Chỉ thị 01/CT-BTC 2022 kiểm tra, giám sát hoạt động phát hành, cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ

CHỈ THỊ

Về việc tăng cường kiểm tra, giám sát và chấn chỉnh hoạt động phát hành, đầu tư, cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ

_____________

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã và đang trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho các doanh nghiệp, giảm bớt sự phụ thuộc vào kênh tín dụng ngân hàng theo đúng chủ trương của Nhà nước và phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, thị trường phát triển nhanh đã phát sinh các rủi ro tiềm ẩn, một số hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong thời gian gần đây có vi phạm và một số sai phạm nghiêm trọng mang tính chất lừa đảo đã được cơ quan có thẩm quyền khởi tố.

Từ tháng 9/2021 đến nay, Thủ tướng Chính phủ có 04 công điện chỉ đạo về việc tăng cường quản lý giám sát, thanh tra, kiểm tra thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (Công điện số 8857/CĐ-VPCP ngày 3/12/2021, Công điện số 10/CĐ-TTg ngày 30/3/2022, Công điện số 304/CĐ-TTg ngày 7/4/2022, Công điện số 311/CĐ-TTg ngày 11/4/2022 về tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động thị trường trái phiếu doanh nghiệp và các biện pháp ổn định thị trường); Bộ trưởng Bộ Tài chính đã có 03 công văn chỉ đạo các đơn vị tăng cường quản lý giám sát, kiểm tra tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Ngày 18/4/2022, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại cuộc họp về việc triển khai các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Để triển khai chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị khẩn trương thực hiện các nội dung sau:

I. Về việc rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến chào bán và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp

1. Vụ Tài chính ngân hàng:

a) Khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ về chào bán và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước, chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế trình Bộ lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp và trình Chính phủ trong tháng 5 năm 2022.

b) Xây dựng, trình Bộ ban hành Thông tư hướng dẫn chế độ công bố thông tin và báo cáo theo quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP trong tháng 7 năm 2022.

2. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẩn trương chủ trì, phối hợp với Vụ Tài chính ngân hàng và các đơn vị liên quan:

a) Rà soát quy định tại Luật Chứng khoán và Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán để sửa đổi quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đảm bảo phù hợp với thực tế, báo cáo Bộ trước ngày 30/5/2022.

b) Trình Bộ ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định số 153/2020/NĐ-CP về hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm: tổ chức tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu, tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu, tổ chức đăng ký, lưu ký trái phiếu, tổ chức đại diện người sở hữu trái phiếu để quản lý chặt chẽ hoạt động của các tổ chức này, đảm bảo triển khai ngay khi Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành, hoàn thành trong tháng 7 năm 2022.

c) Trình Bộ ban hành Thông tư hướng dẫn tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Sở Giao dịch chứng khoán theo quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP trong tháng 7 năm 2022.

II. Về việc tăng cường quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra thị trường trái phiếu doanh nghiệp

1. Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội rà soát các doanh nghiệp phát hành còn dư nợ trái phiếu riêng lẻ (tại thời điểm 31/3/2022) để đề xuất danh sách các doanh nghiệp cần kiểm tra, thanh tra gửi Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo các tiêu chí: (i) khối lượng khi phát hành và khối lượng còn dư nợ lớn; (ii) có số đợt phát hành nhiều, liên tục; (iii) phát hành lãi suất cao; (iv) doanh nghiệp phát hành có kết quả kinh doanh lỗ, có số dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ lớn hơn vốn chủ sở hữu; (v) trái phiếu phát hành cho mục đích cơ cấu lại nợ, tăng quy mô vốn hoạt động nhưng không nêu cụ thể tại phương án phát hành và bản công bố thông tin; (vi) trái phiếu không có tài sản đảm bảo và không được bảo lãnh thanh toán do các doanh nghiệp không phải ngân hàng thương mại phát hành; (vii) trái phiếu có tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường thứ cấp cao; hoàn thành trước ngày 3/5/2022.

2. Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội rà soát tình hình thực hiện công bố thông tin định kỳ của các doanh nghiệp phát hành, tình hình thực hiện chế độ báo cáo của các tổ chức cung cấp dịch vụ; rà soát, cập nhật số liệu và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về tình hình phát hành, mua lại, thanh toán gốc, lãi, dư nợ, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam chỉ đạo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội có văn bản trước ngày 28/4/2022 yêu cầu các doanh nghiệp:

a) Tuân thủ chế độ công bố thông tin đối với các doanh nghiệp phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ (tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu, tổ chức đăng ký, lưu ký trái phiếu) theo quy định tại Điều 38 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Thông tư số 122/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ công bố thông tin, báo cáo theo quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP.

b) Các doanh nghiệp phát hành đã công bố thông tin trước đợt phát hành nhưng chưa tổ chức phát hành hoặc chưa kết thúc đợt chào bán phải yêu cầu tổ chức tư vấn rà soát việc đáp ứng điều kiện, hồ sơ chào bán đảm bảo đúng quy định, rà soát tình hình thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công bố thông tin (bao gồm công bố thông tin định kỳ về tình hình tài chính, tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn, công bố thông tin về các đợt mua lại trước hạn, hoán đổi trái phiếu, thực hiện quyền đối với trái phiếu kèm chứng quyền, công bố thông tin bất thường) đối với các trái phiếu còn dư nợ, báo cáo tình hình quản lý, sử dụng nguồn vốn từ các trái phiếu đã phát hành có ý kiến soát xét của tổ chức kiểm toán tại thời điểm gần nhất trong vòng 6 tháng (nếu có) và công bố thông tin cho Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội trước khi tổ chức phát hành.

3. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì, phối hợp với Vụ Tài chính ngân hàng, Thanh tra Bộ, Vụ Pháp chế, Cục Tài chính doanh nghiệp, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội:

a) Khẩn trương kiểm tra giám sát tình hình phát hành, giao dịch, cung cấp dịch vụ về TPDN tại các công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ, các doanh nghiệp phát hành lớn báo cáo Lãnh đạo Bộ, hoàn thành trước ngày 10/5/2022.

b) Trường hợp qua kiểm tra giám sát doanh nghiệp phát hành trái phiếu phát hiện dấu hiệu không tuân thủ các quy định pháp luật thì tổ chức thanh tra phát hiện mức độ vi phạm để xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán và quy định của pháp luật có liên quan.

III. Về giám sát chặt chẽ hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo quy định của pháp luật

1. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có văn bản chỉ đạo các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu, đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu, đăng ký, lưu ký trái phiếu chấn chỉnh hoạt động cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trước ngày 28/4/2022, bao gồm các nội dung chính sau:

a) Đối với các tổ chức tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu:

- Rà soát chặt chẽ, đảm bảo doanh nghiệp phát hành đáp ứng đầy đủ các điều kiện chào bán và hồ sơ chào bán trái phiếu theo quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và pháp luật chứng khoán, chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc rà soát của mình.

- Đối với các hợp đồng tư vấn đang triển khai, phải rà soát lại toàn bộ hồ sơ của doanh nghiệp, chất lượng các thành phần hồ sơ cung cấp, đặc biệt là báo cáo tài chính, tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, hồ sơ về tài sản đảm bảo để yêu cầu doanh nghiệp công bố lại thông tin cho Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội trước khi phát hành.

- Hoạt động cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu của công ty chứng khoán chịu sự quản lý, giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; tổ chức tư vấn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ báo cáo định kỳ cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Trường hợp vi phạm quy định của pháp luật khi cung cấp dịch vụ sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.

b) Đối với các tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu:

- Tuân thủ các quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và hợp đồng cung cấp dịch vụ ký với doanh nghiệp phát hành; công bố đầy đủ, chính xác thông tin của doanh nghiệp phát hành, trái phiếu phát hành cho nhà đầu tư theo phương án phát hành, bản công bố thông tin chào bán trái phiếu đã được phê duyệt và chỉ chào bán trái phiếu cho nhà đầu tư đủ điều kiện mua trái phiếu theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP.

- Hành vi cung cấp không chính xác, không đầy đủ thông tin và chào mời cho sai đối tượng nhà đầu tư sẽ bị xử phạt vi phạm theo quy định của pháp luật.

c) Đối với các tổ chức đăng ký, lưu ký trái phiếu:

- Rà soát toàn bộ các trái phiếu doanh nghiệp đang được đăng ký, lưu ký về khối lượng trái phiếu đăng ký, lưu ký, tình hình thanh toán gốc, lãi, số lượng và loại hình nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu tính đến thời điểm 15 tháng 4 năm 2022, báo cáo về Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội trước ngày 30/4/2022.

- Tuân thủ quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi thực hiện chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ; rà soát, lưu trữ hồ sơ về xác nhận tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đảm bảo đầy đủ, trung thực, chính xác theo quy định tại Điều 11 Luật Chứng khoán, Điều 4, Điều 5 Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán.

- Trường hợp vi phạm quy định của pháp luật khi cung cấp dịch vụ sẽ bị xử phạt vi phạm theo quy định của pháp luật.

2. Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán;

a) Có văn bản chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức kiểm toán, tổ chức cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán, người hành nghề kế toán, kiểm toán tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về kiểm toán, chuẩn mực kế toán, kiểm toán, đảm bảo tính độc lập, khách quan trong quá trình kiểm toán, đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề khi cung cấp dịch vụ, trong đó có việc kiểm toán các báo cáo tài chính, các hồ sơ công bố thông tin của các doanh nghiệp phát hành trái phiếu trước ngày 28/4/2022.

b) Tăng cường kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán; trường hợp có dấu hiệu vi phạm trong việc cung cấp dịch vụ kiểm toán phải xử lý theo quy định pháp luật.

3. Cục Quản lý giá:

a) Có văn bản chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức thẩm định giá, người hành nghề thẩm định giá tuân thủ quy định quy định pháp luật về thẩm định giá, đảm bảo chất lượng thẩm định khi cung cấp dịch vụ thẩm định giá, trong đó bao gồm việc thẩm định giá các tài sản đảm bảo của doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp trước ngày 28/4/2022.

b) Tăng cường kiểm tra, giám sát các tổ chức cung cấp dịch vụ thẩm định giá; trường hợp có dấu hiệu vi phạm phải xử lý theo quy định pháp luật.

IV. Về công tác tăng cường thông tin tuyên truyền

1. Vụ Tài chính ngân hàng tiếp tục chủ trì, phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Văn phòng Bộ chủ động thông tin tuyên truyền, cung cấp thông tin chính thống về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khuyến nghị, cảnh báo sớm những rủi ro cho nhà đầu tư, đảm bảo ổn định tâm lý thị trường.

2. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ động thông tin chính thống liên quan đến các vụ việc đã xử lý vi phạm trong quá trình kiểm tra, thanh tra tình hình phát hành, đầu tư, cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

3. Văn phòng Bộ phối hợp với Vụ Tài chính ngân hàng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước làm việc với các cơ quan truyền thông để đưa thông tin chính xác, trung thực; tổng hợp, báo cáo và đề xuất biện pháp xử lý ngay đối với các trường hợp đưa thông tin phản ánh không đúng quan điểm của Bộ Tài chính, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư và thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

V. Về tổ chức thực hiện

Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán, Cục Quản lý giá, Thanh tra Tài chính, Cục Tài chính doanh nghiệp, Văn phòng Bộ, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội thực hiện nghiêm Chỉ thị này; tăng cường quản lý, giám sát, thanh tra chuyên ngành đối với hoạt động giao dịch, đầu tư, cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khẩn trương báo cáo khi phát hiện các vi phạm và xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền có biện pháp xử lý kịp thời, nghiêm khắc theo quy định của pháp luật./.