Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 7683-1:2007 Điều kiện kiểm máy phay có chiều cao bàn máy thay đổi

Số tham chiếu

Tên gọi

Tiếng Việt

Tiếng Anh

1

Bệ máy

Base-plate with tray

2

Trụ máy

Column

3

Giá đỡ bàn (giá công xôn)

Knee

4

Đường hướng của giá đỡ bàn

Knee slideways

5

Bàn trượt

Saddle

6

Đường hướng của bàn trượt

Saddle slideways

7

Bàn máy

Table

8

Đường hướng của bàn máy

Table slideways

9

Bề mặt của bàn máy

Table surface

10

Vít chuyển động tiến thẳng đứng

Vertical feed-screw

11

Đầu mút trục chính

Spindle nose

12

Giá đỡ trên

Overarm

13

Đường hướng giá đỡ trên

Overarm slideways

14

Giá đỡ trục phía trước

Front arbor support

15

Giá đỡ trục phía sau

Rear arbor support

16

Trục gá

Arbor

Số tham chiếu

Tên gọi

Tiếng Việt

Tiếng Anh

1

Bệ máy

Base-plate with tray

2

Trụ máy

Column

3

Giá đỡ bàn (giá công xôn)

Knee

4

Đường hướng của giá đỡ bàn

Knee slideways

5

Bàn trượt

Saddle

6

Đường hướng của bàn trượt

Saddle slideways

7

Bàn máy

Table

8

Đường hướng của bàn máy

Table slideways

9

Bề mặt của bàn máy

Table surface

10

Vít chuyển động tiến thẳng đứng

Vertical feed-crew

11

Đầu trục chính thẳng đứng

Vertical spindle nose

12

Đầu trục chính nằm ngang

Horizontal spindle nose

13

Đồ gá phay nằm ngang

Horizontal miling attachment

14

Đầu máy di chuyển được

Movable head

Đối tượng

G1

Kiểm độ thẳng chuyển động thẳng đứng của giá đỡ bàn (trục Y):

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng đối xứng của máy (mặt phẳng YZ);

b) Trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng thẳng đứng đối xứng của máy (mặt phẳng XY).

Sơ đồ

Dung sai

Đối với a) và b)

0,02 trên chiều dài đo 300

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và ke vuông

Quan sát và tham chiếu 5.2.3.2.1.1 của TCVN 7011-1

Thay thế thước thẳng bằng sử dụng cạnh thẳng đứng của ke vuông.

Điều chỉnh ke vuông để đạt được các sốc chỉ đồng hồ so giống nhau tại hai đầu mút của chiều dài đo, để sao cho sai lệch đã thấy có thể tính toán là hiệu lớn nhất của các số chỉ của đồng hồ so.

Đưa bàn máy vào vị trí giữa:

a) Bàn trượt (trục Z) được khóa lại;

b) Bàn máy (trục X) được khóa lại.

Nếu trục chính được khóa, có thể lắp đồng hồ so trên trục chính. Nếu trục chính không được khóa, đồng hồ so phải được đặt trên bộ phận cố định của máy.

Đối tượng

G2

Kiểm độ vuông góc giữa chuyển động ngang của bàn trượt (trục Z) và chuyển động dọc của bàn máy (trục X)

Sơ đồ

Dung sai

0,02 trên chiều dài đo 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Thước thẳng, đồng hồ so và ke vuông

Quan sát và tham chiếu 5.5.2.2.4 của TCVN 7011-1

Giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa lại.

a) Thước thẳng phải được đặt song song đối với chuyển động dọc của bàn máy (trục X), rồi đặt ke vuông áp vào thước thẳng. Bàn máy phải được khóa ở vị trí kV. Phép kiểm này cũng có thể được kiểm không có thước thẳng. Chỉnh cạnh dài của ke vuông song song với trục X.

b) Khi đo phải kiểm chuyển động ngang của bàn trượt (trục Z)

Nếu đầu trục chính được khóa, có thể lắp đồng hồ so trên trục chính. Nếu trục chính không được khóa, đồng hồ so phải được đặt trên một bộ phận cố định của máy.

Đối tượng

G3

Kiểm sai lệch góc của bàn theo trong chuyển động dọc của nó (trục X);

a) Trong mặt phẳng YZ thẳng đứng vuông góc với chuyển động của bàn (lắc ngang EAX)

b) Trong mặt phẳng XY thẳng đứng song song với chuyển động của bàn máy (dốc, lắc dọc ECX).

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,04/1000 (hoặc 40µrad hoặc 8”)

b) X £ 1000 0,08/1000 (hoặc 80µrad hoặc 16”)

X > 1000 0,12/1000 (hoặc 120 mrad hoặc 24’’)

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Ni vô chính xác

Quan sát và tham chiếu 5.2.3.2.2. của TCVN 7011-1

Phép kiểm này chỉ được tiến hành khi giá đỡ bàn (trục Y) được kẹp chặt trên trụ máy.

Ni vô phải được đặt ở giữa bàn máy:

a) Theo chiều ngang;

b) Theo chiều dọc.

Phép đo được tiến hành ở nhiều vị trí, di chuyển bàn theo các khoảng cách (bước) 200 mm hoặc 250 mm.

Khi chuyển động theo trục X gây ra sự dịch chuyển góc của cả đầu trục chính và bàn kẹp phôi, phải đo sự khác nhau của hai chuyển động góc và trình bày kết quả.

Ni vô chuẩn phải được đặt trên trụ máy.

Hiệu số giữa các số chỉ lớn nhất và nhỏ nhất của cả hai hướng dịch chuyển (không kể ảnh hưởng của dịch chuyển góc đã nêu trên) không được lớn hơn dung sai đã cho.

Đối tượng

G4

Kiểm độ phẳng của bề mặt bàn máy

Sơ đồ

Dung sai

0,04 đối với chiều dài đo 1000, chỉ cho phép lõm.

Đối với mỗi chiều dài của bàn tăng thêm đến 1000 thì cộng thêm 0,005

Dung sai lớn nhất: 0,05

Dung sai cục bộ: 0,02 đối với chiều dài đo 300

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Ni vô chính xác hoặc thước thẳng và căn mẫu.

Quan sát và tham chiếu 5.3.2.2 và 5.3.2.3 của TCVN 7011-1

Bàn máy (trục X) và bàn trượt (trục Z) phải được đặt ở vị trí giữa, không được khóa bàn máy nhưng phải khóa bàn trượt và giá đỡ bàn.

CHÚ THÍCH: Các chữ cái chuẩn trên sơ đồ phù hợp với các chữ cái sử dụng trên Hình 41 của TCVN 7011-1.

Đối tượng

G5

Kiểm độ song song giữa bề mặt bàn máy và

a) Chuyển động của bàn trượt (trục Z) trong mặt phẳng YZ thẳng đứng;

b) Chuyển động dọc của bàn trượt (trục X) trong mặt phẳng XY thẳng đứng.

Sơ đồ

Dung sai

Đối với a) và b)

0,025 đối với chiều dài đo 300

Dung sai lớn nhất 0,05

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Thước thẳng và đồng hồ so.

Quan sát và tham chiếu 5.4.2.2.2.1 của TCVN 7011-1

Kim của đồng hồ so phải được đặt gần đúng với vị trí làm việc của dụng cụ cắt.

Phép đo được tiến hành trên thước thẳng được đặt song song với bề mặt của bàn.

Nếu chiều dài bàn lớn hơn 1600mm, tiến hành kiểm bằng các dịch chuyển liên tiếp của thước thẳng.

Giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa lại;

a) Bàn máy (trục X) phải được khóa;

b) Bàn trượt (trục Z) phải được khóa.

Nếu trục được khóa, đồng hồ so có thể được lắp trên trục chính. Nếu trục chính không khóa, đồng hồ so phải được lắp trên bộ phận cố định của máy.

Đối tượng

G6

Kiểm độ vuông góc giữa bề mặt bàn máy và chuyển động thẳng đứng của giá đỡ bàn (trục Y) (trong ba vị trí: vị trí giữa và hai vị trí gần mép biên của hành trình);

a) Trong mặt phẳng đối xứng thẳng đứng của máy (mặt phẳng YZ);

b) Trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng thẳng đứng đối xứng của máy (mặt phẳng XY).

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,025 trên chiều dài đo 300 với α£ 90°

b) 0,025 trên chiều dài đo 300

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và ke vuông

Quan sát và tham chiếu 5.5.2.2.2 của TCVN 7011-1

Đưa bàn máy vào vị trí giữa, giá đỡ bàn (trục Y) được khóa khi tiến hành đo:

a) Bàn trượt (trục Z) phải được khóa lại

b) Bàn máy (trục X) phải được khóa lại

Nếu trục chính được khóa, đồng hồ so có thể được lắp trên trục chính. Nếu trục chính không được khóa, đồng hồ so phải được lắp trên bộ phận cố định của máy.

Đối tượng

G7

Kiểm độ thẳng của rãnh chữ T giữa hoặc rãnh chữ T chuẩn của bàn máy.

Sơ đồ

Dung sai

0,01 đối với chiều dài đo 300

Dung sai lớn nhất 0,05

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Thước thẳng và đồng hồ so hoặc căn mẫu, hoặc dây căng và kính hiển vi, hoặc ống tự chuẩn trực.

Quan sát và tham chiếu 5.2.1.2, 5.2.1.2.1 hoặc 5.2.1.2.2.3 của TCVN 7011-1

Đặt thước thẳng trực tiếp trên bàn máy.

Đối tượng

G8

Kiểm độ song song giữa rãnh chữ T giữa hoặc rãnh chữ T chuẩn và chuyển động dọc của bàn máy.

Sơ đồ

Dung sai

0,015 đối với chiều dài đo 300

Dung sai lớn nhất 0,05

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so

Quan sát và tham chiếu 5.4.2.2.1 hoặc 5.4.2.2.2.1 của TCVN 7011-1

Bàn trượt (trục Z) và giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa lại.

Nếu trục chính được khóa, đồng hồ so có thể được lắp trên trục chính. Nếu trục chính không được khóa, đồng hồ so phải được lắp trên bộ phận cố định của máy.

Đối tượng

G9

a) Kiểm độ đảo hướng kính của bề mặt định tâm ngoài trên đầu mút trục chính (đối với máy có kết cấu này).

b) Kiểm độ trượt chiều trục có chu kỳ.

c) Kiểm độ đảo mặt đầu của mặt mút trục chính (bao gồm cả trượt chiều trục có chu kỳ).

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

a)

b)

c)

a) 0,01

b) 0,01

c) 0,02

Dụng cụ đo

Đồng hồ so

Quan sát và tham chiếu của TCVN 7011-1

a) 5.6.1.2.2

b) 5.6.2.2.1 và 5.6.2.2.2

Một lực F được quy định bởi nhà cung cấp/nhà chế tạo được tác động bằng việc ép vào thân máy đối với phép kiểm b) và phép kiểm c)

c) 5.6.3.2

Khoảng cách A của đồng hồ so c) tính từ đường tâm đầu trục chính phải càng lớn càng tốt.

Đối tượng

G10

Kiểm độ đảo của côn trong trục chính

a) Tại mút trục chính;

b) Tại khoảng cách 300mm so với đầu mút trục chính.

Sơ đồ

Dung sai

Sai lệch đo được

a)

b)

a) 0,01

b) 0,02

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và trục kiểm

Quan sát và tham chiếu 5.6.1.2.3 của TCVN 7011-1

Đối tượng

G11

Kiểm độ song song giữa đường tâm trục chính và mặt bàn máy.

Sơ đồ

Dung sai

0,025 trên chiều dài đo 300

(Đầu tự do trục kiểm phải dốc xuống)

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và trục kiểm

Quan sát và tham chiếu 5.4.1.2.4 của TCVN 7011-1

Bàn máy (trục X) và bàn trượt (trục Z) không được khóa, giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa.

Phép đo phải được tiến hành ở vị trí giữa trục quay, nghĩa là đo tại vị trí quay trục chính rồi lặp lại phép đo sau khi quay trục chính với trục kiểm 180° và lấy giá trị trung bình của hai phép đo.

Đối tượng

G12

Kiểm độ song song giữa đường tâm trục chính và chuyển động ngang của bàn máy (chuyển động của bàn trượt) (trục Z):

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

b) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,025 trên chiều dài đo 300 (đầu tự do của trục kiểm phải được dốc xuống)

b) 0,025 trên chiều dài đo 300

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ đo và trục kiểm

Quan sát và tham chiếu 5.4.2.2.3 của TCVN 7011-1

Bàn máy (trục X) ở vị trí giữa.

Giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa.

Phép đo phải được tiến hành ở vị trí giữa trục quay, nghĩa là đo tại vị trí quay trục chính rồi lặp lại phép đo sau khi quay trục kiểm 180° và lấy giá trị trung bình của hai phép đo.

Đối tượng

G13

Kiểm độ vuông góc giữa đường tâm trục chính và rãnh T giữa hoặc rãnh chữ T chuẩn của bàn máy.

Sơ đồ

Dung sai

0,02/300^a)

^a) 300 là khoảng cách giữa hai điểm đo.

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Đồng hồ so

Quan sát và tham chiếu 5.5.1.2.1 và 5.5.1.2.4.2  của TCVN 7011-1

Bàn máy (trục X) ở vị trí giữa.

Bàn máy (trục X), bàn trượt (trục Z) và giá đỡ bàn (trục Y) phải được khóa lại.

Đối tượng

G14

Kiểm độ song song giữa giá đỡ trục dẫn hướng trên cần trên và đường tâm trục chính.

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

b) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,02 đối với chiều dài đo 300 (cần trên phải dốc xuống).

b) 0,02 đối với chiều dài đo 300.

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và Ni vô chính xác với trục giá đặc biệt.

Quan sát và tham chiếu 5.4.1.2.5 hoặc 5.4.1.2.3 và 5.4.1.2.1  của TCVN 7011-1

Cần trên phải được khóa lại.

Đối tượng

G14

Lựa chọn

Kiểm độ song song giữa giá đỡ trục dẫn hướng trên và chuyển động ngang của bàn (chuyển động của bàn trượt) (trục Z)

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

b) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,02 đối với chiều dài đo 300 (cần trên phải dốc xuống).

b) 0,02 đối với chiều dài đo 300.

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so.

Quan sát và tham chiếu 5.4.2.2.3 và 5.4.2.2.4  của TCVN 7011-1

Cần trên phải được khóa lại.

Đối tượng

G15

Kiểm độ đồng trục của lỗ giá đỡ trục và đường tâm trục chính

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

b) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,03 (trục và giá đỡ phải thấp hơn tâm trục chính)

b) 0,03

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và trục kiểm.

Quan sát và tham chiếu 5.4.4.2 của TCVN 7011-1

Giá đỡ trục được đặt cách đầu mút trục chính một khoảng 300 mm.

Cần trên phải được khóa và giá đỡ trục không được nối ghép với giá đỡ bàn.

Phép đo phải được tiến hành:

1) Trong trường hợp phương pháp thứ nhất, phép đo được tiến hành ở vị trí gần nhất với giá đỡ trục;

2) Trong trường hợp tùy chọn, gần vị trí giữa của lỗ giá đỡ trục chính.

Số chỉ trên đồng hồ so phải được chia ra 2 rồi so sánh với dung sai.

Đối tượng

G15

(Lựa chọn)

Kiểm độ song song giữa giá đỡ trục dẫn hướng trên cần trên và dịch chuyển ngang của bàn (dịch chuyển của bàn trượt) – (Trục Z).

c) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

Sơ đồ

Dung sai

a) 0,04 đối với chiều dài đo 300 (trục gá phải dốc xuống trên đầu mút của giá đỡ)

b) 0,03 đối với chiều dài đo 300.

Sai lệch đo được

a)

b)

Dụng cụ đo

Đồng hồ so và trục kiểm.

Quan sát và tham chiếu 5.4.4.2 của TCVN 7011-1

a) Đầu mút của trục hoặc trục dao phải được kẹp chặt bởi giá đỡ trục.

b) Giá đỡ trục phải được định vị vào khoảng giữa dọc theo trục gá hoặc trục dao. Chỉ số của đồng hồ so không được chia cho 2.

Đối tượng

M1

a) Phay bề mặt B chuyển động dọc tự động bàn máy và chuyển động thẳng đứng bằng tay của giá đỡ bàn, trong hai lát cắt phủ nhau khoảng 5mm đến 10mm.

b) Phay bề mặt A, C và D bằng chuyển động dọc tự động bàn máy, chuyển động thẳng đứng tự động của giá đỡ bàn và chuyển động ngang bằng tay của bàn trượt.

Sơ đồ

Kích thước tính bằng milimét

L là chiều dài của mẫu thử hoặc khoảng cách giữa các bề mặt đối diện của hai mẫu thử và bằng ½ hành trình dọc.

l bằng h₁ và tương ứng với 1/8 hành trình dọc.

l_max

: 100 đối với L £ 500

: 150 đối với 500 < L £1000

: 200 đối với L > 1000

l_min

: 50

CHÚ THÍCH 1: Các hành trình dọc ³ 400, có thể sử dụng một hoặc hai mẫu thử được gia công theo hướng dọc trên chiều dài l tại mỗi một đầu.

CHÚ THÍCH 2: Các hành trình dọc < 400, có thể sử dụng một mẫu thử gia công theo chiều dài của mẫu thử.

CHÚ THÍCH 3: Vật liệu mẫu thử là gang.

Dung sai

a) Bề mặt B của mỗi một mẫu thử phải có độ phẳng 0,02;

b₁) Các mặt phẳng chứa bề mặt A, C và D phải vuông góc với nhau và mỗi một bề mặt phải vuông góc với bề mặt B với sai lệch 0,02/100;

b₂) Chiều cao H của căn mẫu phải có dung sai 0,03.

Sai lệch đo được

a)

b₁)

b₂)

Dụng cụ đo

a) Thước thẳng và căn mẫu hoặc thước phóng đại;

b₁) Ke vuông và căn mẫu;

b₂) Calíp.

Quan sát và tham chiếu 4.1 và 4.2 TCVN 7011-1

Điều kiện cắt:

a) Phay ngón;

b) Phay mặt đầu với cùng dạng dao cắt;

Trước khi kiểm bề mặt B phải phẳng.

Phôi kiểm phải được đặt dọc theo đường tâm dọc của bàn sao cho chiều dài L được phân bố đều trên mỗi bên của tâm bàn.

CHÚ THÍCH: Tùy thuộc vào sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà chế tạo/ cung cấp, hình dạng của mẫu thử trên sơ đồ có thể thay thế bằng dạng mẫu thử đơn giản hơn với các cạnh trên toàn bộ chiều rộng, trong trường hợp này phép kiểm phải được tiến hành khi dùng dạng mẫu thử này.

Dao cắt phải sắc và phải được lắp trên trục gá và khi lắp phải có dung sai sau:

1) Độ đảo hướng kính:

£ 0,02

2) Độ đảo mặt đầu:

£ 0,03

Toàn bộ các cạnh không gia công phải được kẹp chặt trong quá trình cắt.