Công văn 1539/BXD-QLN của Bộ Xây dựng về việc báo cáo phục vụ họp giao ban trực tuyến về tiến độ thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo

Kính gửi: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội

Căn cứ công văn số 2399/LĐTBXH-BTXH ngày 08/7/2009 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về việc chuẩn bị nội dung cuộc họp giao ban trực tuyến về tiến độ thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP, Bộ Xây dựng báo cáo các nội dung theo yêu cầu của công văn trên như sau:

I. Về việc trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch thực hiện hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo đang cư trú trên địa bàn 61 huyện nghèo

Ngay sau khi Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở được ban hành, Bộ Xây dựng đã soạn thảo văn bản hướng dẫn, đồng thời trên cơ sở góp ý của các Bộ, ngành liên quan, Bộ đã hoàn chỉnh Đề cương hướng dẫn lập Đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để các địa phương tiến hành lập Đề án đảm bảo thống nhất và đầy đủ nội dung theo yêu cầu; đồng thời yêu cầu mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thiết kế tối thiểu 3 mẫu nhà phù hợp với phong tục tập quán từng dân tộc, từng vùng, miền với các mức kinh phí khác nhau để nhân dân lựa chọn. Bộ đã chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, soạn thảo và ban hành Thông tư liên tịch số 08/2009/TTLT-BXD-BTC-BKHĐT-BNNPTNT-NHNN ngày 19/5/2009 Hướng dẫn thực hiện Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg ngày 12/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở. Bộ đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ tình hình triển khai thực hiện Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của các địa phương và đề nghị tạm ứng vốn để thực hiện hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg (Công văn số 794/BXD-QLN ngày 08/5/2009 của Bộ Xây dựng);

Đối với việc hướng dẫn, kiểm tra việc triển khai thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ- CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo, Bộ đã thành lập Đoàn công tác liên ngành gồm đại diện Bộ Xây dựng, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Uỷ ban Dân tộc và đại diện Ban chỉ đạo Tây Nguyên đi khảo sát thực tế tình hình phát triển kinh tế – xã hội tại 4 huyện nghèo là Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận, Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng,  Kon Plông và Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum; đồng thời hướng dẫn các huyện này xây dựng đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững giai đoạn 2009-2020 trên địa bàn đảm bảo đúng yêu cầu, phù hợp thực tế và có tính khả thi, trình UBND tỉnh phê duyệt để làm căn cứ thực hiện.

Ngoài việc hướng dẫn, Bộ đã thường xuyên đôn đốc các địa phương tổ chức điều tra, khảo sát, bình xét đối tượng được hỗ trợ nhà ở; đồng thời đôn đốc các địa phương sớm hoàn thành việc lập và phê duyệt đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở trên địa bàn theo quy định.

Đến nay, trong tổng số 60 tỉnh, thành phố có đối tượng được hỗ trợ nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg đã có 58 tỉnh hoàn thành việc lập Đề án và có danh sách đối tượng được hỗ trợ nhà ở. Tổng hợp số liệu từ 58 đề án và danh sách đối tượng được hỗ trợ nhà ở nói trên thì số đối tượng được hỗ trợ nhà ở là 485.088 hộ, trong đó: số đối tượng thuộc 61 huyện nghèo là 77.311 hộ.

Để các địa phương sớm có vốn để triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, Bộ Xây dựng đã có công văn số 1231/BXD-QLN ngày 24/6/2009 đề nghị Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở năm 2009. Theo nội dung của kế hoạch trình Thủ tướng Chính phủ thì trong năm 2009 thực hiện ưu tiên hỗ trợ trước cho số hộ nghèo có khó khăn về nhà ở đang cư trú tại 61 huyện nghèo và số hộ là đồng bào dân tộc thiểu số nghèo có khó khăn về nhà ở đang cư trú tại các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Tây Nam Bộ. Ngoài ra, thực hiện hỗ trợ một phần trong tổng số hộ thuộc diện đối tượng được hỗ trợ nhà ở của các tỉnh, thành phố để các địa phương sơ kết, rút kinh nghiệm, đảm bảo thực hiện tốt hơn việc hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở trong những năm tiếp theo. Cụ thể như sau:

- Số hộ đề nghị hỗ trợ trong năm 2009 là 126.048 hộ, trong đó: số hộ thuộc 61 huyện nghèo là 77.311 hộ;

- Tổng kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà ở cho số hộ trên là 2.058,55 tỷ đồng, trong đó:

+ Vốn ngân sách trung ương: 1000,00 tỷ đồng;

+ Vốn ngân sách địa phương: 47,283 tỷ đồng;

+ Vốn vay Ngân hàng Chính sách Xã hội: 1.011,264 tỷ đồng.

Riêng kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà ở cho số hộ thuộc đối tượng đang cư trú tại 61 huyện nghèo là 1.260 tỷ đồng, trong đó:

+ Vốn ngân sách trung ương: 621 tỷ đồng;

+ Vốn ngân sách địa phương: 20,5 tỷ đồng;

+ Vốn vay Ngân hàng Chính sách Xã hội: 618,5 tỷ đồng.

Ngày 01/7/2009 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 939/QĐ-TTg về việc ứng trước vốn dự toán ngân sách Nhà nước các năm 2010, 2011, theo đó Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ứng trước 1.000 tỷ đồng để thực hiện chính sách hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg ngày 12/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ. Tiếp theo, Bộ Xây dựng đã có công văn số 1412/BXD-QLN ngày 13/7/2009 gửi Bộ Tài chính đề nghị phân bổ vốn tạm ứng theo Quyết định số 939/QĐ-TTg ngày 01/7/2009 của Thủ tướng Chính phủ để các địa phương sớm có vốn thực hiện. Trên cơ sở đề nghị của Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đã có công văn số 10173/BTC-NSNN ngày 17/7/2009 thông báo tạm ứng kinh phí thực hiện hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Về triển khai thực hiện việc cho vay tín dụng để xây dựng nhà ở theo quy định của Quyết định 167/2008/QĐ-TTg, Ngân hàng Chính sách Xã hội đã có hướng dẫn về thủ tục vay vốn, đồng thời thông báo vốn vay làm nhà ở cho các tỉnh/thành phố là 1.612 tỷ đồng, trong đó vốn cho các hộ thuộc 61 huyện nghèo vay là 627 tỷ đồng.

Hiện nay các địa phương đã sẵn sàng cho việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo quy định.

II. Kết quả hướng dẫn các huyện nghèo xây dựng đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn

Bộ Xây dựng được phân công theo dõi, kiểm tra thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ tại 4 huyện nghèo là Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận, Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng, Kon Plông và Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum. Ngay sau khi Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP được ban hành, Bộ Xây dựng đã thành lập Đoàn công tác liên ngành gồm đại diện các Bộ, ngành: Xây dựng, Lao động – Thương binh và Xã hội, Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Uỷ ban Dân tộc và đại diện Ban chỉ đạo Tây Nguyên đi khảo sát thực tế tình hình phát triển kinh tế – xã hội các huyện Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận, huyện Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng, huyện Kon Plông và huyện Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum; đồng thời hướng dẫn các huyện này xây dựng đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững giai đoạn 2009-2020. Trong quá trình làm việc tại các địa phương, đoàn công tác đã xuống các xã, thôn, bản tiếp xúc trực tiếp với người dân để tìm hiểu thực tế cuộc sống, sinh hoạt và nhu cầu bức thiết của người dân tại các huyện nghèo, đồng thời nắm bắt cụ thể công tác triển khai thực hiện Nghị quyết 30a/2008/ NQ-CP của Chính phủ. Trên cơ sở tình hình thực tế, Đoàn công tác đã có hướng dẫn, yêu cầu cụ thể với các địa phương trong việc xây dựng Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn huyện đảm bảo đúng yêu cầu, phù hợp với thực tế và có tính khả thi trình UBND tỉnh phê duyệt để làm căn cứ thực hiện.

Các huyện đã lập xong Đề án, gửi lấy ý kiến góp ý của các Bộ ngành liên quan để hoàn chỉnh và trình UBND tỉnh phê duyệt. Đến nay Đề án của hai huyện Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận và Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng đã được UBND tỉnh phê duyệt; Đề án của hai huyện Kon Plông và Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum đang được các ngành chức năng của Tỉnh thẩm định để hoàn thiện trước khi trình UBND tỉnh phê duyệt.

III. Kết quả theo dõi, kiểm tra địa phương thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP tại  địa bàn 4 huyện được phân công

III.1. Tình hình thực hiện chung tại 4 huyện

Sau khi Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ ban hành, thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh và hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương, các huyện đã khẩn trương triển khai thực hiện. Một số công việc các huyện đã triển khai như sau:

- Các huyện thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP để tổ chức chỉ đạo thực hiện Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn. Ban chỉ đạo do một đồng chí lãnh đạo huyện làm trưởng ban, thành viên là đại diện lãnh đạo các phòng, ban, ngành, đoàn thể của huyện;

- Các huyện tổ chức quán triệt, phổ biến Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP đến các cấp, các ngành, các cán bộ, công chức trên địa bàn; đồng thời tổ chức phổ biến, tuyên truyền nội dung Nghị quyết đến người dân trong huyện để mọi người hiểu rõ mục tiêu, yêu cầu, các cơ chế, chính sách và giải pháp hỗ trợ giảm nghèo, tạo sự đồng thuận, ủng hộ rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân;

- Các huyện tổ chức bình xét, phê duyệt đối tượng được thụ hưởng các chính sách theo quy định;

- Căn cứ hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương, các huyện tiến hành lập và trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn. Đến nay 4 huyện đã lập xong Đề án, trong đó Đề án của hai huyện Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận, Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng đã được UBND tỉnh phê duyệt, Đề án của hai huyện Kon Plông và Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum đang lấy ý kiến thẩm định của các ngành chức năng trong Tỉnh để hoàn thiện trước khi trình UBND tỉnh phê duyệt.

III.2. Về kết quả thực hiện cụ thể tại 4 huyện (tính đến 30/6/2009)

Theo báo cáo của UBND các huyện, kết quả thực hiện tính đến 30/6/2009 như sau:

1. Huyện Bác Ái - tỉnh Ninh Thuận

a) Về hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm:

- Huyện đang thực hiện các thủ tục theo quy định để thực hiện chính sách hỗ trợ thông qua khoán chăm sóc, bảo vệ rừng, giao rừng và giao đất để trồng rừng như giao khoán, chăm sóc, bảo vệ rừng cho các hộ dân; hỗ trợ giống cây lâm nghiệp đối với hộ gia đình được giao rừng sản xuất; trợ cấp gạo cho các hộ nghèo nhận khoán bảo vệ và trồng rừng;

- Đang tiến hành khảo sát để xác định vùng đất cải tạo phục hoá đất sản xuất tại 6 xã với diện tích 400 ha; rà soát danh sách số hộ được hỗ trợ tiền mua giống, phân bón cho việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi cho 390 hộ thuộc 9 xã;

- Triển khai hoạt động khuyến nông, khuyến lâm tại 9 xã. Tăng cường 38 cán bộ khuyến nông cho 38 thôn tại 9 xã.

b) Về hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg:

Đang thực hiện thí điểm hỗ trợ nhà ở cho 30 hộ trên tổng số 923 hộ thuộc đối tượng để rút kinh nghiệm.

2. Huyện Đam Rông - tỉnh Lâm Đồng

a) Về hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm:

Huyện đã giao khoán quản lý, bảo vệ rừng được 47.000 ha. Đang tiến hành phân loại hộ nghèo được trợ cấp gạo theo quy định. Đang triển khai kế hoạch giao rừng nghèo kiệt cho dân trồng rừng kinh tế.

Huyện đang xây dựng kế hoạch khai hoang phục hoá đất sản xuất.

b) Về chính sách giáo dục, đào tạo, dạy nghề, nâng cao dân trí:

Huyện đã xây dựng xong kế hoạch xuất khẩu lao động, đang xin ý kiến thống nhất của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội để trình UBND tỉnh phê duyệt. Dự kiến năm 2009 Huyện xuất khẩu lao động 100 người, tổ chức dạy nghề cho 500 người. Hiện nay Huyện đã xây dựng xong Đề án thành lập Trung tâm đào tạo nghề trình UBND tỉnh phê duyệt.

c) Chính sách cán bộ:

Huyện đang rà soát, nắm bắt tình hình thực tế đội ngũ cán bộ xã, xây dựng kế hoạch tăng cường, luân chuyển cán bộ chủ chốt cho các xã.

d) Về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng:

Huyện đang lập kế hoạch xây dựng các công trình hồ chứa nước Đạ chao, đập dâng nước Đạ Rsal, trường dân tộc nội trú, trung tâm đào tạo nghề, chợ Đạ Rsal.

đ) Về hỗ trợ nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg:

Toàn huyện có 738 hộ thuộc đối tương hỗ trợ nhà ở, đến nay Huyện đã ứng vốn xây dựng xong 41 căn nhà, 131 căn nhà đang xây dựng dở dang.

3. Huyện Kon Plông - tỉnh Kon Tum

a) Về hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm:

Huyện đang chỉ đạo công tác khai hoang phục hoá mở rộng diện tích đất sản xuất, đến nay đã khai hoang được 39,5 ha.

b) Về chính sách giáo dục, đào tạo, dạy nghề, nâng cao dân trí:

Huyện đang làm thủ tục xuất khẩu lao động cho 28 người và tiếp tục hướng dẫn lập hồ sơ xuất khẩu lao động cho 40 người trong các đợt sau.

c) Về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng:

Huyện đang lập báo cáo đầu tư xây dựng 4 công trình, gồm: công trình giao thông nông thôn từ km số 9 đến tỉnh lộ 676 đi km 10 đường xã Ngọc Tem, công trình nước sinh hoạt trung tâm huyện và 2 công trình thuỷ lợi.

d) Về hỗ trợ nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg:

Toàn huyện có 869 hộ thuộc đối tượng hỗ trợ nhà ở. Huyện đã ứng 3,476 tỷ đồng cho 869 hộ để xây dựng nhà ở. Đến nay đã xây dựng xong 156 căn nhà, đang xây dựng 153 căn nhà.

4. Huyện Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum

Toàn huyện có 1.105 hộ thuộc đối tượng hỗ trợ nhà ở. Huyện đã ứng vốn cho các hộ xây dựng nhà ở với số vốn 2,745 tỷ đồng (bình quân mỗi hộ 3 triệu đồng).

III.3. Một số nhận xét, đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP tại 4 huyện

1. Về những mặt đã làm được:

- Được sự chỉ đạo của Chính phủ, Các Bộ, ngành liên quan đã có sự phối hợp chặt chẽ trong việc hướng dẫn các huyện nghèo lập đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn. các Bộ, ngành cũng đã có những góp ý cụ thể về nội dung Đề án để các huyện hoàn chỉnh theo đúng yêu cầu.

- Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thời gian qua 4 huyện nói trên đã đạt được một số kết quả nhất định trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ. Căn cứ hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương, và hướng dẫn của Đoàn công tác liên ngành, các huyện đã điều tra khảo sát, đánh giá thực trạng kinh tế – xã hội trên địa bàn, tiến hành lập Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trình UBND tỉnh phê duyệt, đồng thời lập kế hoạch thực hiện các chính sách hỗ trợ. Một số địa phương đã chủ động ứng trước vốn để xây dựng nhà ở cho hộ nghèo. Đến nay đã có trên 200 căn nhà đã được xây dựng hoàn thành, gần 200 căn nhà khác đang trong quá trình xây dựng. Ngoài ra các huyện đã tổ chức quán triệt, tuyên truyền, phổ biến chính sách; thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án; bình xét, phê duyệt đối tượng thụ hưởng chính sách v.v…

2. Về các tồn tại cần khắc phục

- Những công việc đã thực hiện của các huyện trong thời gian qua chủ yếu là công tác chuẩn bị, lập kế hoạch cho việc triển khai thực hiện các chính sách. Ngoài việc thực hiện xây dựng nhà ở cho hộ nghèo được trên 200 căn thì việc triển khai thực hiện các chính sách khác chưa có kết quả cụ thể.

- Đến nay Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững tại hai huyện Kon Plông và Tu Mơ Rông - tỉnh Kon Tum chưa được UBND tỉnh phê duyệt vì thế các huyện chưa có cơ sở để triển khai thực hiện.

IV. Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện ở địa phương và những kiến nghị bổ sung, sửa đổi

1. Những khó khăn, vướng mắc của địa phương

Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết, các huyện nói trên đang có một số khó khăn, vướng mắc sau:

- Các văn bản hướng dẫn thực hiện các chính sách của các Bộ, ngành Trung ương chưa kịp thời. Một số hướng dẫn còn chưa cụ thể nên các địa phương còn lúng túng trong triển khai thực hiện;

- Ý kiến góp ý của các Bộ, ngành về Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững của các huyện còn có điểm chưa thống nhất với hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nên các huyện gặp khó khăn trong việc hoàn chỉnh Đề án;

- Doanh nghiệp nhận giúp đỡ 2 huyện nghèo của tỉnh Kon Tum là Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam chưa có kế hoạch, nội dung giúp đỡ cụ thể;

-  Đến nay các huyện vẫn chưa được bố trí vốn từ ngân sách để thực hiện chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở.

2. Một số kiến nghị

a) Đối với các địa phương:

- Đề nghị Uỷ ban nhân dân tỉnh Kon Tum tập trung chỉ đạo 2 huyện Kon Plông và Tu Mơ Rông khẩn trương hoàn chỉnh Đề án hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn, đồng thời xem xét, phê duyệt Đề án để các huyện này có sơ sở thực hiện;

- Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt ứng vốn ngân sách trung ương để thực hiện kế hoạch hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở năm 2009. Trên cơ sở đề nghị của Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đã có văn bản thông báo vốn tạm ứng cho các địa phương thực hiện. Đề nghị các huyện tập trung chỉ đạo xây dựng nhà ở cho hộ nghèo đảm bảo yêu cầu về diện tích và chất lượng theo quy định, phấn đấu hoàn thành việc hỗ trợ nhà ở cho các hộ thuộc diện đối tượng thuộc 61 huyện nghèo trong năm 2009.

b) Đối với các Bộ, ngành Trung ương:

Đề nghị các Bộ, ngành Trung ương có các hướng dẫn đầy đủ, cụ thể, kịp thời, thống nhất để các huyện nghèo triển khai thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP  của Chính phủ đúng mục tiêu và yêu cầu; trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và bố trí kịp thời vốn đầu tư phát triển cho các huyện nghèo để thực hiện các chính sách./.