Công văn 6358/BVHTTDL-DSVH 2025 về thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, Thành phố Hà Nội

Kính gửi: Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận được Tờ trình số 279/TTr-UBND ngày 09/8/2025 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc đề nghị thẩm định, phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, thành phố Hà Nội (sau đây gọi chung là Nhiệm vụ lập Quy hoạch). Sau khi xem xét Nhiệm vụ lập Quy hoạch và tổng hợp ý kiến góp ý của các Bộ: Tài chính (Công văn số 13477/BTC- QLQH ngày 29/8/2025), Xây dựng (Công văn số 9321/BXD-QHKT ngày 03/9/2025), Nông nghiệp và Môi trường (Công văn số 6054/BNNMT-KHTC ngày 26/8/2025) và của Hội đồng thẩm định, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư và các cơ quan chức năng liên quan chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ Nhiệm vụ lập Quy hoạch theo lưu ý sau:

1. Về tên gọi gắn với thời kỳ Quy hoạch: Thống nhất với tên gọi "Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, thành phố Hà Nội đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050" (trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính tại Công văn số 13477/BTC-QLQH ngày 29/8/2025; Bộ Nông nghiệp và Môi trường tại Công văn số 6054/BNNMT-KHTC ngày 26/8/2025)7

2. Về quan điểm tiếp cận và mục tiêu lập Quy hoạch:

- Quan điểm tiếp cận phải phù hợp với đặc thù của di tích (bảo tồn động để bảo vệ và phát huy toàn diện các mặt giá trị; đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm văn hóa làm gia tăng giá trị di tích; bảo đảm sự đồng bộ, hài hòa và liên thông với các quy hoạch có liên quan).

- Mục tiêu quy hoạch phải góp phần thực hiện các mục tiêu lớn đặt ra trong Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, giai đoạn 1 từ 2025 đến 2030, trong đó có Nhóm nhiệm vụ số 4 về bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc.

3. Về phạm vi nghiên cứu lập Quy hoạch và phạm vi Quy hoạch: Thống nhất với phạm vi nghiên cứu lập Quy hoạch. Tuy nhiên, đối với việc xác định phạm vi Quy hoạch, cần có lập luận đầy đủ và chắc chắn; đồng thời, bổ sung, làm rõ một số nội dung:

- Căn cứ các giá trị vật thể, phi vật thể của di tích để thấy sự cần thiết phải tạo lập không gian phù hợp và hình thành các công trình cần thiết phục vụ phát huy giá trị di tích. Phân tích, củng cố lý do mở rộng phạm vi Quy hoạch về phía Nam, đồng thời cũng cần nghiên cứu hướng liên kết với phía Bắc, kết nối với dòng sông.

- Sự phù hợp của việc sử dụng đất (trên cơ sở so sánh, đối chiếu bản đồ sử dụng đất của Nhiệm vụ lập Quy hoạch này so với các quy hoạch khác của địa phương đã được phê duyệt).

- Tính chất đất đai trong khu vực mở rộng, tính khả thi và sự ảnh hưởng của việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, di dời dân cư (nếu có).

- Phân tích, đánh giá thực trạng khu vực phát huy giá trị di tích hiện có, làm rõ quy mô, nhu cầu sử dụng đất thực tế cần đáp ứng để phát huy giá trị di tích trong tương lai; làm rõ không gian di sản văn hóa Lễ hội đền Hát Môn, các tuyến lễ hội chính; mối liên hệ vùng, kết nối điểm/tuyến du lịch... làm cơ sở đề xuất khu vực mở rộng, tránh gây ra tác động tiêu cực đối với cảnh quan môi trường hoặc gây lấn át, tranh chấp không gian làm giảm giá trị di tích. Bên cạnh đó, cần phân tích sự gắn kết giữa sông Hát với không gian phát huy giá trị di tích được mở rộng.

4. Về nội dung và các giải pháp Quy hoạch:

- Nội dung đánh giá hiện trạng khu vực lập Quy hoạch:

+ Cần đánh giá chính xác và toàn diện đặc trưng và các mặt giá trị tiêu biểu của di tích (bổ sung nội dung xác định: Giá trị lịch sử, gắn với cuộc khởi nghĩa đầu tiên chống Bắc thuộc do Hai Bà Trưng khởi xướng; giá trị văn hóa, điển hình là lễ hội truyền thống gắn với tín ngưỡng thờ nữ anh hùng dân tộc; giá trị kiến trúc nghệ thuật, gắn với nhiều di vật, cổ vật phong phú về loại hình, đa dạng về chất liệu và giá trị tài nguyên du lịch).

+ Bổ sung báo cáo khảo sát hiện trạng di tích, làm rõ: không gian cảnh quan tổng thể, mối liên hệ với các di tích lân cận; các di tích thành phần, di vật, cổ vật thuộc di tích; đánh giá khái quát về tình trạng kỹ thuật, tình trạng bảo tồn di tích..., làm cơ sở đề xuất định hướng, giải pháp bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích trong đồ án Quy hoạch sau này.

- Định hướng bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích:

+ Cần có định hướng giải pháp phù hợp: về bảo tồn giá trị di tích; về bảo vệ cảnh quan môi trường; về bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể; về bảo tồn di tích gắn với phát triển du lịch.

+ Bổ sung nội dung nghiên cứu khảo cổ học (cung cấp tư liệu củng cố cơ sở khoa học về dòng sông Hát cổ, nơi diễn ra Hội thề Hát Môn, các dấu tích liên quan đến Khởi nghĩa Hai Bà Trưng); bảo quản, bảo vệ di vật, cổ vật, di sản tư liệu, di sản văn hóa phi vật thể; đồng thời, không đề xuất các nội dung quá cụ thể, chi tiết trong nội dung Nhiệm vụ lập Quy hoạch.

- Kế hoạch thực hiện Quy hoạch:

+ Cần xác định cụ thể lộ trình/kế hoạch thực hiện Quy hoạch. Trong đó, cần có kế hoạch nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, tài liệu có liên quan đến Khởi nghĩa Hai Bà Trưng; tư liệu gốc về các thời kỳ lịch sử tồn tại của di tích; tư liệu, hiện vật gốc, tư liệu khảo cổ học (trường hợp cần thiết, đề xuất thăm dò, khai quật khảo cổ trong quá trình thực hiện Quy hoạch).

+ Bổ sung nội dung quản lý di tích trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

5. Về bản đồ Quy hoạch:

- Cần có bản đồ thể hiện mối liên hệ giữa các địa điểm di tích liên quan đến Hai Bà Trưng; bản đồ thể hiện tuyến, điểm di tích dọc theo đê sông Hồng, sông Đáy; bản đồ thể hiện tương quan vị trí di tích đền Hát Môn so với sông Hát.

- Các bản đồ Quy hoạch cần thể hiện, làm rõ tỷ lệ, nội dung theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 208/2025/NĐ-CP.

- Bổ sung tỷ lệ, khung tên theo đúng quy định về bản vẽ quy hoạch.

6. Một số lưu ý khác về hồ sơ:

- Căn cứ pháp lý cần bổ sung Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch ngày 29/11/2024 và các nghị quyết, quyết định về định hướng phát triển, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành có liên quan (Nghị quyết số 81/2023/QH15; Quyết định số 509/QĐ-TTg ngày 13/6/2024; Quyết định số 991/QĐ-TTg ngày 16/9/2024; Quyết định số 368/QĐ-TTg ngày 04/5/2024...). Đồng thời, cần lược bỏ các văn bản đã hết hiệu lực thi hành hoặc không liên quan đến Nhiệm vụ lập Quy hoạch.

- Rà soát, làm rõ nội hàm các chương, mục của Thuyết minh tổng hợp; chỉnh sửa phù hợp với thành phần và nội dung theo quy định tại Nghị định 208/2025/NĐ-CP ngày 17/7/2025 của Chính phủ (cân nhắc việc đưa "Nội dung chi tiết của đồ án quy hoạch" thành một chương riêng...).

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trân trọng có ý kiến để Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan liên quan giải trình, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các bộ, ngành và thành viên Hội đồng thẩm định, hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 16 Nghị định số 208/2025/NĐ-CP ngày 17/7/2025 của Chính phủ, gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt./.