Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8:1985 Hệ thống tài liệu thiết kế - Đường nét

TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 8-85

HỆ THỐNG TÀI LIỆU THIẾT KẾ - ĐƯỜNG NÉT

System for design documentation - Lines

Tiêu chuẩn này thay thế cho TCVN 8 - 74.

Tiêu chuẩn này quy định các loại đường nét, nguyên tắc chọn nhóm đường nét, quy tắc thực hiện và những ứng dụng cơ bản của chúng trong tất cả các ngành công nghiệp và xây dựng.

Tiêu chuẩn này không áp dụng đối với những loại đường nét đặc biệt (ví dụ: đường biểu diễn ống dẫn).

Tiêu chuẩn này phù hợp với ST SEV 1178 - 78

1. LOẠI ĐƯỜNG NÉT

Trên bản vẽ sử dụng các loại đường nét sau:

Liền - Đường đều (không đứt đoạn);

Đứt - Đường có những phần tử giống nhau lặp đi, lặp lại (ví dụ: đường gạch gạch);

Xen kẽ - đường có những phần tử khác nhau lặp đi, lặp lại (ví dụ: đường chấm gạch).

2. CHIỀU RỘNG ĐƯỜNG NÉT

2.1. Trên bản vẽ sử dụng dãy chiều rộng đường nét sau: (0,13); 0,18; 0,25; 0,35; 0,5; 0,7; 1; 1,4; 2 mm.

Đường nét có chiều rộng 0,13 mm chỉ sử dụng trong các trường hợp đặc biệt (ví dụ: trên bản đồ địa hình).

Chú thích: Dãy chiều rộng đường nét là cấp số nhân có công bội bằng (gần bằng 1,1).

2.2. Chiều rộng đường nét (S) phải bằng nhau trên toàn bộ chiều dài của đường nét đó.

Sai lệch chiều rộng của đường nét không được vượt quá:

± 0,02 mm - Đối với đường nét có chiều rộng 0,13 và 0,18 mm;

± 0,1 S - Đối với những đường nét còn lại.

2.3. Chiều rộng và sai lệch chiều rộng của đường nét quy định trong điều 2.1 và 2.2 sẽ đạt được nếu sử dụng các dụng cụ vẽ chuyên dùng.

2.4. Khi sử dụng các dụng cụ vẽ không điều chỉnh được chính xác chiều rộng đường nét, thì chiều rộng đường nét được lấy gần đúng nhưng phải tuân theo tỷ số của các chiều rộng sau 1:3:6 hay 1:2:4.

3. NHÓM ĐƯỜNG NÉT

3.1. Trên một bản vẽ chỉ sử dụng chiều rộng đường nét nằm trong cùng một nhóm được quy định trong bảng 1.

Bảng 1

Chú thích:

1. Phân nhóm a được ưu tiên sử dụng trên các bản vẽ xây dựng, phân nhóm b được ưu tiên sử dụng trên các bản vẽ chế tạo máy và sơ đồ điện.

2. Khuyến khích sử dụng nhóm 1 trên các bản đồ địa hình.

3. Các nhóm 2, 3 và 4 (có gạch dưới) được ưu tiên sử dụng.

4. Chiều rộng 2,00 mm thay thế cho 2,8 mm ở nhóm 5.

3.2. Chọn nhóm đường nét phụ thuộc vào kích thước và độ phức tạp khi biểu diễn vật thể.

3.3. Nhóm đường nét được chọn phải giống nhau trên tất cả các hình biểu diễn có cùng một tỷ lệ trong một bản vẽ.

4. NHỮNG ỨNG DỤNG CƠ BẢN CỦA ĐƯỜNG NÉT

4.1. Những ứng dụng cơ bản của đường nét được ghi trong bảng 2.

Những ứng dụng cơ bản của đường nét

Bảng 2

4.2. Những ví dụ thực hiện trên bản vẽ (chế tạo máy, xây dựng, sơ đồ điện, biểu đồ) được trình bày ở phụ lục của tiêu chuẩn này.

5. QUY TẮC THỰC HIỆN ĐƯỜNG NÉT

5.1. Tùy theo chiều rộng của đường nét, khoảng cách giữa các gạch hoặc giữa các gạch và các phần tử khác của nét đứt, nét xen kẽ, trừ nét chấm chấm, được quy định như sau:

- Không nhỏ hơn 4s - Đối với nét có chiều rộng không lớn hơn 0,35 mm;

- Không nhỏ hơn 2 mm - Đối với nét có chiều rộng không nhỏ hơn 0,5 mm.

Cho phép sử dụng các gạch ngắn có chiều rộng bằng S và chiều dài không lớn hơn 3S thay cho các chấm của đường nét chấm gạch và hai chấm gạch.

5.2. Tùy theo chiều rộng của đường nét chấm chấm khoảng cách giữa các chấm được quy định như sau:

- Không nhỏ hơn 2S - Đối với nét có chiều rộng không lớn hơn 0,35 mm;

- Không nhỏ hơn 1 mm - Đối với nét có chiều rộng không nhỏ hơn 0,15 mm;

Cho phép sử dụng đường nét đứt có các nét gạch chiều rộng bằng S, chiều dài không lớn hơn 3S thay cho đường nét chấm chấm.

5.3. Phải thực hiện đường nét đứt, xen kẽ phù hợp với những yêu cầu sau:

1) Chiều dài của gạch, kích thước của chấm (hay gạch ngắn) và chiều dài của các khoảng cách giữa các phần tử trong cùng một đường nét phải như nhau;

2) Các đường nét xen kẽ (trừ đường nét chấm chấm) phải bắt đầu và kết thúc bằng nét gạch (hình 1);

3) Các đường nét đứt, xen kẽ phải giao nhau bằng các gạch, các đường nét chấm chấm - bằng chấm (hình 2).

4) Các đường nét đứt, xen kẽ phải tiếp xúc nhau bằng các gạch, các đường nét chấm chấm - bằng chấm (hình 3).

Hình 3

5) Các chỗ gấp khúc và vốn của các đường nét đứt xen kẽ phải là gạch, của đường nét chấm chấm - là chấm (hình 4).

5.4. Đối với các đường nét đứt, xen kẽ nằm song song gần nhau, các gạch và các phần tử khác phải xen kẽ đều nhau (hình 5).

5.5. Cho phép sử dụng đường nét liền mảnh thay cho đường nét chấm gạch nếu kích thước của phần tử biểu diễn trên hình vẽ (tròn, ô van, chữ nhật) không lớn hơn 12 mm (hình 6).

Hình 6

5.6. Trên các bản vẽ xây dựng, cho phép sử dụng nét gạch mảnh thay cho hai chấm đối với đường nét hai chấm gạch.

5.7. Nếu trên hình biểu diễn có nhiều đường nét khác nhau giao nhau thì cần phải theo thứ tự ưu tiên sau (hình 7).

1. Đường bao thấy;

2. Đường bao khuất;

3. Đường áp của các mặt phẳng cắt;

4. Đường trục và đường tâm;

5. Đường dây dọi;

6. Đường gióng.

Hình 7

5.8. Khoảng cách nhỏ nhất giữa các đường song song phải theo bảng 3.

Bảng 3

mm

Khoảng cách giữa hai đường nét có chiều rộng khác nhau được xác định theo đường nét đậm hơn.

PHỤ LỤC

SỬ DỤNG ĐƯỜNG NÉT TRÊN BẢN VẼ VÀ SƠ ĐỒ

Các ví dụ sử dụng đường nét khi thực hiện bản vẽ; sơ đồ và biểu đồ trong các ngành công nghiệp và xây dựng được trình bày trên các hình 8 - 11 và trong bảng 4.

Ví dụ thực hiện:

Bản vẽ chế tạo - hình 8;

Bản vẽ xây dựng - hình 9;

Sơ đồ điện và bản vẽ - hình 10;

Biểu đồ - hình 11

Chú thích: Cách đánh số từng loại đường nét trên các bản vẽ tương ứng với cách đánh số trong bảng 4.

Ví dụ sử dụng đường nét trên bản vẽ

Bảng 4

Chú thích. * Có thể sử dụng đường nét đứt đậm thay cho đường nét chấm gạch đậm.