2  Để đánh giá an toàn của một tuyến đê sông, cần đánh giá theo từng đoạn (đơn nguyên), sau đó tiến hành kiểm tra và kiểm định hiện trạng công trình theo yêu cầu thiết kế và yêu cầu của TCVN 9902.

4.3  Xác định đơn nguyên tiến hành đánh giá:

Đơn nguyên đánh giá là đoạn đê điển hình đại diện cho tuyến đê đánh giá mức độ an toàn, đơn nguyên đánh giá nên bao gồm các công trình giao cắt. Để nâng cao tính hợp lý và tính khả thi của công tác đánh giá, chiều dài đơn nguyên đánh giá thường không vượt quá 10 km. Các đoạn đê phù hợp với 1 trong các điều kiện sau có thể tính là 1 đơn nguyên đánh giá:

- Đoạn đê trong cùng một dự án thiết kế;

- Đoạn đê liên tục cùng một đơn vị quản lý hành chính;

- Đoạn đê được quản lý bởi một đơn vị, thuộc phạm vi của một khu vực bảo vệ khép kín.

4.4  Chọn mặt cắt điển hình:

Lựa chọn vị trí và số lượng mặt cắt điển hình cần thỏa mãn các yêu cầu sau:

- Nên chọn mặt cắt tương đối bất lợi có tính đại biểu, xem xét tổng hợp về dạng kết cấu, điều kiện địa chất, tình hình lún đỉnh đê, hướng tuyến đê, độ dốc lòng sông, chiều rộng mặt sông và hiện trạng an toàn công trình đê;

- Trong cùng một đơn nguyên đánh giá, số lượng mặt cắt điển hình không ít hơn 3, khoảng cách giữa các mặt cắt phụ thuộc vào cấp công trình:

+ Với đê cấp đặc biệt: khoảng cách giữa các mặt cắt từ 500 đến 1000 m; tỷ lệ đo vẽ 1/200;

+ Với đê cấp I, cấp II, cấp III: khoảng cách giữa các mặt cắt từ 2500 đến 3500 m; tỷ lệ đo vẽ 1/200.

- Đối với các đoạn đê có điều kiện địa chất biến đổi lớn, trước đê xói lở nghiêm trọng, lún sụt lớn, thẩm lậu nhiều hoặc các đoạn đê vỡ, đoạn đê trọng điểm và đoạn đê hàn khẩu thì cần tăng số lượng và mật độ các mặt cắt điển hình.

5.  Nội dung đánh giá an toàn đê sông

Nội dung đánh giá an toàn đê sông bao gồm: đánh giá về chất lượng công trình, khả năng phòng lũ, ổn định kết cấu, ổn định thấm, ổn định đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt và đánh giá công tác quản lý vận hành;

Nội dung đánh giá an toàn đê sông áp dụng cho công tác Kiểm tra đê sông và công tác Kiểm định an toàn đê.

6  Kiểm tra đê sông

6.1  Công tác chuẩn bị

Để phục vụ công tác kiểm tra đê sông, cần thu thập các tài liệu kỹ thuật liên quan đến thiết kế, thi công, quản lý, vận hành đê và các công trình liên quan. Danh mục các tài liệu kỹ thuật cần thu thập được quy định tại Phụ lục A.

6.2  Đối tượng kiểm tra

Tất cả đê sông cấp III, cấp II, cấp I và cấp đặc biệt phải được kiểm tra định kỳ trước lũ, kiểm tra định kỳ trong lũ và kiểm tra không định kỳ hàng năm.

6.3  Nội dung kiểm tra

Công tác kiểm tra phải phải được thực hiện đầy đủ với tất cả các công trình liên quan đến an toàn của đê, bao gồm: Đê, kè, cống qua đê, cửa khẩu và các công trình phụ trợ khác. Tùy thuộc đặc điểm, quy mô và các hạng mục công trình liên quan để quyết định nội dung kiểm tra. Nội dung kiểm tra quy định tại Phụ lục B.

6.4  Phương pháp kiểm tra

Phương pháp kiểm tra chủ yếu là quan sát bằng trực quan tình trạng hiện tại của đê và các công trình liên quan; phân tích tài liệu kỹ thuật, trường hợp cần thiết có thể tiến hành hoặc đề xuất quan trắc để đánh giá chi tiết sự cố.

6.5.  Yêu cầu của công tác kiểm tra

Công tác kiểm tra thực địa cần được tiến hành một cách có hệ thống. Kết quả kiểm tra phải phản ánh đúng khả năng làm việc và tình trạng hư hỏng của đê và các công trình liên quan, từ đó đề ra biện pháp xử lý hoặc nghiên cứu chuyên sâu. Các hình ảnh và bản vẽ ghi lại trong quá trình kiểm tra thực địa cần được đưa vào báo cáo để minh họa về hiện trạng đê và các công trình liên quan.

6.6  Đánh giá chất lượng qua công tác kiểm tra

a) Đánh giá chất lượng đê theo các mức độ an toàn sau:

- Mức A: Đê đảm bảo an toàn với mực nước lũ thiết kế;

- Mức B: Đê có hư hỏng ảnh hưởng đến an toàn cần đề xuất biện pháp và kế hoạch điều tra, khảo sát, đánh giá nguyên nhân để đưa ra các giải pháp sửa chữa, khắc phục hư hỏng, tồn tại trước lũ;

- Mức C: Đê có hư hỏng nghiêm trọng, ảnh hưởng tới an toàn, cần tiến hành công tác khảo sát, điều tra, khảo sát chi tiết để xác định nguyên nhân, mức độ, phạm vi hư hỏng, phải sửa chữa khẩn cấp.

b) Đánh giá về chất lượng công trình phải dựa trên kết quả kiểm tra tình trạng chất lượng hiện tại của đê và công trình qua đê, được quy định tại Phụ lục C.

c) Chất lượng đê và công trình qua đê được đánh giá theo Bảng 1

Bảng 1 - Đánh giá chất lượng qua công tác kiểm tra đê

7  Kiểm định an toàn đê

7.1  Công tác chuẩn bị

Danh mục các tài liệu kỹ thuật phục vụ công tác kiểm định đê sông quy định tại Phụ lục A. Các tài liệu phục vụ nghiên cứu chuyên sâu còn thiếu phải được thu thập, khảo sát đầy đủ về nội dung, thành phần, khối lượng theo quy định.

7.2  Đối tượng kiểm định

Đê sông cấp III, cấp II, cấp I và cấp đặc biệt.

7.3  Nội dung kiểm định

7.3.1  Nội dung đánh giá an toàn đê sông trong bước kiểm định đê sông bao gồm:

- Đánh giá an toàn đê sông qua công tác kiểm tra tại hiện trường;

- Đánh giá chất lượng công trình đê sông;

- Đánh giá an toàn phòng lũ;

- Đánh giá an toàn kết cấu;

- Đánh giá an toàn dòng thấm;

- Đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê và công trình giao cắt;

- Đánh giá công tác quản lý vận hành.

7.3.2  Quy định chung:

Hạng mục an toàn phòng lũ, an toàn kết cấu, an toàn thấm được tính toán kiểm định cho từng mặt cắt điển hình đã chọn, kết hợp kiểm tra hiện trường để đánh giá cho các đơn nguyên;

Hạng mục chất lượng công trình, quản lý vận hành và đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt dựa vào trạng thái tổng thể của đơn nguyên chỉ định để phân tích đánh giá.

7.3.3  Đánh giá chất lượng đê qua công tác kiểm tra tại hiện trường: thực hiện theo Điều 6 của tiêu chuẩn này.

7.3.4  Đánh giá chất lượng công trình đê sông

7.3.4.1  Mục đích đánh giá chất lượng công trình đê sông

Đánh giá khả năng đáp ứng yêu cầu của hiện trạng công trình theo thiết kế và TCVN 9902 và TCVN 4253.

7.3.4.2  Nội dung đánh giá chất lượng công trình đê sông

a) Với đê đất

Trọng điểm đánh giá chất lượng đê đất: Đánh giá ổn định mái đê, xử lý nền, tình hình biến hình của đê, ổn định của khối chống thấm và tầng lọc ngược, chỉ tiêu nén ép của đất đắp đê, hệ số thấm theo TCVN 9902 và TCVN 4253; khi đê có hiện tượng lún không đều rõ ràng, có khe nứt, trượt, thấm lan hoặc thẩm lậu tập trung, cần đánh giá ảnh hưởng của chúng với an toàn vận hành công trình đê.

b) Với đê bê tông (hoặc bê tông cốt thép)

Trọng điểm của công tác đánh giá chất lượng công trình: Xử lý nền; cường độ, tính chỉnh thể và độ bền của bê tông hiện trạng theo TCVN 9902 và TCVN 4253; khi phát hiện có các vấn đề như vết nứt, xâm thực, rò rỉ nước cần đánh giá ảnh hưởng đến vận hành an toàn đê.

7.3.4.3  Phương pháp đánh giá chất lượng công trình

7.3.4.3.1  Kiểm tra, quan sát trực quan tại hiện trường

Dùng phương thức đi thị sát hiện trường, chủ yếu kiểm tra chất lượng bên ngoài của công trình và tình hình vận hành theo yêu cầu của thiết kế và TCVN 9902, nội dung kiểm tra tuân theo quy định trong Điều 6.3.

7.3.4.3.2  Phương pháp phân tích tài liệu lưu trữ

Thông qua rà soát, phúc tra và phân tích thống kê hồ sơ về khống chế chất lượng trong thời gian thi công hoặc gia cố, kiểm tra công tác giám sát chất lượng và báo cáo nghiệm thu, đánh giá chất lượng thi công; đối với công trình thiếu tài liệu lịch sử, cần tổ chức tọa đàm với các chuyên gia của đơn vị thiết kế, thi công để thu thập thông tin, đồng thời đối chiếu với các tiêu chuẩn, quy phạm liên quan để đánh giá chất lượng thi công công trình.

7.3.4.3.3  Trắc đạc, thăm dò, tìm kiếm ẩn họa, kiểm tra và thí nghiệm

Ngoài việc kiểm định theo số lượng mặt cắt điển hình quy định tại mục 4.4, nội dung trắc đạc, thăm dò, tìm kiếm ẩn họa, kiểm tra và thí nghiệm cần bổ sung các công việc sau:

a) Trắc đạc: chủ yếu đo đạc kích thước đường viền mặt cắt hiện trạng công trình; Cách từ 200 đến 500 m theo trục đê chọn một mặt cắt ngang đo kích thước đường viền mặt cắt đê. Phạm vi đo mở rộng ngoài chân đê phía sông đến 30 m và ngoài chân đê phía đồng đến 20 m; cách từ 100 đến 200 m đường tim đê đo cao trình đỉnh đê và cao trình tường đỉnh; riêng tại mặt cắt điển hình bắt buộc phải tiến hành đo kích thước đường viền, cao trình đỉnh đê và cao trình đỉnh tường đỉnh.

b) Thăm dò: chủ yếu làm rõ điều kiện địa chất công trình và địa chất thủy văn của hiện trạng đê, phân tích tính chất, phạm vi phân bố của các ẩn họa trong thân đê và nền đê, đồng thời cung cấp tham số tính toán cho việc phân tích ổn định của mặt cắt điển hình đê và phân tích an toàn thấm. Công tác đánh giá an toàn đê thường nên tiến hành công tác khoan địa chất và công tác kiểm tra có liên quan:

1. Khoảng cách theo chiều dọc của lỗ khoan thăm dò tùy thuộc vào cấp đê, mức độ phức tạp của điều kiện địa chất, thông thường cứ cách từ 500 đến 1000 m bố trí một mặt cắt ngang;

2. Mặt cắt ngang thường lấy vuông góc với mặt cắt dọc, mặt cắt ngang bao gồm thân đê và ngoài đê, chiều dài mặt cắt và số lượng lỗ khoan nên thỏa mãn yêu cầu của tính toán phân tích kiểm định an toàn đê, số lượng lỗ khoan nên căn cứ vào mức độ phức tạp của điều kiện địa chất để xác định, số mặt cắt ngang có 3 lỗ khoan không ít hơn 1;

3. Độ sâu lỗ khoan thường lấy từ 1,5 đến 2,0 lần chiều cao thân đê tính từ nền đê. Trường hợp lớp thấm nước tương đối sâu hoặc lớp đất mềm tương đối dày, độ sâu lỗ khoan cần thỏa mãn yêu cầu phân tích ổn định và dòng thấm; nơi có đá gốc xuất lộ hoặc chôn nông, lỗ khoan nên xuyên qua lớp phong hóa mạnh.

c) Thăm dò ẩn họa: Chủ yếu là làm rõ phạm vi và tình hình phân bố của ẩn họa gây mất an toàn, có thể thăm dò theo phương pháp có lỗ khoan hoặc không có lỗ khoan, đối với đoạn đê tồn tại ẩn họa cục bộ ở tầng nông thân đê, có thể đào hố để kiểm tra.

d) Kiểm tra và thí nghiệm: Hạng mục, nội dung và số lượng kiểm tra và thí nghiệm cần thỏa mãn yêu cầu của đánh giá chất lượng thân đê, kiểm định ổn định kết cấu và dòng thấm. Phương pháp kiểm tra và thí nghiệm cần phù hợp với yêu cầu của quy trình, quy phạm hiện:

1. Đối với đê đất, thường yêu cầu kiểm tra mật độ vật lý, phân bố hạt, hệ số thấm, độ nén chặt, các chỉ tiêu cường độ chống cắt đối với vật liệu tạo thân đê và nền đê;

2. Đối với đê bằng kết cấu bê tông (hoặc bê tông cốt thép) thường yêu cầu kiểm tra cường độ, biến hình và độ bền của kết cấu bê tông.

e) Kiểm tra tổ mối: Vùng có hoạt động của tổ mối nên tiến hành kiểm tra có tồn tại tổ mối làm nguy hại đến an toàn đê hay không, làm rõ phạm vi và phân bố của tổ mối.

7.3.4.4  Tiêu chí đánh giá chất lượng công trình

Bảng 2 - Đánh giá chất lượng công trình của đê sông

7.3.5  Đánh giá an toàn phòng lũ

7.3.5.1  Mục đích đánh giá an toàn phòng lũ

Kiểm chứng năng lực phòng lũ của đê hiện tại theo yêu cầu thiết kế và TCVN 9902.

7.3.5.2  Nội dung đánh giá an toàn phòng lũ

a) Kiểm chứng mực nước lũ thiết kế:

Căn cứ vào tài liệu thủy văn trong giai đoạn thiết kế và tài liệu thủy văn kéo dài sau thiết kế, xem xét ảnh hưởng của các hoạt động của con người trong lưu vực và hiện trạng công trình đê, tính toán kiểm tra mực nước lũ thiết kế của các mặt cắt điển hình, đồng thời tiến hành phân tích tính hợp lý của kết quả tính toán. Nếu phù hợp các trường hợp sau đây các kết quả được cho là có thể ứng dụng trực tiếp:

- Khi lòng sông trước đê gần đây có kết quả tính toán thủy văn đã được phê duyệt, thì có thể chọn dùng kết quả tính toán trị số mực nước lũ thiết kế đó tương ứng với yêu cầu phòng lũ;

- Khi lòng sông thượng hạ lưu có tham số thủy văn thiết kế và mặt chuẩn dưới của lòng sông, qua phân tích không phát hiện những biến đổi đáng kể, có thể sử dụng kết quả mực nước lũ thiết kế trong hồ sơ thiết kế làm yêu cầu phòng lũ.

b) Tính toán cao trình đỉnh đê

Cao trình đỉnh đê bằng mực nước lũ thiết kế cộng thêm trị số vượt cao của đỉnh đê. Trị số vượt cao đỉnh đê bao gồm 3 thành phần: độ cao sóng leo, độ cao nước dâng do gió và độ vượt cao an toàn.

Trị số vượt cao của đỉnh đê sử dụng phương pháp xác định trong hồ sơ thiết kế và trong TCVN 9902 để tính toán riêng biệt, đồng thời phân tích tình hình thực tế, sử dụng một cách hợp lý trị số vượt cao từ kết quả của một loại phương pháp.

c) Năng lực phòng lũ sử dụng độ chênh cao trình ΔZ_i của các điểm trên tuyến để đánh giá, dọc tuyến đê cách nhau từ 100 đến 200 m tính toán 1 điểm, trị số ΔZ_i được tính như sau:

ΔZ_i = Z_i - Z_pl                                                                                                                                                             (1)

Trong đó:

ΔZ_i: độ chênh cao trình đỉnh đê tại điểm thứ i;

Z_i: cao trình đỉnh đê hiện trạng tại điểm thứ i;

Z_pl: cao trình đỉnh đê yêu cầu đạt đến theo yêu cầu phòng lũ tại điểm thứ i.

Cao trình đỉnh đê yêu cầu phải đạt đến của các điểm giữa 2 mặt cắt điển hình thì nội suy tuyến tính các cao trình giữa 2 mặt cắt điển hình sau khi thẩm định.

7.3.5.3  Tiêu chuẩn đánh giá năng lực phòng lũ

Bảng 3 - Đánh giá mức an toàn phòng lũ của đê sông

7.3.6   Đánh giá an toàn kết cấu

7.3.6.1  Mục đích đánh giá an toàn kết cấu

Đánh giá mức an toàn của kết cấu công trình đê trong điều kiện vận hành dưới mực nước lũ thiết kế theo yêu cầu thiết kế và TCVN 9902.

7.3.6.2  Nội dung đánh giá an toàn kết cấu

Đánh giá ổn định chống trượt, ổn định chống lật tổng thể (cục bộ) của thân đê và phân tích chống xói của kết cấu. Ổn định kết cấu tổng thể là trọng điểm của đánh giá kiểm định; đối với các vấn đề đã bộc lộ ra của ổn định kết cấu công trình hoặc xuất hiện tình huống dị thường cũng nên coi là trọng điểm kiểm định.

7.3.6.3  Phương pháp đánh giá an toàn kết cấu

Thông qua tính toán ổn định kết cấu để kiểm định, kết hợp tình hình kiểm tra hiện trường và phân tích tài liệu quan trắc biến hình để đánh giá tổng hợp tình hình an toàn kết cấu của công trình đê.

7.3.6.4  Kiểm chứng ổn định tổng thể của kết cấu đê đất

a) Phân tích ổn định chống trượt tổng thể nên sử dụng mực nước lũ thiết kế sau khi đã được kiểm chứng, trình tự và phương pháp tính toán và hệ số an toàn ổn định chống trượt cần thỏa mãn yêu cầu của TCVN 9902.

b) Các tham số tương quan trong công thức tính toán phân tích ổn định chống trượt nên sử dụng kích thước đường viền của đê hiện trạng và chỉ tiêu đặc tính cơ lý của các lớp đất, về đường bão hòa của thân đê hình thành khi nước rút có thể kết hợp với kết quả tính toán dòng thấm để phân tích.

- Trường hợp thiếu các chỉ tiêu đặc tính cơ lý của các lớp đất, nên căn cứ vào điều kiện môi trường hiện trạng của công trình và tình hình địa chất, tiến hành các khoan thăm dò đối ứng và thí nghiệm để bổ sung;

- Khi phân tích ổn định bằng phương pháp tổng ứng lực, chỉ tiêu cường độ chống cắt của đất lấy theo chỉ tiêu cắt nhanh cố kết sau khi bão hòa C_cq, φ_cq hoặc chỉ tiêu cố kết 3 trục không thoát nước C_cu, φ_cu. Trường hợp sử dụng phương pháp ứng lực hữu hiệu, chỉ tiêu cường độ chống cắt của đất lấy chỉ tiêu cắt chậm sau khi bão hòa C_s, φ_s hoặc chỉ tiêu thoát nước cố kết 3 trục C_cd, φ_cd;

- Nền đất yếu nên sử dụng tài liệu thí nghiệm bản chữ thập.

7.3.6.5  Kiểm chứng ổn định kết cấu của tường đê

a) Nội dung kiểm chứng chủ yếu bao gồm cường độ kết cấu của tường đỉnh, ổn định chống trượt, chống lật và ứng suất đáy.

b) Tính toán tải trọng, hệ số an toàn ổn định chống trượt, hệ số an toàn ổn định chống lật và ứng suất đáy cần thỏa mãn yêu cầu của tiêu chuẩn thiết kế và TCVN 9902.

c) Đối với kết cấu khung giá bê tông tính toán ứng suất kết cấu, kiểm tra biến dạng và bố trí cốt thép cục bộ cần thỏa mãn yêu cầu của TCVN 5574.

7.3.6.6  Kiểm tra chống xói

a) Nội dung kiểm tra chủ yếu là xem xét tình hình hoàn hảo của các kết cấu chống xói và bảo hộ của đê. Căn cứ tình hình kiểm tra hiện trường, kết hợp với tính toán thủy lực, phân tích tình trạng an toàn chống xói đối với thân đê;

b) Phương pháp tính toán tính ổn định chống xói của kết cấu tấm lát mái và khối chân đê theo TCVN 9902.

7.3.6.7  Tiêu chuẩn đánh giá an toàn kết cấu

Bảng 4 - Đánh giá mức an toàn kết cấu của đê sông

7.3.7  Đánh giá an toàn dòng thấm

7.3.7.1  Mục đích đánh giá an toàn dòng thấm

Đánh giá các giải pháp khống chế dòng thấm do thiết kế đưa ra và trạng thái dòng thấm thực tế hiện nay theo yêu cầu thiết kế và TCVN 9902.

7.3.7.2  Nội dung đánh giá an toàn dòng thấm

7.3.7.2.1  Điều tra tình hình vận hành của đê ở mực nước lũ cao

Điều tra các hiện tượng như nước thấm, cát đùn, ướt nhão, vồng lên hay sụt xuống của các bộ phận như mái đê trong, chân dốc, phần liên kết khi làm việc với mực nước lũ cao. Những đoạn nguy hiểm, trọng điểm, những đoạn lấp đất sửa chữa cần phải điều tra kỹ.

7.3.7.2.2  Kiểm tra kết cấu khống chế dòng thấm

Căn cứ vào kiểm tra an toàn hiện trường, kết hợp các kết quả khảo sát, thăm dò tương quan, xác minh tính hoàn chỉnh và cao trình đỉnh của khối đất chống thấm, tính hoàn chỉnh và tính hợp lý của kết cấu lọc ngược và thoát nước:

a) Kiểm tra khối chống thấm, kết cấu lọc ngược và thoát nước theo yêu cầu của thiết kế;

b) Kiểm tra hiện tượng dòng thấm dị thường phát sinh trong quá trình vận hành công trình, đánh giá ảnh hưởng của nó đối với an toàn đê;

c) Tính toán ổn định dòng thấm theo TCVN 9902.

7.3.7.2.3  Tính toán ổn định dòng thấm

a) Tính toán vị trí đường bão hòa ở mực nước thiết kế; khi dòng thấm thoát ra ở mái đê phía đồng, cần tính toán vị trí nước chảy ra, đoạn chảy ra và độ dốc dòng thấm; căn cứ vào loại hình biến hình thấm của đất đắp mái phía đồng và đất nền, thẩm định tính ổn định của dòng thấm;

b) Tính toán độ dốc dòng thấm trên mái phía sông kỳ nước xuống, thẩm định tính ổn định thấm của nó;

c) Tính toán ổn định dòng thấm theo TCVN 9902.

7.3.7.3  Phương pháp đánh giá an toàn dòng thấm

Sử dụng tài liệu điều tra tình hình vận hành của đê trong điều kiện trải qua mực nước lũ cao, kiểm tra an toàn của bộ phận khống chế dòng thấm ở hiện trường và tính toán ổn định dòng thấm trong điều kiện thiết kế tại các mặt cắt điển hình.

7.3.7.4  Đánh giá an toàn dòng thấm

Bảng 5 - Đánh giá mức an toàn thấm của đê sông

7.3.8  Đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt

7.3.8.1  Mục đích đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt

Đánh giá ảnh hưởng của các công trình giao cắt đối với an toàn vận hành của đê.

7.3.8.2  Nội dung đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt

- Đánh giá ảnh hưởng của các công trình giao cắt đến an toàn kết cấu, an toàn thấm, quản lý vận hành của đê và tính đồng nhất với yêu cầu phòng lũ của đê;

- Đánh giá an toàn tự thân các công trình giao cắt: cống cấp, thoát nước, trạm bơm dựa vào hoặc tham chiếu các quy định tương ứng.

7.3.8.3  Phương pháp đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt

Lấy kết quả kiểm tra hiện trường là chính, kiểm tra đoạn nối tiếp có tồn tại những khiếm khuyết về chất lượng như khe nứt, moi hẫng, sụt lún, xô lệch, thấm và các ẩn họa để đánh giá an toàn kết cấu và an toàn thấm.

7.3.8.4  Đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp đê với công trình giao cắt

Bảng 6 - Đánh giá mức an toàn đoạn nối tiếp giữa đê và công trình giao cắt

7.3.9  Đánh giá công tác quản lý, vận hành

7.3.9.1  Mục đích đánh giá công tác quản lý, vận hành

Đánh giá tính phù hợp của tình hình quản lý đê.

7.3.9.2  Nội dung đánh giá công tác quản lý, vận hành

- Công tác tổ chức bao gồm: quản lý cơ cấu, nhân viên, chế độ quản lý và chế độ trách nhiệm, tài liệu hồ sơ lịch sử công trình, tình hình hoàn chỉnh của tài liệu quản lý vận hành;

- Công tác an toàn và bảo hộ công trình bao gồm: kiểm tra phòng lũ, dự án phòng lụt, dự trữ vật tư, cứu hộ công trình, kiểm tra ẩn họa công trình, hoạch định phạm vi bảo hộ, quản lý hành chính;

- Công tác vận hành công trình: tình hình vận hành đê trong điều kiện mực nước lũ cực đại từng năm, mực nước cực tiểu từng năm; đặc biệt là tình hình vận hành đê trải qua mực nước lũ cao cần được trình bày, mô tả;

- Công tác duy tu, bảo dưỡng công trình: bao gồm thân đê, công trình giao cắt, đất hộ đê, thiết bị quản lý và quản lý hàng ngày của các thiết bị quan trắc, đánh giá hiệu quả của việc đại tu, gia cố đê đã tiến hành;

- Công tác quan trắc an toàn: Các phương tiện, thiết bị quan trắc an toàn đã được trang bị, công tác quan trắc hàng ngày và chỉnh lý tài liệu quan trắc;

- Tình hình quản lý vận hành công trình giao cắt;

- Tình hình tập huấn, sát hạch hàng năm về quản lý đê.

7.3.9.3  Phương pháp đánh giá

Căn cứ vào báo cáo quản lý vận hành đê sông và kết quả kiểm tra an toàn hiện trường, tiến hành đánh giá tình hình quản lý vận hành.

7.3.9.4  Đánh giá an toàn công tác quản lý, vận hành

- Mức A: Công tác quản lý, vận hành tốt;

- Mức B: Công tác quản lý, vận hành trung bình;

- Mức C: Công tác quản lý, vận hành kém.

7.3.9.5  Tiêu chí đánh giá

Đánh giá mức độ an toàn theo tiêu chí quản lý, vận hành được quy định tại Bảng 7.

Bảng 7 - Đánh giá mức an toàn công tác quản lý, vận hành

7.4  Phương pháp kiểm định đê

Sử dụng các phương pháp sau khi tiến hành kiểm định đê sông:

- Phương pháp kiểm tra, quan sát trực quan tại hiện trường;

- Phương pháp phân tích tài liệu lưu trữ;

- Phương pháp tính toán kiểm tra.

7.5  Yêu cầu kiểm định

Kết quả đánh giá an toàn cho từng tiêu chí phải được so sánh với các thông số trong hồ sơ thiết kế (nếu có) hoặc trong kỳ kiểm định gần nhất (nếu có) hoặc cả hai; cần phân tích nguyên nhân gây ra sự thay đổi và đưa ra các kiến nghị xử lý.

8  Đánh giá tổng hợp an toàn đê

8.1  Mức độ an toàn đê:

Loại 1: Đê sông đảm bảo an toàn, được vận hành theo thiết kế;

Loại 2: Đê cơ bản an toàn, sau khi gia cố cục bộ có thể vận hành nhưng phải tăng cường giám sát;

Loại 3: Đê có nguy cơ mất an toàn, cần tăng cường giám sát, kiểm tra, sửa chữa, nâng cấp.

8.2  Tiêu chí đánh giá an toàn đê

- Đánh giá chất lượng công trình;

- Đánh giá năng lực phòng lũ;

- Đánh giá an toàn kết cấu;

- Đánh giá an toàn thấm;

- Đánh giá an toàn kết cấu với công trình giao cắt.

8.3  Xếp loại an toàn đê

Bảng 8 - Phân loại an toàn đê

9  Báo cáo kết quả đánh giá an toàn đê sông

Báo cáo đánh giá an toàn đê sông cần bao gồm những nội dung sau:

- Báo cáo quá trình công tác đánh giá;

- Tình hình các hạng mục của công trình;

- Chỉnh lý và bổ sung số liệu về an toàn;

- Đánh giá an toàn đê sông qua công tác kiểm tra tại hiện trường;

- Đánh giá chất lượng công trình đê sông;

- Đánh giá an toàn phòng lũ;

- Đánh giá an toàn kết cấu;

- Đánh giá an toàn dòng thấm;

- Đánh giá an toàn của đoạn nối tiếp và công trình giao cắt;

- Đánh giá công tác quản lý vận hành;

- Đánh giá an toàn tổng hợp;

- Kiến nghị nội dung công tác khắc phục;

- Đánh giá an toàn cho các hạng mục quan trọng khác.

10  Quản lý hồ sơ kỹ thuật

10.1  Quy định chung

10.1.1  Đơn vị quản lý công trình đê cần xây dựng hồ sơ kỹ thuật theo quy định pháp luật.

10.1.2  Đơn vị quản lý công trình đê cần xây dựng chế độ quản lý hồ sơ kỹ thuật.

10.1.3  Quản lý hồ sơ kỹ thuật cần bố trí nhân viên có trình độ chuyên môn để quản lý hồ sơ.

10.1.4  Bảo quản hồ sơ cần đồng bộ, sạch sẽ, hoàn hảo và có các thiết bị để phòng cháy, phòng ẩm, phòng nấm mốc, phòng côn trùng, phòng chuột, phòng mối.

10.1.5  Hồ sơ kỹ thuật nên quản lý bằng số hóa.

10.2  Nội dung hồ sơ kỹ thuật

10.2.1  Hồ sơ kỹ thuật bao gồm những tài liệu bằng giấy, tài liệu ghi âm, hồ sơ điện tử, tài liệu ghi hình và các loại tài liệu khác chứa đựng được các dữ liệu có liên quan.

10.2.2  Hồ sơ kỹ thuật cần hoàn chỉnh, chuẩn xác, có hệ thống, nội dung chủ yếu bao gồm:

a) Các văn kiện kỹ thuật bao gồm: Quy hoạch, thiết kế, thi công, quản lý, giám sát và nghiệm thu cùng các bản vẽ;

b) Các tài liệu thủy văn, thủy lực, địa chất, địa hình;

c) Các tài liệu về quản lý, vận hành, duy tu bảo dưỡng, cứu hộ gia cố, nghiên cứu khoa học liên quan đến phòng chống lũ cùng các tư liệu và kết quả có liên quan;

d) Tư liệu kỹ thuật có liên quan đến các hạng mục công trình chỉnh trị sông.

10.3  Thu thập, chỉnh lý và sắp xếp tư liệu

10.3.1  Tư liệu hồ sơ kỹ thuật do các nhân viên chuyên ngành quản lý công trình phụ trách thu thập đồng thời có đánh giá về tính xác thực và độ chính xác của các số liệu.

10.3.2  Tư liệu hồ sơ kỹ thuật cần có bút tích rõ ràng, hình vẽ, bảng biểu, các số liệu, tư liệu có âm thanh và hình ảnh cần bảo đảm có chất lượng cao làm thực hiện chỉnh lý trong tháng và cuối năm đưa vào hồ sơ.

10.3.3  Hồ sơ kỹ thuật cần được phân loại rõ ràng, đóng quyển hợp lý, đặt tên chính xác, sắp đặt có trật tự.

10.4  Sử dụng các hồ sơ kỹ thuật

10.4.1  Chấp hành nghiêm chỉnh các chế độ về bảo quản, cho mượn, làm các thủ tục thu hồi và cho mượn, thu hồi hồ sơ kỹ thuật đúng kỳ. Đối với cho mượn đọc thì cần có sự đồng ý của người phụ trách đơn vị.

10.4.2  Sự tiêu hủy hồ sơ cần thực hiện đúng quy định thủ tục, báo cáo phê duyệt.

10.4.3  Nhân viên quản lý hồ sơ nếu có biến động về công tác cần làm tốt công tác bàn giao theo quy định.

Phụ lục A

(Quy định)

Tài liệu kỹ thuật

Danh mục tài liệu kỹ thuật trong phụ lục này cần được thu thập từ các hồ sơ lưu trữ và đưa vào báo cáo của giai đoạn đánh giá sơ bộ. Các tài liệu có thể thay đổi tùy theo quy mô, đặc điểm của đê. Những tài liệu có sẵn nên đưa vào báo cáo giai đoạn đánh giá sơ bộ, các tài liệu còn thiếu sẽ được bổ sung trong giai đoạn đánh giá chi tiết.

1) Tài liệu chung

- Hồ sơ thiết kế, hoàn công, nghiệm thu đê và công trình liên quan; trong trường hợp không có hồ sơ thiết kế hoặc hồ sơ bị thất lạc có thể tham khảo tài liệu các đoạn đê tương tự hoặc kết quả kiểm tra, kiểm định, đánh giá an toàn đê sông những lần trước đó;

- Các quyết định quy định mực nước, lưu lượng thiết kế của cơ quan có thẩm quyền;

- Các văn bản liên quan đến thiết kế, thi công đê sông;

- Tài liệu có liên quan về sự cố công trình xảy ra trong khi thi công, vận hành, và tình hình xử lý sự cố (nếu có);

- Tài liệu quan trắc, thí nghiệm kiểm tra về chất lượng từ sau khi công trình hình thành và đưa vào khai thác;

- Tài liệu về quản lý chất lượng, kiểm tra chất lượng, báo cáo giám sát trong quá trình thi công và nghiệm thu công trình.

2) Tài liệu về dân sinh, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh

- Quy hoạch đê điều, quy hoạch thủy lợi hoặc quy hoạch phòng lũ của lưu vực sông;

- Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của vùng cần được bảo vệ;

- Quy hoạch phát triển giao thông trong vùng được đê bảo vệ và mạng lưới giao thông liên kết với các vùng xung quanh;

- Các quy hoạch khác có liên quan.

3) Số liệu thủy văn và thủy lực

- Mạng lưới, số liệu quan trắc khí tượng thủy văn;

- Tài liệu về quá trình diễn biến lòng sông và bờ bãi sông; tài liệu điều kiện biên thủy hải văn thiết kế;

- Tài liệu thống kê nhiều năm về mực nước, lưu lượng và dòng chảy bùn cát;

- Tài liệu về mực nước sông lớn nhất trong khu vực đã từng xuất hiện và quan sát được;

- Các liệt lũ.

4) Tài liệu địa hình

- Bình đồ lộ tuyến, cắt dọc, cắt ngang đê sông.

5) Tài liệu địa chất

- Tài liệu địa chất đã lập trong quá trình xây dựng hoặc tu bổ đê điều trước đây, tài liệu điều tra khi đê vỡ, vật liệu hàn khẩu, tài liệu khảo sát xây dựng cống, trạm bơm hoặc các công trình xây dựng khác nằm trong phạm vi bảo vệ đê.

6) Quy trình quản lý, vận hành

7) Hồ sơ vận hành

- Các duy tu, gia cố đã tiến hành;

- Các sự cố đã xảy ra đối với đê và công trình liên quan, nguyên nhân và các giải pháp.

8) Các trận động đất đã xảy ra và được ghi nhận trong vùng hoặc lưu vực.

9) Kết quả kiểm tra, kiểm định, đánh giá an toàn đê sông những lần trước đó.

Phụ lục B

(Quy định)

Nội dung kiểm tra an toàn đê sông

Bảng B.1 - Nội dung kiểm tra đê đất

Bảng B.2 - Nội dung kiểm tra đê hỗn hợp

Bảng B.3 - Nội dung kiểm tra các công trình liên quan

Bảng B.4 - Nội dung kiểm tra quản lý an toàn

Phụ lục C

(Quy định)

Đánh giá chất lượng đê sông

Bảng C.1 - Đánh giá chất lượng đê đất

Bảng C.2 - Đánh giá chất lượng đê hỗn hợp

Bảng C.3 - Đánh giá chất lượng các công trình liên quan

Bảng C.4 - Đánh giá chất lượng quản lý an toàn

MỤC LỤC

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

4  Quy định chung

5  Nội dung đánh giá an toàn đê sông

6  Kiểm tra đê sông

7  Kiểm định an toàn đê

8  Đánh giá tổng hợp an toàn đê

9  Báo cáo kết quả đánh giá an toàn đê sông

10  Quản lý hồ sơ kỹ thuật

Phụ lục A: Tài liệu kỹ thuật

Phụ lục B: Nội dung kiểm tra an toàn đê sông

Phụ lục C: Đánh giá chất lượng đê sông