Kết luận 137-KL/TW 2025 về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương cấp 2

KẾT LUẬN

CỦA BỘ CHÍNH TRỊ, BAN BÍ THƯ

về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp
và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

^____________

Tại phiên họp ngày 27/3/2025, trên cơ sở báo cáo của Đảng uỷ Chính phủ về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Tờ trình số 12/TTr-ĐUCP, ngày 25/3/2025), Bộ Chính trị, Ban Bí thư có ý kiến như sau:

1. Về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh

Thực hiện đúng chủ trương theo Kết luận số 130-KL/TW, ngày 14/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp (còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương), tên gọi và trung tâm hành chính - chính trị của đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp.

2. Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện hiện nay kể từ ngày 01/7/2025 sau khi Hiến pháp năm 2013 (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực thi hành. Giao Đảng uỷ Chính phủ phối hợp với Đảng uỷ Quốc hội nghiên cứu quy định thời gian chuyển tiếp để hoàn thành việc bàn giao, kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện và thời gian chính thức đi vào hoạt động của các cơ quan cấp tỉnh, cấp xã sau khi sắp xếp, sáp nhập, bảo đảm hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình dự kiến sắp xếp, sáp nhập.

3. Về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã

3.1. Nguyên tắc và tiêu chuẩn sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

- Thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã bảo đảm cả nước giảm khoảng 50% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay.

Giao Chính phủ căn cứ định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và tình hình thực tiễn, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về tiêu chí cụ thể, bảo đảm quy mô phù hợp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt người dân, doanh nghiệp, không hình thành cấp huyện thu nhỏ.

- Không thực hiện sắp xếp đối với đơn vị hành chính có vị trí biệt lập hoặc có vị trí đặc biệt quan trọng liên quan đến quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền quốc gia.

- Trường hợp sắp xếp phường với các đơn vị hành chính cùng cấp (xã, phường, thị trấn) thì đơn vị hành chính sau sắp xếp là phường; trường hợp sắp xếp các xã, thị trấn thì đơn vị hành chính sau sắp xếp là xã.

- Khi sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã cần chú trọng các yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hoá, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán; vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên; liên kết tiểu vùng, vùng tỉnh; quy mô, trình độ phát triển kinh tế; bảo đảm quốc phòng, an ninh; hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời phải bảo đảm tương quan hợp lý, tránh tạo sự giãn cách lớn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số giữa các xã, phường mới sau sắp xếp; bảo đảm chính quyền địa phương cấp cơ sở thực sự gần dân, sát dân.

- Thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã không giới hạn trong phạm vi địa giới hành chính của cấp huyện, cấp xã hiện nay.

3.2. Việc đặt tên của đơn vị hành chính cấp cơ sở sau sắp xếp cần dễ nhận diện, ngắn gọn, khoa học; khuyến khích đặt tên theo số thứ tự hoặc theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện (trước sắp xếp) có gắn với số thứ tự để thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin; đặt tên của đơn vị hành chính có giá trị lịch sử, truyền thống, văn hoá và được Nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ.

4. Về điều kiện, hồ sơ, trình tự thủ tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính

4.1. Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã không xem xét điều kiện về bảo đảm sự phù hợp với quy hoạch.

4.2. Đơn giản hoá quy trình thủ tục, bảo đảm việc thực hiện được tiến hành chặt chẽ, khoa học, đề cao vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định nội dung, hình thức, thời hạn tổ chức lấy ý kiến Nhân dân là cử tri đại diện hộ gia đình trên địa bàn cho phù hợp với thực tiễn địa phương, trình hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, biểu quyết về chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã trước khi trình Chính phủ theo quy định.

5. Về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

5.1. Tổ chức chính quyền địa phương cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương)

- Chính quyền địa phương cấp tỉnh gồm có hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh tổ chức 3 - 4 ban chuyên môn giúp việc.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức 14 sở và tương đương (riêng thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức 15 sở và tương đương).

- Số lượng cán bộ, công chức, viên chức của cấp tỉnh sau sắp xếp tối đa không vượt quá tổng số cán bộ, công chức, viên chức (số có mặt) của cấp tỉnh trước sắp xếp và thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, bảo đảm trong thời hạn 5 năm cơ bản bố trí theo đúng quy định. Sau khi chính quyền địa phương cấp tỉnh đi vào hoạt động, giao Đảng uỷ Chính phủ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, các tỉnh uỷ, thành uỷ trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan căn cứ quy mô dân số, diện tích tự nhiên, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh để xây dựng vị trí việc làm trình cấp có thẩm quyền giao biên chế công chức, viên chức cho địa phương.

5.2. Tổ chức chính quyền địa phương cấp xã

(1) Về cơ cấu tổ chức: Chính quyền địa phương cấp xã có hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Hội đồng nhân dân cấp xã tổ chức 2 ban chuyên môn giúp việc; Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức 4 phòng chuyên môn và tương đương.

(2) Về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn: Chính quyền địa phương cấp xã thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Chính phủ; đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền địa phương cấp xã theo năng lực và yêu cầu quản lý.

(3) Về biên chế

- Chuyển biên chế cấp huyện hiện có để bố trí biên chế cấp xã, có thể tăng cường cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh về cấp xã.

- Trước mắt giữ nguyên số lượng biên chế cán bộ, công chức, viên chức của cấp huyện, cán bộ, công chức của cấp xã hiện có trước sắp xếp và thực hiện việc rà soát, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, bảo đảm trong thời hạn 5 năm cơ bản theo đúng quy định. Sau khi chính quyền địa phương đi vào hoạt động, giao Đảng uỷ Chính phủ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, các tỉnh uỷ, thành uỷ trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan căn cứ quy mô dân số, diện tích tự nhiên, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã để xây dựng vị trí việc làm trình cấp có thẩm quyền giao biên chế công chức, viên chức cho địa phương.

- Kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; giao chính quyền địa phương xem xét, có thể sắp xếp người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ không bố trí công tác theo quy định.

(4) Tiếp tục xác định thôn, tổ dân phố là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải là cấp hành chính; trước mắt giữ nguyên thôn, tổ dân phố hiện có; sau đó giao Đảng uỷ Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu và xác định lộ trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, phục vụ trực tiếp đời sống của cộng đồng dân cư trên địa bàn cơ sở.

(5) Về tổ chức đơn vị sự nghiệp công lập

- Giữ nguyên các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế và thực hiện chuyển giao cho chính quyền cấp xã quản lý các trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non, trạm y tế của đơn vị cơ sở mới để bảo đảm công tác chăm sóc sức khoẻ cho người dân ngay tại cơ sở và bảo đảm đủ trường, lớp cho học sinh trên địa bàn cơ sở. Đối với trung tâm y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện hiện nay sẽ chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường.

- Đối với các đơn vị sự nghiệp khác, giao Đảng uỷ Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện tinh gọn đầu mối, bảo đảm cung ứng nhiều dịch vụ công cơ bản, thiết yếu trên địa bàn đơn vị hành chính cấp xã, liên xã.

6. Giao Đảng uỷ Chính phủ: (i) Tiếp thu ý kiến của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, hoàn thiện hồ sơ Đề án trình Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng trước ngày 01/4/2025. (ii) Lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn việc sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương các cấp, bảo đảm tiến độ, chất lượng theo đúng chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. (iii) Chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ với các địa phương hoàn thiện hồ sơ Đề án sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, Ủy ban nhân dân, hội đồng nhân dân các cấp báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. (iv) Bố trí mức hỗ trợ kinh phí cho các địa phương để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã. (v) Chỉ đạo đảng uỷ các bộ, cơ quan ngang bộ chủ động đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương các cấp, bảo đảm không có khoảng trống pháp lý để các đơn vị hành chính sau sắp xếp hoạt động liên tục, thông suốt, kịp thời phục vụ người dân và doanh nghiệp, hoàn thành trước ngày 30/6/2025.

7. Giao Đảng uỷ Quốc hội: (i) Chỉ đạo Quốc hội ban hành Nghị quyết của Quốc hội về xử lý các vấn đề liên quan đến sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. (ii) Chỉ đạo Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẩn trương ban hành nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính theo đề nghị của Chính phủ trước ngày 15/4/2025 theo trình tự, thủ tục rút gọn. (iii) Chỉ đạo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoàn thành việc ban hành các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã trước ngày 30/6/2025.

8. Giao các tỉnh uỷ, thành uỷ lãnh đạo, chỉ đạo khẩn trương hoàn thành số hóa tài liệu của các cơ quan, tổ chức trước khi sắp xếp các đơn vị hành chính; bảo đảm quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài sản, tài chính, tại sở.

9. Giao ban thường vụ các tỉnh uỷ, thành uỷ trực thuộc Trung ương: (i) Thành lập Ban Chỉ đạo triển khai xây dựng Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã theo đúng nguyên tắc, tiêu chuẩn, bảo đảm chính quyền địa phương cấp cơ sở gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân. (ii) Tỉnh uỷ, thành uỷ nơi được xác định là trung tâm hành chính - chính trị của đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các địa phương liên quan xây dựng Đề án sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh để trình Chính phủ trước ngày 01/5/1025. (iii) Xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã để trình Chính phủ trước ngày 01/5/1025. (iv) Quan tâm tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất, đồng thuận trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân địa phương.

10. Giao Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan xây dựng Kế hoạch về công tác tuyên truyền, bảo đảm nâng cao nhận thức, sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong Nhân dân đối với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Văn phòng Trung ương Đảng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan theo dõi, đôn đốc các cấp uỷ, cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện Kết luận này bảo đảm chất lượng và tiến độ đề ra.