Nghị quyết 394/NQ-CP 2025 về phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường; giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, xử lý rác thải vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp

NGHỊ QUYẾT

Về phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường;
 giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, xử lý rác thải
vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp

^{_______________}

CHÍNH PHỦ

Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 18 tháng 02 năm 2025;

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 16 tháng 6 năm 2025;

Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường ngày 17 tháng 11 năm 2020;

Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

QUYẾT NGHỊ:

Trước những áp lực ngày càng gia tăng từ quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm do rác thải tại đô thị và nông thôn, vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người dân và tác động tiêu cực đến mục tiêu phát triển bền vững của đất nước. Trong thời gian qua, một số địa phương đã phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, bước đầu đạt được những kết quả tích cực và lan tỏa trong cộng đồng thông qua các mô hình như “Ngày Chủ nhật xanh”, “Tuyến phố văn minh, không rác”, “Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường”, “Gia đình 5 không, 3 sạch”, “Nhà sạch, ngõ đẹp”, “Đường hoa, đường cây xanh”, “Cánh đồng không rác thải”. Tuy nhiên, các phong trào nêu trên hiện vẫn còn mang tính tự phát, thực hiện trong phạm vi hẹp và chưa trở thành hoạt động thường xuyên, liên tục để tạo thành thói quen, nếp sống trong cộng đồng dân cư.

Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, diễn ra nhiều sự kiện chính trị, kinh tế, xã hội trọng đại của đất nước, hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Hòa chung không khí đó, việc phát động phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ môi trường; phân loại, thu gom, xử lý rác thải vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp” là cần thiết nhằm huy động sự tham gia đồng bộ, hiệu quả của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân trong công tác bảo vệ môi trường, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển bền vững đất nước. Để triển khai hiệu quả nhiệm vụ nêu trên, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, vừa cấp bách trước mắt, vừa lâu dài, tập trung chỉ đạo quyết liệt một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

I. QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO

1. Bảo vệ môi trường phải có sự tham gia tích cực của mọi tầng lớp Nhân dân, gắn với trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, cộng đồng, cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp; phải trở thành thói quen, nếp sống trong cộng đồng dân cư.

2. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia chủ động, tích cực của toàn dân, huy động mọi nguồn lực xã hội; kết hợp tuyên truyền, vận động với kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm để duy trì và nâng cao hiệu quả giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải.

3. Duy trì và nhân rộng các mô hình điển hình tiên tiến; ban hành chính sách biểu dương, khen thưởng, động viên kịp thời các sáng kiến tốt, cách làm hay về giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải trong cộng đồng dân cư.

4. Quán triệt nguyên tắc quản lý rác thải, coi rác thải là tài nguyên; ưu tiên thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giảm thiểu phát sinh rác thải, tăng cường phân loại, tái sử dụng, tái chế rác thải tạo nền tảng thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

5. Nhà nước xây dựng chính sách quản lý chất thải theo vòng đời sản phẩm, áp dụng các công cụ khoa học và công nghệ, chính sách tài chính nhằm đảm bảo đủ nguồn lực đầu tư hạ tầng kỹ thuật đồng bộ phục vụ phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý chất thải.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu tổng quát

Phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn quốc, đảm bảo tính thường xuyên, liên tục, rộng khắp và lan tỏa mạnh mẽ; hình thành nếp sống văn minh, thân thiện với môi trường trong cộng đồng dân cư, góp phần xây dựng môi trường sống sáng - xanh - sạch - đẹp tại Việt Nam.

2. Mục tiêu cụ thể đến năm 2030

a) 100% các phường, xã tổ chức ngày cuối tuần ra quân tổng vệ sinh công cộng tại các khu dân cư, tổ dân phố.

b) 100% chính quyền địa phương tổ chức phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân; bố trí đủ các điểm tập kết và thu gom rác thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường, chấm dứt tình trạng đổ, đốt rác thải không đúng quy định tại cộng đồng.

c) 100% khu dân cư, tổ dân phố có bổ sung nội dung về bảo vệ môi trường vào hương ước, quy ước; xây dựng, duy trì và nhân rộng mô hình tự quản về môi trường.

d) 100% cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đoàn viên, hội viên được phổ biến, quán triệt và gương mẫu tham gia phong trào.

đ) 95% rác thải sinh hoạt đô thị, 90% rác thải sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý theo quy định; dưới 50% rác thải sinh hoạt được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp so với lượng rác thải sinh hoạt được thu gom; trên 50% các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh được cải tạo, phục hồi môi trường; xóa bỏ các “điểm đen” về ô nhiễm môi trường; 100% các bãi rác tự phát gây ô nhiễm môi trường được đóng cửa, cải tạo, phục hồi môi trường.

e) 100% các địa phương huy động hiệu quả các nguồn lực để đầu tư, xây dựng và phát triển phương tiện, trang thiết bị, hạ tầng kỹ thuật phân loại, thu gom, tái chế, xử lý rác thải đồng bộ, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ thân thiện môi trường, kỹ thuật hiện có tốt nhất; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực về quản lý rác thải.

III. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP CHỦ YẾU

Nhằm đạt được mục tiêu nêu trên, bên cạnh các nhiệm vụ thường xuyên, các bộ, cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần cụ thể hóa và tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp sau đây:

1. Phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải

a) Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

- Triển khai đồng bộ các đợt ra quân tổng vệ sinh môi trường tại khu vực công cộng vào ngày thứ Bảy hoặc Chủ nhật hàng tuần tại các khu dân cư, tổ dân phố, tập trung quét dọn đường phố, ngõ xóm, khu dân cư; thu gom, vớt rác tại sông, hồ, ao, đầm, kênh, mương, bãi biển và hệ thống tiêu thoát nước, tạo chuyển biến mạnh mẽ, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng về ý thức giữ gìn môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp.

- Tăng cường công tác truyền thông, giáo dục và nâng cao nhận thức để các cơ quan, doanh nghiệp, cộng đồng và Nhân dân tự giác thực hiện nếp sống văn minh, không xả rác bừa bãi, bỏ rác đúng nơi, đúng thời gian quy định; hạn chế, tiến tới chấm dứt sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, túi nilon khó phân hủy; đồng thời đẩy mạnh thời lượng tuyên truyền về bảo vệ môi trường trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, hệ thống truyền thanh cơ sở, pano, áp phích, sinh hoạt cộng đồng, phù hợp với nhận thức, văn hóa, phong tục tập quán, ngôn ngữ nhằm tạo sức lan tỏa sâu rộng, khuyến khích và động viên toàn dân tích cực tham gia.

- Huy động sự tham gia của toàn xã hội về bảo vệ môi trường, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, Liên đoàn Lao động đóng vai trò nòng cốt trong tổ chức, hướng dẫn, giám sát, thực hiện giảm thiểu khối lượng phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải. Bảo đảm cơ chế phối hợp, hỗ trợ về tài chính, cơ sở vật chất và các điều kiện vật chất khác để phát hiện, nhân rộng các mô hình hay, hiệu quả nhằm triển khai liên tục, bền vững, không chỉ phát động theo đợt mà duy trì thường xuyên các phong trào, tạo thói quen tốt trong cộng đồng. Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về các mô hình phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác hiệu quả.

- Biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, đồng thời nhắc nhở, phê bình các địa phương, đơn vị thực hiện chưa nghiêm túc, nhằm tạo chuyển biến thực chất, bền vững trong toàn dân về ý thức giữ gìn môi trường sống.

b) Bộ Nội vụ rà soát, hoàn thiện Luật Thi đua khen thưởng trong đó có cơ cấu khen thưởng cho công tác bảo vệ môi trường, phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, hoàn thành trước ngày 01 tháng 01 năm 2027.

c) Đề nghị Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

- Chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại địa phương xây dựng kế hoạch giám sát việc phân loại, tiếp nhận, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt của tổ chức, cá nhân, không để rác thải tồn đọng gây mất vệ sinh công cộng, ô nhiễm môi trường, nhất là tại khu dân cư, nơi công cộng, khu du lịch, đường phố, đường làng, ngõ xóm, kênh mương, ao hồ, sông ngòi, bờ biển.

- Chỉ đạo Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phát huy vai trò xung kích, tổ chức các đội hình thanh niên tình nguyện thu gom rác thải, trồng cây xanh, vệ sinh công cộng đường làng, ngõ xóm, tuyến phố, kênh mương, ao hồ, sông ngòi, bờ biển; phối hợp với nhà trường tổ chức các hoạt động phân loại rác thải sinh hoạt, vệ sinh trường lớp sáng - xanh - sạch - đẹp, giáo dục, tuyên truyền bảo vệ môi trường cho học sinh, sinh viên.

- Chỉ đạo Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đẩy mạnh thực hiện các phong trào “Gia đình 5 không, 3 sạch”, “Nhà sạch, ngõ đẹp”; đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn, vận động hội viên tích cực phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình, giữ gìn vệ sinh môi trường tại gia đình và khu dân cư.

- Chỉ đạo Hội Cựu chiến binh Việt Nam tăng cường phối hợp với chính quyền, các đoàn thể vận động hội viên và Nhân dân tích cực tham gia giữ gìn vệ sinh công cộng, giám sát việc thu gom rác thải tại địa phương, nêu gương, phát huy vai trò “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời bình, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng.

- Chỉ đạo Hội Nông dân Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền, vận động hội viên, nông dân nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ môi trường, thu gom rác thải, bao bì thuốc bảo vệ thực vật, chất thải chăn nuôi vào đúng nơi quy định; tích cực tham gia các phong trào tổng vệ sinh công cộng, làm sạch đường làng, ngõ xóm, khu dân cư. Phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng, duy trì các mô hình cộng đồng như “Đường hoa, đường cây xanh”, “Thôn xóm xanh - sạch - đẹp - an toàn”, “Cánh đồng không rác thải”.

- Chỉ đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương huy động công nhân, người lao động tham gia phong trào tổng vệ sinh trong cơ quan, xí nghiệp, nhà máy.

d) Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các cơ quan thông tấn, báo chí trung ương và địa phương có trách nhiệm tăng cường thời lượng tuyên truyền, xây dựng chuyên mục hướng về phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp, duy trì thời lượng phát sóng lâu dài, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trên toàn quốc ở các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương, khuyến khích người dân tích cực tham gia, tạo thành thói quen, nét văn hóa trong Nhân dân.

2. Tăng cường hiệu quả công tác quản lý rác thải

a) Tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách về quản lý rác thải

- Bộ Nông nghiệp và Môi trường

+ Nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó chú trọng cơ chế, chính sách thúc đẩy giảm thiểu phát sinh, tăng cường tái sử dụng, tái chế rác thải.

+ Ban hành hướng dẫn cải tạo, nâng cấp, đóng cửa, xử lý và phục hồi môi trường các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh và khu vực bị ô nhiễm do rác thải gây ra, đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường.

- Bộ Công Thương

+ Ban hành theo thẩm quyền hoặc tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp môi trường, trọng tâm là công nghiệp tái chế, xử lý chất thải kết hợp với thu hồi năng lượng, thay thế hình thức chôn lấp trực tiếp chất thải.

+ Ban hành các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật thiết kế sản phẩm, hàng hóa tiêu dùng theo hướng sinh thái, thân thiện môi trường, dễ thu gom, tái chế; ban hành tỷ lệ sử dụng nguyên, vật liệu tái chế trong các sản phẩm, hàng hóa tiêu dùng tại Việt Nam.

+ Tiếp tục rà soát các quy hoạch về năng lượng theo hướng ưu tiên, tăng tỷ trọng phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, điện rác và điện sinh khối.

- Bộ Xây dựng

+ Ban hành các quy định về điều kiện an toàn kỹ thuật đối với phương tiện giao thông cơ giới chuyên dùng phục vụ hoạt động thu gom, vận chuyển rác thải khi tham gia giao thông tại một số khu vực đặc thù.

+ Rà soát, hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật - công trình thu gom, xử lý chất thải, hệ thống thu gom rác thải sinh hoạt tại nhà chung cư đảm bảo phù hợp với thực tiễn, quy định về phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân và tiệm cận với trình độ phát triển khoa học, công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường; ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tái chế, tái sử dụng, xử lý chất thải cho mục đích làm vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng.

- Bộ Giáo dục và Đào tạo và các cơ sở giáo dục, đào tạo lồng ghép nội dung, kiến thức về bảo vệ môi trường và quản lý rác thải vào chương trình giáo dục, đào tạo các cấp bậc học nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của học sinh, sinh viên trong giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải.

- Bộ Tài chính

+ Chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn trong thực hiện các quy định về đầu tư hạ tầng thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải theo phương thức đối tác công - tư (PPP),

+ Rà soát, đề xuất sửa đổi bổ sung chính sách về thuế, phí, đấu thầu, giao nhiệm vụ, đặt hàng sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước từ nguồn kinh phí chi thường xuyên đảm bảo thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia ổn định, lâu dài vào hoạt động thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải trong trường hợp cần thiết.

- Ngân hàng Nhà nước Việt Nam rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của nhà đầu tư trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay để đầu tư hạ tầng kỹ thuật về thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải.

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

+ Bổ sung nội dung thực hiện đúng, đầy đủ quy định về phân loại, thu gom rác thải sinh hoạt theo quy định của chính quyền địa phương vào Khung tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường tiêu biểu”.

+ Hướng dẫn xây dựng, ban hành và thực hiện các bộ tiêu chí về bảo vệ môi trường trong các hoạt động văn hóa tại khu di tích, danh lam thắng cảnh, thiết chế văn hóa và các địa điểm tổ chức sự kiện thể thao, âm nhạc, lễ hội,... như “Lễ hội xanh”, “Khu du lịch xanh”.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

+ Khẩn trương ban hành các văn bản triển khai thi hành Luật Bảo vệ môi trường thuộc phạm vi trách nhiệm được giao, trong đó tập trung vào quản lý rác thải, vệ sinh công cộng; định mức kinh tế-kỹ thuật về thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải và vệ sinh công cộng; hình thức và mức kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải và vệ sinh công cộng theo nguyên tắc “tính đúng, tính đủ chi phí” nhằm giảm thiểu phát sinh, tăng cường phân loại, tái sử dụng, tái chế rác thải.

+ Rà soát nội dung các quy hoạch về xử lý rác thải, bảo đảm đáp ứng nhu cầu về điểm tập kết, trạm trung chuyển, khu xử lý tập trung để xử lý rác thải phát sinh trên địa bàn phù hợp với bối cảnh mới, tránh đầu tư dàn trải, lãng phí.

+ Ban hành chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho các nhà sản xuất, nhập khẩu thiết lập cơ chế đặt cọc, hoàn trả để thực hiện trách nhiệm thu gom, tái chế đối với các sản phẩm, bao bì.

+ Ban hành các quy định sử dụng các sản phẩm được sản xuất từ nguyên, vật liệu tái chế cho các hoạt động mua sắm công xanh, xây dựng các công trình công cộng của chính quyền địa phương.

+ Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tích cực tham gia, ký kết, thực hiện các thỏa thuận quốc tế trong hợp tác, hỗ trợ nguồn lực tài chính, kỹ thuật, công nghệ, nhân lực, truyền thông nhằm nâng cao năng lực phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý rác thải tại Việt Nam.

b) Hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật đồng bộ về phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý rác thải sinh hoạt sau phân loại

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:

- Rà soát, tổng hợp danh mục các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật về phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt và cân đối kinh phí để triển khai thực hiện.

- Bố trí đầy đủ trang thiết bị, phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải tại các tuyến phố chính, khu dân cư, khu vui chơi, giải trí, công viên, bến xe, chợ, trường học và các địa điểm công cộng khác phù hợp với quy định về phân loại rác thải sinh hoạt của chính quyền địa phương; điểm tập kết, trạm trung chuyển rác thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường.

- Đầu tư các cơ sở, khu xử lý chất thải tập trung đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, ưu tiên sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường, tăng cường xử lý rác thải kết hợp thu hồi năng lượng, đồng xử lý rác thải, hạn chế chôn lấp trực tiếp rác thải; khuyến khích các nhà máy áp dụng mô hình nhà máy thông minh.

- Huy động tối đa nguồn lực xã hội, kết hợp với tăng chi ngân sách, đẩy mạnh thu hút đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP), ưu tiên lồng ghép vào các chương trình, chiến lược, dự án, đề án, kế hoạch đang thực hiện như Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2035, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 ..., để đảm bảo đủ kinh phí đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý rác thải.

c) Giảm thiểu phát sinh rác thải; đẩy mạnh tái chế rác thải; xử lý, cải tạo, phục hồi môi trường các khu vực ô nhiễm môi trường do rác thải gây ra

- Bộ Nông nghiệp và Môi trường

+ Ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách khuyến khích sử dụng, tiêu thụ các sản phẩm xanh, sản phẩm tái chế để góp phần phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế các bon thấp, hài hòa với thiên nhiên và thân thiện với môi trường.

+ Xây dựng và vận hành nền tảng dữ liệu số quốc gia về chất thải theo hướng dữ liệu mở (Open Data) để quản lý, đánh giá hiệu quả hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý rác thải.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

+ Đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp tái chế, tận dụng tối đa trang thiết bị, hạ tầng kỹ thuật, cơ sở sản xuất sẵn có để tham gia vào hoạt động tái chế, xử lý, đồng xử lý rác thải, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí.

+ Xây dựng, vận hành, kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu về quản lý chất thải trên địa bàn; thực hiện các mô hình kinh tế chia sẻ, kinh doanh dựa trên nền tảng số, các dịch vụ cho thuê để giảm thiểu phát sinh rác thải; đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư như Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Dữ liệu lớn (Big Data) vào quản lý, giám sát và vận hành hệ thống thu gom, xử lý rác thải; áp dụng hệ thống quản lý rác thải thông minh dựa trên dữ liệu số để theo dõi, đánh giá và cải thiện hiệu quả hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý rác thải.

+ Rà soát, lập danh mục, xây dựng kế hoạch, lộ trình cải tạo, phục hồi môi trường các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh, bãi rác tự phát gây ô nhiễm môi trường và các khu vực bị ô nhiễm do rác thải gây ra như sông hồ, ao đầm, kênh mương, bờ biển, hệ thống tiêu thoát nước.

d) Tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm

- Bộ Nông nghiệp và Môi trường

+ Nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các hành vi vi phạm hành chính về vứt, xả rác bừa bãi không đúng quy định trong Nghị định xử phạt hành chính về bảo vệ môi trường theo hướng tăng mức xử phạt đủ răn đe.

+ Tiếp tục vận hành có hiệu quả đường dây nóng ở trung ương về tiếp nhận thông tin phản ánh về khó khăn, vướng mắc của các địa phương trong phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt.

+ Tổ chức kiểm tra trách nhiệm của các địa phương trong quản lý chất thải; kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường tại các cơ sở xử lý rác thải và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; công khai kết quả xử lý vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định để tăng cường ý thức trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong công tác phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

+ Vận hành có hiệu quả đường dây nóng ở địa phương để tiếp nhận và xử lý kịp thời thông tin phản ánh về khó khăn, vướng mắc, các trường hợp xả rác bừa bãi, đổ rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định; vi phạm trong phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn.

+ Lắp đặt, khai thác hệ thống camera giám sát, đặc biệt tại các tuyến đường giao thông, điểm thu gom rác thải, khu vực nhạy cảm về môi trường; đồng bộ hạ tầng kỹ thuật với hệ thống camera an ninh để phát hiện kịp thời các hành vi xả rác bừa bãi, đổ rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định; vi phạm trong phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải gây ô nhiễm môi trường.

+ Tổ chức thanh tra, kiểm tra các cơ sở thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; công khai kết quả xử lý vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định.

- Đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại địa phương

+ Xây dựng kế hoạch giám sát việc phân loại, tiếp nhận, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt của tổ chức, cá nhân, không để rác thải tồn đọng gây mất vệ sinh công cộng, ô nhiễm môi trường, nhất là tại khu dân cư, nơi công cộng, khu du lịch, đường phố, đường làng, ngõ xóm, kênh mương, ao hồ, sông ngòi, bờ biển.

+ Chỉ đạo các tổ chức thành viên tham gia giám sát việc phân loại, tiếp nhận, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt của tổ chức, cá nhân theo kế hoạch đã được ban hành; phát hiện và kịp thời báo cáo các trường hợp vi phạm cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét, xử lý nghiêm theo quy định.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

a) Xác định phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường; giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, xử lý rác thải vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp là nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên; trực tiếp chỉ đạo, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện Nghị quyết này.

b) Tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tại phần III và các đề án ưu tiên tại Phụ lục kèm theo Nghị quyết này.

c) Trước ngày 31 tháng 12 năm 2025, xây dựng, ban hành chương trình, kế hoạch hành động, văn bản phân công triển khai thực hiện Nghị quyết này, trong đó xác định cụ thể mục tiêu, nhiệm vụ, tiến độ thực hiện, dự kiến kết quả đối với từng nhiệm vụ và đơn vị chủ trì thực hiện, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp.

d) Thường xuyên kiểm tra, báo cáo kết quả thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động, văn bản phân công triển khai thực hiện, các đề án ưu tiên tại Phụ lục kèm theo Nghị quyết này.

đ) Trước ngày 15 tháng 12 hàng năm, báo cáo tình hình, kết quả thực hiện Nghị quyết này gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

2. Đề nghị Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, tổ chức triển khai và giám sát việc thực hiện Nghị quyết này.

3. Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trên cơ sở đề xuất kinh phí của các bộ, ngành, địa phương, chủ trì tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bố trí kinh phí chi thường xuyên trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước để đảm bảo triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tại phần III và các đề án ưu tiên tại Phụ lục kèm theo Nghị quyết này.

4. Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, giám sát tình hình thực hiện Nghị quyết này; tổng kết đánh giá kết quả thực hiện vào năm 2030, báo cáo kết quả gửi Thủ tướng Chính phủ.

5. Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu thấy cần sửa đổi, bổ sung những nội dung của Nghị quyết này, các bộ, ngành, địa phương liên quan gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Phụ lục

DANH MỤC ĐỀ ÁN ƯU TIÊN TRIỂN KHAI PHONG TRÀO TOÀN DÂN THAM GIA BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG;
 GIẢM THIỂU PHÁT SINH, PHÂN LOẠI, THU GOM, XỬ LÝ RÁC THẢI VÌ MỘT VIỆT NAM
SÁNG - XANH - SẠCH - ĐẸP TRONG GIAI ĐOẠN 2025 - 2030

(Kèm theo Nghị quyết số 394/NQ-CP ngày 03 tháng 12 năm 2025 của Chính phủ)

^{_________________}