Tờ trình 544/TTr-BCT phê duyệt Chương trình thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp

TỜ TRÌNH

Về việc ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lương tái tạo và khách hàng sử dụng điện

^_________

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao về việc “Nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách mới, các quy định cho việc khuyến khích đầu tư phát triển và sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, phù hợp với từng giai đoạn, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt” tại Quyết định số 2068/QĐ-TTg ngày 15 tháng 11 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; thực hiện nhiệm vụ được giao về nghiên cứu, xử lý các đề xuất của các Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) và Hiệp hội doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham), Bộ Công Thương đã hoàn thành nghiên cứu về “Cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với các khách hàng sử dụng điện lớn có nhu cầu sử dụng điện năng lượng tái tạo (gọi tắt là Cơ chế DPPA)”. Bộ Công Thương kính trình Thủ tướng Chính phủ cụ thể như sau:

I. SỰ CẦN THIẾT BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH

1. Đánh giá hiện trạng phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo

Để đạt được các mục tiêu về phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo, trong các năm qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các cơ chế khuyến khích cụ thể như: Quy định trách nhiệm mua điện và ưu tiên huy động công suất từ nguồn năng lượng tái tạo; thực hiện các cơ chế hỗ trợ về giá điện và các cơ chế, chính sách khuyến khích khác.

Do vậy, trong thời gian qua các nguồn phát điện từ năng lượng tạo đã được nâng lên đáng kể so với giai đoạn trước đây. Tính đến hết tháng 11 năm 2019, công suất đặt của các nguồn điện năng lượng tái tạo được đưa vào vận hành là 4.840,9 MW điện mặt trời quy mô lớn, 304 MW điện mặt trời trên mái nhà; 397,2 MW điện gió; 110 MW điện sinh khối và khoảng 10 MW điện rác (xấp xỉ khoảng 10,15% tổng công suất đặt của hệ thống - không bao gồm điện nhập khẩu Trung Quốc và Lào).

2. Xu hướng, kinh nghiệm quốc tế trong thực hiện Cơ chế DPPA

Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) cho phép khách hàng sử dụng điện (thường là các doanh nghiệp công nghiệp hoặc thương mại) mua trực tiếp một lượng điện được sản xuất từ dự án năng lượng tái tạo (điện mặt trời hoặc điện gió) thông qua một Hợp đồng mua bán điện trực tiếp dài hạn. Hợp đồng DPPA gồm hai dạng là DPPA vật lý - áp dụng khi dự án điện năng lượng tái tạo không đấu nối vào lưới truyền tải điện quốc gia, được xây dựng gần hoặc tại địa điểm tiêu thụ điện của khách hàng và DPPA tài chính - áp dụng khi dự án điện năng lượng tái tạo đấu nối vào lưới truyền tải điện quốc gia, vị trí dự án điện năng lượng tái tạo và vị trí tiêu thụ điện của khách hàng cách xa nhau và dựa trên cơ chế thanh toán về tài chính thông qua thị trường điện có tổ chức.

Cơ chế DPPA được áp dụng đầu tiên tại Hoa Kỳ từ năm 2008 trên cơ sở đề xuất và thúc đẩy của một số Tập đoàn lớn (như Google và Apple) có cam kết tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo. Tính tới cuối năm 2018, tổng công suất mua bán điện theo cơ chế DPPA tại Hoa Kỳ đã lên tới 18.141 MW (so với 650MW năm 2008), chiếm khoảng 71% tổng công suất của các dự án DPPA trên thế giới năm 2018 (khoảng 25.800 MW). Châu Âu, Trung Đông, Châu Phi (EMEA) và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (APAC) hiện chiếm khoảng một phần tư thị trường DPPA còn lại, trong đó nổi lên là sự gia tăng tại các nước như Úc, Singapore và Đài Loan. Xu hướng phát triển ngày càng tăng của các dự án DPPA trên thế giới như trên là do cơ chế này đem lại lợi ích hài hòa cho các bên tham gia, cụ thể như: (i) các nhà phát triển dự án năng lượng tái tạo dễ dàng tiếp cận và huy động được nguồn vốn có độ tín nhiệm tài chính cao từ các cam kết của Khách hàng có tiềm lực tài chính mạnh; (ii) các khách hàng sử dụng điện đáp ứng được các cam kết của mình trong việc giảm phát thải Cacbon và bảo vệ môi trường đồng thời kiểm soát được chi phí mua điện của doanh nghiệp trong dài hạn; (iii) các Chính phủ giảm được gánh nặng tài chính để trợ giá cho các nguồn điện năng lượng tái tạo mà vẫn thúc đẩy được sự phát triển của các nguồn điện năng lượng tái tạo, góp phần đáp ứng các cam kết và mục tiêu quốc gia về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

3. Sự phù hợp và eơ sở đề xuất cơ chế DPPA

Việc nghiên cứu và đề xuất thí điểm cơ chế DPPA tại Việt Nam được Bộ Công Thương nhận định là phù hợp với chủ trương, chính sách và pháp luật của Việt Nam, cụ thể như sau:

- Chủ trương, chính sách của Chính phủ Việt Nam về khuyến khích thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư tại Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp có công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường. Việc nghiên cứu xây dựng cơ chế này sẽ góp phần giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về phát triển năng lượng tái tạo thông qua thu hút đầu tư tư nhân, đồng thời góp phần quan trọng đáp ứng nhu càu của nhiều doanh nghiệp hàng đầu có cam kết về môi trường đang muốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam.

- Quyết định số 2068/QĐ-TTg ngày 15 tháng 11 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tàm nhìn đến năm 2050, trong đó, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương “đề xuất các cơ chế, chính sách mới, các quy định cho việc khuyến khích đầu tư phát triển và sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, phù hợp với từng giai đoạn, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”.

- Các quy định của Luật Điện lực. Theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 47 Luật Điện lực, khách hàng sử dụng điện lớn có quyền “Mua điện trực tiếp của đơn vị phát điện thông qua hợp đồng có thời hạn hoặc mua điện giao ngay trên thị trường điện lực” và tại điểm a Khoản 1 Điều 46 của Luật Điện lực quy định “Khách hàng sử dụng điện có quyền được lựa chọn bên bán điện trong thị trường bán lẻ điện cạnh tranh”.

Bên cạnh đó, Chương trình DPPA thí điểm được xây dựng dựa trên các đề xuất của Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) và Hiệp hội doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) với Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu và thực hiện cơ chế cho phép mua bán điện trực tiếp giữa nguồn nàng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn (gọi chung là Cơ chế mua bán điện trực tiếp - DPPA) tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên năm 2016 và Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp năm 2017; và đề xuất của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) với Bộ Công Thương vào tháng 9 năm 2016 về việc hỗ trợ thực hiện nghiên cứu về “Cơ chế Hợp đồng mua bán điện trực tiếp cho các nguồn năng lượng tái tạo” trong khuôn khổ Chương trình giảm khí thải Năng lượng tại Việt Nam (VLEEP) sử dụng vốn ODA không hoàn lại của Chính phủ Hoa Kỳ.

II. QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG DỰ THẢO QUYẾT ĐỊNH

1. Quá trình thực hiện dự án hỗ trợ kỹ thuật nghiên cứu cơ chế DPPA

Dự án hỗ trợ kỹ thuật nghiên cứu về “Cơ chế Hợp đồng mua bán điện trực tiếp - DPPA” được triển khai chính thức từ giữa năm 2017 sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương thực hiện Chương trình giảm khí thải Năng lượng tại Việt Nam (VLEEP) sử dụng vốn ODA không hoàn lại của Chính phủ Hoa Kỳ tại Quyết định số 1050/QĐ-TTg ngày 19 tháng 7 năm 2017 và Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt văn kiện dự án hỗ trợ kỹ thuật tại Quyết định số 3993/QĐ-BCT ngày 19 tháng 10 năm 2017.

Trong phạm vi nghiên cứu, các chuyên gia của Chương trình VLEEP (Tư vấn Deloitte) đã cùng với Bộ Công Thương hoàn thành các nhiệm vụ chính sau: (i) Báo cáo về rà soát các quy định hiện hành cho việc áp dụng cơ chế DPPA (tháng 12 năm 2017); (ii) Báo cáo về nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế áp dụng mô hình DPPA (tháng 8 năm 2018); (iii) Báo cáo đánh giá khảo sát nhu cầu thị trường tham gia trong cơ chế DPPA (tháng 8 năm 2018); (iv) Báo cáo về đề xuất mô hình DPPA áp dụng cho Việt Nam (tháng 4 năm 2019); (v) Báo cáo về thiết kế tổng thể chương trình thí điểm cơ chế DPPA (tháng 6 năm 2019); (vi) Báo cáo đánh giá chi tiết về cơ sở pháp lý cần thiết cho việc thực hiện cơ chế DPPA đề xuất. Các Báo cáo này đều đã được gửi tới các cơ quan, tổ chức liên quan để lấy ý kiến đóng góp và gửi chuyên gia của Chương trình VLEEP để nghiên cứu, giải trình và hoàn thiện các báo cáo.

Ngày 12 tháng 6 năm 2019, Hội thảo tham vấn lấy ý kiến rộng rãi về thiết kế và kế hoạch thí điểm cơ chế DPPA cho Việt Nam đã được tổ chức với sự tham gia của các đại biểu đến từ nhiều tổ chức đối tác quốc tế (như WB, ADB, GIZ, AfD và VEPG), các nhà đầu tư phát triển năng lượng tái tạo và khách hàng tiềm năng mua năng lượng tái tạo (như: Sunseap; Norsk Solar; Heineken; ABB, Apple...). Ngoài ra, Tư vấn Deloitte của VLEEP cũng đã nhiều lần trình bày các nội dung về cơ chế DPPA đề xuất cho Việt Nam để trao đổi, lấy ý kiến tại các cuộc họp của Hiệp hội các nhà mua năng lượng tái tạo - REBA (các cuộc họp vào tháng 12 năm 2017; tháng 4 và 9 năm 2018; tháng 3, 4 và 8 năm 2019).

Tới nay, các công việc chính để chuẩn bị cho việc thực hiện chương trình thí điểm cơ chế DPPA đã hoàn thành, cụ thể như: Hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt thực hiện chương trình thí điểm cơ chế DPPA; dự thảo các Hợp đồng/Thỏa thuận và các nguyên tắc để xác định các loại giá và phí dịch vụ cho các giao dịch trong cơ chế DPPA; danh sách các dự án năng lượng tái tạo tiềm năng tham gia chương trình thí điểm DPPA; hướng dẫn đăng ký tham gia cơ chế thí điểm DPPA; kế hoạch đào tạo nâng cao năng lực cho các thành viên tham gia.

2. Quá trình xây dựng Dự thảo quyết định

Căn cứ kết quả nghiên cứu, đề xuất của Tư vấn quốc tế trong khuôn khổ Chương trình VLEEP, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để hoàn thiện dự thảo Hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt thực hiện Chương trình thí điểm cơ chế DPPA.

Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện đã được gửi lấy ý kiến bằng văn bản các Bộ, cơ quan liên quan (Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính) tại Công văn số 8423/BCT-ĐTĐL ngày 06 tháng 11 năm 2019, Công văn số 8772/BCT-ĐTĐL ngày 18 tháng 11 năm 2019 và Công văn số 1825/ĐTĐL-TTPT ngày 07 tháng 11 năm 2019. Dự thảo đã được gửi lấy ý kiến của các đơn vị điện lực có liên quan như Tập đoàn điện lực Việt Nam, 5 Tổng công ty Điện lực (miền Bắc, miền Trung, miền Nam, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh), Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, Công ty mua bán điện thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Bộ Công Thương đã tổng hợp ý kiến và giải trình, tiếp thu các ý kiến góp ý từ các Bộ, cơ quan, đơn vị liên quan để hoàn chỉnh Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình DPPA thí điểm.

III. MỤC TIÊU, NGUYÊN TẮC VẬN HÀNH VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ ĐỀ XUẤT CHO CƠ CHẾ DPPA

1. Mục tiêu

- Thử nghiệm Cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo (sau đây gọi tắt là đơn vị phát điện) với khách hàng sử dụng điện;

- Đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm để hoàn thiện cơ chế, hệ thống các văn bản pháp luật để áp dụng chính thức trong toàn quốc;

- Thúc đẩy vận hành thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam theo lộ trình được duyệt.

- Thúc đẩy phát triển và sử dụng các nguồn điện năng lượng tái tạo, thu hút đầu tư từ các tổ chức tài chính trong nước và quốc tế, thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về môi trường, chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
2. Nguyên tắc vận hành của cơ chế DPPA thí điểm

a) Cơ chế DPPA thí điểm:

- Khách hàng sử dụng điện được mua điện trực tiếp từ đơn vị phát điện thông qua Hợp đồng tài chính song phương dạng chênh lệch (Hợp đồng CfD) do hai bên tự thỏa thuận;

- Các giao dịch giữa các bên trong cơ chế DPPA được thực hiện qua thị trường điện cạnh tranh;

- Đơn vị phát điện được ưu tiên huy động (trừ trường hợp xảy ra quá tải hoặc ảnh hưởng đến an ninh hệ thống điện).

b) Nguyên tắc vận hành của mô hình

- Khách hàng sử dụng điện thực hiện thỏa thuận mua điện từ Tổng công ty Điện lực đáp ứng 100% nhu cầu điện tiêu thụ với giá bán điện được tính bằng giá mua điện của Tổng công ty Điện lực trên Thị trường bán buôn điện cạnh tranh trong từng chu kỳ giao dịch (có tính tới tổn thất trên lưới điện phân phối) cộng với chi phí dịch vụ DPPA tính trên một đơn vị điện năng (gồm các thành phần: giá truyền tải điện, chi phí phân phối điện, phí điều độ vận hành hệ thống điện, phí điều hành giao dịch thị trường điện và giá dịch vụ phụ trợ trên hệ thống điện). Khách hàng sử dụng điện và đơn vị phát điện năng lượng tái tạo ký kết trực tiếp Hợp đồng CfD có thời hạn (tối thiểu là 10 năm), mức giá và sản lượng hợp đồng do hai bên tự thỏa thuận;

- Đơn vị phát điện tham gia trên thị trường điện giao ngay và nhận doanh thu theo giá thị trường điện giao ngay cho 100% sản lượng điện phát lên lưới. Đơn vị phát điện ký kết Hợp đồng CfD với khách hàng sử dụng điện và nhận doanh thu chênh lệch giữa giá thị trường điện giao ngay và giá cam kết tại Hợp đồng CfD cho phần sản lượng điện được cam kết. Đơn vị phát điện tham gia Chương trình DPPA thí điểm được điều độ ưu tiên trừ trường hợp xảy ra quá tải hoặc ảnh hưởng đến an ninh hệ thống điện;

- Tổng công ty Điện lực thực hiện thỏa thuận cung cấp điện đáp ứng 100% nhu cầu tiêu thụ điện của Khách hàng sử dụng điện với giá bán điện được tính bằng giá mua điện của Tổng công ty Điện lực trên thị trường bán buôn điện cạnh tranh trong từng chu kỳ giao dịch, cộng với chi phí dịch vụ DPPA tính trên một đơn vị điện năng. Tổng công ty Điện lực thanh toán lại các chi phí này cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam để thanh toán cho các đơn vị cung cấp các dịch vụ tương ứng, theo từng thành phần đã được xác định;

- Đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện căn cứ trên số liệu đo đếm và giá trên thị trường giao ngay để lập và công bố bảng kê thanh toán thị trường giao ngay cho đơn vị phát điện theo quy định vận hành thị trường điện. Tổng công ty Điện lực căn cứ số liệu đo đếm điện năng tiêu thụ của khách hàng và giá mua điện trên thị trường điện để lập, công bố bảng kê thanh toán và xuất hóa đơn cho Khách hàng sử dụng điện theo quy định.

3. Nội dung của Dự thảo Quyết định phê duyệt cơ chế DPPA thí điểm

Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện (sau khi hiệu chỉnh trên cơ sở tiếp thu, giải trình các ý kiến góp ý nhận được) kèm theo Tờ trình này, bao gồm 03 điều với các nội dung chính như sau:

Điều 1. Phê duyệt Chương trình DPPA thí điểm, bao gồm các nội dung quy định về:

1. Mục tiêu của Chương trình DPPA thí điểm.

2. Phạm vi, đối tượng và quy mô của Chương trình DPPA thí điểm.

3. Nguyên tắc vận hành cơ chế DPPA thí điểm, gồm mô hình, các nguyên tắc vận hành và nguyên tắc xác định các thành phần giá /chi phí của chi phí dịch vụ DPPA.

4. Cơ chế giá và thanh toán trong cơ chế DPPA thí điểm: Thanh toán của đơn vị phát điện lên Thị trường bán buôn điện cạnh tranh; thanh toán giữa khách hàng sử dụng điện với đơn vị phát điện trong Hợp đồng CfD; thanh toán giữa khách hàng sử dụng điện với Tổng công ty Điện lực; thanh toán của Tổng công ty Điện lực từ Thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

5. Xác nhận lượng điện phát lên lưới của đơn vị phát điện hàng tháng.

6. Tiêu chí lựa chọn, đăng ký và đánh giá lựa chọn các đơn vị phát điện và khách hàng tham gia Chương trình DPPA thí điểm.

7. Kế hoạch, thời gian thực hiện Chương trình DPPA thí điểm.

8. Tổ chức thực hiện: trách nhiệm của Bộ, ngành liên quan trong việc triển khai thực hiện Chương trình DPPA thí điểm.

Điều 2. Hiệu lực thi hành.

Điều 3. Trách nhiệm thi hành Quyết định.

4. Các quy định pháp luật cần sự phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ để thực hiện cơ chế DPPA thí điểm

Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, đề xuất của Tư vấn quốc tế, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát và tóm lược lại một số quy định pháp luật cần có để thực hiện cơ chế DPPA, cụ thể như sau:

a) Quyết định của Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện Chương trình thí điểm cơ chế DPPA: Bộ Công Thương đề xuất Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình DPPA thí điểm (dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ được kèm theo Tờ trình này);

b) Việc cho phép áp dụng giá mua điện trong Hợp đồng cung cấp điện giữa khách hàng sử dụng điện tham gia DPPA với Tổng công ty Điện lực là giá được quy định trong cơ chế DPPA thay vì áp dụng biểu giá bán lẻ điện thống nhất toàn quốc theo quy định tại Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện: Bộ Công Thương đề xuất Thủ tướng Chính phủ thông qua cơ chế giá mua bán điện giữa khách hàng sử dụng điện tham gia cơ chế DPPA với các Tổng công ty Điện lực nêu trên tại Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình DPPA thí điểm.

c) Về cơ sở pháp lý để tính toán, ban hành giá phân phối điện áp dụng cho cơ chế DPPA:

Chi phí dịch vụ DPPA trên một đơn vị điện năng (đồng/KWh), bao gồm giá truyền tải điện, giá hoặc chi phí phân phối điện trên một đơn vị điện năng, giá dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, phí điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện. Trong đó, giá truyền tải điện, giá dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, phí điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện đã có quy định trong Luật Điện lực, tuy nhiên, giá phân phối điện hiện nay chưa được quy định trong Luật Điện lực cũng như các văn bản pháp luật khác có liên quan. Vì vậy, đề xuất tạm thời xác định chi phí phân phối điện trên một đơn vị điện năng (đồng/kWh) theo nguyên tắc được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, để áp dụng cho tính toán thanh toán đối với giao dịch giữa Khách hàng sử dụng điện tham gia DPPA và Tổng công ty Điện lực. Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ như sau:

- Thông qua các nguyên tắc xác định các giá /chi phí thành phần của chi phí dịch vụ DPPA trên một đơn vị điện năng (gồm cả nguyên tắc xác định chi phí phân phối điện trên một đơn vị điện năng) như tại điểm c khoản 3 Điều 1 Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình DPPA thí điểm; giao Bộ Công Thương chịu trách nhiệm hướng dẫn Tập đoàn Điện lực Việt Nam tính toán, trình Bộ Công Thương phê duyệt, công bố cụ thể các loại giá /chi phí thành phần của chi phí dịch vụ DPPA để áp dụng trong giai đoạn thí điểm;

- Giao Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Điện lực và các văn bản pháp luật khác liên quan để tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng phương pháp xác định và ban hành giá phân phối điện.

d) Có hướng dẫn về việc áp dụng thuế VAT đối với các giao dịch theo Hợp đồng tài chính song phương dạng chênh lệch (Hợp đồng CfD) giữa các đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện: Bộ Công Thương đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính thực hiện hướng dẫn Hợp đồng CfD là hợp đồng tài chính phái sinh và áp dụng thuế VAT đối với các giao dịch Hợp đồng CfD trong thị trường điện theo quy định hiện hành.

IV. MỘT SỐ Ý KIẾN GÓP Ý CHÍNH VÀ GIẢI TRÌNH

Trong quá trình hoàn thiện dự thảo Tờ trình và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình thí điểm cơ chế DPPA, Bộ Công Thương đã gửi văn bản lấy ý kiến góp ý của các Bộ, ngành liên quan. Dựa trên bảng tổng hợp các ý kiến góp ý, Bộ Công Thương xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ một số ý kiến góp ý chính và giải trình của Bộ Công Thương như sau:

1. Ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính về việc “cần quy định rõ các tiêu chí lựa chọn đối với đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện tham gia Chương trình DPPA thí điểm” để “đủ căn cứ chính xác để đánh giá, lựa chọn đơn vị phát điện/sử dụng điện”, đồng thời “bổ sung quy định về trình tự, thủ tục đăng ký, lựa chọn các đối tượng tham gia cơ chế DPPA thí điểm, đảm bảo tính công khai, minh bạch và hiệu quả của chương trình này, tránh phát sinh cơ chế “xin - cho”.

Ý kiến của Bộ Công Thương: Tiếp thu ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, các quy định chung về tiêu chí lựa chọn, đăng ký, đánh giá lựa chọn đối với các đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện tham gia Chương trình thí điểm đã được nêu tại Khoản 6 Điều 1 của Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Dự thảo Quyết định cũng đã quy định trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc "Hướng dẫn, công bố các thông tin về thực hiện đăng ký, các tiêu chí chi tiết để lựa chọn, quy trình thực hiện đánh giá; chủ trì đánh giá và công bố kết quả lựa chọn các đơn vị phát điện nâng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện tham gia vào Chương trình DPPA thí điểm" (Điểm a Khoản 8 Điều 1 Dự thảo Quyết định).

2. Ý kiến của Bộ Tài chính về “Đề nghị bổ sung làm rõ cơ sở, mục tiêu xác định quy mô công suất thí điểm là 400MW và cơ chế xử lý đối với các trường hợp các dự án thí điểm phù hợp với đối tượng, tiêu chí quy định đồng thời đảm bảo hiệu quả, mục tiêu của chương trình nhưng lại vượt phạm vi công suất quy định nêu trên”.

Ý kiến giải trình của Bộ Công Thương: Quy mô thí điểm 400MW căn cứ theo kết quả khảo sát, đánh giá nhu cầu thị trường đối với các khách hàng tiềm năng được thực hiện năm 2018. Tuy nhiên, trong năm 2019, Bộ Công Thương nhận được một số đề xuất của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn về việc thể hiện sự quan tâm đến Chương trình DPPA. Vì vậy, để đáp ứng được phần nào nhu cầu sử dụng điện năng lượng tái tạo của các tập đoàn/doanh nghiệp sản xuất này, Bộ Công Thương đã hiệu chỉnh lại nội dung này theo hướng quy mô của Chương trình DPPA thí điểm “trong khoảng từ 400 - 1000MW” để đảm bảo nguyên tắc quy mô phải ở mức vừa đủ để có thể kiểm soát được nhưng cũng phải đủ lớn để đánh giá được hiệu quả, các vướng mắc trong quá trình vận hành, mức độ chấp thuận của thị trường và khả năng mở rộng cơ chế.

3. Ý kiến của Bộ Tài chính đề nghị bỏ nội dung “giao Bộ Tài chính hướng dẫn về việc áp dụng thuế VAT đối với các giao dịch theo Hợp đồng CfD”, đồng thời “làm rõ cơ chế, nguyên tắc vận hành của hợp đồng CfD làm cơ sở xác định bản chất của Hợp đồng CfD có phải hợp đồng tài chính hay không để xác định thuế GTGT”.

Ý kiến của Bộ Công Thương: Tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương đã hiệu chỉnh lại nội dung này tại Dự thảo Quyết định theo hướng các giao dịch theo Hợp đồng CfD giữa các đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện là hoạt động giao dịch tài chính phái sinh và áp dụng thuế VAT đối với giao địch Hợp đồng CfD theo quy định hiện hành tại Thông tư số 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính.

4. Ý kiến của Bộ Tài chính và Tập đoàn Điện lực Việt Nam về “đề nghị bổ sung quy định tại Dự thảo Quyết định giao Bộ Công Thương hướng dẫn hoặc ban hành quy định về hình thức, nội dung hợp đồng tài chính DPPA thí điểm làm cơ sở để các bên thỏa thuận, ký kết và chế tài thực hiện quyền, nghĩa vụ liên quan theo quy định của pháp luật”.

Ý kiến giải trình của Bộ Công Thương: Hợp đồng CfD là một hợp đồng tài chính song phương giữa đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện, do hai bên tự đàm phán thỏa thuận và thống nhất các cam kết về giá, sản lượng và các điều khoản khác, vì vậy, không cần thiết phải ban hành mẫu hợp đồng này. Tuy nhiên, để hỗ trợ các bên dễ dàng hơn trong quá trình đàm phán, thỏa thuận và ký kết hợp đồng CfD, khung các điều khoản chính của Hợp đồng CfD sẽ được đưa vào tài liệu hướng dẫn của Chương trình DPPA thí điểm do Bộ Công Thương ban hành.

(Chi tiết các nội dung góp ý của các Bộ, ngành liên quan được thể hiện trong Phụ lục kèm theo Tờ trình này).

V. KIẾN NGHỊ

Để có cơ sở cho việc thực hiện thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) nhằm tiếp tục thúc đẩy việc phát triển và sử dụng các nguồn điện năng lượng tái tạo tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của các Tập đoàn/công ty quốc tế trong tiếp cận, tiêu thụ các nguồn điện năng lượng tái tạo cho hoạt động sản xuất, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ:

1. Phê duyệt Chương trình thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện (DPPA) tại Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ kèm theo Tờ trình này.

2. Giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, đơn vị liên quan để triển khai thực hiện.

Bộ Công Thương kính trình Thủ tướng Chính phủ./.