Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 3746:1983 Tài liệu thiết kế-Biểu diễn và ký hiệu quy ước các mối ghép bằng hàn

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 3746 : 1983

TÀI LIỆU THIẾT KẾ - BIỂU DIỄN VÀ KÝ HIỆU QUY ƯỚC CÁC MỐI GHÉP BẰNG HÀN

Symbolic designations and representations of weld and welded joints

Lời nói đầu

TCVN 3746 : 1983 thay thế TCVN 264 : 1967.

TCVN 3746 : 1983 do Bộ môn hình học họa hình và vẽ kỹ thuật - Khoa chế tạo máy Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội biên soạn. Cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng trình duyệt, Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) ban hành.

Tiêu chuẩn này được chuyển đổi năm 2008 từ Tiêu chuẩn Việt Nam cùng số hiệu thành Tiêu chuẩn Quốc gia theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm a khoản 1 Điều 6 Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 1/8/2007 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

TÀI LIỆU THIẾT KẾ - BIỂU DIỄN VÀ KÝ HIỆU QUY ƯỚC CÁC MỐI GHÉP BẰNG HÀN

Symbolic designations and representations of weld and welded joints

Tiêu chuẩn này quy định các hình biểu diễn và ký hiệu quy ước của các mối ghép bằng hàn trong tài liệu thiết kế sản phẩm thuộc các ngành công nghiệp và trong các tài liệu thuộc ngành xây dựng và trong đó không sử dụng các hình biểu diễn và ký hiệu dùng riêng cho ngành xây dựng.

1. Hình biểu diễn các mối ghép bằng hàn

1.1. Các mối ghép bằng hàn không phân biệt phương pháp hàn, được biểu diễn quy ước như sau:

- Dùng nét cơ bản đối với mối hàn thấy được (Hình 1,a,c)

- Dùng nét đứt đối với mối hàn bị che khuất (Hình 1d)

Điểm hàn riêng biệt thấy, không phân biệt phương pháp hàn được biểu diễn bằng dấu “+” (Hình 1b) vẽ bằng nét cơ bản (Hình 2).

Điểm hàn riêng biệt khuất quy ước không biểu diễn. Từ hình biểu diễn của mối hàn hoặc của điểm hàn riêng biệt, kẻ đường dóng bắt đầu bởi một nửa mũi tên chỉ vào hình biểu diễn mối hàn. Tốt nhất là kẻ vào hình biểu diễn mối hàn thấy.

Hình 1

1.2. Trên hình biểu diễn mặt cắt mối hàn nhiều lớp: cho phép vẽ đường bao quanh của nhiều lớp hàn khác khi đó phải dùng các chữ cái viết hoa để ký hiệu chúng (Hình 3).

1.3. Các mối hàn mà kích thước các phần tử cấu trúc không được tiêu chuẩn quy định (mối hàn không tiêu chuẩn) được biểu diễn có kèm theo các kích thước của các phần tử cấu trúc cần thiết cho việc thực hiện mối hàn theo bản vẽ đã cho (Hình 4).

Hình 2                     Hình 3                                        Hình 4

Giới hạn của mối hàn được biểu diễn bằng nét cơ bản, còn các phần tử cấu trúc của mép hàn nằm trong giới hạn của mối hàn thì biểu diễn bằng nét liền mảnh.

2. Ký hiệu quy ước các mối ghép bằng hàn

2.1. Các dấu hiệu phụ để ký hiệu các mối ghép bằng hàn được trình bày trong Bảng tương ứng.

Trong ký hiệu quy ước của mối hàn, các dấu hiệu phụ được vẽ bằng nét liền mảnh.

Các dấu hiệu phụ phải có cùng chiều cao với các chữ số dùng trong ký hiệu của mối hàn.

CHÚ THÍCH:

1. Phía trước mặt của mối ghép bằng hàn một phía là phía mà người ta tiến hành hàn

2. Phía trước mặt của mối ghép bằng hàn hai phía có vát mép không đối xứng là phía mà người ta thực hiện mối hàn cơ bản.

3. Phía trước mặt của mối ghép bằng hàn hai phía có vát mép đối xứng là tùy chọn

2.2. Cấu trúc của ký hiệu quy ước của mối hàn tiêu chuẩn hoặc của điểm hàn riêng biệt được chỉ dẫn trên sơ đồ sau:

Hình 5

Dấu hiệu vẽ bằng nét liền mảnh. Chiều cao của dấu bằng chiều cao của chữ số dùng trong ký hiệu mối hàn.

2.3. Ký hiệu quy ước của mối hàn không tiêu chuẩn hoặc điểm hàn riêng biệt được trình bày theo sơ đồ (Hình 6).

Trong yêu cầu kỹ thuật của bản vẽ hoặc trong Bảng các mối hàn cần nêu phương pháp hàn dùng trong các mối hàn không tiêu chuẩn,

2.4. Ký hiệu quy ước của mối hàn được ghi:

a) Trên nét ngang của đường gióng vạch từ hình biểu diễn phía trước mặt của mối hàn (Hình 7a)

b) Dưới nét ngang của đường gióng vạch từ hình biểu diễn phía sau của mối hàn (Hình 7b)

2.5. Ký hiệu độ nhám các bề mặt có gia công có khí của mối hàn được ghi ở trên hoặc nét ngang của đường dóng, sau ký hiệu quy ước của mối hàn Hình 8 hoặc ghi trong Bảng các mối hàn, hoặc ghi trong yêu cầu kỹ thuật của bản vẽ, thí dụ: “Độ nhám bề mặt các mối hàn là …”.

2.6. Đối với các mối ghép bằng hàn, nếu có quy định tổ hợp kiểm tra cấp kiểm tra mối hàn thì được ghi ký hiệu của chúng dưới đường dóng (Hình 9)

Hình 6

Hình 7

Hình 8

Trong yêu cầu kỹ thuật hoặc trong Bảng các mối hàn trên bản vẽ có chỉ dẫn cả tài liệu quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

2.7. Trên bản vẽ, vật liệu hàn được chỉ trong yêu cầu kỹ thuật hoặc trong Bảng các mối hàn. Cho phép không ghi vật liệu hàn.

2.8. Khi trên bản vẽ có nhiều mối hàn giống nhau thì ghi ký hiệu vào một hình biểu diễn còn các hình biểu diễn của các mối hàn còn lại thì dóng ra kèm với nét gạch ngang ở cuối đường dóng. Tất cả các mối hàn giống nhau đều mang cùng một số thứ tự. Con số này được ghi:

a) Trên đường dóng có nét gạch ngang để ghi ký hiệu mối hàn (Hình 10a )

b) Trên nét gạch ngang của đường dóng, kể từ hình biểu diễn nhìn từ phía trước mặt của mối hàn không có ký hiệu (Hình 10b)

Cho phép ghi số lượng mối hàn giống nhau trên đường dóng có nét gạch ngang để ghi ký hiệu (xem Hình 10a)

2.9. Các thí dụ về ký hiệu quy ước của các mối ghép bằng hàn được trình bày trong các bản phụ lục tóm tắt 1 và 2

3. Đơn giản hóa ký hiệu của các mối ghép bằng hàn.

3.1. Khi trên bản vẽ có các mối hàn thực hiện theo cùng một tiêu chuẩn thì ký hiệu tiêu chuẩn được chỉ dẫn trong yêu cầu kỹ thuật của bản vẽ hoặc trong Bảng.

3.2. Cho phép không ghi số thứ tự cho các mối hàn giống nhau nếu tất cả các mối hàn trên bản vẽ đều giống nhau và được biểu diễn theo cùng một phía (từ phía trước mặt hoặc phía sau). Khi đó những mối hàn nào không ký hiệu thì được chỉ dẫn bằng một đường dóng có nửa mũi tên nhưng không có nét ngang (Hình 11).

Hình 11

3.3. Trên các bản vẽ của vật thể đối xứng, khi trên hình biểu diễn có trục đối xứng, cho phép chỉ dẫn bằng đường dóng và chỉ ghi ký hiệu mối hàn trên một trong các phần đối xứng của vật thể.

3.4. Trên bản vẽ của vật thể có những thành phần giống nhau ghép bởi những mối hàn giống nhau cho phép chỉ dẫn bởi các đường dóng và chỉ cần ghi ký hiệu của chúng vào một trong các hình biểu diễn của các thành phần giống nhau (tốt nhất là ở hình biểu diễn đã có đường dóng và số vị trí)

3.5. Cho phép không chỉ dẫn các mối hàn trên bản vẽ bằng các đường dóng, mà ghi chú về hàn trong yêu cầu kỹ thuật của bản vẽ, nếu các ghi chú đó bảo đảm xác định chính xác vị trí hàn, phương pháp hàn, kiểu mối ghép bằng hàn và kích thước của các phần tử cấu trúc của chúng trên mặt cắt ngang, cũng như vị trí các mối hàn.

3.6. Các yêu cầu giống nhau liên quan đến tất cả các mối hàn hoặc một nhóm mối hàn, thì được ghi một lần trong yêu cầu kỹ thuật hoặc trong các Bảng mối hàn.

Thí dụ về ký hiệu quy ước của các mối hàn tiêu chuẩn trong các mối ghép bằng hàn.

Thí dụ về ký hiệu quy ước các mối ghép hàn không theo tiêu chuẩn

CHÚ THÍCH: Trong yêu cầu kỹ thuật cần ghi chú như sau: “Hàn hồ quang điện bằng tay”.