Tiêu chuẩn TCVN 7681-1:2013 Kiểm hình học cho các máy tiện có một trục chính mang phôi nằm ngang

Số tham chiếu

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Pháp

1

Băng máy

Bed

Banc

2

Ụ phôi

Workhead

Porte-pièce

3

Trục chính phôi, trục C’

Work spindle, C’ axis

Broche porte-pièce, axe C’

4

Ụ sau, trục R

Tail stock, R axis

Centre-poupée, axe R

5

Xe dao 1, trục Z

Carriage 1, Z axis

Chariot 1, axe Z

6

Bàn trượt ụ rơvonve 1, trục X

Turret slide 1, X axis

Chariot de tourelle, axe X

7

Bàn trượt đứng, trục Y

Vertical slide, Y axis

Chariot vertical, axe Y

8

Xe dao 2, trục Z2

Carriage 2, Z2 axis

Chariot 2, axe Z2

9

Bàn trượt ụ rơvonve 2, trục X2

Turret slide 2, X2 axis

Chariot de tourelle 2, axe X2

10

Đầu ụ rơvonve 1 và 2

Turret head 1 and 2

Tourelles 1 et 2

11

Ụ rơvonve phân độ 1 và 2

Indexing turret 1 and 2

Tourelles à indexage 1 et 2

Kiểu A Có ụ sau

1. Có một ụ rơvonve

2. Có hai ụ rơvonve

Kiểu ụ rơvonve: Tất cả các kiểu ngoại trừ d)

Với ụ rơvonve kiểu a)

Với ụ rơvonve kiểu b)

Kiểu ụ rơvonve: Tất cả các kiểu ngoại trừ d)

CHÚ THÍCH: Hai kiểu ụ rơvonve này có thể khác nhau.

Với hai ụ rơvonve kiểu b)

Với các ụ rơvonve kiểu b) và kiểu f)

Kiểu B Không có ụ sau

1. Có một ụ phôi

Kiểu ụ rơvonve: bất kỳ a), b), c), f) hoặc g)

Tùy chọn:

Chuyển động ụ rơvonve theo trục Y (trung tâm tiện)

Chuyển động quay theo trục B’ của ụ phôi

Với ụ rơvonve kiểu b)

Với ụ rơvonve kiểu d)

Với ụ phôi quay quanh trục B’

Với ụ rơvonve kiểu a)

2. Có hai ụ phôi đối diện

3. Có hai ụ phôi song song

Kiểu ụ rơvonve bất kỳ

Hai ụ phôi thẳng hàng

Trục của chuyển động có thể bởi các ụ phôi

Chuyển động theo trục Y là tùy chọn

4. Có hai ụ phôi quay bố trí đồng trục

Các ký hiệu sử dụng

Ụ phôi ở vị trí vận hành (lắp đặt)

Ụ phôi ở vị trí gia công

Ụ phôi

Ụ sau

Các kiểu ụ Rơvonve

CHÚ THÍCH: Không có hướng dẫn minh họa để tránh sự phức tạp.

Tiêu chí^a

Loại 1

Loại 2

Loại 3

Đường kính cho phép trên băng máy

D £ 250

250 < D £ 500

500 < D £ 1000

Đường kính danh nghĩa chi tiết gia công

d’ £ 25

25 < d’ £ 63

63 < d’

Đường kính danh nghĩa mâm cặp^b

d’ £ 125

125 < d £ 250

250 < d

^a Các tiêu chí chọn theo quy định của nhà sản xuất.

^b Đường kính được định nghĩa theo TCVN 4279-1 (ISO 3442-1). TCVN 4279-2 (ISO 3442-2) và TCVN 4279-3 (ISO 3442-3).

Đối tượng

G1

Kiểm đầu mút trục chính của ụ phôi:

a) độ đảo đường kính định tâm;

b) độ trượt dọc trục có tính chu kỳ;

c) độ đảo mặt đầu của trục chính.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số và trục kiểm bi.

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)

Độ lớn của lực dọc trục F phải được quy định bởi nhà cung cấp/nhà sản xuất máy. Không cần thiết phải tác dụng lực F nếu sử dụng các ổ trục có tải trọng được đặt trước.

a) 5.6.1.2.2

Với bề mặt côn, đầu đo của đồng hồ so có mặt số phải đặt vuông góc với bề mặt tiếp xúc.

b) 5.6.2.2.1, 5.6.2.2.2

c) 5.6.3.2

Thực hiện các phép đo với toàn bộ các trục chính của ụ phôi, tại vị trí có đường kính lớn nhất.

Đối tượng

G2

Kiểm độ đảo hướng kính của lỗ trục chính của ụ phôi:

1) bằng tiếp xúc trực tiếp

a) trên mặt côn định vị trước,

b) trên bộ ghi sau;

2) bằng sử dụng trục kiểm

a) tại đầu mút trục chính,

b) tại khoảng cách 300 mm tính từ đầu mút trục chính.

Sơ đồ

Dung sai

1) a) và b) 0,008

2) Đối với chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số và trục kiểm chuyên dùng

Xem và viện dẫn TCVN 7011 -1:2007 (ISO 230-1:1996)   5.6.1.2.3

2) Cần thực hiện các phép đo trong các mặt phẳng XZ và XY. Quay trục chính một cách từ từ, ít nhất hai vòng tại mỗi vị trí đo khi đo độ đảo hướng kính trục chính

Các phép đo phải được lặp lại ít nhất bốn lần, trục kiểm được quay 90° so với trục chính. Ghi lại giá trị trung bình của các lần đo.

Phải thực hiện tất cả các bước để giảm tối thiểu ảnh hưởng của lực cản tiếp tuyến trên đầu đo của dụng cụ đo.

Phải thực hiện các phép đo đối với tất cả các trục chính của ụ phôi.

Đối tượng

G3

Kiểm độ song song giữa chuyển động theo phương trục Z (xe dao) và trục quay của trục chính ụ phôi:

a) Trong mặt phẳng ZX;

b) Trong mặt phẳng YZ.

Sơ đồ

Dung sai

Đối với chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số và trục kiểm

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.4.1.2.1 và 5.4 2.2.3

Đối với mỗi mặt phẳng đo, xoay trục chính ụ phôi để tìm vị trí độ đảo trung bình sau đó di chuyển xe dao theo trục Z và lấy các giá trị sai lệch lớn nhất của các giá trị đọc.

Phép kiểm này áp dụng cho tất cả các trục chính của ụ phôi và các chuyển động theo phương trục Z.

Đối tượng

G4

Kiểm độ vuông góc giữa trục chính ụ phôi (trục C’) và

a) chuyển động theo phương trục X trong mặt phẳng ZX;

b) chuyển động theo phương trục Y trong mặt phẳng YZ (nếu có thể áp dụng).

Sơ đồ

Dung sai

Đối với chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Chiều của sai số a ≥ 90°

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số, tấm kiểm và thước kiểm độ thẳng

Xem và viện dẫn TCVN 7011 -1:2007 (ISO 230-1:1996) 5.5.5 2.3

Đồng hồ so có mặt số được gắn cố định với ụ rơvonve gần với vị trí của dụng cụ.

Đặt thước kiểm độ thẳng lên bề mặt tấm kiểm được gắn vào vị trí kẹp phôi.

Điều chỉnh mặt của thước kiểm độ thẳng song song với mặt phẳng quay của trục chính làm việc (trục C’) và song song một cách tương đối với trục tịnh tiến được kiểm (trục X hoặc Y).

Phép đo phải được thực hiện tại một vài vị trí của chuyển động theo trục X (Y), sau đó quay trục chính đi 180° và thực hiện phép đo lần thứ hai. Sai lệch độ vuông góc là hiệu số lớn nhất của giá trị trung bình của hai bộ kết quả đo. Bề mặt được tạo ra phải là LÕM, trừ trường hợp có sự thỏa thuận đặc biệt giữa người sử dụng và nhà cung cấp/nhà sản xuất.

Phép kiểm này áp dụng cho tất cả các trục chính của ụ phôi.

Đối tượng

G5

Kiểm độ vuông góc giữa chuyển động theo phương trục Y (ụ rơvonve) và chuyển động theo phương trục X (bàn trượt ụ Rơvonve).

Phép kiểm này cũng được áp dụng cho các chuyển động theo phương trục X1 và trục Y2.

Sơ đồ

Dung sai

Đối với chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số, ke vuông

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.5.2.2.4

Đặt ke vuông sao cho bề mặt chuẩn của nó song song với chuyển động theo phương trục X.

Di chuyển đồng hồ so có mặt số sao cho tiếp xúc với mặt đứng của ke vuông.

Thực hiện các phép đo trong mặt phẳng đứng chứa dịch chuyển theo phương trục Y. Sai lệch đo được là hiệu số lớn nhất của các giá trị đọc trên chiều đài đo.

Đối tượng

G6

Kiểm độ đồng trục giữa hai trục chính ụ phôi (chỉ sử dụng cho các trục chính đối diện nhau)

a) trong mặt phẳng ZX;

b) trong mặt phẳng YZ.

Sơ đồ

Dung sai

Đối với chiều dài đo là 100

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số và trục kiểm

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.4.4.2

Gắn các đồng hồ so có mặt số/giá đỡ lên trục chính ụ phôi thứ nhất và trục kiểm vào trục chính ụ phôi thứ hai.

a) Quay trục chính thứ nhất sao cho đồng hồ so có mặt số nằm trong mặt phẳng ZX và đầu đo tiếp xúc với trục kiểm tại khoảng cách 100 mm tính từ đầu mút trục chính thứ hai (vị trí A). Quay trục chính thứ hai để tìm vị trí độ đảo hướng kính trung bình và lấy giá trị đọc. Sau đó, quay trục chính thứ nhất 180° và lấy giá trị đọc thứ hai. Lặp lại phép đo tại vị trí B.

b) Lặp lại quá trình đo cho mặt phẳng YZ.

Tại các vị trí A và B trong cả hai mặt phẳng ZX và YZ, hiệu số giữa các giá trị đọc được lấy tại 0° và 180° bằng hai lần độ đồng trục trong mỗi mặt phẳng.

Đối tượng

G7

Kiểm các sai lệch góc của chuyển động theo phương trục Z (chuyển động bàn xe dao)

a) trong mặt phẳng YZ, EAZ (lắc dọc);

b) trong mặt phẳng XY, ECZ (lắc xoay);

c) trong mặt phẳng ZX, EBZ (lắc ngang).

Sơ đồ

Trong trường hợp không có mặt phẳng đặt ni vô

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

a) Ni vô chính xác, ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

b) Ni vô chính xác

c) Ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

Xem và viện dẫn TCVN 7011 -1:2007 (ISO 230-1:1996) 5.2.3.2.2.1, 5.2.3.2.2.2, 5.2.3.2.2.3

Trong trường hợp băng máy nghiêng, mặt phẳng thao tác nghiêng một góc so với mặt phẳng nằm ngang, có thể sử dụng một ni vô chính xác và một cầu đặc biệt đối với b) đo độ lắc ngang nếu có thể đặt ni vô nằm ngang, tuy nhiên không nên sử dụng đối với a) đo độ lắc dọc. Nếu sử dụng ống tự chuẩn trực, nó phải được điều chỉnh sao cho thị kính của trắc vi kế vuông góc hoặc song song với mặt phẳng thao tác.

Các phép đo phải được thực hiện tối thiểu tại năm vị trí cách đều nhau dọc theo hướng dịch chuyển theo cả hai phương chuyển động. Hiệu số giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất là sai lệch góc.

Lắc dọc và lắc ngang chỉ là các sai lệch xếp thứ hai đối với các máy tiện điều khiển số.

Đối tượng

G8

Kiểm các sai lệch góc của chuyển động theo phương trục X (chuyển động bàn trượt ụ rơvonve)

a) Trong mặt phẳng XY, ECX (lắc dọc);

b) Trong mặt phẳng YZ, EAX (lắc xoay);

c) Trong mặt phẳng ZX, EBX (lắc ngang).

Sơ đồ

Trong trường hợp không có mặt phẳng đặt ni vô

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

a) Ni vô chính xác hoặc ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

b) Tấm kiểm và các đồng hồ so có mặt số hoặc ni vô chính xác

c) Ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996) 5.2.3.2.2.1, 5.2.3.2.2.2, 5.2.3.2.2.3

Trong trường hợp băng máy nghiêng, mặt phẳng thao tác nghiêng một góc so với mặt phẳng nằm ngang, có thể sử dụng một ni vô chính xác và một cầu đặc biệt cho trường hợp a).

Nếu sử dụng ống tự chuẩn trực, nó phải được điều chỉnh sao cho thị kính của trắc vi kế vuông góc đối với trường hợp a), và song song đối với trường hợp c), với mặt thao tác.

Các phép đo phải được thực hiện tối thiểu tại năm vị trí cách đều nhau dọc theo hướng dịch chuyển theo cả hai phương chuyển động.

Hiệu số giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất là sai lệch góc.

Đối tượng

G9

Kiểm các sai lệch góc của chuyển động theo phương trục Y (chuyển động của đầu ụ rơvonve)

a) Trong mặt phẳng YZ, EAY (lắc ngang quanh trục X);

b) Trong mặt phẳng ZX, EBY (lắc xoay);

c) Trong mặt phẳng XY, ECY (lắc dọc quanh trục Z).

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

a) Ni vô chính xác hoặc ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

b) Tấm kiểm và các đồng hồ so có mặt số

c) Ni vô chính xác hoặc ống tự chuẩn trực và gương phản xạ hoặc dụng cụ laze

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996) 5.2.3.2.2.1, 5.2.3.2.2.2, 5.2.3.2.2.3

Không nên sử dụng ni vô chính xác cho các phép đo a) và c) trên băng máy nghiêng.

Nếu sử dụng ống tự chuẩn trực, nó phải được điều chỉnh sao cho thị kính của trắc vi kế vuông góc hoặc song song với mặt thao tác.

Các phép đo phải được thực hiện tối thiểu tại năm vị trí cách đều nhau dọc theo hướng dịch chuyển theo cả hai phương chuyển động.

Hiệu số giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất là sai lệch góc.

Đối tượng

G10

Kiểm độ song song giữa chuyển động theo phương trục R của ụ sau và chuyển động theo phương trục Z của xe dao

a) Trong mặt phẳng ZX;

b) Trong mặt phẳng YZ.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011 -1:2007 (ISO 230-1:1996)   5.4.2.25

Gắn hai bộ đồng hồ so có mặt số/giá đỡ vào ụ rơvonve và đặt các đầu đo của các đồng hồ so có mặt số tiếp xúc với nòng ụ sau. Di chuyển đồng thời xe dao theo phương trục Z và ụ sau theo phương trục R và ghi lại các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Các phép đo phải được thực hiện tối thiểu tại năm vị trí cách đều nhau dọc theo hướng dịch chuyển theo cả hai phương chuyển động. Hiệu số giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất là sai lệch độ song song.

Nếu ụ sau được điều khiển bằng tay, phải khóa ụ sau trước khi ghi giá trị các phép đo. Cần cẩn thận để bảo đảm các giá trị đọc được đo tại cùng các điểm trên nòng của ụ sau.

Nếu gặp khó khăn khi di chuyển cả hai trục cùng một lúc, thì di chuyển xe dao hướng thẳng tới ụ phôi tới vị trí đo đầu tiên. Sau đó, di chuyển ụ sau cho tới khi đồng hồ so có mặt số tới vị trí đo. Nếu dịch chuyển theo hướng ngược lại, thay đổi trình tự của các dịch chuyển.

Đối tượng

G11

Kiểm độ song song giữa chuyển động của nòng ụ sau và chuyển động của xe dao theo phương trục Z

a) Trong mặt phẳng ZX;

b) Trong mặt phẳng YZ.

Sơ đồ

Dung sai

Cho chiều dài đo L

Đầu của nòng ụ sau không được thấp xuống khi kéo ra

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.4.2.2.5

Với nòng ụ sau ở vị trí thụt vào và được khóa, gắn đồng hồ so có mặt số/giá đỡ lên ụ rơvonve sao cho đầu đo tiếp xúc với nòng ụ sau. Ghi lại giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Kéo nòng ụ sau ra tới vị trí cuối và khóa lại đồng thời di chuyển xe dao cho tới khi các đầu đo tiếp xúc với nòng ụ sau tại vị trí đo trước đó. Ghi lại giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Hiệu số giữa các giá trị đọc là sai lệch độ song song.

Đối tượng

G12

Kiểm độ song song giữa lỗ côn trong của nòng ụ sau và chuyển động của xe dao theo phương trục Z.

a) trong mặt phẳng ZX;

b) trong mặt phẳng YZ.

Sơ đồ

Dung sai

Đối với chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm và đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5 4.2.2.3

Với nòng ụ sau ở vị trí thụt vào, đưa trục kiểm vào phía trong nòng của ụ. Gắn đồng hồ so có mặt số/giá đỡ vào ụ rơvonve sao cho đầu đo tiếp xúc với trục kiểm tại vị trí gần với đầu mút của ụ sau.

Di chuyển xe dao trên chiều dài đo và ghi lại các giá trị đo.

Lặp lại quy trình đo với trục kiểm được đặt lại và xoay đi 180°.

Hiệu số lớn nhất giữa các giá trị trung bình của hai phép đo trên cho sai lệch độ song song.

Đối tượng

G13

Kiểm độ song song giữa chuyển động theo phương trục Z và trục quay

a) trong mặt phẳng ZX;

b) trong mặt phẳng YZ.

CHÚ THÍCH: Trục quay được định nghĩa là đường trục giữa các mũi tâm.

Sơ đồ

^a L = 75 % của DC, với DC là khoảng cách giữa các mũi tâm

Dung sai

CHÚ THÍCH: Đối với trục Z2, cộng thêm 0,01 cho mỗi giá trị dung sai.

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm giữa các mũi tâm hoặc các trục kiểm và đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.4.2.2.3, A.4.2, A.4.3

Gắn các đồng hồ so có mặt số/giá đỡ vào ụ rơvonve sao cho đầu đo của đồng hồ tiếp xúc với trục kiểm trong mặt phẳng ZX/YZ.

Phải thực hiện đo tại một vài vị trí dọc theo trục kiểm. Hiệu số lớn nhất của các giá trị đọc là sai lệch độ song song.

Đối với các máy có DC vượt quá 1 000, áp dụng kiểu A trong Bảng 2. Sai lệch thẳng hàng là hiệu số lớn nhất của tất cả các lần đo.

Đối tượng

G14

Kiểm độ vuông góc của các bề mặt lắp dụng cụ của ụ rơvonve so với đường tâm trục chính ụ phôi.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm áp dụng cho các ụ rơvonve có mặt lắp dụng cụ vuông góc với đường tâm trục chính ụ phôi.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.5.1.2.1, 5.5.1.2.4

Phép kiểm phải được thực hiện lặp lại đối với mỗi mặt lắp dụng cụ của ụ rơvonve.

Đối tượng

G15

Kiểm độ song song giữa lỗ lắp dụng cụ của ụ rơvonve và chuyển động theo phương trục Z

a) trong mặt phẳng ZX;

a) trong mặt phẳng YZ.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm áp dụng cho các ụ rơvonve có lỗ lắp dụng cụ song song với chuyển động theo phương trục 2.

Sơ đồ

Dung sai

a) và b)      0,030 với L = 100

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm và đồng hồ so có mặt số

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.4.2.2.3

Gắn trục kiểm vào lỗ lắp dụng cụ của ụ rơvonve và gắn đồng hồ so có mặt số/giá đỡ vào bộ phận cố định của máy sao cho đầu đo của đồng hồ so có mặt số tiếp xúc với trục kiểm trong mặt phẳng ZX/YZ.

Phải thực hiện phép kiểm cho tất cả các lỗ lắp của ụ rơvonve.

Ụ rơvonve phải được đặt ở vị trí hướng ra phía trước hoặc gần trục chính nhất có thể.

Nếu phương pháp định vị trí dụng cụ cần một đế mặt bích thì thiết kế của trục kiểm cũng phải giống với mặt bích đó.

Đối tượng

G16

Kiểm độ song song giữa các đường trục của lỗ lắp trên ụ rơvonve và trục chuyển động của ụ rơvonve (trục X, X2)

a) trong mặt phẳng ZX;

b) trong mặt phẳng XY.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm áp dụng cho ụ rơvonve có hướng lắp dụng cụ vuông góc với trực của trục chính ụ phôi

Sơ đồ

Dung sai

a) và b)      0,030 với L = 100

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm và đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5 4.2.2.3

Gắn trục kiểm vào lỗ lắp ụ rơvonve và đồng hồ so có mặt số/giá đỡ vào bộ phận cố định của máy sao cho đầu đo của đồng hồ so có mặt số tiếp xúc với trục kiểm trong mặt phẳng ZX/YZ.

Phép kiểm phải được lặp lại cho tất cả các lỗ lắp dụng cụ.

Ụ rơvonve phải được đặt ở vị trí hướng ra phía trước hoặc gần trục chính nhất có thể.

Nếu phương pháp định vị trí dụng cụ cần một đế mặt bích thì thiết kế của trục kiểm cũng phải giống với mặt bích đó.

Đối tượng

G17

Kiểm ụ rơvonve thẳng

1) Độ song song giữa rãnh chuẩn hoặc mặt bên chuẩn của bàn trượt ngang và chuyển động của nó theo phương trục X.

2) Độ song song giữa bề mặt lắp dụng cụ của bàn trượt ngang và

a) chuyển động của xe dao theo phương trục Z;

b) chuyển động của bàn trượt ngang theo phương trục X.

CHÚ THÍCH: Chỉ áp dụng cho ụ rơvonve có dạng cấu hình kiểu d (xem 4.8).

Sơ đồ

Dung sai

1) 0,03 cho chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

2) a) và b) 0,025 cho chiều dài đo là 300 hoặc tổng các dịch chuyển tới 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số/giá đỡ và căn mẫu

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.4.2.2.2.1

1) Phép đo phải được thực hiện tại một vài vị trí dọc theo chiều dài đo. Hiệu số lớn nhất giữa các giá trị đọc là sai lệch độ song song.

2) Kiểm sai lệch theo cả hai hướng X và Z theo một lưới 3 x 3. Các vị trí đo phải ở giữa hoặc ở các đầu của mặt phẳng lắp đặt. Sử dụng căn mẫu để bắt ngang qua rãnh tâm (TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996), 5.4.2.2.2.1, Hình 6.6).

Đối tượng

G18

Kiểm độ đảo hướng kính và độ đảo mặt đầu của (các) trục chính mang dụng cụ:

1) độ đảo hướng kính của lỗ côn trong

a) tại đầu mút trục chính,

b) tại vị trí cách đầu mút trục chính 100 mm;

2) lỗ hình trụ

a) độ đảo hướng kính của đầu mút trục chính,

b) độ đảo mặt đầu của đầu mút trục chính.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm, đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.6.1.2.3 và 5.6 3.2

Phải thực hiện các phép đo trong cả hai mặt phẳng XZ và YZ.

Các phép đo phải được lặp lại ít nhất bốn lần, trục kiểm quay 90° so với trục chính. Ghi lại giá trị trung bình của các giá trị đọc.

Cần thực hiện từng bước để giảm tối thiểu ảnh hưởng của lực cản tiếp tuyến trên đầu đọc của dụng cụ đo.

Các phép đo phải được thực hiện đối với tất cả các trục chính mang dụng cụ tại đường kính lớn nhất.

Phép kiểm 2) b) phải được thực hiện tại bán kính lớn nhất có thể.

Đối tượng

G19

Kiểm độ song song giữa đường tâm trục chính mang dụng cụ và chuyển động theo phương trục Z

a) trong mặt phẳng ZX;

b) trong mặt phẳng YZ.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm áp dụng cho tất cả các trục chính của ụ rơvonve xoay.

Sơ đồ

CHÚ THÍCH: Z có thể được thay bằng Z2, X hoặc X2.

Dung sai

a) và b)      0,020 đối với chiều dài đo 100

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm, đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)    5.4.1.2.1 và 5.4.2.2.3

Quay trục chính mang dụng cụ để tìm ra vị trí trung bình của độ đảo hướng kính, sau đó di chuyển ụ rơvonve theo hướng trục Z. Lấy hiệu số lớn nhất của các giá trị đọc.

Hoặc

Lấy các giá trị đọc dọc theo trục kiểm tại một vị trí quay sau đó quay trục chính đi một góc 180° và lấy các giá trị đọc tại các vị trí ban đầu. Hiệu số lớn nhất của trung bình hai phép đo cho sai lệch độ song song.

Phép kiểm này áp dụng cho tất cả các trục chính mang dụng cụ.

Đối tượng

G20

Kiểm sai lệch vị trí giữa đường tâm trục chính ụ phôi và đường tâm trục chính mang dụng cụ theo phương trục Y khi

a) hai trục chính song song với nhau;

b) hai trục chính vuông góc với nhau.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm, đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011 -1:2007 (ISO 230-1:1996)      1) 5.4.4.2       2) 5 4.3.2

Gắn đồng hồ so có mặt số/giá đỡ lên trục chính ụ phôi và gắn trục kiểm vào lỗ của trục chính mang dụng cụ.

1) Định vị trí đường tâm trục chính mang dụng cụ sao cho nó thẳng hàng với đường tâm trục chính ụ phôi trong mặt phẳng YZ. Định vị trí đầu đo của đồng hồ so có mặt số tiếp xúc với trục kiểm gần nhất có thể với đầu mút của trục chính mang dụng cụ. Quay trục chính ụ phôi và lấy các giá trị đọc tại 0°và 180° trong mặt phẳng YZ.

2) Định vị trí của đồng hồ so có mặt số sao cho tiếp xúc với trục kiểm trong mặt phẳng YZ, di chuyển ụ rơvonve dọc theo hướng Z và ghi lại điểm trên cùng của trục kiểm. Ghi lại vị trí Z. Di chuyển xe dao ra để đưa về không đồng hồ so có mặt số. Quay trục chính ụ phôi đi 180° và sau đó định lại vị trí của xe dao tới vị trí Z đã được ghi lại. Lặp lại chuyển động của xe dao để tìm ra điểm thấp nhất và ghi lại giá trị này.

Sai lệch về vị trí bằng một nửa hiệu số của các phép đo tại 0° và 180°.

Lặp lại các phép kiểm đối với tất cả các vị trí của ụ rơvonve.

Đối tượng

G21

Kiểm khả năng lặp lại của ụ rơvonve phân độ

1) Mặt phẳng YZ;

2) Mặt phẳng XZ.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm và đồng hồ so có mặt số

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      6.4.2

Đo tại khoảng cách L tính từ mặt ụ rơvonve hoặc mặt lắp dụng cụ. Với ụ rơvonve tại giữa chu trình làm việc, định vị trí các đồng hồ so có mặt số sao cho chúng tiếp xúc với trục kiểm tại các vị trí đo 0° và 90°. Ghi lại vị trí của trục của ụ rơvonve và các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Di chuyển ụ rơvonve để đưa về không đồng hồ so có mặt số, với trục song song với trục kiểm và phân độ ụ rơvonve góc 360°. Di chuyển trục ụ rơvonve tới vị trí đã được ghi lại bởi một chu kỳ tự động. Ghi lại các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Lặp lại chu kỳ này ba lần, đồng hồ so có mặt số phải đặt về không khi bắt đầu thực hiện phép kiểm. Sai lệch là hiệu số lớn nhất giữa ba bộ kết quả đo được.

Phép kiểm phải được lặp lại tại ít nhất ba vị trí khác nhau của ụ rơvonve, tại mỗi vị trí, đồng hồ so có mặt số phải được đặt về giá trị không.

Đối tượng

G22

Kiểm độ chính xác của ụ rơvonve phân độ

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so có mặt số

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)

Định vị trí các đầu đo của đồng hồ so có mặt số a), b) và c) sao cho chúng tiếp xúc với các hốc hoặc rãnh chuẩn của ụ rơvonve. Ghi lại vị trí trục của ụ rơvonve. Ghi lại các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số. Thay đổi vị trí ụ rơvonve để đưa về không các đồng hồ so có mặt số, phân độ ụ rơvonve tới vị trí tiếp theo và định vị lại trục ụ rơvonve. Ghi lại các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số.

Nếu dùng mặt chuẩn của ụ rơvonve thì sử dụng đồng hồ so có mặt số f).

Lặp lại phép kiểm ba lần với tất cả các vị trí của ụ rơvonve. Hiệu số lớn nhất của tất cả các giá trị đọc của đồng hồ so có mặt số là độ chính xác của ụ rơvonve phân độ.

Khả năng lặp lại của định vị bàn trượt ụ rơvonve có thể ảnh hưởng tới kết quả đo.

Đối tượng

G23

Kiểm độ song song

a) giữa mặt phẳng xoay của đường tâm trục chính ụ phôi (trục B’) và mặt phẳng ZX;

b) giữa mặt phẳng xoay của đường tâm trục chính ụ rơvonve (trục B) và mặt phẳng ZX.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm và đồng hồ so có mặt số

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.4.3.2

Đưa trục kiểm vào trục chính mang dụng cụ của ụ rơvonve song song với mặt phẳng ZX.

Đặt đầu đo của đồng hồ so có mặt số tiếp xúc với trục kiểm tại vị trí cách khoảng 300 mm so với trục quay B, sau đó quay ụ tới vị trí + 30° và tiếp xúc lại với trục kiểm tại cùng vị trí. Quay ụ rơvonve đi - 30° và kiểm tra độ cao của trục kiểm tại cùng vị trí trên trục kiểm.

Lặp lại phép kiểm ít nhất ba lần. Hiệu số lớn nhất của các giá trị đọc là sai lệch độ song song.

Đối tượng

G24

Kiểm độ song song giữa đường tâm trục chính mang dụng cụ và chuyển động theo phương trục X

a) trong mặt phẳng XY;

b) trong mặt phẳng XZ.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm áp dụng cho tất cả các trục chính của ụ rơvonve xoay.

Sơ đồ

CHÚ THÍCH: X có thể được thay thế bởi X2.

Dung sai

a) và b)      0,020 đối với chiều dài đo là 100

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Trục kiểm, đồng hồ so có mặt số/giá đỡ

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)      5.4.1.2.1, 5.4.2.2.3

a) Quay trục chính mang dụng cụ để tìm vị trí trung bình của độ đảo hướng kính, sau đó di chuyển ụ rơvonve theo phương trục X. Lấy hiệu số lớn nhất của các giá trị đọc.

Hoặc

Lấy các giá trị đọc dọc theo trục kiểm tại một vị trí quay, quay trục chính đi một góc 180° và lấy các giá trị đọc tại các vị trí ban đầu. Hiệu số lớn nhất của hai giá trị đo trung bình cho sai lệch độ song song.

b) Lặp lại quy trình đo với mặt phẳng XZ.