Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 10606-5-1-1:2014 ISO/IEC TR 29110-5-1-1:2012 Kỹ thuật phần mềm-Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé-Phần 5-1-1: Hướng dẫn quản lý và kỹ thuật: Nhóm hồ sơ chung: Hồ sơ sơ khởi

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 10606-5-1-1:2014

ISO/IEC TR 29110-5-1-1:2012

KỸ THUẬT PHẦN MỀM - HỒ SƠ VÒNG ĐỜI CHO CÁC TỔ CHỨC RẤT BÉ - PHẦN 5-1-1: HƯỚNG DẪN QUẢN LÝ VÀ KỸ THUẬT: NHÓM HỒ SƠ CHUNG: HỒ SƠ SƠ KHỞI

Software engineering - Lifecycle profiles for Very Small Entities (VSEs) - Part 5-1-1: Management and engineering guide: Generic profile group: Entry profile

Lời nói đầu

TCVN 10606-5-1-1:2014 hoàn toàn tương đương với ISO/IEC TR 29110-5-1-1:2012.

TCVN 10606-5-1-1:2014 do Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/JTC1 Công nghệ Thông tin biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ tiêu chuẩn TCVN 10606 (ISO/IEC 29110) Kỹ thuật phần mềm gồm các tiêu chuẩn sau:

- TCVN 10606-1:2014 (ISO/IEC TR 29110-1:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 1: Tổng quát;

- TCVN 10606-2:2014 (ISO/IEC 29110-2:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 2: Khung và sơ đồ phân loại;

- TCVN 10606-3:2014 (ISO/IEC TR 29110-3:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 3: Hướng dẫn đánh giá;

- TCVN 10606-4-1:2014 (ISO/IEC 29110-4-1:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 4-1: Đặc tả hồ sơ: Nhóm hồ sơ chung;

- TCVN 10606-5-1-1:2014 (ISO/IEC TR 29110-5-1-1:2012) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 5-1-1: Hướng dẫn quản lý và kỹ thuật: Nhóm hồ sơ chung - Hồ sơ sơ khởi;

- TCVN 10606-5-1-2:2014 (ISO/IEC TR 29110-5-1-2:2012) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 5-1-2: Hướng dẫn quản lý và kỹ thuật: Nhóm hồ sơ chung - Hồ sơ cơ bản.

Lời giới thiệu

Nền công nghiệp phần mềm đã công nhận giá trị của Tổ chức rất bé (VSE) trong việc đóng góp các sản phẩm và dịch vụ đáng giá. Trong bộ tiêu chuẩn TCVN 10606 (ISO/IEC 29110), một VSE là một thực thể (doanh nghiệp, tổ chức, phòng ban hoặc dự án) có tối đa 25 người. Các VSE cũng phát triển và/hoặc bảo trì phần mềm được sử dụng trong các hệ thống lớn hơn; do đó, thường được yêu cầu việc công nhận các VSE như là các nhà cung cấp phần mềm chất lượng cao.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD, trong báo cáo SME và Quan điểm Tinh thần làm Chủ (2005) "các SME tạo thành ảnh hưởng lớn đến hình thức tổ chức kinh doanh trên toàn bộ các nước trên thế giới, chiếm trên 95% và lên đến 99% dân số kinh doanh tùy quốc gia" Thách thức mà các chính phủ các nước OECD phải đối mặt là cung cấp một môi trường kinh doanh có hỗ trợ khả năng cạnh tranh cho số lượng lớn dân kinh doanh hỗn tạp này và thúc đẩy một nền văn hóa tinh thần làm chủ sôi động.

Từ các nghiên cứu và khảo sát đã tiến hành, điều rõ ràng là phần lớn các tiêu chuẩn quốc tế không đáp ứng nhu cầu của các VSE. Việc phù hợp với các tiêu chuẩn này là khó khăn, nếu không phải không thể. Sau đó các VSE không có (hoặc rất hạn chế) các cách thức để được công nhận là các thực thể sản xuất phần mềm chất lượng trong phạm vi của họ. Do đó, các VSE thường cắt bỏ một số hoạt động kinh tế.

Nhận thấy rằng các VSE gặp khó khăn khi áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến các nhu cầu kinh doanh của họ và để chứng minh việc áp dụng các tiêu chuẩn vào thực tiễn kinh doanh của họ. Hầu hết các VSE có thể không đủ khả năng tài nguyên, về mặt số lượng nhân viên, ngân sách và thời gian, cũng không làm các VSE thấy được lãi ròng khi thiết lập các quá trình vòng đời phần mềm. Để khắc phục một số những khó khăn này, một tập hợp các hướng dẫn đã được phát triển dựa trên tập hợp các đặc điểm của VSE. Các hướng dẫn dựa trên các tập con các phần tử tiêu chuẩn thích hợp, được gọi là các Hồ sơ VSE. Mục đích của một hồ sơ VSE là để định nghĩa một tập con các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến bối cảnh VSE, ví dụ các quá trình và các kết quả của ISO/IEC 12207 và các sản phẩm của ISO/IEC 15289.

Bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110) tập trung vào khách hàng, được phát triển để cải tiến chất lượng sản phẩm và/hoặc dịch vụ và hiệu năng của quá trình. Như Bảng 1, bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110) không dùng để ngăn chặn việc sử dụng các vòng đời khác như: thác đổ, lặp, tăng dần, tiến hóa hoặc nhanh nhẹn.

Bảng 1 - Khách hàng mục tiêu

Nếu cần một hồ sơ mới, TCVN 10606-4 (ISO/IEC 29110-4) và TCVN 10606-5 (ISO/IEC 29110-5) có thể được phát triển tiếp mà không làm ảnh hưởng đến các tài liệu hiện có và trở thành các tiêu chuẩn TCVN 10606-4-m (ISO/IEC 29110-4-m) và TCVN 10606-5-m-n (ISO/IEC 29110-5-m-n) tương ứng thông qua quá trình xây dựng tiêu chuẩn.

TCVN 10606-1 (ISO/IEC TR 29110-1) định nghĩa các thuật ngữ nghiệp vụ kinh doanh chung cho cả bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110). Tiêu chuẩn này cũng giới thiệu các đặc điểm và yêu cầu của một VSE và làm rõ cơ sở lý luận về các hồ sơ, tài liệu, tiêu chuẩn và hướng dẫn cụ thể cho VSE.

TCVN 10606-2 (ISO/IEC 29110-2) giới thiệu các khái niệm về các hồ sơ được chuẩn hóa kỹ thuật phần mềm cho VSE và định nghĩa các thuật ngữ chung cho cả bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110). Tiêu chuẩn này thiết lập một cách lôgic về định nghĩa và ứng dụng của các hồ sơ chuẩn hóa. Tiêu chuẩn này quy định các phần tử chung cho tất cả các hồ sơ chuẩn hóa (cấu trúc, sự phù hợp, việc đánh giá) và giới thiệu sơ đồ phân loại (lập danh mục) các hồ sơ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110). TCVN 10606-3 (ISO/IEC 29110-3) xác định các hướng dẫn đánh giá quá trình và các yêu cầu tuân thủ cần có để đạt được mục đích của các hồ sơ VSE đã xác định. Tiêu chuẩn này cũng bao gồm các thông tin hữu ích cho các bên phát triển các phương pháp đánh giá và công cụ đánh giá. Tiêu chuẩn này chỉ ra người nào có liên quan trực tiếp tới quá trình đánh giá, như đánh giá viên và bên bảo trợ đánh giá, người cần hướng dẫn để đảm bảo các yêu cầu thực hiện một đánh giá cần đáp ứng.

TCVN 10606-4 (ISO/IEC 29110-4) cung cấp các đặc tả cho tất cả các hồ sơ thuộc một nhóm hồ sơ dựa trên các tập con các phần tử tiêu chuẩn thích hợp. Các hồ sơ VSE áp dụng và chú trọng đến các tác giả/bên cung cấp các hướng dẫn và các tác giả/bên cung cấp các công cụ và các tài liệu hỗ trợ khác.

TCVN 10606-5 (ISO/IEC TR 29110-5) cung cấp một hướng dẫn quản lý và kỹ thuật thực thi cho Hồ sơ VSE đã mô tả trong TCVN 10606-4 (ISO/IEC 29110-4).

Hình 1 mô tả bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110) và vị trí các phần bên trong khung.

Hình 1 - Bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110).

KỸ THUẬT PHẦN MỀM - HỒ SƠ VÒNG ĐỜI CHO CÁC TỔ CHỨC RẤT BÉ - PHẦN 5-1-1: HƯỚNG DẪN QUẢN LÝ VÀ KỸ THUẬT: NHÓM HỒ SƠ CHUNG: HỒ SƠ SƠ KHỞI

Software engineering - Lifecycle profiles for Very Small Entities (VSEs) - Part 5-1-1: Management and engineering guide: Generic profile group: Entry profile

1. Phạm vi áp dụng

1.1. Lĩnh vực áp dụng

Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho mô hình các tổ chức rất bé VSE. Các VSE là các công ty, tổ chức, phòng ban hoặc dự án tối đa 25 người. Các quá trình vòng đời được mô tả trong bộ TCVN 10606 (ISO/IEC 29110) không dùng để ngăn ngừa hoặc ngăn cản việc sử dụng bởi các tổ chức lớn hơn VSE. Tiêu chuẩn này cung cấp hướng dẫn quản lý và sử dụng kỹ thuật để hồ sơ sơ khởi đã mô tả trong TCVN 10606-4-1 (ISO/IEC 29110-4-1) thông qua các quá trình Quản lý Dự án và Thực thi Phần mềm. Tiêu chuẩn này là một hướng dẫn riêng biệt. Tiêu chuẩn này không dành để VSE sử dụng hồ sơ được chuẩn hóa để thực thi tiêu chuẩn này.

Tiêu chuẩn này áp dụng cho dự án phát triển phần mềm. Dự án có thể đầy đủ hợp đồng bên ngoài hoặc nội bộ. Hợp đồng nội bộ không cần liên quan đến đội dự án và khách hàng của họ.

Sử dụng tiêu chuẩn này, một VSE có thể nhận được:

- Sự chấp thuận về các yêu cầu của dự án và sản phẩm cuối cùng bàn giao đến khách hàng;

- Quá trình quản lý có kỷ luật đưa ra tầm nhìn dự án và các hành động xử lý các vấn đề và sai lệch;

- Quá trình Thực thi Phần mềm hệ thống phù hợp với nhu cầu khách hàng và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

1.2. Khách hàng mục tiêu

Tiêu chuẩn này hướng đến việc bắt đầu VSE (tức là VSE bắt đầu vận hành ít hơn 3 năm) và/hoặc tại các VSE làm việc với dự án nhỏ (ví dụ kích cỡ dự án nhỏ hơn 6 người/tháng).

Việc này được sử dụng cho mọi quá trình, kỹ thuật và phương pháp làm gia tăng hiệu năng sản xuất và độ hài lòng của khách hàng trong VSE.

2. Tài liệu tham khảo

Các tài liệu viện dẫn sau đây rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 10606-1 (ISO/IEC TR 29110-1) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 1: Tổng quát.

3. Thuật ngữ và định nghĩa

Tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa nêu trong TCVN 10606-1 (ISO/IEC TR 29110-1).

4. Ký hiệu (và thuật ngữ viết tắt)

4.1. Quy ước đặt tên, lập biểu đồ và định nghĩa

Các mô tả và chú thích cấu trúc quá trình sau để miêu tả các quá trình:

Tên (Name) - quá trình nhận diện kèm theo từ viết tắt trong dấu ngoặc đơn "()".

Mục đích (Purpose) - mục tiêu và kết quả thông thường được mong đợi từ hiệu quả thực thi quá trình. Việc thực thi quá trình phải đưa ra lợi ích rõ ràng đối với các bên liên quan. Mục đích chỉ ra bởi từ viết tắt tên quá trình.

Mục tiêu (Objectives) - mục tiêu cụ thể để đảm bảo thỏa mãn được mục đích quá trình. Các đối tượng được nhận diện bởi từ viết tắt tên quá trình, kèm theo là chữ cái "O" và số thứ tự liên tiếp, ví dụ PM.O1, SI.O1.v.v... Mỗi đối tượng kèm theo ô vuông bao gồm danh sách các quá trình đã chọn cho hồ sơ sơ khởi trong ISO/IEC 12207:2008 và đầu ra của nó liên quan tới đối tượng.

Sản phẩm đầu vào (Input Products) - sản phẩm đòi hỏi thực hiện quá trình và bộ nguồn tương ứng, nó có thể có quá trình khác hoặc thực thể ngoại vi tham gia dự án, như Khách hàng. Được nhận diện bằng từ viết tắt tên quá trình và được thể hiện trong bảng có hai cột gồm tên sản phẩm và bộ nguồn sản phẩm.

Sản phẩm đầu ra (Output Products) - sản phẩm được sinh ra bởi quá trình và tương ứng với mục đích dự định, có thể có quá trình khác hoặc thực thể ngoại vi tham gia dự án, như Khách hàng hoặc Quản lý Tổ chức. Được nhận diện bằng từ viết tắt tên quá trình và được thể hiện trong bảng có hai cột gồm tên sản phẩm và mục đích dự định.

Sản phẩm trung gian (Internal Product) - sản phẩm được sinh ra và được tiêu thụ ngay trong quá trình. Được nhận diện bằng từ viết tắt tên quá trình và được thể hiện bằng bảng có một cột tên sản phẩm.

Tất cả tên sản phẩm được in ra dạng chữ bắt đầu bằng chữ cái in hoa. Một số sản phẩm có một hoặc nhiều tình trạng đính kèm theo tên sản phẩm bên trong ngoặc vuông "[ ]" và phân biệt bằng dấu phẩy ",". Tình trạng sản phẩm có thể thay đổi trong khi thực thi quá trình. Xem Điều 6.5 và 7.5 về danh sách xếp theo bảng chữ cái của sản phẩm, mô tả sản phẩm, các tình trạng hiện có và nguồn gốc sản phẩm. Nguồn gốc có thể có quá trình khác hoặc là thực thể bên ngoài dự án, ví dụ Khách hàng.

Vai trò liên quan (Roles involved) - tên và từ viết tắt của chức năng được thực hiện bởi thành viên đội dự án. Một vài vai trò có thể thực hiện bởi một người và một vai trò có thể bao gồm một số người. Các vai trò được gán cho từng dự án dựa theo đặc tính của dự án. Danh sách vai trò được nhận diện bằng từ viết tắt của tên quá trình và được thể hiện bằng bảng có hai cột. Xem Điều 8 về danh sách sắp xếp theo bảng chữ cái của vai trò, các từ viết tắt được yêu cầu mô tả đầy đủ.

Biểu đồ (diagram) - biểu diễn đồ họa cho quá trình. Hình chữ nhật lớn có góc bo tròn thể hiện quá trình hoặc các hành động và các hình chữ nhật nhỏ góc vuông thể hiện sản phẩm. Các mũi tên một chiều hoặc hai chiều thể hiện sản phẩm đầu vào và đầu ra. Chú thích được sử dụng trong biểu đồ không thể hiện bất kỳ vòng đời quá trình cụ thể nào.

Hoạt động (Activity) - một tập các nhiệm vụ liên tiếp. Nhiệm vụ là yêu cầu, khuyến nghị hoặc hành động được phép, được mong đợi góp phần vào thành tựu của một hoặc nhiều mục tiêu của một quá trình. Một hoạt động quá trình là mức đầu tiên của việc phân rã luồng quá trình và mức thứ hai là một nhiệm vụ. Các hoạt động được nhận diện bởi từ viết tắt tên quá trình kèm theo số hiệu liên tiếp và tên hoạt động.

Mô tả hoạt động (Activity Description) - mỗi mô tả hoạt động được nhận diện bởi tên hoạt động và danh sách các mục tiêu có liên quan trong ngoặc tròn "( )". Ví dụ lập Kế hoạch Dự án PM.1 (PM.O1, PM.O5, PM.O6, PM.O7) có nghĩa rằng hoạt động Lập Kế hoạch Dự án PM.1 góp phần vào thành tự của các mục tiêu đã lập danh sách: PM.O1, PM.O5, PM.O6, PM.O7. Mô tả hoạt động bắt đầu với tóm tắt nhiệm vụ và kèm theo bảng mô tả nhiệm vụ. Mô tả nhiệm vụ không bao gồm bất kỳ kỹ thuật hay phương thức thực hiện nào. Việc lựa chọn kỹ thuật hay phương thức dành cho VSE hoặc đội dự án. Bảng mô tả nhiệm vụ có bốn cột tương ứng là:

- Vai trò - từ viết tắt của vai trò có trong nhiệm vụ thực thi.

- Nhiệm vụ - mô tả nhiệm vụ được thực thi. Mỗi nhiệm vụ được nhận diện bằng số ID hoạt động và số hiệu liên tiếp, ví dụ PM1.1, PM1.2 ...

- Sản phẩm đầu vào - sản phẩm cần có khi thực hiện nhiệm vụ.

- Sản phẩm đầu ra - sản phẩm được tạo hoặc được chỉnh sửa khi thực hiện nhiệm vụ.

Việc sát nhập vào Kho Dự án (Incorporation to Project Repository) - danh sách các sản phẩm được lưu trữ bên trong Kho Dự án; Chiến lược kiểm soát phiên bản có thể được áp dụng cho một số chúng (xem Điều 6.7.2 và 7.7.2) Việc này là hữu dụng như danh sách liệt kê kiểm tra cho Quản lý Dự án và trưởng kỹ thuật.

CHÚ THÍCH Các bảng được sử dụng để mô tả quá trình chỉ có mục đích biểu diễn.

Đội dự án có năng lực (Competent project team) - Con người/cá nhân thực thi công việc ảnh hưởng chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ cần thích hợp cơ bản theo giáo dục, đào tạo, kỹ năng và kinh nghiệm tương ứng.

4.2. Từ viết tắt

Các từ viết tắt sau được sử dụng trong tiêu chuẩn này:

VSE     Very Small Entity     Tổ chức rất bé

5. Tổng quan

Hướng dẫn quản lý và kỹ thuật hồ sơ sơ khởi VSE áp dụng cho VSE (công ty, tổ chức, phòng ban hoặc dự án có tối đa 25 người) dành cho việc phát triển phần mềm. Dự án phải có đầy đủ liên hệ nội bộ hoặc bên ngoài. Các liên hệ nội bộ giữa đội dự án và các khách hàng của họ không cần rõ ràng. Hồ sơ sơ khởi là hồ sơ đầu tiên của nhóm hồ sơ chung. Hồ sơ sơ khởi được xác định cho trường hợp khi có nhiều quá trình phần mềm linh hoạt và tương đối nhẹ hơn là trong phạm vi hồ sơ cơ bản, tức là đối với trường hợp khi rủi ro sử dụng là rất thấp, sử dụng trong khoảng thời gian rất ngắn và quá trình tương ứng là được phân chia phù hợp giữa bên yêu cầu và bên phát triển.

Hướng dẫn bao gồm các quá trình Quản lý Dự án và Thực thi Phần mềm trong đó các thực hành phối hợp được lựa chọn theo các phần tiêu chuẩn ISO/IEC 12207:2008, Kỹ thuật hệ thống và phần mềm - Quá trình vòng đời phần mềm và ISO/IEC 15289:2011, Kỹ thuật hệ thống và phần mềm - Nội dung về vòng đời sản phẩm thông tin (tài liệu). Phụ lục A cung cấp thông tin về việc Gói triển khai giúp dễ dàng thực thi các quá trình này. Phụ lục B cung cấp thông tin về việc tự chuẩn đoán.

Tiêu chuẩn này được sử dụng bởi VSE để thiết lập các quá trình thực thi bất kỳ chiến lược phát triển hoặc phương pháp luận nào trong đó, tức là việc phát triển nhanh chóng, tiến hóa, tăng trưởng và thử nghiệm, ví dụ dựa theo nhu cầu của tổ chức hoặc dự án VSE.

Khi sử dụng hướng dẫn, VSE có thể có các hiệu quả về mặt:

- Tập hợp các thỏa thuận về yêu cầu dự án và sản phẩm được mong đợi bàn giao cho khách hàng;

- Quá trình Thực thi Phần mềm có tính hệ thống phù hợp với nhu cầu khách hàng và đảm bảo chất lượng sản phẩm;

Để sử dụng hướng dẫn, VSE cần đầy đủ các điều kiện đầu vào sau:

- Bản trình bày dự án khi làm việc cần được lập tài liệu;

- Đội dự án thích hợp, bao gồm Quản lý Dự án;

- Hàng hóa và dịch vụ để bắt đầu dự án là sẵn có.

Mục đích của quá trình Quản lý Dự án là thiết lập và thực hiện một cách có hệ thống các nhiệm vụ của dự án Thực thi Phần mềm, trong đó cho phép tuân theo các mục tiêu dự án theo chất lượng, thời gian và chi phí được mong đợi.

Mục đích của quá trình Thực thi Phần mềm là việc hoàn thành có hệ thống khi phân tích, nhận diện Cấu kiện phần mềm, xây dựng, tích hợp và thử nghiệm, và các hoạt động bàn giao sản phẩm cho các sản phẩm phần mềm mới hoặc được chỉnh sửa theo các yêu cầu cụ thể.

Cả hai quá trình là tương quan với nhau (xem Hình 2).

CHÚ THÍCH Chú thích biểu đồ theo như 4.1.

Hình 2 - Quá trình hướng dẫn hồ sơ sơ khởi.

Quá trình PM sử dụng bản Tuyên bố Công việc của khách hàng để dựng lên Kế hoạch Dự án. Các nhiệm vụ đánh giá và kiểm soát dự án PM so sánh tiến trình dự án dựa trên Kế hoạch Dự án. Hoạt động chấm dứt dự án PM công bố Cấu hình Phần mềm, được tạo bởi SI, và có sự chấp thuận của khách hàng là quan trọng để Kết thúc Dự án. Một Kho Dự án được thiết lập để lưu giữ các sản phẩm làm việc trong khi thực hiện dự án.

Việc thực thi quá trình SI tuân theo Kế hoạch Dự án. Quá trình SI bắt đầu với một hoạt động khởi động về xem xét lại Kế hoạch Dự án. Kế hoạch Dự án sẽ hướng dẫn việc thực hiện phân tích yêu cầu phần mềm, nhận diện Cấu kiện phần mềm, xây dựng phần mềm, tích hợp và thử nghiệm phần mềm và các hoạt động bàn giao sản phẩm.

Để loại bỏ các khiếm khuyết của sản phẩm, cần bao gồm các nhiệm vụ xác minh, xác nhận và thử nghiệm cần có trong luồng hoạt động.

Khách hàng cung cấp một Tuyên bố Công việc làm đầu vào cho quá trình Quản lý Dự án và nhận được Cấu hình Phần mềm là kết quả của việc thực thi quá trình Thực thi Phần mềm (xem Hình 2).

6. Quá trình Quản lý Dự án (PM)

6.1. Mục đích của PM

Mục đích của quá trình Quản lý Dự án là thiết lập và thực hiện một cách có hệ thống các nhiệm vụ của dự án Thực thi Phần mềm, điều này cho phép phù hợp với các mục tiêu dự án về chất lượng, thời gian và chi phí được mong đợi.

Tiêu chuẩn này được dùng cho VSE để thiết lập các quá trình. Các quá trình vòng đời được mô tả không dùng để ngăn chặn việc sử dụng các vòng đời khác như: thác đổ, lặp, tăng dần, tiến hóa hoặc nhanh nhẹn.

6.2. Mục tiêu của PM

PM.O1. Kế hoạch Dự án là cho việc thực hiện dự án được phát triển theo Tuyên bố Công việc và được xem xét và chấp nhận bởi Khách hàng. Các nhiệm vụ và các nguồn lực cần thiết để hoàn thành công việc về kích cỡ và ước định.

PM.O2. Các tiến trình của dự án được giám sát dựa theo Kế hoạch Dự án và được ghi chép lại trong bản Biên bản Hiện trạng. Kết thúc Dự án được tiến hành để có được sự đồng ý của khách hàng dưới dạng văn bản trong Biên bản Chấp thuận.

PM.O3. Yêu cầu Thay đổi được chỉ định, ước lượng và theo dõi.

PM.O4. Các cuộc gặp gỡ soát xét giữa Đội công tác và Khách hàng cần thực hiện. Các thỏa thuận được ký kết và theo dõi.

PM.O5. Các rủi ro được nhận diện khi chúng phát triển và trong lúc Quản lý Dự án.

PM.O6. Hạng mục trong Cấu hình Phần mềm được nhận diện và kiểm soát.

PM.O7. Đảm bảo Chất lượng Phần mềm được thực hiện để cung cấp sự đảm bảo về sản phẩm và quá trình làm việc phù hợp với Kế hoạch Dự án và Đặc tả Yêu cầu.

CHÚ THÍCH Việc thực thi quá trình Đảm bảo Chất lượng Phần mềm thông qua hiệu quả của các nhiệm vụ xác minh, xác định và soát xét đã thực hiện trong các quá trình Quản lý Dự án và Thực thi Phần mềm.

6.3. Sản phẩm đầu vào PM

Bảng 2 - Sản phẩm đầu vào PM

6.4. Sản phẩm đầu ra PM

Bảng 3 - Sản phẩm đầu ra PM

6.5. Sản phẩm nội bộ PM

Bảng 4 - Sản phẩm nội bộ PM

6.6. Vai trò ràng buộc PM

Bảng 5 - Vài trò PM

6.7. Biểu đồ PM

6.7.1. Tổng quan

Biểu đồ sau cho thấy luồng thông tin giữa các hoạt động Quá trình Quản lý Dự án bao gồm trong hầu hết các sản phẩm công tác có liên quan nhất và các mối quan hệ của chúng.

Hình 3 - Biểu đồ quá trình Quản lý Dự án

6.7.2. Hoạt động PM

Quá trình Quản lý Dự án bao gồm các hoạt động sau:

- PM.1 Quản lý Dự án

- PM.2 Thực hiện Kế hoạch Dự án

- PM.3 Đánh giá và Kiểm soát Dự án

- PM.4 Kết thúc Dự án

PM.1 Hoạch định dự án, (PM.O1, PM.O5, PM.O6, PM.O7)

Các tài liệu hoạt động hoạch định dự án được hoạch định chi tiết theo nhu cầu Quản lý Dự án. Các hoạt động bao gồm:

- Tuyên bố Công việc được xem xét và các nhiệm vụ cần làm để đưa ra các hợp đồng thành phẩm và phù hợp với yêu cầu của khách hàng;

- Tiếp cận đảm bảo chất lượng dự án thông qua việc xác minh và xác định các sản phẩm/thành phẩm công việc, các soát xét của khách hàng.

- Vai trò và trách nhiệm của Đội công tác và khách hàng

- Nhu cầu Nguồn lực của dự án;

- Ước lượng về nỗ lực, chi phí và lịch biểu;

- Nhận diện các rủi ro của dự án;

- Kho Dự án để lưu giữ, xử lý và bàn giao sản phẩm đã kiểm soát và các phiên bản tài liệu và các căn cứ.

Bảng 6 - Danh sách nhiệm vụ PM.1

PM.2 Thực hiện Kế hoạch Dự án (PM.O2, PM.O3, PM.O4, PM.O5, PM.O7)

Hoạt động thực hiện Kế hoạch Dự án thực thi kế hoạch đã lập tài liệu trong dự án. Hoạt động này bao gồm:

● Giám sát dự án dựa trên Kế hoạch Dự án.

● Tình trạng của việc thực hiện Kế hoạch Dự án.

● Yêu cầu Thay đổi được chấp thuận từ Khách hàng.

● Soát xét và thỏa thuận với Khách hàng.

Bảng 7 - Danh sách nhiệm vụ PM.2

PM.3 Đánh giá và kiểm soát dự án (PM.O2)

Hoạt động đánh giá và kiểm soát dự án ước lượng sự hoàn thành của kế hoạch. Hoạt động này cung cấp:

● Ước lượng hiệu năng kế hoạch và tiến trình đang có dựa trên các mục tiêu.

● Theo dõi các Yêu cầu Thay đổi.

● Lập tài liệu các vấn đề, các hành động hiệu chỉnh đã xác định và gắn để kết thúc.

Bảng 8 - Danh sách nhiệm vụ PM.3

PM.4 Kết thúc Dự án (PM.O2)

Hoạt động Kết thúc Dự án cung cấp các tài liệu dự án và sản phẩm theo các yêu cầu hợp đồng. Các hành động này bao gồm:

● Hỗ trợ của Khách hàng chấp thuận sản phẩm;

● Hoàn thành dự án và ký xác nhận Biên bản chấp thuận;

● Tóm tắt và cập nhật Kho Dự án để Kết thúc Dự án

Bảng 9 - Danh sách nhiệm vụ PM.4

6.7.3. Hợp nhất với Kho Dự án PM

Danh sách sản phẩm được lưu trong Kho Dự án

Bảng 10 - Sản phẩm lưu kho PM

7. Quá trình Thực thi Phần mềm (SI)

7.1. Mục đích SI

Mục đích của quá trình Thực thi Phần mềm là sự thực hiện có hệ thống việc phân tích, định danh Cấu kiện phần mềm, xây dựng, tích hợp và thử nghiệm, và các hoạt động bàn giao phần mềm đối với sản phẩm phần mềm mới hoặc được chỉnh sửa theo các yêu cầu cụ thể.

Tiêu chuẩn này được dùng cho VSE thiết lập các quá trình. Các quá trình vòng đời được mô tả không dùng để ngăn ngừa việc sử dụng các vòng đời khác như: thác đổ, lặp, tăng dần, tiến hóa hoặc nhanh nhẹn.

7.2. Mục tiêu SI

SI.O1. Các nhiệm vụ của hoạt động này được thực hiện thông qua việc hoàn thành Kế hoạch Dự án hiện thời.

SI.O2. Các yêu cầu phần mềm được định nghĩa, phân tích tính đúng đắn và khả năng thử nghiệm, được tán thành bởi khách hàng, và đã giao tiếp.

SI.O3 Cấu kiện phần mềm và các giao diện của chúng đã nhận diện.

SI.O4 Cấu kiện phần mềm được chế tạo. Đơn vị thử nghiệm được thực hiện để xác minh tính nhất quán với yêu cầu phần mềm.

SI.O5. Phần mềm được tạo ra. Các Cấu kiện phần mềm được tích hợp và xác minh bằng Bối cảnh thử nghiệm và Thủ tục thử nghiệm. Kết quả được ghi chép lại trong Báo cáo thử nghiệm. Các khiếm khuyết được hiệu chỉnh.

SI.O6 Cấu hình Phần mềm được chuẩn bị để bàn giao

SI.O7. Các nhiệm vụ xác minh và xác nhận tất cả các sản phẩm công tác theo yêu cầu được thực hiện để thu được tính nhất quán giữa sản phẩm đầu ra và đầu vào trong từng hoạt động. Các khiếm khuyết được nhận diện và hiệu chỉnh.

CHÚ THÍCH Tại đây không phải tất cả các hoạt động xác minh và sản phẩm công tác được tạo sẵn cho khách hàng. Việc xác minh phải được thực hiện bởi các cá nhân không thuộc tổ chức, có thẩm quyền để thực hiện đánh giá khách quan, và để bắt đầu hiệu quả, giải quyết và xác minh các xử lý vấn đề.

7.3. Sản phẩm đầu vào SI

Bảng 11 - Sản phẩm đầu vào SI

7.4. Sản phẩm đầu ra SI

Bảng 12 - Sản phẩm đầu ra SI

7.5. Sản phẩm nội bộ SI

Bảng 13 - Sản phẩm nội bộ SI

7.6. Vai trò ràng buộc SI

Bảng 14 - Vai trò ràng buộc SI

7.7. Biểu đồ SI

Biểu đồ bên dưới cho biết luồng thông tin giữa các hoạt động của Quá trình Thực thi Phần mềm bao gồm các sản phẩm công tác có liên quan nhất và mối quan hệ của chúng.

Hình 4 - Biểu đồ quá trình Thực thi Phần mềm

7.7.1. Hoạt động SI

Quá trình Thực thi Phần mềm bao gồm các hoạt động sau

● SI.1 Bắt đầu Thực thi Phần mềm

● SI.2 Phân tích yêu cầu phần mềm

● SI.3 Nhận diện Cấu kiện phần mềm

● SI.4 Xây dựng phần mềm

● SI.5 Tích hợp và thử nghiệm phần mềm

● SI.6 Bàn giao phần mềm

SI.1. Bắt đầu Thực thi Phần mềm (SI.O1)

Hoạt động bắt đầu Thực thi Phần mềm đảm bảo rằng Kế hoạch Dự án đã thiết lập trong hoạt động

Hoạch định dự án là đến tay Đội công tác. Hoạt động này bao gồm:

● Xét duyệt Kế hoạch Dự án bởi Đội công tác để xác định phân công nhiệm vụ;

● Thiết lập môi trường thực thi.

Bảng 15 - Danh sách nhiệm vụ SI.1

SI.2. Phân tích yêu cầu phần mềm (SI.O2, SI.O6, SI.O7)

Hoạt động Phân tích yêu cầu phần mềm phân tích các yêu cầu của khách hàng đã thỏa thuận và thiết lập các yêu cầu phần mềm dự án đã xác nhận. Hoạt động này bao gồm:

● Đội công tác soát xét Kế hoạch Dự án để xác định phân công nhiệm vụ;

● Kết luận, phân tích và Đặc tả Yêu cầu của khách hàng;

● Thỏa thuận các yêu cầu của khách hàng;

● Xác minh và xác nhận các yêu cầu.

Bảng 16 - Danh sách nhiệm vụ SI.2

SI.3. Nhận diện Cấu kiện phần mềm (SI.O3, SI.O6, SI.O7)

Hoạt động nhận diện Cấu kiện phần mềm chuyển các yêu cầu phần mềm về kiến trúc của Cấu kiện phần mềm hệ thống. Hoạt động này bao gồm:

● Đội công tác soát xét Kế hoạch Dự án và xác định phân công nhiệm vụ;

● Nhận diện Cấu kiện phần mềm và các giao diện tương ứng.

Bảng 17 - Danh sách nhiệm vụ SI.3

SI.4. Xây dựng phần mềm (SI.O4, SI.O6, SI.O7)

Hoạt động xây dựng phần mềm phát triển đoạn mã phần mềm và dữ liệu từ Định danh Cấu kiện phần mềm trong SI.3. Hoạt động này bao gồm:

● Đội công tác soát xét Kế hoạch Dự án để xác định phân công nhiệm vụ;

● Hiểu rõ về các Cấu kiện phần mềm đã nhận diện;

● Bối cảnh thử nghiệm và Thủ tục thử nghiệm để thử nghiệm đơn vị và tích hợp;

● Các Cấu kiện phần mềm đã mã hóa và áp dụng thử nghiệm đơn vị;

Bảng 18 - Danh sách nhiệm vụ SI.4

SI.5. Tích hợp và thử nghiệm phần mềm (SI.O5, SI.O6, SI.O7)

Hoạt động tích hợp và thử nghiệm phần mềm đảm bảo rằng các Cấu kiện phần mềm được tích hợp phù hợp với yêu cầu phần mềm. Hoạt động này bao gồm:

● Đội công tác soát xét Kế hoạch Dự án để xác định phân công nhiệm vụ;

● Hiểu rõ về Bối cảnh thử nghiệm và Thủ tục thử nghiệm và môi trường tích hợp;

● Các Cấu kiện phần mềm tích hợp, các khiếm khuyết đã hiệu chỉnh và các tài liệu kết quả;

Bảng 19 - Danh sách nhiệm vụ SI.5

SI.6. Bàn giao sản phẩm (SI.O6, SI.O7)

Hoạt động Bàn giao Phần mềm cung cấp sản phẩm phần mềm đã tích hợp đến Quản lý Dự án và hỗ trợ việc bàn giao. Hoạt động này bao gồm:

● Đội công tác soát xét Kế hoạch Dự án để xác định phân công nhiệm vụ;

● Bàn giao sản phẩm phần mềm và các tài liệu ứng dụng theo Kế hoạch Dự án;

Bảng 20 - Danh sách nhiệm vụ SI.6

7.7.2. Kết hợp vào Kho Dự án SI

Danh sách sản phẩm được lưu trong Kho Dự án;

Bảng 21 - Sản phẩm lưu kho SI

8. Vai trò

Danh sách vai trò sắp xếp theo bảng chữ cái, các từ viết tắt và các mô tả năng lực đã đề nghị. Danh sách này bao gồm bảng bốn cột chỉ có mục đích biểu diễn.

Bảng 22 - Vai trò

9. Mô tả sản phẩm

Danh sách sắp xếp theo bảng chữ cái về đầu vào, đầu ra và sản phẩm quá trình nội bộ, các mô tả, tình trạng có thể và nguồn gốc sản phẩm. Nguồn gốc có thể có quá trình khác hoặc thực thi bên ngoài dự án như Khách hàng. Danh sách này bao gồm bảng bốn cột chỉ có mục đích biểu diễn. Các hạng mục sản phẩm trong bảng này dựa trên hạng mục thông tin trong ISO/IEC 15289 cùng một số diễn giải.

Tình trạng sản phẩm đưa ra thông tin cho nhóm dự án về kiểu công việc (nhiệm vụ) đã thực hiện trên sản phẩm (ví dụ: ước lượng, xác minh, thử nghiệm, căn cứ). Thông tin này có thể sử dụng để bắt đầu nhiệm vụ mới trong đó có thể sử dụng sản phẩm làm đầu vào. Một số sản phẩm không có tình trạng đi cùng bởi vì chúng chỉ là phụ và không làm thay đổi nội dung (ví dụ: Biên bản Chấp thuận, Bản đăng ký Hiệu chỉnh, Bản sao Kho Dự án, Kết quả xác minh/xác nhận).

Bảng 23 - Mô tả sản phẩm

10. Công cụ phần mềm

10.1. Quá trình Quản lý Dự án

Công cụ phần mềm có thể được sử dụng để thực hiện các hành động trong quá trình Quản lý Dự án.

Bảng 24 - Các công cụ Quản lý Dự án

10.2. Quá trình Thực thi Phần mềm

Công cụ phần mềm được sử dụng để thực hiện các hành động của quá trình Thực thi Phần mềm.

Bảng 25 - Công cụ Thực thi Phần mềm

Phụ lục A

(Tham khảo)

Gói triển khai

Để VSE thuận tiện khi thực thi, cần một tập các gói Triển khai sẵn có trong một Hồ sơ. Một gói triển khai là một tập các kết quả tạo lập đã được phát triển để thuận tiện cho việc thực thi một bộ các thực hành, thuộc khung làm việc đã chọn trong VSE. Nhưng gói triển khai không phải hoàn toàn là một mô hình tham chiếu quy trình. Các gói triển khai không được dùng để ngăn ngừa hay ngăn chặn việc sử dụng các hướng dẫn bổ sung khi VSE thấy hữu dụng.

Các phần tử trong gói triển khai điển hình là: mô tả kỹ thuật, các mối quan hệ theo TCVN 10606, định nghĩa khóa, mô tả chi tiết về các quá trình, hành động, nhiệm vụ, các bước, vai trò và sản phẩm, khuông mẫu, danh sách tích, mẫu ví dụ, các tham khảo và tham chiếu đến các tiêu chuẩn và mô hình, cùng một danh sách các công cụ. Việc tham chiếu chỉ lấy thông tin cho thấy rằng Gói triển khai có liên kết rõ ràng đến Phần 5, tiêu chuẩn ISO, như ISO/IEC 12207 hoặc các mô hình như CMMI-DEV được phát triển bởi Viện Kỹ thuật Phần mềm Hoa kỳ. Việc triển khai và thực thi gói sau đây, một VSE có thể thấy các bước rành mạch để thu nhận hoặc để giải thích mức độ tuân thủ theo Phần 5. Các gói triển khai được thiết kế như thế thì một VSE có thể thực thi nội dung của chúng mà không cần thực thi toàn bộ khung làm việc trong cùng một thời điểm. Bảng nội dung của một gói triển khai như mô tả trong Bảng A-1.

Bảng A.1 - Bảng nội dung của một gói triển khai

Đối với Hồ sơ sơ khởi VSE, có sẵn một tập hợp các Gói Triển khai không tính phí trên Internet:

a) Quản lý Dự án

b) Thực thi Phần mềm

c) Tự Chuẩn đoán, một phương thức mà VSE có thể sử dụng chính họ để phân tích các quá trình phần mềm của họ mà không cần biết đến thuật ngữ chuyên môn quá trình (tức là không cần biết chính xác ý nghĩa của quá trình, thủ tục, hành động, nhiệm vụ và thực hành). Các câu hỏi trong phương thức tự phân tích liên quan đến các vấn đề mà các VSE có thể bắt gặp trong vận hành hàng ngày của họ.

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 10606-1:2014 (ISO/IEC TR 29110-1:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 1: Tổng quát;

[2] TCVN 10606-4-1:2014 (ISO/IEC 29110-4-1:2011) Kỹ thuật phần mềm - Hồ sơ vòng đời cho các tổ chức rất bé - Phần 4-1: Đặc tả hồ sơ: Nhóm hồ sơ chung;

[3] ISO/IEC 12207:2008, Systems and Software Engineering - Software Life Cycle Processes. (Kỹ thuật hệ thống và phần mềm - Các quá trình vòng đời phần mềm);

[4] ISO/IEC 15289:2011, Systems and software engineering - Content of life-cycle information products (documentation). (Kỹ thuật hệ thống và phần mềm - Nội dung sản phẩm thông tin vòng đời (tài liệu));

[5] OECD. SME and Entrepreneurship Outlook, 2005 Edition. Organization for Economic Co- Operation and Development, Paris, 2005. (SME và Quan điểm Tinh thần làm Chủ, xuất bản năm 2005).

MỤC LỤC

Lời nói đầu

Lời giới thiệu

1. Phạm vi áp dụng

2. Tài liệu tham khảo

3. Thuật ngữ và định nghĩa

4. Ký hiệu (và thuật ngữ viết tắt)

5. Tổng quan

6. Quá trình Quản lý Dự án (PM)

7. Quá trình Thực thi Phần mềm (SI)

8. Vai trò

9. Mô tả sản phẩm

10. Công cụ phần mềm

Phụ lục A (Tham khảo) Gói triển khai

Thư mục tài liệu tham khảo