Tờ trình 6356/TTr của Bộ Y tế về việc quản lý các thuốc độc nghiện trong ngành y tế

Để tăng cường quản lý các thuốc độc nghiện trong ngành y tế, vừa qua Bộ Y tế đã thành lập Đoàn thanh tra Bộ có sự phối hợp với Sở y tế các tỉnh và các cơ quan chức năng để tiến hành thanh tra, đánh giá đúng thực trạng và có biện pháp chấn chỉnh. Kết quả từ sau thanh tra các hoạt động sản xuất, phân phối, kinh doanh thuốc độc nghiện đã đi vào nề nếp theo quy chế thuốc độc.

Trên cơ sở kết quả thanh tra của Bộ Y tế, các cơ quan bảo vệ pháp luật có những phát hiện dấu hiệu vi phạm tại một số đơn vị y tế và quyết định khởi tố điều tra vụ án, Bộ Y tế thấy rằng: Cùng với các biện pháp xử lý kỷ luật các vi phạm việc khởi tố và truy tố một số đơn vị có các vi phạm, tội phạm là cần thiết nhằm giữ vững kỷ cương luật pháp, đẩy mạnh sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, góp phần tích cực chống các tệ nạn xã hội.

Để phối hợp chặt chẽ trong lĩnh vực này, Bộ Y tế nêu một số vấn đề cấp thiết liên quan đến các quan điểm khoa học chuyên môn và pháp lý, phân biệt ranh giới giữa thuốc độc nghiện dùng trong ngành y tế và các chất ma túy lưu hành trong xã hội, nhằm cùng các cơ quan chức năng cơ quan bảo vệ pháp luật phối hợp thực hiện tốt quản lý và xử lý trong lĩnh vực này:

1. Một số sản phẩm lấy từ trong tự nhiên như cao thuốc phiện (cao Opi), các chất chiết suất như Mocphin, các chất bán tổng hợp hoặc tổng hợp như: Dolargan, Dolosan, Pethidin … là những dược chất có tác dụng điều trị, được dùng làm thuốc và được xếp vào danh mục thuốc độc. Do các chất này khi sử dụng dễ gây nghiện, vì thế được phân loại là thuốc độc nghiện.

Mặc dù có tác dụng phụ là gây nghiện nhưng dùng đúng mục đích y tế, đúng chỉ định của thầy thuốc, các thuốc này hết sức cần thiết, có tác dụng trong điều trị và cứu chữa người bệnh. Ngành Y tế có chức năng quản lý, kinh doanh và sử dụng các thuốc độc nghiện theo quy định tại Quy chế thuốc độc nghiện. Trong quá trình thực hiện chức năng, những vi phạm nếu có được xác định là vi phạm quy chế thuốc độc ban hành tại Quyết định 278/BYT-QĐ ngày 9-3-1979 của Bộ Y tế.

2. Cũng như các sản phẩm: Mocphin, Dolargan, Doloan, Pethidin … nếu dùng không đúng mục đích, chữa bệnh không theo chỉ thị của thầy thuốc, không nằm trong sự quản lý của cơ quan y tế chức năng thì coi là chất ma túy.

Việc kinh doanh các thuốc độc nghiện ngoài phạm vi các doanh nghiệp dược có chức năng cung ứng thuốc cho nhân dân, hoặc nếu trực tiếp bán cho các đối tượng không dùng vào mục đích chữa bệnh là hành vi mua bán chất ma túy.

Bộ Y tế thấy rằng việc xác định quan điểm, phạm vi, mối liên quan và ranh giới giữa thuốc độc nghiện và chất ma túy là cần thiết là yêu cầu thực tế mà nhiều cơ quan chức năng đã đề xuất. Sự thống nhất quan điểm này tạo điều kiện cho việc xem xét, kết luận, xử lý được chính xác khoa học, hợp pháp, hợp lý nhằm không ngừng tăng cường nền pháp chế XHCN, đưa các hoạt động lĩnh vực này vào nề nếp kỷ cương, góp phần tích cực chống các tệ nạn xã hội và xây dựng ngành y tế lớn mạnh, đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.