Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9562:2017 Hệ thống ống bằng chất dẻo cấp nước chịu áp và không chịu áp

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 9562:2017

ISO 10639:2017

HỆ THỐNG ỐNG BẰNG CHẤT DẺO CẤP NƯỚC CHỊU ÁP VÀ KHÔNG CHỊU ÁP - HỆ THỐNG ỐNG NHỰA NHIỆT RẮN GIA CƯỜNG THUỶ TINH (GRP) TRÊN CƠ SỞ NHỰA POLYESTE KHÔNG NO (UP)

Plastics piping systems for pressure and non-pressure water supply - Glass-reinforced thermosetting plastics (GRP) systems based on unsaturated polyester (UP) resin

Lời nói đầu

TCVN 9562:2017 thay thế cho TCVN 9562:2013.

TCVN 9562:2017 hoàn toàn tương đương với ISO 10639:2017.

TCVN 9562:2017 do Ban kỹ thuật Tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 138 Ống nhựa và phụ tùng đường ống, van dùng để vận chuyển chất lỏng biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

HỆ THỐNG ỐNG BẰNG CHẤT DẺO CẤP NƯỚC CHỊU ÁP VÀ KHÔNG CHỊU ÁP - HỆ THỐNG ỐNG NHỰA NHIỆT RẮN GIA CƯỜNG THUỶ TINH (GRP) TRÊN CƠ SỞ NHỰA POLYESTE KHÔNG NO (UP)

Plastics piping systems for pressure and non-pressure water supply - Glass-reinforced thermosetting plastics (GRP) systems based on unsaturated polyester (UP) resin

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các tính chất của hệ thống ống làm từ nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh trên cơ sở nhựa polyeste không no (UP). Tiêu chuẩn này phù hợp với tất cả các loại hệ thống cấp nước chịu áp hoặc không chịu áp, bao gồm nhưng không giới hạn, như nước thô, nước chữa cháy, nước làm mát, nước sạch, nước muối, nước biển, nước cho nhà máy điện, nước trong các dây chuyền sản xuất và nước sử dụng cho các ứng dụng khác. Tiêu chuẩn này áp dụng với hệ thống ống nhựa GRP UP, có mối nối mềm dẻo hoặc cứng, có hoặc không có khả năng chịu tải trọng đầu, được sử dụng chủ yếu trong các lắp đặt ngầm trực tiếp.

CHÚ THÍCH 1 Với mục đích của tiêu chuẩn này, thuật ngữ nhựa polyeste (UP) cũng bao gồm cả nhựa vinyl-este (VE).

CHÚ THÍCH 2 Các hệ thống ống phù hợp với tiêu chuẩn này cũng có thể được sử dụng cho các ứng dụng không chôn ngầm, miễn là các ảnh hưởng của môi trường và các hỗ trợ được xem xét trong quá trình thiết kế ống, phụ tùng và mối nối.

CHÚ THÍCH 3 Tiêu chuẩn này cùng có thể áp dụng cho các lắp đặt khác, ví dụ như sửa chữa cải tạo hệ thống ống có sẵn.

CHÚ THÍCH 4 Tiêu chuẩn này cũng được viện dẫn trong ISO 25780, trong đó quy định yêu cầu cho các ống GRP được sử dụng trong các lắp đặt có hỗ trợ (jacking).

Các yêu cầu cho thiết kế áp suất thủy tinh của ống viện dẫn đến tiêu chuẩn này đáp ứng các yêu cầu của ISO/TS 20656-1 và nguyên tắc chung về độ tin cậy của các kết cấu được nêu chi tiết trong ISO 2394 và EN 1990. Các tiêu chuẩn này đưa ra quy trình hài hòa của thực hành thiết kế và đề cập đến khả năng phá hủy, cũng như kết quả của phá hủy. Thực hành thiết kế này dựa trên khái niệm hệ số an toàn cũng như kỹ thuật đánh giá rủi ro.

Tiêu chuẩn này áp dụng cho ống, phụ tùng và mối nối của chúng ở các kích thước danh nghĩa từ DN 50 đến DN 4000, được sử dụng để vận chuyển nước ở nhiệt độ lên đến 50°C, trong điều kiện chịu hoặc không chịu áp. Trong một hệ thống đường ống, ống và phụ tùng có áp suất danh nghĩa và cấp độ cứng khác nhau có thể được sử dụng cùng nhau. Điều 4 quy định các khía cạnh chung của hệ thống đường ống GRP UP dùng để cấp nước chịu áp hoặc không chịu áp.

Điều 5 quy định các đặc tính của ống GRP UP, có hoặc không có cốt liệu và/hoặc lớp lót.Ống có thể có một lớp lót nhựa nhiệt dẻo hoặc nhiệt rắn. Điều 5 cũng quy định các thông số thử cho các phương pháp được viện dẫn trong tiêu chuẩn này.

Điều 6 quy định các đặc tính cho phụ tùng GRP UP, có hoặc không có lớp lót nhựa nhiệt dẻo hoặc nhiệt rắn, dùng để vận chuyển nước. Điều 6 quy định yêu cầu kích thước và yêu cầu tính năng cho nối cong, nhánh, chuyền bậc, đai khởi thủy và nối bích. Điều 6 đưa ra các yêu cầu để kiểm chứng thiết kế kết cấu của phụ tùng. Điều này áp dụng được cho các phụ tùng được chế tạo theo các kỹ thuật sau:

- gia công từ ống thẳng;

- đúc bằng phương pháp

Điều 7 áp dụng cho các mối nối được sử dụng trong hệ thống ống GRP UP chôn ngầm và đặt nổi, dùng để vận chuyển nước. Điều này đưa ra các yêu cầu để kiểm chứng thiết kế của mối nối. Điều 7 quy định các yêu cầu tính năng thử nghiệm điển hình cho các mối nối dưới đây, là hàm số của áp suất danh nghĩa công bố của hệ thống hoặc đường ống:

2  Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi.

TCVN 4501-4 (SO 527-4), Chất dẻo - Xác định tính chất kéo - Phần 4: Điều kiện thử đối với compozit chất dẻo gia cường bằng sợi đẳng hướng và trực hướng.

TCVN 6145 (ISO 3126), Hệ thống ống nhựa nhiệt dẻo - Các chi tiết bằng nhựa - Xác định kích thước.

TCVN 6150 (ISO 161-1), Ống nhựa nhiệt dẻo dùng vận chuyển chất lỏng - Đường kính ngoài danh nghĩa và áp suất danh nghĩa - Phần 1: Dãy thông số theo hệ mét.

TCVN 7093-1 (ISO 11922-1), Ống nhựa nhiệt dẻo dùng để vận chuyển chất lỏng - Kích thước và dung sai - Phần 1: Dãy thông số theo hệ mét.

TCVN 9839 (ISO 4200), Ống thép đầu phẳng, hàn hoặc có mối nối - Bảng chung về đường kính và khối lượng trên đơn vị chiều dài.

TCVN 10177 (ISO 2531), Ống, phụ tùng nối ống, phụ kiện bằng gang dẻo và các mối nối dùng cho các công trình dẫn nước.

TCVN 10769 (ISO 7685), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Xác định độ cứng vòng riêng ban đầu.

TCVN 10770 (ISO 8521), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Phương pháp xác định độ bền kéo hướng vòng biểu kiến ban đầu.

TCVN 10771 (ISO 8639), Ống và phụ tùng nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh - Phương pháp thử độ kín của mối nối đàn hồi.

TCVN 10966 (ISO 8483), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo chịu áp và không chịu áp dùng để thoát nước và nước thải - Hệ thống nhựa nhiệt rắn polyeste không no (UP) gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Phương pháp thử để kiểm chứng mối nối bích bắt bulong.

TCVN 10967 (ISO 8513), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Phương pháp xác định độ bền kéo theo chiều dọc biểu kiến ban đầu.

TCVN 10968 (ISO 8533), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo chịu áp và không chịu áp dùng để thoát nước và nước thải - Hệ thống nhựa nhiệt rắn polyeste không no (UP) gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Phương pháp thử để kiểm chứng mối nối kết dính hoặc phủ bọc.

TCVN 10969 (ISO 10466), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Hệ thống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Phương pháp thử để kiểm chứng độ bền với lệch dạng vòng ban đầu.

TCVN 10970 (ISO 10468), Ống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Xác định độ cứng rão vòng riêng dài hạn ở điều kiện ướt và tính toán hệ số rão ướt.

TCVN 10971 (ISO 10471), Ống nhựa nhiệt rắn gia cường sợi thủy tinh (GRP) - Xác định biến dạng uốn tới hạn dài hạn và lệch dạng vòng tương đối tới hạn dài hạn ở điều kiện ướt.

TCVN 12116 (ISO 7509), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) - Xác định thời gian phá hủy do áp suất bên trong.

TCVN 12118 (ISO 18851), Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống và phụ tùng nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) - Phương pháp thử kiểm chứng thiết kế của phụ tùng.

ISO 75-2, Platics - Determination of temperature of deflection under load - Part 2: Plastics and ebonite (Chất dẻo - Xác định nhiệt độ biến dạng dưới tác dụng của tải trọng - Phần 2: Chất dẻo và ebonit).

ISO 527-5, Plastics - Determination of tensile properties - Part 5: Test conditions for unidirectional fibre-reinforced plastic composite (Chất dẻo - Xác định các tính chất kéo - Phần 5: Điều kiện thử cho composit nhựa gia cường sợi đồng hướng).

ISO 2394: 2015, General principles on the reliability for structures (Nguyên tắc chung về độ tin cậy cho kết cấu).

ISO 4633, Rubber seals - Joint rings for water supply, drainage and sewerage pipelines - Specification for materials (Gioăng cao su - Vòng nối của đường ống cấp nước, thoát nước mưa và nước thải - Yêu cầu cho vật liệu).

ISO 7432, Glass-reinforced thermosetting plastics (GRP) pipes and fittings - Test methods to prove the design of locked socket and spigot joints, including double-socket joints, with elastomeric seals (Ống và phụ tùng nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) - Phương pháp thử để kiểm chứng thiết kế của mối nối đầu nong và đầu không nong khóa, gồm mối nối đầu nong kép có gioăng đàn hồi).

ISO 10928, Plastics piping systems - Glass-reinforced thermosetting plastics (GRP) pipes and fittings - Methods for regression analysis and their use (Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Ống và phụ tùng nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) - Phương pháp phân tích hồi quy và ứng dụng).

ISO/TS 20656-1, Plastic piping systems - General rules for the structural design of glass-reinforced thermosetting (GRP) pipes - Part 1: Buried pipe (Hệ thống đường ống bằng chất dẻo - Nguyên tắc chung thiết kế kết cấu của ống nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) - Phần 1: Ống chôn ngầm).

CEN/TS 14632, Plastics piping systems for drainage, sewerage and water supply, pressure and non-pressure. Glass-reinforced thermosetting plastics (GRP) based on unsaturated polyester resin (UP). Guidance for the assessment of conformity (Hệ thống đường ống bằng chất dẻo dùng để cấp nước, thoát nước thải, nước mưa chịu áp và không chịu áp - Nhựa nhiệt rắn gia cường thủy tinh (GRP) trên cơ sở nhựa polyeste không no (UP) - Hướng dẫn đánh giá sự phù hợp).

3  Thuật ngữ và định nghĩa

Trong tiêu chuẩn này áp dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau:

3.1

Vỡ (break)

Điều kiện tại đó mẫu thử không thể chịu được tải trọng thêm nữa.

3.2

Hệ số biến thiên (coefficient of variation)

V

Tỷ lệ của độ lệch chuẩn (3.16) với giá trị tuyệt đối của trung bình số học, xác định theo công thức sau

V = độ lệch chuẩn của tổ hợp/giá trị trung bình của tổ hợp.

CHÚ THÍCH 1 Trong tiêu chuẩn này, hệ số biến thiên được biểu thị bằng phần trăm.

3.3

Đường kính (diameter)

3.3.1

Đường kính công bố (declared diameter)

Đường kính mà nhà sản xuất công bố, là đường kính trong hoặc đường kính ngoài được coi là kích thước danh nghĩa (DN) (3.6).

3.3.2

Đường kính trung bình (mean diameter)

d_m

Đường kính của vòng tròn tương ứng tại trung điểm mặt cắt ngang thành ống và được tính bằng mét, theo một trong các công thức dưới đây:

d_m = d_i + e

d_m = d_e - e

Trong đó

3.4

Chiều dài lắp đặt (laying length)

Chiều dài tổng (3.19) của ống trừ đi độ sâu thâm nhập của đầu không nong bên trong đầu nong được nhà sản xuất khuyến cáo.

3.5

Dịch chuyển mối nối (joint movement)

3.5.1

Lệch dạng góc (angular deflection)

δ

Góc giữa các trục của hai ống liền nhau.

CHÚ THÍCH 1 Lệch dạng góc được biểu thị bằng độ (°).

CHÚ THÍCH 2 Xem Hình 1.

3.5.2

Biến dạng (deformation)

M

Biến dạng ống trong mối ghép, biểu thị bằng milimét gây ra bởi một lực thẳng đứng bằng 20 N/mm theo kích thước danh nghĩa (3.6), tác dụng lên ống và mối ghép được đỡ và tạo ra độ lệch giữa hai đầu không nong tại vị trí đặt tải.

CHÚ THÍCH 1 Xem Hình 1.

3.5.3

Co rút (draw)

D

Sự dịch chuyển theo chiều dọc của một mối nối.

CHÚ THÍCH 1 Co rút được biểu thị bằng milimét (mm).

CHÚ THÍCH 2 Xem Hình 1.

3.5.4

Mối nối mềm dẻo (flexible joint)

Mối nối cho phép sự dịch chuyển tương đối giữa các chi tiết được nối.

CHÚ THÍCH 1 Mối nối mềm dẻo mà bền với tải trọng hướng trục được phân loại là chịu tải trọng đầu. Ví dụ về các mối nối loại này gồm

a) mối nối đầu nong và đầu không nong có gioăng đàn hồi (bao gồm cả thiết kế đầu nong kép);

b) mối nối đầu nong và đầu không nong khóa có gioăng đàn hồi (bao gồm cả thiết kế đầu nong kép);

c) mối nối kẹp cơ học, ví dụ khớp nối bulông có các chi tiết làm bằng vật liệu không phải GRP.

3.5.5

Mối nối cứng (rigid joint)

Mối nối không cho phép sự dịch chuyển tương đối giữa các chi tiết được nối.

CHÚ THÍCH 1 Mối nối cứng không có độ bền với tải trọng hướng trục được phân loại là không chịu tải trọng đầu, ví dụ về các mối nối loại này gồm

a) mối nối bích gồm bích liền hoặc rời;

b) mối nối phủ bọc hoặc kết dính

3.5.6

Co rút tổng (total draw)

T

Tổng của co rút, D (3.5.3) và dịch chuyển bổ sung theo chiều dọc, J, của các chi tiết nối gây ra bởi lệch dạng góc (3.5.1).

CHÚ THÍCH 1 Co rút tổng được biểu thị bằng milimét (mm).

CHÚ THÍCH 2 Xem Hình 1.

d)

CHÚ DẪN

CHÚ DẪN

Hình 1 - Dịch chuyển mối nối

3.6

Kích thước danh nghĩa (nominal size)

DN

Ký hiệu kích thước theo số và chữ cái, thường dùng với tất cả các chi tiết của hệ thống đường ống, được làm tròn thích hợp cho mục đích tham chiếu và liên quan đến đường kính trong, tính bằng milimét (mm).

CHÚ THÍCH 1 Các ký hiệu dùng để tham chiếu hoặc ghi nhãn bao gồm chữ cái DN và một con số.

3.7

Chiều dài danh nghĩa (nominal leghth)

Ký hiệu chiều dài ống dưới dạng con số tương đương với chiều dài lắp đặt (3.4), tính bằng mét (m), được làm tròn đến số nguyên gần nhất.

3.8

Độ cứng danh nghĩa (nominal stiffness)

SN

Ký hiệu phân loại độ cứng dưới dạng con số có cùng giá trị với giá trị ban đầu tối thiểu yêu cầu, được biểu thị bằng niutơn trên mét vuông (N/m²).

CHÚ THÍCH 1 Xem 4.1.3.

CHÚ THÍCH 2 Ký hiệu dùng để tham chiếu hoặc ghi nhãn bao gồm chữ cái SN và một con số.

3.9

Ống hoặc phụ tùng không chịu áp (non-pressure pipe or fitting)

Ống hoặc phụ tùng chịu áp suất bên trong không lớn hơn 1 bar.

3.10

Điều kiện vận hành thông thường (normal service conditions)

Vận chuyển nước hoặc nước thải ở khoảng nhiệt độ từ 2°C đến 50°C, có hoặc không có áp, trong 50 năm.

CHÚ THÍCH 1 Tại nhiệt độ lớn hơn 35°C, có thể cần phải đánh giá lại ống.

3.11

Đường ống (pipeline)

3.11.1

Đường ống chôn ngầm (buried pipeline)

Đường ống chịu áp suất bên ngoài được truyền từ tải trọng đất, bao gồm hoạt động giao thông và siêu tải trọng và có thể cả áp suất của nước.

3.11.2

Đường ống không chôn ngầm (non-buried pipeline)

Đường ống chịu áp suất âm và dương, lực sinh ra từ hệ thống đỡ và các điều kiện môi trường.

CHÚ THÍCH 1 Ví dụ về các điều kiện môi trường là tuyết, gió và nhiệt độ.

3.11.3

Đường ống lắp đặt dưới nước (sub-aqueous pipeline)

Đường ống chịu áp suất bên ngoài sinh ra bởi nước và các trạng thái dịch chuyển và nâng lên do sự hoạt động của dòng nước và sóng.

3.12

Áp suất (pressure)

3.12.1

Áp suất phá hủy ban đầu (initial failure pressure)

p₀

Áp suất trung bình tại đó xảy ra phá hủy đối với mẫu thử chịu các phép thử ngắn hạn thực hiện theo TCVN 10770 (ISO 8521).

3.12.2

Áp suất danh nghĩa (nominal pressure)

PN

Ký hiệu cáp áp suất danh nghĩa dưới dạng con số, là áp suất thủy lực bên trong lớn nhất mà một ống được thiết kế khi không có điều kiện tải trọng khác ngoài áp suất bên trong, có nghĩa là áp suất danh nghĩa phải bằng hoặc lớn hơn áp suất làm việc (3.12.11).

CHÚ THÍCH 1 Ký hiệu để tham chiếu hoặc ghi nhãn gồm chữ cái PN và một con số.

CHÚ THÍCH 2 Định nghĩa đối với PN đã thay đổi so với phiên bản trước. Định nghĩa này cụ thể hơn và liên quan mật thiết đến tải trọng áp suất bên trong.

3.12.3

Áp suất phá hủy ban đầu tối thiểu (minimum initial failure pressure)

p_0,QC

Áp suất phá hủy ban đầu (3.12.1), được xác định theo TCVN 10770 (ISO 8521), trong đó 95 % sản phẩm được yêu cầu vượt quá.

3.12.4

Áp suất thiết kế trung bình (mean design pressure)

p_0,d

Áp suất phá hủy ban đầu thiết kế trung bình để đảm bảo 95 % sản phẩm sẽ vượt quá áp suất phá hủy ban đầu, p_0,QC (3.12.1).

3.12.5

Hệ số an toàn tối thiểu cho áp suất dài hạn (minimum safety factor for long-term pressure)

FS_min

Hệ số an toàn tối thiểu cho áp suất dài hạn được áp dụng cho áp suất danh nghĩa (PN) (3.12.2).

3.12.6

Hệ số an toàn trung bình cho áp suất dài hạn (mean safety factor for long-term pressure)

FS_{trung bình}

Hệ số an toàn trung bình cho áp suất dài hạn được áp dụng cho áp suất danh nghĩa (PN) (3.12.2).

3.12.7

Áp suất phá hủy tối thiểu tại 50 năm (minimum failure pressure at 50 years)

p_50,min

95 % mức tin cậy dưới (LCL) của áp suất phá hủy sau 50 năm.

3.12.8

Tỷ lệ hồi quy áp suất (pressure regression ratio)

R_R,p

Tỷ số của áp suất phá hủy dự kiến cho 50 năm, p₅₀ (3.12.10) với áp suất phá hủy dự kiến cho 6 min, p₆, thu được từ phép thử áp suất dài hạn được tiến hành theo TCVN 12116 (ISO 7509) và phân tích theo ISO 10928.

3.12.9

Ống hoặc phụ tùng chịu áp (pressure pipe or fitting)

Ống hoặc phụ tùng có phân loại áp suất danh nghĩa, biểu thị bằng bar, lớn hơn 1 bar và được sử dụng với áp suất bên trong lên đến áp suất danh nghĩa của nó (PN) (3.12.2).

CHÚ THÍCH 1 Giá trị được biểu thị bằng bar.

3.12.10

Áp suất phá hủy dự kiến cho 50 năm (projected failure pressure at 50 years)

p₅₀

Giá trị áp suất cho 50 năm nhận được từ đường hồi quy áp suất được thiết lập từ các phép thử áp suất dài hạn thực hiện theo TCVN 12116 (ISO 7509) và phân tích theo ISO 10928.

3.12.11

Áp suất làm việc (working pressure)

p_w

Áp suất thủy tĩnh bên trong lớn nhất, loại trừ áp suất va đập, mà tại đó hệ thống có thể được vận hành liên tục.

CHÚ THÍCH 1 Áp suất làm việc được biểu thị bằng bar.

CHÚ THÍCH 2 Áp suất làm việc được xác định theo công thức sau:

p_w ≤ PN

Trong đó

p_w là áp suất làm việc, tính bằng bar;

PN là áp suất danh nghĩa, tính bằng bar;

3.12.12

Hệ số hiệu chỉnh (correction factor)

C

Tỷ số giữa giá trị trung bình của áp suất phá hủy ban đầu được thử (p₀, _{trung bình}) với áp suất phá hủy dự kiến cho 6 min (p₆) được xác định từ đường hồi quy.

3.13

Hệ số đánh giá lại (rerating factor)

R_RF

Hệ số đa năng thể hiện mối tương quan giữa các tính chất cơ học, vật lý và hóa học của sản phẩm dưới các điều kiện vận hành lớn hơn 35°C [nhiệt độ vận hành (3.18.1)] với các tính chất đó áp dụng được tại nhiệt độ thử chuẩn 23°C.

3.14

Biến dạng vòng (ring deflection)

3.14.1

Biến dạng vòng hoàn toàn tương đối dài hạn ngoại suy (extrapolated long-term relative ultimate ring deflection)

y_u,ướt,x/d_m

Giá trị biến dạng tại x năm xác định từ đường hồi quy biến dạng hoàn toàn thu được từ các phép thử biến dạng dài hạn thực hiện dưới các điều kiện ướt theo TCVN 10971 (SO 10471) và phân tích theo ISO 10928.

CHÚ THÍCH 1 Đối với x năm, xem 4.6.

CHÚ THÍCH 2 Giá trị này được biểu thị bằng phần trăm.

3.14.2

Biến dạng vòng tương đối (relative ring deflection)

y/d_m

Tỷ số của giá trị thay đổi đường kính ống, y, tính bằng mét, với đường kính trung bình của ống, d_m (3.3.2).

CHÚ THÍCH 1 Xem 3.3.2.

CHÚ THÍCH 2 Giá trị này được biểu thị bằng phần trăm theo công thức:

Biến dạng vòng tương đối =

3.14.3

Biến dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi xảy ra nứt lỗ (minimum initial relative specific ring deflection before bore cracking occurs)

(y_2,lỗ/d_m)_min

Biến dạng tương đối ban đầu tại 2 min mà một mẫu thử yêu cầu phải đạt được mà không bị nứt lỗ khi thử theo TCVN 10969 (ISO 10466).

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng phần trăm.

3.14.4

Biến dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi xảy ra phá hủy kết cấu (minimum initial relative specific ring deflection before structural failure occurs)

(y_{2,kết cấu}/d_m)_min

Biến dạng tương đối ban đầu tại 2 min mà mẫu thử yêu cầu phải đạt được mà không bị phá hủy kết cấu khi thử theo TCVN 10969 (ISO 10466).

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng phần trăm.

3.14.5

Biến dạng vòng hoàn toàn tương đối dài hạn tối thiểu (minimum long-term relative ultimate ring deflection)

(y_u,ướt,x/d_m)_min

Giá trị ngoại suy tối thiểu yêu cầu tại x năm xác định từ đường hồi quy biến dạng thu được từ các phép thử biến dạng dài hạn thực hiện dưới điều kiện ướt theo TCVN 10971 (ISO 10471).

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng phần trăm.

CHÚ THÍCH 2 Đối với x năm, xem 4.6.

3.15

Độ cứng vòng (ring stiffness)

3.15.1

Độ cứng vòng riêng ban đầu (initial specific ring stiffness)

S₀

Giá trị S thu được khi xác định theo TCVN 10769 (ISO 7685).

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng niutơn trên mét vuông (N/m²).

3.15.2

Độ cứng vòng riêng dài hạn (long-term specific ring stiffness)

S_x,ướt

Giá trị độ cứng vòng riêng (3.15.3), S, tại x năm, được xác định theo TCVN 10970 (ISO 10468).

CHÚ THÍCH 1 Đối với x năm, xem 4.6.

3.15.3

Độ cứng vòng riêng (specific ring stiffness)

S

Giá trị đo độ bền của ống với biến dạng vòng trên mét dài dưới tác dụng của tải trọng bên ngoài được xác định theo công thức dưới đây, biểu thị bằng niutơn trên mét vuông (N/m²):

Trong đó

E là modul đàn hồi biểu kiến xác định trong phép thử độ cứng vòng, tính bằng N/m²;

/ là momen thứ cấp của diện tích theo chiều dọc trên mét dài, tính bằng m⁴/m;

Trong đó

e là độ dày thành, tính bằng mét;

d_m là đường kính trung bình của ống, tính bằng mét (xem 3.3.2).

3.16

Độ lệch chuẩn (standard deviation)

σ

Căn bậc hai của biến thiên (3.21).

3.17

Surge (Áp suất va đập)

Sự thay đổi nhanh áp suất bên trong, áp suất dương hoặc âm, gây ra bởi sự thay đổi tốc độ dòng.

CHÚ THÍCH 1 Giá trị được biểu thị bằng bar.

3.18

Nhiệt độ (temperature)

3.18.1

Nhiệt độ vận hành (service temperature)

Nhiệt độ được duy trì tối đa tại đó hệ thống được mong muốn vận hành.

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng độ Celsius (°C).

CHÚ THÍCH 2 Nhiệt độ này được sử dụng để đánh giá lại sản phẩm (xem 3.13).

3.18.2

Nhiệt độ thiết kế (design temperature)

Nhiệt độ tối đa tại đó hệ thống có thể trải qua không thường xuyên.

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng độ Celsius (°C).

3.19

Chiều dài tổng (total length)

Khoảng cách giữa hai mặt phẳng vuông góc với trục ống và đi qua các đầu ống.

CHÚ THÍCH 1 Giá trị này được biểu thị bằng mét (m).

3.20

Thử nghiệm điển hình (type test)

Phép thử được thực hiện để chứng minh rằng vật liệu, sản phẩm, mối nối, phụ tùng hoặc tổ hợp có khả năng phù hợp với các yêu cầu nêu trong tiêu chuẩn này.

3.21

Biến thiên (variance)

Giá trị phân tán dựa trên bình phương sai lệch của giá trị trung bình số học.

3.22

Hệ số rão ướt (wet creep factor)

α_{x,ướt,rão}

Tỷ số của độ cứng vòng riêng dài hạn S_x,ướt (3.15.2) tại x năm, được xác định dưới tải trọng duy trì trong điều kiện ướt theo TCVN 10970 (ISO 10468), với độ cứng vòng riêng ban đầu S₀ (3.15.1), cả hai giá trị đều được đo tại cùng một vị trí tương ứng với vị trí tham chiếu 1.

CHÚ THÍCH 1 Đối với x năm, xem 4.6.

CHÚ THÍCH 2 Giá trị được xác định theo công thức:

4  Quy định chung

4.1  Phân loại

4.1.1  Phân nhóm

Ống và phụ tùng phải được phân loại theo kích thước danh nghĩa (DN) (xem 3.6), áp suất danh nghĩa (PN) (xem 3.12.2) và kiểu nối.

Ngoài ra, ống phải bao gồm cả độ cứng danh nghĩa (SN) (xem 3.8) trong phân loại của chúng.

4.1.2  Kích thước danh nghĩa

Kích thước danh nghĩa (DN) của ống và phụ tùng phải tuân theo các bảng tương ứng trong Điều 5. Nếu ống có lớp lót nhiệt dẻo, đường kính trong của nó phải được công bố bởi nhà sản xuất. Dung sai đường kính phải theo quy định tại Điều 5.

4.1.3  Độ cứng danh nghĩa

Độ cứng danh nghĩa (SN) phải phù hợp với một trong các giá trị nêu trong Bảng 1 (xem Chú thích Bảng 1).

Bảng 1 - Độ cứng danh nghĩa (SN)

Khi các ứng dụng đặc biệt yêu cầu sử dụng ống có độ cứng danh nghĩa lớn hơn các độ cứng cho trong Bảng 1, ống phải được ghi nhãn SN X, trong đó X là độ cứng danh nghĩa của ống.

4.1.4  Áp suất danh nghĩa

Áp suất danh nghĩa (PN) phải phù hợp với một trong các giá trị nêu trong Bảng 2.

Khi áp suất khác với các giá trị danh nghĩa trong Bảng 2, được quy định theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua, áp suất phải được ghi nhãn là PN X, trong đó X là giá trị áp suất.

Bảng 2 - Áp suất danh nghĩa (PN)

4.2  Vật liệu

4.2.1  Quy định chung

Ống hoặc phụ tùng phải được chế tạo bằng cách sử dụng sợi thủy tinh liên tục và/hoặc cắt ngắn, dạng dải hoặc roving, mat hoặc vải và nhựa polyester, có hoặc không có chất độn và có thể có phụ gia cần thiết để cải thiện các tính chất riêng của nhựa, ống hoặc phụ tùng cũng có thể kết hợp với cốt liệu nếu có yêu cầu và lớp lót nhiệt dẻo hoặc nhiệt rắn khác.

CHÚ THÍCH Với mục đích của tiêu chuẩn này, thuật ngữ nhựa polyeste bao gồm cả nhựa polyeste và vinyl este.

4.2.2  Gia cường

Thủy tinh sử dụng để sản xuất hợp chất gia cường phải là một trong các loại sau:

a) thủy tinh loại “E”, gồm chủ yếu hoặc oxit của silicon, nhôm và canxi (thủy tinh nhôm calcosilicat) hoặc silicon, nhôm và boron (thủy tinh nhôm borosilicat).

b) thủy tinh loại “C” gồm chủ yếu oxit của slicon, natri, canxi và boron (thủy tinh canxi kim loại kiềm với hàm lượng boron trioxit cao) dùng cho các ứng dụng yêu cầu độ bền hóa học cao.

c) thủy tinh loại “R”, gồm chủ yếu oxit của silicon, nhôm, canxi và magie không thêm boron.

d) thủy tinh loại “E-CR", gồm thành phần của thủy tinh E biến tính không có boron để tăng độ bền ăn mòn với hầu hết các axit.

Dù là thủy tinh loại gì, có thể tồn tại một lượng nhỏ oxit của các kim loại khác.

CHÚ THÍCH Các mô tả của thủy tinh loại C và thủy tinh loại E phù hợp với các loại được nêu trong ISO 2078, nhưng cụ thể hơn.

Chất gia cường phải được làm từ filamăng thủy tinh liên tục loại E (E-CR), loại C hoặc loại R, và phải có hoàn thiện bề mặt phù hợp với nhựa được sử dụng. Nó có thể được sử dụng ở các dạng bất kỳ, ví dụ filamăng liên tục hoặc cắt ngắn, dạng dải hoặc roving, mat hoặc vải. Mat hoặc màng bề mặt bằng sợi (hữu cơ) tổng hợp có thể được sử dụng trên bề mặt của các chi tiết.

4.2.3  Nhựa

Nhựa được sử dụng trong lớp kết cấu (xem 4.3.2) phải có nhiệt độ biến dạng ít nhất bằng 70°C khi thử theo phương pháp A của ISO 75-2 với mẫu thử ở vị trí đặt nằm ngang.

4.2.4  Cốt liệu và chất độn

Kích thước hạt của cốt liệu và chất độn không được vượt quá 1/5 tổng độ dày của thành ống hoặc 2.5 mm, tùy theo giá trị nào nhỏ hơn.

4.2.5  Lớp lót nhiệt dẻo

Nếu sử dụng lớp lót nhiệt dẻo thì yêu cầu phải có vật liệu liên kết, phải đảm bảo rằng vật liệu liên kết này tương thích với tất cả các vật liệu sử dụng trong kết cấu của ống.

4.2.6  Elastome

Vật liệu elastome của gioằng phải phù hợp với phần tương ứng của ISO 4633 hoặc nếu không có vật liệu như vậy thì phải có tiêu chuẩn tương tự chấp nhận được bởi cả người mua và nhà cung cấp.

ISO 4633 tương đương với EN 681-1 và gioăng phù hợp với các tiêu chuẩn đó được coi là thỏa mãn với thiết kế cho 50 năm của hệ thống ống phù hợp với tiêu chuẩn này.

4.2.7  Kim loại

Chi tiết kim loại có thể được sử dụng trong hệ thống.

4.3  Kết cấu thành ống

4.3.1  Lớp lót

Lớp lót phải bao gồm một trong các loại sau:

a) lớp nhựa nhiệt rắn bất kỳ, có hoặc không có cốt liệu và chất độn có hoặc không có chất gia cường;

b) lót nhựa nhiệt dẻo

Nhựa sử dụng trong lớp lót này không cần phù hợp với yêu cầu nhiệt độ biến dạng nêu trong 4.2.3.

4.3.2  Lớp kết cấu

Lớp kết cấu phải bao gồm vật liệu gia cường thủy tinh và nhựa nhiệt rắn, có hoặc không có cốt liệu hoặc chất độn.

4.3.3  Lớp bên ngoài

Kết cấu lớp bên ngoài của ống phải tính đến môi trường trong đó ống được sử dụng. Lớp này phải bằng nhựa nhiệt rắn có hoặc không có cốt liệu và chất độn và có hoặc không có chất gia cường bằng filamăng thủy tinh hoặc tổng hợp.

CHÚ THÍCH Kết cấu đặc biệt có thể cần thiết khi ống tiếp xúc với điều kiện môi trường, khí hậu khắc nghiệt hoặc trên mặt đất. Ví dụ, có thể thiết lập quy định đối với chất màu hoặc chất ức chế cho các điều kiện khí hậu khắc nghiệt hoặc để có các tính chất chậm bắt cháy.

Nhựa được sử dụng trong lớp bên ngoài không cần phù hợp với yêu cầu nhiệt độ biến dạng nêu trong 4.2.3.

4.4  Ngoại quan

Cả bề mặt bên trong và bên ngoài của ống phải không có khuyết tật có thể làm ảnh hưởng đến sự phù hợp của chi tiết với yêu cầu của tiêu chuẩn này.

4.5  Điều kiện chuẩn để thử

4.5.1  Nhiệt độ

Trừ khi có quy định khác, các tính chất cơ học, vật lý và hóa học quy định trong tiêu chuẩn này phải được xác định tại (23 ± 5) °C. Đối với nhiệt độ vận hành lớn hơn 35 °C, phép thử điển hình phải được thực hiện ít nhất tại nhiệt độ vận hành (xem 3.18.1) để thiết lập các hệ số đánh giá lại đối với tất cả các tính chất dài hạn tương ứng với thiết kế của ống và phụ tùng

Điều kiện thử đối với phụ tùng và mối nối được nêu trong 6.1.6.3 và 7.1.3.

Thử độ cứng và lệch dạng đến nứt/phá hủy trên các mẫu rất lớn trong điều kiện kiểm soát nhiệt độ có thể rất khó khăn, tốn kém và thậm chí nguy hiểm. Do vậy, có thể thực hiện phép thử trên sàn nhà máy mà không cần kiểm soát nhiệt độ. Đối với phép thử giải phóng lô định kỳ, cho phép thực hiện phép thử tại nhiệt độ môi trường, ví dụ trên sàn nhà máy nếu thiết bị thử được đặt tại đó.

4.5.2  Tính chất của nước để thử

Nước sử dụng cho phép thử trong tiêu chuẩn này phải là nước máy có pH bằng 7 ± 2.

4.5.3  Điều kiện đặt tải

Trừ khi có quy định khác, tính chất cơ học, vật lý và hóa học quy định trong tiêu chuẩn này phải được xác định, sử dụng điều kiện đặt tải theo chu vi và/hoặc chiều dọc.

4.5.4  Điều hòa mẫu

Trừ khi có quy định khác, trong trường hợp có tranh chấp, giữ mẫu thử trong không khí tại nhiệt độ thử quy định trong 4.5.1 ít nhất 24 h trước khi thử.

4.5.5  Phép đo kích thước

Trong trường hợp có tranh chấp, xác định kích thước của các chi tiết GRP tại nhiệt độ quy định trong 4.5.1. Thực hiện tất cả các phép đo theo TCVN 6145 (ISO 3126) hoặc sử dụng phương pháp khác bất kỳ đủ độ chính xác để xác định sự phù hợp hoặc không phù hợp với các giới hạn áp dụng. Thực hiện các phép đo tại nhiệt độ thường hoặc nhiệt độ quy định trong 4.5.1.

4.6  Thời gian trôi qua, x, để xác định các tính chất dài hạn

Chỉ số dưới x, ví dụ trong ký hiệu S_x,ướt (xem 3.15.2) thể hiện thời gian tại đó tính chất dài hạn được xác định. Trừ khi có quy định khác, tính chất dài hạn phải xác định cho 50 năm (438 000 h).

CHÚ THÍCH Quy trình thử dài hạn không thay đổi vì mẫu thử chịu mức độ biến dạng lớn hơn so với thực tế vận hành. Vì lý do đó, có thể coi thời gian 50 năm là tối thiểu và kinh nghiệm chỉ ra rằng có thể đạt đến 100 năm.

4.7  Mối nối

4.7.1  Quy định chung

Nếu có yêu cầu, nhà sản xuất phải công bố chiều dài và đường kính ngoài tối đa của mối nối.

4.7.2  Kiểu nối

Một mối nối phải được phân loại là mềm dẻo (xem 3.5.4) hay cứng (xem 3.5.5) và trong từng trường hợp, nhà sản xuất phải công bố mối nối có chịu được tải trọng đầu hay không.

4.7.3  Tính mềm dẻo của mối nối

4.7.3.1  Lệch dạng góc cho phép

Nhà sản xuất phải công bố lệch dạng góc cho phép (xem 3.5.1) mà từng mối nối được thiết kế.

Đối với mối nối khóa, nhà sản xuất phải công bố độ lệch dạng góc cho phép tối đa.

Mối nối mềm dẻo khác mà không bị khóa phải cho phép lệch dạng góc không nhỏ hơn giá trị cho dưới đây

- 3° đối với ống và/hoặc phụ tùng có kích thước danh nghĩa bằng hoặc nhỏ hơn DN 500;

- 2° đối với ống và/hoặc phụ tùng có kích thước danh nghĩa lớn hơn DN 500 nhưng bằng hoặc nhỏ hơn DN 900;

- 1° đối với ống và/hoặc phụ tùng có kích thước danh nghĩa lớn hơn DN 900 nhưng nhỏ hơn hoặc bằng DN 1800;

- 0,5° đối với ống và/hoặc phụ tùng có kích thước danh nghĩa lớn hơn DN 1800.

Theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua, mối nối mềm dẻo được dùng tại áp suất lớn hơn 16 bar có thể có lệch dạng góc cho phép nhỏ hơn các giá trị được nêu trong điều này.

4.7.3.2  Co rút cho phép

Nhà sản xuất phải công bố độ co rút cho phép tối đa (xem 3.5.3) mà từng mối nối được thiết kế.

Đối với mối nối mềm dẻo, co rút cho phép tối đa bao gồm co rút Poisson và hiệu ứng nhiệt độ không được nhỏ hơn 0,3 % chiều dài lắp đặt của ống dài nhất, được dùng trong trường hợp ống chịu áp và 0,2 % trong trường hợp ống không chịu áp. Đối với mối nối khóa, nhà sản xuất phải công bố độ co rút cho phép tối đa.

4.7.4  Vòng gioăng

Vòng gioăng không được gây ảnh hưởng bất lợi đến các tính chất của chi tiết sử dụng vòng gioăng và không được làm cho tổ hợp thử nghiệm không đạt các yêu cầu tính năng quy định tại Điều 7.

4.7.5  Keo dính

Keo dính, nếu cần sử dụng cho mối nối phải được quy định bởi nhà sản xuất mối nối. Nhà sản xuất mối nối phải đảm bảo keo dính không gây ảnh hưởng bất lợi đến các chi tiết sử dụng keo dính và không được làm cho tổ hợp thử nghiệm không đạt các yêu cầu tính năng quy định tại Điều 7.

4.8  Ảnh hường đến chất lượng nước

Cần đảm bảo rằng hệ thống đường ống dùng để vận chuyển nước sinh hoạt không có ảnh hưởng bất lợi đến chất lượng nước.

4.9  Đánh giá sự phù hợp

Đánh giá sự phù hợp của sản phẩm theo tiêu chuẩn này phải được thực hiện theo CEN/TS 14632.

CHÚ THÍCH CEN/TS 14632 quy định quy trình và các phép thử để đánh giá sản phẩm như phép thử điển hình (TT), phép thử kiểm tra (AT), phép thử giải phóng lô (BRT) và phép thử chứng minh quy trình, cũng như các phép thử đánh giá ảnh hưởng của các thay đổi về thiết kế, quy trình và vật liệu.

Phòng thử nghiệm tiến hành phép thử điển hình (TT), phép thử kiểm tra (AT) và phép thử đánh giá quá trình (PVT) phải đáp ứng các yêu cầu của theo TCVN ISO/IEC 17025.

Phạm vi của tiêu chuẩn này cũng bao gồm các đường kính lớn. Vì vậy các phép thử điển hình (TT), phép thử kiểm tra (AT) và phép thử đánh giá quá trình (PVT) cũng có thể bao gồm các kích thước mẫu lớn hoặc kết cấu phức tạp mà cần đến thiết bị thử nghiệm đặc biệt. Trong trường hợp phòng thử nghiệm đã được công nhận không có lắp đặt các thiết bị thử nghiệm như vậy, phép thử có thể được tiến hành trong phòng thử nghiệm của nhà sản xuất dưới sự giám sát của đơn vị thử nghiệm và chứng nhận.

5  Ống

5.1  Loại ống

Loại ống hoặc các ống phải phân biệt được là có hay không có khả năng chịu tải trọng theo chiều dọc sinh ra bởi áp suất bên trong.

5.2  Đặc tính hình học

5.2.1  Đường kính

5.2.1.1  Dãy đường kính

CHÚ THÍCH Khi tiêu chuẩn hóa đường kính của ống GRP, các khó khăn đã được tính đến vì sự khác nhau của phương pháp sử dụng trong sản xuất (ví dụ quấn filamăng, đúc hướng tâm hoặc lăn ép bằng tay). Thông thường, ống GRP được sản xuất hoặc có sự kiểm soát đường kính bên trong hoặc kiểm soát đường kính bên ngoài theo giá trị cố định.

Trừ khi có quy định khác giữa nhà sản xuất và người mua, ống GRP phải được thiết kế theo đường kính danh nghĩa phù hợp với một trong hai dãy sau:

- Dãy A, được quy định theo đường kính trong, tính bằng milimét;

- Dãy B, được quy định theo đường kính ngoài, tính bằng milimét.

5.2.1.2  Kích thước danh nghĩa

Trừ khi có quy định khác giữa nhà sản xuất và người mua, kích thước danh nghĩa (DN) phải được chọn từ các giá trị nêu trong Bảng 3.

Bảng 3 - Kích thước danh nghĩa (DN)

5.2.1.3  Đường kính quy định

5.2.1.3.1  Quy định chung

Ống có thể được cung cấp phù hợp với 5.2.1.3.2 (dãy A), 5.2.1.3.3 (dãy B) hoặc dãy đường kính khác theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua.

Ống có đường kính khác có thể được cung cấp theo thỏa thuận giữa người mua và nhà sản xuất

5.2.1.3.2  Dãy A (đường kính trong được quy định)

Đường kính trong, tính bằng milimét, phải tuân theo các giá trị áp dụng được tương ứng với kích thước danh nghĩa cho trong Bảng 4.

5.2.1.3.3  Dãy B (đường kính ngoài được quy định)

Đường kính ngoài, tính bằng milimét, phải tuân theo các giá trị áp dụng được tương ứng với kích thước danh nghĩa trong Bảng 5, 6 hoặc 7.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 300 và DN 4000 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B1.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 100 và DN 600 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 hoặc phụ tùng đúc gang tuân theo TCVN 10177 (ISO 2531) phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B2.

Khi có quy định việc sử dụng phụ tùng đúc gang với ống GRP, cẩn thận để đảm bảo sự tương thích về kích thước giữa phụ tùng với ống GRP.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 100 và DN 300 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 hoặc phụ tùng PVC tuân theo TCVN 6150-1 (ISO 161-1) và có dung sai tuân theo TCVN 7093-1 (ISO 11922-1) phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B3.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 100 và DN 300 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 hoặc ống thép tuân theo TCVN 10177 (ISO 4200) phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B4.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 50 và DN 800 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 hoặc ống kim loại tuân theo các tiêu chuẩn không được quy định bởi dãy B2 hoặc B4 phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B5.

Kích thước của ống có kích thước danh nghĩa nằm giữa DN 200 và DN 2400 được sử dụng với phụ tùng GRP tuân theo Điều 6 hoặc ống GRP tuân theo tiêu chuẩn JIS A 5350 phải phù hợp với các giá trị đã cho đối với dãy B6.

5.2.1.4  Dung sai

5.2.1.4.1  Dãy A - Dung sai đường kính bên trong

Đường kính bên trong được công bố của một ống phải nằm giữa giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất được cho trong Bảng 4, cột 2 và 3. Đường kính bên trong trung bình tại điểm bất kỳ dọc theo chiều dài ống không được lệch so với đường kính bên trong công bố nhiều hơn độ lệch cho phép nêu trong Bảng 4, cột 4.

Đối với ống GRP có lớp lót làm bằng ống nhiệt dẻo, dung sai đường kính bên trong phải theo quy định trong tiêu chuẩn ống nhựa nhiệt dẻo tương ứng. Đường kính bên trong của ống GRP có lớp lót được chế tạo từ tấm nhựa nhiệt dẻo phải phù hợp với các giá trị trong Bảng 4 và dung sai của nó.

Bảng 4 - Dãy A - Đường kính bên trong quy định và dung sai

Kích thước tính bằng milimét

5.2.1.4.2  Dãy B 1 - Dung sai đường kính ngoài

Đường kính ngoài của ống tại đầu không nong phải tuân theo Bảng 5. Nhà sản xuất phải công bố đường kính ngoài nhỏ nhất và lớn nhất thực tế của ống tại đầu không nong.

Bảng 5 - Dãy B1 - Đường kính ngoài của ống và dung sai

Kích thước tính bằng milimét

5.2.1.4.3  Dãy B2, B3 và B4 - Dung sai đường kính ngoài

Dung sai đường kính ngoài tại đầu không nong đối với dãy ống B2, B3 và B4 phải tuân theo Bảng 6.

Bảng B6 - Dãy B2, B3 và B4 - Đường kính ngoài quy định và dung sai

Kích thước tính bằng milimét

5.2.1.4.4  Dãy B5 - Dung sai đường kính ngoài

Đường kính ngoài được công bố đối với dãy B5 phải nằm giữa các giá trị cho trong Bảng 7 đối với kích thước danh nghĩa được áp dụng và phải có dung sai theo ống kim loại mà nó được sử dụng.

Dung sai áp dụng được đối với các kích thước này tùy thuộc vào mối nối. Tùy theo yêu cầu của người mua, nhà sản xuất phải cung cấp kích thước chính xác của ống sử dụng cho mối nối cụ thể.

Bảng 7 - Dãy B5 - Đường kính ngoài quy định

Kích thước tính bằng milimét

5.2.1.4.5  Dãy B6 - Dung sai đường kính ngoài

Đường kính ngoài của ống tại đầu không nong phải tuân theo Bảng 8. Nhà sản xuất phải công bố đường kính ngoài lớn nhất và nhỏ nhất thực của ống tại đầu không nong.

Bảng 8 - Dãy B6 - Đường kính ngoài quy định và dung sai

Kích thước tính bằng milimét

5.2.2  Độ dày thành

Nếu có yêu cầu, nhà sản xuất phải công bố độ dày thành tổng cộng tối thiểu bao gồm cả lớp lót. Độ dày này không được nhỏ hơn 3 mm.

5.2.3  Chiều dài

5.2.3.1  Chiều dài danh nghĩa

Trừ khi có quy định khác theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua, chiều dài danh nghĩa (xem 3.7) phải bằng một trong các giá trị sau: 3, 4, 5, 6, 9, 10, 12 hoặc 18.

5.2.3.2  Chiều dài lắp đặt

Các ống phải được cung cấp theo chiều dài lắp đặt (xem 3.4) phù hợp với các yêu cầu nêu trong đoạn sau. Dung sai chiều dài lắp đặt phải bằng ± 60 mm.

Trong tổng số lượng ống được cung cấp của mỗi đường kính, nhà sản xuất có thể cung cấp lên đến 10% số lượng các chiều dài ngắn hơn chiều dài danh nghĩa trừ khi thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua cho phép phần trăm lớn hơn. Trong tất cả các trường hợp khi chiều dài hiệu dụng của ống không nằm trong khoảng dung sai 60 mm của chiều dài danh nghĩa, chiều dài lắp đặt thực của ống phải được ghi nhãn trên ống.

5.3  Đặc tính cơ học

5.3.1  Độ cứng vòng riêng ban đầu

5.3.1.1  Quy định chung

Độ cứng vòng riêng ban đầu, S₀ (xem 3.15.1) phải được xác định theo một trong các phương pháp nêu trong TCVN 10769 (ISO 7685). Mẫu thử phải tuân theo 5.3.1.2, 5.3.1.3 và 5.3.1.4. Tiến hành phép thử sử dụng độ lệch dạng vòng tương đối (xem 3.14.2) trong khoảng giữa 2,5 % và 3,5 %. Khi độ cứng danh nghĩa vượt qua SN 10000, tiến hành phép thử, sử dụng độ lệch dạng tương đối được tính toán theo công thức (1):

Biến dạng tương đối (%) =                                                 (1)

Giá trị được xác định đối với độ cứng vòng riêng ban đầu, S₀ phải không được nhỏ hơn giá trị áp dụng được của S_0,min nêu trong Bảng 9. Đối với độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, độ cứng ban đầu theo N/m² phải không được nhỏ hơn giá trị số của độ cứng danh nghĩa.

Bảng 9 - Giá trị độ cứng vòng riêng ban đầu tối thiểu

5.3.1.2  Số lượng mẫu thử của phép thử điển hình

Sử dụng hai mẫu thử, có cùng kích cỡ và phân loại và phù hợp với 5.2.1.3.

5.3.1.3  Số lượng mẫu thử của phép thử kiểm soát chất lượng

Trừ khi có quy định khác, sử dụng một mẫu thử.

5.3.1.4  Chiều dài mẫu thử

Chiều dài, L_p, của mẫu thử phải bằng 0,3 m ± 5 % đối với tất cả các kích thước danh nghĩa.

5.3.2  Độ cứng vòng riêng dài hạn trong điều kiện ướt

5.3.2.1  Nhiệt độ nước

Nhiệt độ nước phải bằng (23 ± 5) °C (xem 4.5).

5.3.2.2  Phương pháp thử xác định S_o

Trước khi thực hiện phép thử nêu trong 5.3.2.5, xác định độ cứng vòng riêng ban đầu, S_o của mẫu thử theo 5.3.1 sử dụng mẫu thử tuân theo 5.3.2.7.

5.3.2.3  Khoảng thời gian đo

Thực hiện 1h sau khi hoàn thành đặt tải và tiếp tục trong hơn 10 000 h, đo và ghi lại giá trị lệch dạng. Khoảng thời gian giữa các lần đọc phải đảm bảo thu được 10 giá trị đọc tại các khoảng cách đều của logarit cơ số 10 của thời gian, tính bằng h.

5.3.2.4  Thời gian trôi qua tại đó xác định tính chất

Thời gian trôi qua tại đó tính chất được xác định là 50 năm phù hợp với 4.6.

5.3.2.5  Phương pháp thử

Độ cứng rão vòng riêng dài hạn, S_{x,ướt,rão} và hệ số rão, α_{x,ướt,rão} phải được xác định từ dữ liệu thu được của phép thử thực hiện theo TCVN 10970 (ISO 10468) sử dụng độ biến dạng ban đầu trong khoảng giữa 0,13 % và 0,17 %. Hệ số rão ướt phải được tính toán theo ISO 10928.

5.3.2.6  Yêu cầu

Khi mẫu thử tuân theo 5.3.27 được thử theo phương pháp nêu trong 5.3.2.5, hệ số rão α_{x,ướt,rão} phải được công bố bởi nhà sản xuất.

5.3.2.7  Số lượng mẫu thử cho phép thử điển hình

Sử dụng hai mẫu thử cùng kích thước và phân loại và có chiều dài L_p tuân theo 5.3.1.4.

5.3.2.8  Xác định độ cứng vòng riêng dài hạn tối thiểu

Nhà sản xuất phải xác định độ cứng vòng riêng dài hạn tối thiểu theo công thức (2):

S_{x,ướt,rão} = S_0,min x α_{x,ướt,rão}                                                                          (2)

trong đó

S_0,min là giá trị độ cứng vòng riêng ban đầu tối thiểu áp dụng được, nêu trong Bảng 9.

Các giá trị xác định phải theo đúng giá trị công bố của nhà sản xuất.

5.3.3  Độ bền phá hủy ban đầu trong điều kiện lệch dạng

5.3.3.1  Quy định chung

Xác định độ bền phá hủy ban đầu trong điều kiện lệch dạng, sử dụng phương pháp nêu trong TCVN 10969 (ISO 10466). Mẫu thử phải phù hợp với 5.3.3.4 và 5.3.3.5. Thực hiện phép thử sử dụng độ lệch dạng hướng kính trung bình phù hợp với độ cứng danh nghĩa (SN) của ống như được quy định trong 5.3.3.3.1 đối với khoản a) của 5.3.3.2 và theo 5.3.3.3.2 đối với khoản b) của 5.3.3.2

5.3.3.2  Yêu cầu

Khi thử theo phương pháp nêu trong TCVN 10969 (ISO 10466), mỗi mẫu thử phải phù hợp với các yêu cầu sau

a) khi kiểm tra không dùng kính phóng đại, mẫu thử không được có dấu hiệu nứt lỗ (xem 5.3.3.3.1);

b) mẫu thử không bị phá hủy kết cấu theo bất kỳ dạng nào dưới đây (xem 5.3.3.3.2):

1) tách lớp bên trong;

2) phá hủy kéo của vật liệu gia cường thủy tinh;

3) uốn vặn thành ống;

4) tách lớp lót nhiệt dẻo khỏi thành kết cấu, nếu có lớp lót.

5.3.3.3  Lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu

5.3.3.3.1  Đối với nứt lỗ

Lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi xảy ra nứt lỗ (xem 3.14.3) được cho trong Bảng 10 đối với độ cứng danh nghĩa phù hợp của mẫu thử. Đối với độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, tính toán độ lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi xảy ra nứt lỗ, y_2,lỗ/d_m, tính bằng phần trăm, theo công thức (3)

(y_2,lỗ/d_m)_mới,min x 100 =                                                                    (3)

Trong đó

Đối với mẫu thử riêng biệt có độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, tính độ lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi nứt y_2,lỗ/d_m, tính bằng phần trăm, sử dụng công thức (3) nhưng sử dụng độ cứng vòng riêng ban đầu đo được thay cho độ cứng danh nghĩa của nó.

Bảng 10 - Lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu ở 2 min trước khi nứt lỗ (y_2,lỗ/d_m)_min

5.3.3.3.2  Đối với phá hủy kết cấu

Lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi phá hủy kết cấu được cho trong Bảng 11 đối với độ cứng danh nghĩa phù hợp của mẫu thử. Đối với độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, tính toán độ lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi xảy ra phá hủy kết cấu, tính bằng phần trăm, theo công thức (4):

(y_{2,kết cấu}/d_m)_mới,min x 100 =                                                                (4)

Trong đó

Đối với mẫu thử riêng biệt có độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, tính độ lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu tối thiểu trước khi phá hủy kết cấu, y_{2,kết cấu}/d_m tính bằng phần trăm, sử dụng công thức (4) nhưng sử dụng độ cứng vòng riêng ban đầu đo được thay cho độ cứng danh nghĩa của nó.

Giá trị lệch dạng trong Bảng 11 dựa trên giả thiết rằng độ lệch dạng dài hạn cho phép lớn nhất khi được chôn ngầm bằng 6 %. Nhà sản xuất ống được phép quy định độ lệch dạng dài hạn khác với giá trị 6 %. Trong trường hợp đó, yêu cầu trong Bảng 11 phải được điều chỉnh theo tỷ lệ, ví dụ nếu giá trị của nhà sản xuất bằng 3 % thì giá trị yêu cầu phải bằng 50 % của giá trị trong Bảng 11, trong khi giá trị công bố bằng 8 % thì giá trị yêu cầu trong Bảng 11 bằng 133 %.

CHÚ THÍCH Giá trị độ lệch dạng vòng hoàn toàn nêu trong Bảng 11 đưa ra độ biến dạng phá hủy như nhau với tất cả các cấp độ cứng. Do vậy, độ lệch dạng được xác định cho một cấp độ cứng có thể được chuyển đổi thành độ biến dạng và có thể chuyển đổi ngược lại từ độ biến dạng thành lệch dạng với cấp độ cứng khác bất kỳ.

Bảng 11 - Lệch dạng vòng riêng tương đối ban đầu trước khi phá hủy kết cấu

(y_{2,kết cấu}/d_m)_min

5.3.3.4  Số lượng mẫu thử của phép thử điển hình

Sử dụng ba mẫu thử có cùng kích thước và phân loại và chiều dài, L_p phù hợp với 5.3.1.4.

5.3.3.5  Số lượng mẫu thử của phép thử kiểm soát chất lượng

Trừ khi có quy định khác, sử dụng một mẫu thử cùng kích thước và phân loại và chiều dài L_p phù hợp với 5.3.1.4.

5.3.4  Độ bền phá hủy dài hạn trong điều kiện lệch dạng

5.3.4.1  Quy định chung

Xác định độ bền phá hủy dài hạn trong điều kiện lệch dạng sử dụng phương pháp nêu trong TCVN 10971 (ISO 10471), sử dụng ít nhất 18 mẫu phù hợp với 5.3.4.5.

5.3.4.2  Yêu cầu

Khi thử theo phương pháp nêu trong TCVN 10971 (ISO 10471) trên cơ sở độ biến dạng và không được điều hòa sơ bộ, sử dụng 18 mẫu thử phù hợp với 5.3.4.5, giá trị x năm ngoại suy (xem 4.6) của biến dạng phá hủy được tính toán theo ISO 10928 và được chuyển đổi thành độ lệch dạng theo độ cứng danh nghĩa được áp dụng, phải không được nhỏ hơn giá trị áp dụng được, cho trong Bảng 12.

Giá trị lệch dạng trong Bảng 12 dựa trên giả thiết rằng độ lệch dạng dài hạn cho phép lớn nhất khi được chôn ngầm bằng 6 %. Nhà sản xuất ống được phép quy định độ lệch dạng dài hạn khác với giá trị 6 %. Trong trường hợp đó, yêu cầu trong Bảng 12 phải được điều chỉnh theo tỷ lệ, ví dụ nếu giá trị của nhà sản xuất bằng 3 % thì giá trị yêu cầu phải bằng 50 % của giá trị trong Bảng 12, trong khi giá trị công bố bằng 8 % thì giá trị yêu cầu trong Bảng 12 bằng 133 %.

Đối với độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000 quy trình tương tự phải được tuân theo ngoại trừ độ lệch dạng dài hạn tối đa tính toán được sử dụng thay vì 6 %. Công thức (6) được dùng để tính toán độ lệch dạng dài hạn. Đối với độ cứng danh nghĩa lớn hơn SN 10 000, độ lệch dạng dài hạn cho phép tối đa khi chôn ngầm không được vượt quá 67 % của lệch dạng vòng dài hạn ngoại suy tối thiểu được tính toán.

CHÚ THÍCH Giá trị độ lệch dạng vòng hoàn toàn nêu trong Bảng 12 đưa ra độ biến dạng phá hủy như nhau với tất cả các cấp độ cứng. Do vậy, độ lệch dạng được xác định cho một cấp độ cứng có thể được chuyển đổi thành độ biến dạng và có thể chuyển đổi ngược lại từ độ biến dạng thành lệch dạng với cấp độ cứng khác bất kỳ.

Bảng 12 - Lệch dạng vòng hoàn toàn tương đối dài hạn ngoại suy tối thiểu dưới điều kiện ướt

(y_u,ướt,x/d_m)_min

5.3.4.3  Tiêu chí phá hủy

Tiêu chí phá hủy phải giống như tiêu chí nêu trong TCVN 10971 (ISO 10471).

5.3.4.4  Phân bố thời gian phá hủy

Thời gian phá hủy, t_u của 18 mẫu thử hoặc nhiều hơn phải phân bố trong khoảng giữa 0,1 h và sau 10000 h và sự phân bố của 10 kết quả này phải phù hợp với các giới hạn trong Bảng 13.

Bảng 13 - Phân bố thời gian phá hủy

5.3.4.5  Mẫu thử của phép thử điển hình

Mẫu thử yêu cầu bởi phép thử được nêu chi tiết trong 5.3.4 phải được cắt từ ống có cùng kích thước danh nghĩa, độ cứng danh nghĩa và áp suất danh nghĩa và có chiều dài, L_p, tuân theo 5.3.1.4

5.3.5  Độ bền kéo riêng ban đầu theo chiều dọc

5.3.5.1  Quy định chung

Xác định độ bền kéo riêng ban đầu theo chiều dọc theo TCVN 10967 (ISO 8513) phương pháp A hoặc phương pháp B sử dụng mẫu thử tuân theo 5.3.5.2.

5.3.5.2  Yêu cầu

Khi các ống không được yêu cầu chịu tải trọng theo chiều dọc gây ra bởi áp suất bên trong, áp dụng như sau.

a) giá trị trung bình của độ bền kéo riêng ban đầu theo chiều dọc, của mẫu thử không được nhỏ hơn giá trị cho trong Bảng 14, áp dụng cho kích thước danh nghĩa DN của ống được thử;

b) giá trị trung bình của độ giãn dài khi đứt của mẫu thử không được nhỏ hơn 0,25 %.

Đối với ống được yêu cầu chịu tải trọng theo chiều dọc gây ra bởi áp suất bên trong hoạt động dưới điều kiện tải trọng đầu tương ứng, độ bền kéo riêng dài hạn ban đầu tối thiểu theo chiều dọc, biểu thị bằng niutơn trên milimét, không được nhỏ hơn giá trị xác định theo công thức (5):

Trong đó

Ảnh hưởng của các tải trọng bổ sung, như uốn theo chiều dọc hoặc giãn nhiệt phải được tính đến.

5.3.5.3  Số lượng mẫu thử của phép thử điển hình

Khi thử theo TCVN 10967 (ISO 8513), phương pháp A, cắt năm mẫu thử từ mỗi ống trong số ba ống khác nhau có cùng kích thước danh nghĩa, độ cứng danh nghĩa và cấp áp suất danh nghĩa.

Bảng 14 - Độ bền kéo riêng ban đầu tối thiểu theo chiều dọc

Khi thử theo TCVN 10967 (ISO 8513) phương pháp B, cắt một mẫu thử từ mỗi ống trong số ba ống khác nhau có cùng kích thước danh nghĩa, độ cứng danh nghĩa và áp suất danh nghĩa.

Khi ống có áp suất danh nghĩa hoặc kích thước khác so với các giá trị trong Bảng 14 được thử, xác định độ bền kéo riêng ban đầu tối thiểu theo chiều dọc yêu cầu bằng cách nội suy hoặc ngoại suy tuyến tính từ các giá trị đã cho của kích thước danh nghĩa tương ứng.

5.3.5.4  Số lượng mẫu thử của phép thử kiểm soát chất lượng

Khi thử theo yêu cầu của TCVN 10967 (ISO 8513), phương pháp A, sử dụng năm mẫu thử của một ống. Khi thử theo TCVN 10967 (ISO 8513) phương pháp B, sử dụng một mẫu thử của một ống.

5.3.6  Thiết kế ban đầu và áp suất phá hủy của ống chịu áp

5.3.6.1  Quy định chung

Đối với ống chịu áp (xem 3.12.1), áp suất phá hủy ban đầu phải được xác định theo một trong các phương pháp từ A đến F của TCVN 10770 (ISO 8521), sử dụng mẫu thử tuân theo 5.3.6.5. Phương pháp A được coi là phương pháp tham chiếu. Tuy nhiên, tất cả các phương pháp của TCVN 10967 (ISO 8513) có giá trị tương đương nhau khi mối tương quan giữa phương pháp bất kỳ từ phương pháp B đến phương pháp F với phương pháp A được thiết lập bằng một chương trình thử so sánh.

CHÚ THÍCH Thử áp suất phá hủy ban đầu theo TCVN 10770 (ISO 8521), phương pháp A trên mẫu kích thước lớn có thể rất khó và tốn kém, thậm chí nguy hiểm. Do đó, chương trình thử so sánh có thể được thực hiện với mẫu đường kính nhỏ hơn.

5.3.6.2  Yêu cầu

Khi thử theo TCVN 10770 (ISO 8521) theo một trong các phương pháp từ A đến F, sử dụng mẫu thử tuân theo 5.3.6.3, giá trị áp suất phá hủy ban đầu được tính toán theo điều này phải lớn hơn hoặc bằng giá trị (p_0,QC) thu được theo quy trình nêu trong A.6.

p₀ ≥ p_0,QC                                                                                               (6)

Trong đó

p₀ là áp suất phá hủy ban đầu đo được, tính bằng bar;

p_0,QC là áp suất phá hủy ban đầu tối thiểu tính toán được, tính bằng bar (xem A.6).

Tất cả các phương pháp mô tả trong TCVN 10770 (ISO 8521) cho kết quả là độ bền kéo hướng chu vi. Để so sánh các giá trị này với yêu cầu trong 5.3.6.2, chuyển đổi độ bền kéo hướng chu vi thành giá trị áp suất theo một trong các công thức sau [xem công thức (7) đến (12)]:

Trong đó

5.3.6.3  Số lượng mẫu thử của phép thử điển hình

Khi thử theo TCVN 10770 (ISO 8521), phương pháp A sử dụng mẫu thử từ ba ống có cùng kích thước danh nghĩa, độ cứng danh nghĩa và áp suất danh nghĩa.

Khi thử theo một trong các phương pháp nêu trong TCVN 10770 (ISO 8521), từ phương pháp B đến F, lấy số lượng mẫu thử phù hợp từ mỗi mẫu trong số ba mẫu khác nhau có cùng kích thước danh nghĩa, độ cứng danh nghĩa và áp suất danh nghĩa. Từ mỗi mẫu, sử dụng một mẫu thử trên mỗi mét chu vi hoặc năm mẫu thử, tùy theo số lượng nào lớn hơn.

5.3.6.4  Số lượng mẫu thử của phép thử kiểm soát chất lượng

Đối với thử nghiệm theo TCVN 10770 (ISO 8521), phương pháp A, trừ khi có quy định khác, sử dụng một mẫu thử.

Trừ khi có quy định khác, đối với phép thử theo một trong các phương pháp B đến F của TCVN 10770 (ISO 8521), lấy năm mẫu thử từ ống. Giá trị trung bình của năm kết quả thử được lấy là kết quả của phép thử.

5.3.6.5  Kích thước mẫu thử

5.3.6.5.1  Đối với phương pháp A

Chiều dài mẫu thử giữa các dụng cụ bịt đầu phải tuân theo Bảng 15.

Bảng 15 - Chiều dài mẫu thử của phương pháp A

5.3.6.5.2  Đối với phương pháp B

Kích thước của mẫu thử phải theo TCVN 10770 (ISO 8521).

5.3.6.5.3  Đối với phương pháp C

Kích thước của mẫu thử phải theo TCVN 10770 (ISO 8521).

5.3.6.5.4  Đối với phương pháp D

Kích thước của mẫu thử phải theo TCVN 10770 (ISO 8521).

5.3.6.5.5  Đối với phương pháp E

Kích thước của mẫu thử phải theo TCVN 10770 (ISO 8521).

5.3.6.5.6  Đối với phương pháp F

Kích thước của mẫu thử phải theo TCVN 10770 (ISO 8521).

5.3.7  Áp suất phá hủy dài hạn

5.3.7.1  Quy định chung

Đối với ống chịu áp (xem 3.12.9), xác định áp suất phá hủy dài hạn theo TCVN 12116 (ISO 7509), sử dụng không khí là môi trường bên ngoài và mẫu thử tuân theo 5.3.7.4.

5.3.7.2  Yêu cầu

Sử dụng dữ liệu thu được từ phép thử thực hiện theo TCVN 12116 (ISO 7509) và quy trình ngoại suy thực hiện theo ISO 10928 xác định tỷ số hồi quy, R_R,p, và hệ số hiệu chỉnh C. Ống phải được thiết kế sử dụng quy trình mô tả trong Phụ lục A để đảm bảo như sau:

a) áp suất phá hủy dài hạn tối thiểu, p_x,min ít nhất bằng FS_min x PN, tính bằng bar

b) áp suất thiết kế dài hạn tối thiểu p_x ít nhất bằng FS_{trung bình} x PN, tính bằng bar.

5.3.7.3 Số lượng mẫu thử để xác định tỷ số hồi quy áp suất,R_R,p và hệ số hiệu chỉnh cho áp suất phá hủy ban đầu, C

Lấy số lượng mẫu thử phù hợp để thu được ít nhất 18 điểm phá hủy để có thể tiến hành phân tích theo ISO 10928.

Hệ số hiệu chỉnh C phải dựa trên tối thiểu năm mẫu thử.

5.3.7.4  Chiều dài mẫu thử

Chiều dài mẫu thử giữa các dụng cụ bịt đầu phải tuân theo Bảng 15.

5.3.7.5  Phân bố thời gian phá hủy

Thời gian phá hủy phải của 18 mẫu hoặc nhiều hơn phải nằm trong khoảng từ 0,1 h đến trên 10000 h và sự phân bố của 10 kết quả phải tuân theo các giới hạn cho trong Bảng 13.

5.4  Ghi nhãn

Nội dung ghi nhãn phải được in và thể hiện trực tiếp trên ống sao cho cách ghi không làm nứt ống hoặc tạo ra phá hủy khác.

Nếu sử dụng phương pháp in, màu của thông tin in phải khác với màu nền của sản phẩm và việc in phải sao cho nhãn đọc được rõ ràng mà không dùng kính phóng đại.

Các thông tin sau phải được ghi trên ống

a) viện dẫn tiêu chuẩn này;

b) kích thước danh nghĩa (DN) và dãy đường kính, ví dụ A, B1, B2;

c) cấp độ cứng phù hợp với Điều 4;

d) cấp áp suất phù hợp với Điều 4;

e) đối với ống dùng để vận chuyển nước uống, chữ cái “P”;

f) tên hoặc dấu hiệu nhận diện của nhà sản xuất;

g) ngày sản xuất, theo chữ hoặc mã số;

h) chữ cái “R” để chỉ rằng ống phù hợp để sử dụng với tải trọng hướng trục, nếu áp dụng.

6  Phụ tùng

6.1  Tất cả các loại

6.1.1  Quy định chung

Ngoài các yêu cầu riêng cho từng loại phụ tùng, tất cả các phụ tùng phải tuân theo yêu cầu quy định trong 6.1.2 đến 6.1.8.

6.1.2  Dãy đường kính

Dãy đường kính của phụ tùng phải bằng với dãy đường kính của ống thẳng mà phụ tùng đó được lắp cùng trong hệ thống.

6.1.3  Áp suất danh nghĩa (PN)

Cấp áp suất danh nghĩa (PN) của phụ tùng phải được chọn từ các giá trị cho trong Điều 4 và không được nhỏ hơn giá trị của các ống thẳng mà phụ tùng được lắp cùng trong hệ thống.

6.1.4  Độ cứng danh nghĩa (SN)

Cấp độ cứng danh nghĩa (SN) của phụ tùng phải được chọn từ các giá trị cho trong Điều 4.

CHÚ THÍCH Đối với vật liệu đã cho, phụ tùng có độ dày thành và kết cấu tương tự như ống có cùng đường kính sẽ có độ cứng bằng hoặc lớn hơn độ cứng của ống. Điều này là do kết cấu hình học của phụ tùng. Do đó, không phải thử các phụ tùng này.

6.1.5  Loại phụ tùng

Loại phụ tùng và các chi tiết của nó phải được thiết kế để có thể chịu hoặc không chịu tải trọng theo chiều dọc gây ra bởi áp suất bên trong.

6.1.6  Đặc tính cơ học của phụ tùng

6.1.6.1  Quy định chung

Phụ tùng phải được thiết kế và sản xuất theo các thực hành thiết kế tương ứng. Không tính đến thiết kế và điều kiện lắp đặt, phụ tùng phải được thiết kế để chịu được tải trọng vòng mà không cần bộ phận đỡ bổ sung. Tải trọng hướng trục có thể chịu bởi phụ tùng và chi tiết của nó hoặc bởi hỗ trợ từ bên ngoài (ví dụ khối neo giữ).

Khối neo giữ phải có thiết kế tương tự như thiết kế được sử dụng để kiểm soát chất lượng của phụ tùng. Nhà sản xuất phụ tùng phải thiết lập tài liệu của hệ thống chất lượng thiết kế phụ tùng và quá trình sản xuất.

6.1.6.2  Thử để kiểm chứng thiết kế kết cấu

Từng loại phụ tùng (nhánh, nối cong, nối côn v.v...) phải được thử sự phù hợp với các yêu cầu dưới áp suất thủy tĩnh đối với phụ tùng theo TCVN 12118 (ISO 18851).

6.1.6.3  Nhiệt độ thử

Trừ khi có quy định khác, phép thử có thể được thực hiện tại nhiệt độ bất kỳ lên đến 35 °C. Đối với nhiệt độ trên 35 °C và lên đến 50 °C, thử nghiệm phải được thực hiện ít nhất tại nhiệt độ làm việc +5°C và - 0°C để thiết lập hệ số đánh giá lại.

6.1.6.4  Phụ tùng không chịu áp

Phụ tùng không chịu áp có PN được sử dụng trong TCVN 12118 (ISO 18851) là 1 bar.

Ống và laminate đối với phụ tùng gia công không chịu áp hoặc phụ tùng đúc không chịu áp phải đáp ứng yêu cầu đối với độ bền kéo tối thiểu theo chiều dọc của ống có PN ≤ 4 như quy định trong Bảng 14.

6.1.6.5  Mẫu thử

Mầu thử phải bao gồm một phụ tùng có tổng chiều dài lắp đặt, L, không nhỏ hơn chiều dài quy định bởi nhà sản xuất và phải đáp ứng yêu cầu của phương pháp thử mô tả trong TCVN 12118 (ISO 18851).

6.1.6.6  Số lượng mẫu thử của phép thử điển hình

Đối với thử nghiệm theo TCVN 12118 (ISO 18851), trừ khi có quy định khác, sử dụng một mẫu thử.

6.1.7  Độ kín lắp đặt của phụ tùng

Khi một phép thử lắp đặt tại hiện trường cụ thể được công bố bởi nhà sản xuất hoặc theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất với người mua, phụ tùng và mối nối của nó phải có khả năng chịu được phép thử đó mà không bị rò rỉ.

6.1.8  Kích thước

Phạm vi thiết kế rộng và mức độ linh hoạt của quy trình đối với vật liệu GRP-UP gây khó khăn cho việc chuẩn hóa tổng thể kích thước phụ tùng GRP-UP. Kích thước và dung sai được đưa ra là giá trị tối thiểu trong Bảng 6 được coi là chỉ dẫn của giá trị thực tế thông thường và do vậy cho phép sử dụng các kích thước khác. Việc sử dụng các kích thước khác không có nghĩa loại trừ các chi tiết này khỏi tiêu chuẩn.

6.2  Nối cong

6.2.1  Phân loại nối cong

6.2.1.1  Quy định chung

Nối cong phải được thiết kế theo các khía cạnh sau:

a) kích thước danh nghĩa (DN);

b) dãy đường kính, ví dụ A, B1, B2;

c) áp suất danh nghĩa (PN);

d) độ cứng danh nghĩa (SN);

e) kiểu mối nối, nghĩa là mềm dẻo hoặc cứng và có hay không chịu tải trọng đầu;

f) góc phụ tùng, tính bằng độ;

g) loại nối cong, nghĩa là được đúc hoặc gia công;

h) loại ống, nếu có áp dụng.

6.2.1.2  Kích thước danh nghĩa (DN)

Kích thước danh nghĩa (DN) của phụ tùng phải bằng với kích thước của ống thẳng mà phụ tùng được lắp cùng trong hệ thống và phải là một trong các kích thước danh nghĩa nêu trong Bảng 3.

6.2.1.3  Loại nối cong

Loại nối cong phải được thiết kế bằng cách đúc hoặc gia công như cho trong Hình 2 và 3.

6.2.2  Kích thước và dung sai của nối cong

6.2.2.1  Dung sai đường kính

Dung sai đường kính của nối cong tại vị trí đầu không nong phải tuân theo 5.2.1.4.

6.2.2.2  Góc phụ tùng và dung sai góc

Góc phụ tùng, α, là thay đổi góc theo hướng trục của nối cong (xem Hình 2 và 3).

Độ lệch của thay đổi thực tế theo hướng của một nối cong không được vượt quá (α ± 0,5)° nếu mối nối là mặt bích hoặc (α ± 1)° đối với tất cả các kiểu mối nối khác mà nó dự kiến được sử dụng.

Khi quan tâm đến tính hợp lý, các giá trị ưu tiên đối với góc phụ tùng của nối cong là 11,25°, 15°, 22,5°, 30°, 45°, 60° và 90° nhưng góc khác với các góc này có thể được cung cấp theo thỏa thuận giữa người mua và nhà sản xuất.

6.2.2.3  Bán kính cong, R

6.2.2.3.1  Nối cong đúc

Bán kính cong R của nối cong đúc (xem Hình 2) không được nhỏ hơn kích thước danh nghĩa (DN), tính bằng milimét của ống mà nối cong được lắp cùng trong hệ thống.

Bán kính cong điển hình R = 1,5 x DN, được biểu thị bằng milimét. Khi bán kính cong khác với giá trị được yêu cầu, có thể đưa ra giá trị theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua (xem 6.1.8).

6.2.2.3.2  Nối cong gia công

Nối cong gia công từ ống thẳng (xem Hình 3) không được có thay đổi góc lớn hơn 30° đối với từng phần (segment) của nối cong. Phần đế của mỗi phần phải có độ dài phần liền kề với từng mối nối đủ để bọc được lớp bên ngoài.

Bán kính cong R, của nối cong gia công không được nhỏ hơn kích thước danh nghĩa (DN), tính bằng milimét của ống mà nối cong được lắp cùng trong hệ thống ống.

Bán kính cong điển hình R = 1,5 x DN, được biểu thị bằng milimét. Khi bán kính cong khác với giá trị được yêu cầu, nó được đưa ra theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và người mua (xem 6.1.8).

CHÚ DẪN

L_B Chiều dài thân

L Chiều dài lắp dặt

L_i Chiều dài thâm nhập

α Góc phụ tùng

R Bán kính cong

Hình 2-Nối cong đúc điển hình

CHÚ DẪN

L_B Chiều dài thân

L Chiều dài lắp đặt

L_i Chiều dài thâm nhập

α Góc phụ tùng

R Bán kính cong

Hình 3 - Nối cong gia công điển hình

6.2.2.4  Chiều dài

6.2.2.4.1  Quy định chung

Chiều dài của mỗi nối cong phụ thuộc vào góc phụ tùng được thiết kế, bán kính cong và chiều dài của phần tuyến tính bất kỳ dùng để nối hoặc cho mục đích khác. Chiều dài lắp đặt được quy định hoặc được công bố, L (xem 6.2.2.4.2), phải phù hợp với dung sai nêu trong 6.2.2.4.4.

6.2.2.4.2  Chiều dài lắp đặt

Chiều dài lắp dặt, L, của nối cong phải được tính là khoảng cách tính từ một đầu của nối cong, trừ đi độ sâu thâm nhập của đầu không nong vào trong đầu nong, chiếu theo hướng trục của đầu này đến điểm cắt với trục đầu kia của nối cong.

Đối với đầu của nối cong có chứa đầu không nong, chiều dài lắp đặt, L, phải được tính là chiều dài thân, L_b cộng với độ sâu thâm nhập, L_i (xem Hình 3).

6.2.2.4.3  Chiều dài thân

Chiều dài thân của nối cong, L_B, phải được tính là khoảng cách từ điểm cắt giữa hai trục của nối cong đến một điểm trên trục, bằng chiều dài lắp đặt trừ đi độ sâu thâm nhập, L_i.

6.2.2.4.4  Dung sai chiều dài lắp đặt

Đối với nối cong đúc, độ lệch cho phép của chiều dài lắp đặt so với giá trị công bố bằng (L ± 25) mm.

Đối với nối cong gia công, độ lệch cho phép của chiều dài lắp đặt so với giá trị công bố bằng [L ± (15 x số lượng uốn góc của nối cong)], tính bằng milimét.

6.3  Nhánh

6.3.1  Phân loại nhánh

6.3.1.1  Quy định chung

Nhánh phải được thiết kế theo các khía cạnh sau:

a) kích thước danh nghĩa (DN);

b) dãy đường kính, ví dụ A, B1, B2;

c) áp suất danh nghĩa (PN);

d) độ cứng danh nghĩa (SN);

e) kiểu mối nối, nghĩa là mềm dẻo hoặc cứng và có hay không chịu tải trọng đầu;

f) góc phụ tùng, tính bằng độ;

g) loại nhánh, nghĩa là được đúc hoặc gia công;

h) loại ống, nếu có áp dụng.

6.3.1.2  Kích thước danh nghĩa

Kích thước danh nghĩa (DN) của phụ tùng phải bằng kích thước của ống thẳng mà phụ tùng được lắp cùng trong hệ thống ống và phải là một trong các kích thước danh nghĩa nêu trong Bảng 3.

6.3.1.3  Góc phụ tùng

Góc phụ tùng, α, là thay đổi góc theo hướng trục của nhánh (xem Hình 4).

6.3.1.4  Loại nhánh

Loại nhánh phải được thiết kế như nêu trong Hình 4.

6.3.2  Kích thước và dung sai của nhánh

6.3.2.1  Dung sai đường kính

Dung sai đường kính của nhánh tại vị trí đầu không nong phải phù hợp với 5.2.1.4.

6.3.2.2  Dung sai góc

Độ lệch của thay đổi công bố theo hướng của một nhánh không được vượt quá (α ± 0,5)° nếu mối nối là mặt bích hoặc (α ± 1)° đối với tất cả các kiểu mối nối khác mà nó dự kiến được sử dụng.