Chỉ thị 04-CT/BCSĐ 2024 tăng cường quản lý đấu thầu, thi công xây dựng gắn với phòng, chống tham nhũng các dự án hạ tầng giao thông

CHỈ THỊ

Về tăng cường quản lý công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, quản lý thi

công xây dựng gắn với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí đối với các

dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông do

Bộ Giao thông vận tải quản lý

-------

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Cán sự đảng Bộ Giao thông vận tải (Ban Cán sự đảng), các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông do Bộ Giao thông vận tải (GTVT) quản lý đã được các Chủ đầu tư/Ban Quản lý dự án (QLDA) triển khai thực hiện tuân thủ quy định pháp luật, đáp ứng chất lượng, tiến độ và đạt được những kết quả nổi bật được Đảng và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao; nhiều dự án, công trình hoàn thành đưa vào khai thác đã phát huy hiệu quả đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và đóng góp tích cực vào kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của Bộ GTVT.

Trong quá trình triển khai nhiệm vụ được giao, các Chủ đầu tư/Ban QLDA đã tổ chức phổ biến, quán triệt đến người đứng đầu các đơn vị trực thuộc và yêu cầu nghiêm túc thực hiện các Nghị quyết¹, Chỉ thị² của Ban Cán sự đảng về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong hoạt động đầu tư xây dựng; nêu cao tinh thần trách nhiệm trong quản lý, tổ chức thực hiện các dự án được giao, xác định công tác quản lý đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, quản lý thi công xây dựng là các khâu then chốt, quyết định thành công của dự án; gắn với các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Để tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, phấn đấu hoàn thành một trong ba đột phá chiến lược theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII là xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và kiểm soát quyền lực trong tổ chức thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ³; Ban Cán sự đảng ban hành Chỉ thị về tăng cường quản lý công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, quản lý thi công xây dựng gắn với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí đối với các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông do Bộ GTVT quản lý; yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị tập trung chỉ đạo, có các giải pháp cụ thể và tổ chức thực hiện nghiêm một số nhiệm vụ cụ thể sau:

1. Đối với các Chủ đầu tư/Ban QLDA

a) Yêu cầu chung

- Tiếp tục phổ biến, quán triệt, giám sát đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động của đơn vị nghiêm túc thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, pháp luật của nhà nước, chỉ đạo của Ban Cán sự đảng và Bộ GTVT về tăng cường hiệu lực, hiệu quả, nâng cao trách nhiệm của Chủ đầu tư/Ban QLDA trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm giữa các bộ phận, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nội bộ để rà soát, kịp thời phát hiện các tồn tại hạn chế và có giải pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời.

- Nâng cao ý thức, trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; tổ chức thực hiện các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông tuân thủ trình tự thủ tục đầu tư theo quy định của pháp luật về xây dựng, đầu tư công, đấu thầu và các quy định của pháp luật khác có liên quan;

- Tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ, chi phí đầu tư xây dựng; chất lượng công trình phải được ưu tiên hàng đầu; có các giải pháp hiệu quả để phòng ngừa, ngăn chặn, loại bỏ cơ hội, điều kiện phát sinh tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đầu tư xây dựng;

- Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật và Ban Cán sự đảng, Bộ GTVT trong công tác quản lý đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, quản lý thi công xây dựng đối với các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông được giao quản lý.

b) Về công tác khảo sát, lập hồ sơ thiết kế

- Về công tác khảo sát: (1) Nâng cao chất lượng trong việc lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát, đảm bảo đầy đủ số liệu khảo sát địa hình, địa chất, thuỷ văn, mỏ vật liệu, bãi đổ thải theo đúng quy định, nhất là các khu vực nền đất yếu, khu vực có điều kiện địa chất phức tạp; giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện công tác khảo sát, thẩm định, phê duyệt báo cáo kết quả khảo sát, kiểm soát chất lượng hồ sơ, nghiệm thu theo đúng quy định. (2) Có giải pháp nâng cao chất lượng công tác khảo sát; đặc biệt đối với các mỏ vật liệu, bãi đổ thải phải khảo sát kỹ lưỡng, thu thập đầy đủ thông tin về vị trí, trữ lượng, chất lượng, khả năng cung ứng, đường vận chuyển, thủ tục khai thác đáp ứng yêu cầu của dự án. (3) Khảo sát, điều tra cụ thể diện tích, loại đất, số lượng hộ dân trong phạm vi chiếm dụng của dự án phục vụ tính toán, thỏa thuận với địa phương về đơn giá, kinh phí đền bù giải phóng mặt bằng đảm bảo tính đúng, tính đủ tổng mức đầu tư;

- Về hồ sơ thiết kế: (1) Kiểm soát chất lượng hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi, hồ sơ thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở trước khi trình thẩm định, phê duyệt. (2) Trong quá trình lập hồ sơ thiết kế cần nghiên cứu, tính toán, so sánh lựa chọn phương án, giải pháp thiết kế phù hợp với điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng, đảm bảo kinh tế - kỹ thuật, ổn định công trình lâu dài, phát huy hiệu quả đầu tư; đặc biệt lưu ý đối với các đoạn tuyến xử lý đất yếu, giải pháp đảm bảo ổn định công trình khu vực có điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn phức tạp, nghiên cứu, tính toán, so sánh các phương án, giải pháp kỹ thuật để lựa chọn phương án tối ưu, thích ứng với biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, đảm bảo kinh tế - kỹ thuật, ổn định công trình lâu dài;

- Về sơ bộ tổng mức đầu tư, tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình: đảm bảo tính đúng, tính đủ, phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, công nghệ xây dựng, điều kiện thi công, biện pháp tổ chức thi công và mặt bằng giá thị trường, đảm bảo hiệu quả kinh tế - kỹ thuật; quản lý chặt chẽ chi phí theo quy định, đảm bảo không vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt, tránh tiêu cực, lãng phí;

- Yêu cầu tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, tư vấn giám sát bố trí cán bộ đủ năng lực, kinh nghiệm phù hợp với loại và cấp công trình; tư vấn thẩm tra hoạt động độc lập, khách quan trong công tác thẩm tra. Tổ chức thẩm tra, thẩm định thiết kế theo đúng quy định, tuân thủ trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật, nghiên cứu áp dụng các giải pháp, công nghệ hợp lý, đảm bảo kinh tế - kỹ thuật; hồ sơ thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật đảm bảo phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng cho dự án được cấp thẩm quyền phê duyệt.

c) Về công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu

- Thực hiện, chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về đấu thầu; thường xuyên tổ chức nghiên cứu, phổ biến, tập huấn các quy định của pháp luật về đấu thầu; quán triệt sâu sắc, toàn diện và có các giải pháp hiệu quả để phòng ngừa, ngăn chặn, loại bỏ cơ hội, điều kiện phát sinh tiêu cực, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu;

- Thực hiện chỉ đạo⁴ của Bộ GTVT về việc đấu thầu qua mạng đối với toàn bộ các gói thầu xây lắp, tư vấn, phi tư vấn sử dụng nguồn vốn trong nước thuộc phạm vi quản lý của Bộ GTVT; đối với các gói thầu sử dụng nguồn vốn ODA, thực hiện đấu thầu theo quy định, hướng dẫn của nhà tài trợ và pháp luật có liên quan, trong quá trình thực hiện, cần đề xuất nhà tài trợ ưu tiên áp dụng đấu thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ quy định của pháp luật;

- Phân chia dự án thành các gói thầu phù hợp đặc điểm của dự án, địa giới hành chính, các yếu tố kỹ thuật, thời gian thực hiện, đảm bảo hiệu quả kinh tế - kỹ thuật (nguồn vật liệu, điều phối vật liệu, đường công vụ nội, ngoại tuyến, ...), thuận lợi trong quá trình quản lý hợp đồng, tổ chức thi công xây dựng, đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu;

- Lựa chọn nhân sự có trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức và có đủ điều kiện theo quy định tham gia Tổ chuyên gia; Hồ sơ mời thầu/Hồ sơ yêu cầu phải đảm bảo các tiêu chí đánh giá, xét thầu phù hợp quy định của pháp luật, loại, cấp công trình, tính chất, đặc điểm, điều kiện thực tế của gói thầu; quy định đầy đủ các chế tài để xử phạt các nhà thầu (tư vấn khảo sát, thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu xây lắp...); đánh giá Hồ sơ dự thầu/Hồ sơ đề xuất phải trung thực, khách quan, công bằng, minh bạch; các nhà thầu được lựa chọn phải đáp ứng điều kiện năng lực, kinh nghiệm, nguồn lực tài chính thực hiện dự án/gói thầu, đảm bảo chất lượng, tiến độ yêu cầu của dự án;

- Giải quyết kịp thời các kiến nghị, phản ánh của nhà thầu (nếu có) theo đúng quy định; đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của nhà thầu, không để xảy ra tình trạng kiến nghị, khiếu nại kéo dài, vượt thẩm quyền trong đấu thầu;

- Nghiêm cấm các hành vi: đưa, nhận, môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động đấu thầu; dàn xếp, thông thầu, chia nhỏ gói thầu để chỉ định thầu, đặt ra các điều kiện bất hợp lý, không phù hợp trong Hồ sơ mời thầu/Hồ sơ yêu cầu, đặc biệt có các hành vi cản trở, hạn chế sự tham gia của các nhà thầu.

d) Về công tác tư vấn giám sát

Yêu cầu tư vấn giám sát thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn và chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật và Chủ đầu tư/Ban QLDA về phạm vi công việc ký kết với Chủ đầu tư/Ban QLDA; kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc huy động nhân sự của tư vấn giám sát đảm bảo đầy đủ, đáp ứng năng lực, kinh nghiệm đã đề xuất trong Hồ sơ dự thầu/Hồ sơ đề xuất và hợp đồng để triển khai giám sát thi công xây dựng đáp ứng chất lượng, tiến độ và an toàn. Việc đề xuất thay thế các nhân sự phải đảm bảo phù hợp các quy định, có năng lực, kinh nghiệm tương đương hoặc tốt hơn các nhân sự đã đề xuất; nhân sự thay thế phải được Chủ đầu tư chấp thuận tuân thủ quy định của hợp đồng và quy định pháp luật liên quan.

đ) Về quản lý thi công xây dựng

- Thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của Chủ đầu tư theo đúng quy định của pháp luật trong toàn bộ quá trình triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng, bảo đảm chất lượng, tiến độ, an toàn giao thông, an toàn lao động và vệ sinh môi trường; quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng theo quy định pháp luật; đảm bảo hoàn thành đồng bộ các hạng mục công trình khi đưa vào khai thác, vận hành;

- Củng cố, kiện toàn bộ máy, nhân sự đảm bảo tinh gọn, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và tuân thủ các quy định của pháp luật, đặc biệt bộ phận điều hành dự án tại hiện trường cần bố trí nhân sự phù hợp, đảm bảo năng lực kinh nghiệm; xác định cụ thể thẩm quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi đơn vị, tổ chức quản lý, điều hành dự án đảm bảo thống nhất, xuyên suốt, đạt hiệu quả cao;

- Siết chặt kỷ cương, quản lý chặt chẽ hoạt động của các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện dự án (tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, tư vấn giám sát, tư vấn kiểm định, nhà thầu thi công,...); đặc biệt là việc huy động nhân sự đáp ứng yêu cầu năng lực, kinh nghiệm, bộ máy quản lý điều hành, tổ chức thực hiện trên công trường theo quy định của hợp đồng và các quy định pháp luật có liên quan. Thường xuyên tổ chức rà soát toàn bộ công tác quản lý chất lượng, tiến độ, an toàn giao thông, an toàn lao động và vệ sinh môi trường của từng chủ thể, trong từng khâu, từng bước để kịp thời có biện pháp chấn chỉnh, phòng ngừa, ngăn chặn, kịp thời xử lý các tồn tại, hạn chế;

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các chủ thể thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng công trình, yêu cầu kỹ - mỹ thuật, công nghệ cao hơn, phù hợp hơn, đảm bảo an toàn giao thông, an toàn lao động và vệ sinh môi trường từ khâu thiết kế, thi công theo đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn, biện pháp thi công đã được chấp thuận, tuân thủ hồ sơ thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật của dự án, quy định hiện hành; kịp thời điều chỉnh, bổ sung khi cần thiết và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm;

- Kiểm tra, chấp thuận kế hoạch, biện pháp kiểm tra, kiểm soát chất lượng, nguồn gốc xuất xứ của vật liệu, cấu kiện, sản phẩm xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình theo yêu cầu thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật, đặc biệt đối với máy, thiết bị có yêu cầu về an toàn lao động sử dụng trong thi công xây dựng phải được kiểm định kỹ thuật an toàn. Kiểm soát chặt chẽ công tác thí nghiệm, kiểm tra chất lượng trong quá trình thi công, đảm bảo phòng thí nghiệm hợp chuẩn, thí nghiệm viên đủ điều kiện năng lực thực hiện công việc, kết quả thí nghiệm đảm bảo chính xác, khách quan, minh bạch;

- Nghiêm cấm các hành vi thông đồng, móc ngoặc để hợp thức hóa hồ sơ thủ tục, làm sai lệch hồ sơ, kết quả công việc, tăng khống khối lượng; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chèn ép, nhũng nhiễu, gây khó khăn cho các đơn vị để thu lợi cá nhân; áp đặt chỉ định mỏ vật liệu, chỉ định nguồn gốc, xuất xứ vật tư, vật liệu; gửi nhà thầu, nhà thầu phụ, nhà thầu cung cấp hàng hóa, vật tư, vật liệu cho dự án.

e) Về công tác quản lý hợp đồng

Yêu cầu các nhà thầu tư vấn, xây lắp thực hiện theo đúng hợp đồng đã ký kết, tuân thủ các quy định của pháp luật, Chỉ thị số 04/CT-BGTVT ngày 22/3/2023 của Bộ trưởng Bộ GTVT, trong đó lưu ý:

- Thường xuyên tổ chức kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc huy động nhân sự, máy móc, thiết bị, bộ máy quản lý, hệ thống quản lý chất lượng, biện pháp tổ chức thi công, sử dụng nhà thầu phụ của nhà thầu đảm bảo phù hợp với Hồ sơ dự thầu/Hồ sơ đề xuất và hợp đồng đã ký kết. Yêu cầu các nhà thầu tuân thủ các điều khoản hợp đồng đã ký kết và kiên quyết xử lý nghiêm nhà thầu vi phạm theo quy định của hợp đồng và quy định pháp luật liên quan;

- Tăng cường công tác quản lý hồ sơ nghiệm thu, trình tự thủ tục, hồ sơ pháp lý trong quá trình thi công; chỉ đạo các đơn vị tham gia dự án đẩy nhanh việc lập, trình hồ sơ nghiệm thu, thanh toán theo đúng quy định; rà soát, xây dựng trình tự, thủ tục, thời gian xử lý hồ sơ thanh toán nội bộ, đảm bảo rút ngắn thời gian xử lý và phù hợp quy định của pháp luật hiện hành; công khai quy trình giải ngân đến các nhà thầu;

- Yêu cầu các nhà thầu kịp thời hoàn thành các thủ tục thanh, quyết toán và bàn giao công trình hoàn thành theo đúng quy định; tăng cường theo dõi, kiểm tra chất lượng công trình trong thời gian bảo hành của nhà thầu. Trường hợp có những hư hỏng, khiếm khuyết yêu cầu nhà thầu tiến hành kiểm tra, phân tích, đánh giá xác định nguyên nhân và kịp thời tổ chức khắc phục để duy trì điều kiện khai thác, đảm bảo an toàn.

2. Đối với các đơn vị quản lý, vận hành khai thác và bảo trì

Phối hợp với các Chủ đầu tư/Ban QLDA, kịp thời tiếp nhận công trình theo quy định; quản lý vận hành khai thác, bảo trì đảm bảo duy trì tuổi thọ công trình, giao thông thông suốt, đảm bảo an toàn cho người, tài sản và công trình; triển khai có hiệu quả về phòng, chống cháy nổ, bảo vệ môi trường.

3. Các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ GTVT

- Siết chặt kỷ cương, quản lý chặt chẽ và tuân thủ các quy định của pháp luật về xây dựng, đấu thầu; kiên quyết xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân vi phạm quy định về trình tự, thủ tục, chất lượng, tiến độ; nghiêm cấm các hành vi can thiệp trái pháp luật vào các hoạt động đầu tư xây dựng;

- Thường xuyên cập nhật, rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời đề xuất, kiến nghị sửa đổi, bổ sung để giải quyết tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn liên quan đến công tác quản lý nhà nước ngành GTVT;

- Tham mưu, đề xuất, giải quyết, xử lý các công việc đảm bảo trình tự, thủ tục, tuân thủ quy định pháp luật, đáp ứng thời gian yêu cầu đối với các hồ sơ dự án do các Chủ đầu tư/Ban QLDA trình;

- Tăng cường kiểm tra, thanh tra đối với công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu và công tác quản lý, thực hiện dự án để kịp thời tham mưu cho Lãnh đạo Bộ có các biện pháp chấn chỉnh, phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý kịp thời các tồn tại, vi phạm (nếu có).

4. Tổ chức thực hiện

- Các đồng chí thành viên Ban Cán sự đảng theo lĩnh vực, nhiệm vụ được phân công phụ trách lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, theo dõi đôn đốc các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm các nội dung của Chỉ thị này;

- Giao Thanh tra Bộ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, thường xuyên nắm bắt thông tin, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, ngăn chặn và tham mưu đề xuất Ban Cán sự đảng, Bộ GTVT xử lý các hành vi vi phạm tham nhũng, tiêu cực theo quy định;

- Cục Quản lý đầu tư xây dựng, Cục Đường cao tốc Việt Nam, các Cục Quản lý chuyên ngành tổ chức đôn đốc, theo dõi, kiểm tra công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu và thi công xây dựng theo chức năng, nhiệm vụ được giao; kiên quyết xử lý các chủ thể vi phạm (nếu có) theo thẩm quyền hoặc kịp thời báo cáo Bộ GTVT xử lý theo quy định.

Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phối hợp với cấp ủy cùng cấp tổ chức phổ biến, quán triệt đến từng đảng viên, cán bộ, công chức, người lao động của đơn vị mình tuân thủ quy định pháp luật và xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị này; kịp thời báo cáo Bộ GTVT các khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền trong quá trình thực hiện, đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.

^{_______________}

¹ Nghị quyết số 50-NQ/BCSĐ ngày 05/10/2022 của Ban Cán sự đảng;

² Chỉ thị số 02-CT/BCSĐ ngày 20/3/2023, số 03/-CT/BCSĐ ngày 29/9/2023 của Ban Cán sự đảng;

³ Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ.

⁴ Văn bản số 9969/BGTVT-CQLXD ngày 24/9/2021, số 4327/BGTVT-CQLXD ngày 05/5/2022 của Bộ GTVT.