Quyết định 3196/QĐ-BTNMT 2019 kiến trúc Chính phủ điện tử ngành tài nguyên và môi trường

QUYẾT ĐỊNH

Ban hành Kiến trúc Chính phủ điện tử ngành tài nguyên và môi trường
(Phiên bản 2.0)

----------------

BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

Căn cứ Nghi định số 36/2017/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài nguyên và Môi trường;

Căn cứ Nghi quyết số 17/NQ-CP ngày 07 tháng 3 năm 2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025;

Xét đề nghị của Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này “Kiến trúc Chính phủ điện tử ngành tài nguyên và môi trường, Phiên bản 2.0".

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực từ ngày ký.

Điều 3. Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Bộ và các đơn vị liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

------------

KIẾN TRÚC CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ NGÀNH TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
Phiên bản 2.0

(Ban hành kèm theo Quyết định số 3196/QĐ-BTNMT ngày 16 tháng 12 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường)

Hà Nội, 2019

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................................... 4

DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................................... 4

THUẬT NGỮ VÀ TỪ VIẾT TẮT...................................................................................................... 6

CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU CHUNG ................................................................................................. 8

I. Khái niệm        ...................................................................................................................................8

II. Mục đích và phạm vi áp dụng................................................................................................... 8

III. Nguyên tắc xây dựng kiến trúc .............................................................................................. .......10

IV. Tầm nhìn và định hướng phát triển Chính phủ điện tử Bộ Tài nguyên và Môi trường đến năm 2025 ................................................................................................................................. ................. 12

CHƯƠNG II: KIẾN TRÚC CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ ........................................................................... 20

NGÀNH TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, PHIÊN BẢN 2.0 ........................................................... 20

I. Sơ đồ tổng thể kiến trúc CPĐT của ngành TN&MT ................................................................... 20

II. Kiến trúc nghiệp vụ .............................................................................................................. . 24

1. Tổng quan về chức năng, nhiệm vụ của Bộ TN&MT ......................................................................24

2. Mô hình liên thông nghiệp vụ giữa các cơ quan................................ .............................................25

3. Mô hình trao đổi thông tin, dữ liệu giữa các cơ quan .................... ................................................28

4. Danh mục nghiệp vụ  ..................................................................................................................... 30

III. Kiến trúc thông tin, dữ liệu .............................................................................................................32

1. Yêu cầu ràng buộc dữ liệu các CSDL ........................................................................................... 32

2. Mô hình tổng thể kiến trúc thông tin, dữ liệu ..........................................................................  34

3. Danh mục thông tin, dữ liệu .......................................................................................................... 36

IV. Kiến trúc ứng dụng và dịch vụ ..................................................................................................... 36

1. Mô hình kiến trúc ứng dụng và dịch vụ.................................................................................. 36

2. Mô hình tham chiếu ứng dụng và dịch vụ ..............................................................................  37

3. Nền tảng chia sẻ, tích hợp ............................................................................................................ 39

4. Danh mục ứng dụng và dịch vụ .................................................................................................... 44

V. Kiến trúc kỹ thuật công nghệ ........................................................................................................ 44

1. Thành phần hạ tầng kỹ thuật công nghệ ................................................................................  44

2. Hạ tầng truyền dẫn ....................................................................................................................... 45

3. Hạ tầng kỹ thuật dùng chung ........................................................................................................ 49

4. Danh mục dịch vụ kỹ thuật công nghệ dùng chung ...................................................................... 52

VI. Kiến trúc an toàn thông tin ................................................................................................. .. 55

1. Các mô hình thành phần trong kiến trúc an toàn thông tin ......................................................  56

2. Các giải pháp kỹ thuật đảm bảo an toàn, an ninh ......................................................................... 59

VII. Các tiêu chuẩn CNTT áp dụng cho triển khai Kiến trúc .............................................................. 61

CHƯƠNG III: LỘ TRÌNH TRIỂN KHAI .......................................................................................... 62

I. Giai đoạn 2019 - 2020 .................................................................................................................... 62

1. Cơ chế, chính sách ............................................................................................................... 62

2. Hạ tầng, công nghệ ........................................................................................................................ 62

3. An toàn thông tin ...........................................................................................................................  62

4. Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu ..................................................................................................  63

II. Giai đoạn 2020 - 2025 ..........................................................................................................  63

1. Cơ chế, chính sách ............................................................................................................... 63

2. Hạ tầng công nghệ ........................................................................................................................ 63

3. An toàn thông tin ........................................................................................................................... 63

4. Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu .................................................................................................. 64

CHƯƠNG IV: KHUNG THAM CHIẾU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TÀI NGUYÊN MÔI TRƯỜNG CẤP TỈNH ............................................................................................................................................... 65

1. Nguyên tắc........................................................................................................................... 65

2. Yêu cầu về kết nối, liên thông............................................................................................... 65

3. Sơ đồ kiến trúc ............................................................................................................................. 66

CHƯƠNG V: TỔ CHỨC THỰC HIỆN ......................................................................................... 70

I. Các tổ chức quản lý vận hành Kiến trúc ................................................................................. 70

II. Trách nhiệm Cục công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường.................................. 70

III. Trách nhiệm các cơ quan khác.............................................................................................. 71

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1: Danh mục người sử dụng ........................................................................................... 21

Bảng 2: Danh mục kênh giao tiếp.............................................................................................. 21

Bảng 3: Yêu cầu ràng buộc dữ liệu các cơ sở dữ liệu ............................................................... 32

DANH MỤC HÌNH

Hình 1: Sơ đồ kiến trúc CPĐT của ngành TN&MT ......................................................................  20

Hình 2: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Bộ TN&MT .......................................................................... 24

Hình 3: Mối quan hệ công tác, liên thông nghiệp vụ tổng quát của Bộ TN&MT............................. 25

Hình 4: Mô hình quy trình nghiệp vụ hiện tại .................................................................................... 26

Hình 5: Mô hình quy trình nghiệp vụ được tin học hóa................................................................ 27

Hình 6: Mô hình trao đổi thông tin cơ bản .................................................................................  28

Hình 7:Mô hình trao đổi dữ liệu bằng văn bản điện tử ................................................................ 28

Hình 8: Mô hình trao đổi dữ liệu qua việc khai thác dữ liệu dùng chung ...................................... 29

Hình 9: Mô hình trao đổi dữ liệu qua dịch vụ .................................................................................... 30

Hình 10: Mô hình ràng buộc dữ liệu trong các CSDL ................................................................. 32

Hình 11: Mô hình tổng thể kiến trúc thông tin, dữ liệu ................................................................  34

Hình 12: Mô hình kiến trúc ứng dụng và dịch vụ......................................................................... 36

Hình 13: Mô hình tham chiếu ứng dụng...................................................................................... 37

Hình 14: Sơ đồ kết nối tổng thể ...............................................................................................  39

Hình 15: Mô hình tham chiếu hạ tầng truyền dẫn ........................................................................ 45

Hình 16: Mô hình tổng thể mạng thông tin ngành TN&MT............................................................ 46

Hình 17: Mô hình kết nối với Bộ ngành khác .............................................................................  47

Hình 18: Mô hình mạng nội bộ điển hình của đơn vị thuộc Bộ .................................................... 48

Hình 19: Mô hình nhà trạm cơ bản ............................................................................................  49

Hình 20: Mô hình đám mây TTDL của Bộ .................................................................................. 51

Hình 21: Điện toán đám mây được cung cấp bởi hạ tầng TTDL của Bộ ...................................... 52

Hình 22: Sơ đồ tổng quát an toàn thông tin trong CPĐT của Bộ TN&MT ..................................... 56

Hình 23: Mô hình ATTT nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của Bộ ...............................................  57

Hình 24: Mô hình hệ thông giám sát an toàn thông tin tập trung của Bộ ...................................... 57

Hình 25: Mô hình an toàn hạ tầng kỹ thuật .................................................................................  59

Hình 26: Mô hình kết nối, liên thông ƯD CNTT TN&MT cấp tỉnh................................................... 65

Hình 27: Sơ đồ Kiến trúc ƯDCNTT TN&MT cấp tỉnh.................................................................... 66

THUẬT NGỮ VÀ TỪ VIẾT TẮT

CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU CHUNG

I. Khái niệm

Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT là tài liệu mô tả chi tiết các thành phần CPĐT của Bộ TN&MT từ Trung ương đến địa phương, kết nối, liên thông với các bộ, ngành, các tổ chức, cá nhân, khu vực, quốc tế; thể hiện việc tham chiếu, kết nối các quy trình nghiệp vụ, ứng dụng, dữ liệu, hạ tầng kỹ thuật, an toàn thông tin và các thành phần khác tuân thủ Khung Kiến trúc CPĐT Việt Nam, phiên bản 2.0.

II. Mục đích và phạm vi áp dụng

1. Mục đích

1.1. Mục đích chung

Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT, phiên bản 2.0, được xây dựng nhằm thiết lập cơ sở, định hướng cho quá trình xây dựng CPĐT tại Bộ TN&MT và làm cơ sở tham chiếu cho Kiến trúc CNTT của Sở TN&MT các địa phương; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, tăng cường công khai, minh bạch thông tin, cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp, xây dựng CPĐT của ngành, hướng tới ngành TN&MT số, Chính phủ số và nền kinh tế số.

1.2. Mục đích cụ thể

- Xác định bản quy hoạch tổng thể về ứng dụng CNTT của Bộ TN&MT. Trong đó có các thành phần và mối quan hệ giữa các thành phần, gắn liền ứng dụng CNTT với các hoạt động nghiệp vụ;

- Định hướng và triển khai tin học hóa quy trình nghiệp vụ trong Bộ TN&MT một cách có hệ thống và thực thi chương trình cải cách TTHC, nghiệp vụ hành chính theo hướng công khai, minh bạch để thực hiện hiệu quả, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp;

- Định hình một mô hình kết nối, liên thông, tích hợp, chia sẻ thông tin dữ liệu, tái cấu trúc cơ sở hạ tầng thông tin;

- Tăng cường khả năng giám sát, đánh giá đầu tư, đảm bảo triển khai ứng dụng CNTT đồng bộ, hạn chế trùng lặp, tiết kiệm chi phí, thời gian triển khai của cơ quan, đơn vị;

- Nâng cao tính linh hoạt khi xây dựng các thành phần, HTTT theo điều kiện thực tế;

- Là cơ sở xác định các thành phần, hệ thống CNTT cần xây dựng và lộ trình, trách nhiệm triển khai CPĐT tại ngành TN&MT.

- Làm căn cứ đề xuất và triển khai các nhiệm vụ về ứng dụng CNTT của Bộ TN&MT.

2. Mục đích đối với đối tượng/trường hợp sử dụng tài liệu kiến trúc

- Đối với lãnh đạo các cấp thuộc Bộ:

+ Cung cấp tầm nhìn tổng thể về quá trình chuyển đổi, ứng dụng CNTT trong Bộ, những lợi ích và khả năng, tính khả thi trong việc cải thiện năng lực quản lý nhà nước, tiềm năng và vai trò của Bộ đối với Chính phủ, các bộ, ngành địa phương khác và với xã hội;

+ Cung cấp định hướng và kết quả đạt được trong tương lai khi triển khai CPĐT cho Bộ, khả năng tối ưu hóa nguồn lực, tài nguyên và nhận diện các giải pháp cải thiện về các vấn đề hạn chế trong quản lý nhà nước và điều hành bộ máy;

+ Bảo đảm tính bền vững của ứng dụng CNTT, tài nguyên thông tin, dữ liệu từ đó phục vụ sự phát triển bền vững của bộ, ngành.

- Đối với bộ phận xử lý nghiệp vụ chuyên ngành:

+ Cung cấp định hướng và khả năng ứng dụng CNTT nhằ m cải cách nghiệp vụ, tăng năng suất lao động, chất lượng sản phẩm.

- Đối với bộ phận lập kế hoạch ứng dụng CNTT:

+ Xác định lộ trình tối ưu trong việc lập kết hoạch triển khai ứng dụng CNTT, tối ưu hóa nguồn lực đầu tư;

+ Tránh việc đầu tư chồng chéo, trùng lặ p các HTTT/CSDL;

+ Xác định các vấn đề các trọng tâm, trọng điể m khi lập kế hoạch và đầu tư, tránh đầu tư dàn trải.

- Đối với các chủ đầu tư dự án ứng dụng CNTT:

+ Xác định rõ mối quan hệ, các vấn đề liên quan trong các dự án đầu tư để tập trung nguồn lực thực hiện hiệu quả;

+ Đơn giản hóa trong một số tác vụ triển khai ứng dụng CNTT do đã có các chỉ dẫn, yêu cầu từ kiến trúc.

- Đối với đơn vị triển khai ứng dụng CNTT:

+ Cung cấp các thiết kế sơ bộ tổng thể, các tài nguyên có sẵn khả dụng cho việc xây dựng các HTTT;

+ Chỉ dẫn các tiêu chuẩn, kỹ thuật công nghệ áp dụng đảm bảo sự thống nhất và tương thích giữa các HTTT trong các dự án khác nhau.

3. Phạm vi áp dụng

Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT, phiên bản 2.0 có phạm vi áp dụng như sau:

- Các đơn vị trực thuộc Bộ quy định tại Điều 3 của Nghị định số 36/2017/NĐ-CP ngày 04/4/2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ TN&MT;

- Các đơn vị sự nghiệp khác không được quy định tại Điều 3 của Nghị định số 36/2017/NĐ-CP, gồm: Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam, các Viện, các Trường, các Trung tâm;

- Các lãnh đạo, chuyên viên quản lý TN&MT tại địa phương (UBND, Sở TN&MT, phòng TN&MT, công chức về TN&MT cấp xã...) được cung cấp tài khoản truy cập vào các HTTT/CSDL có phạm vi triển khai từ Trung ương đến địa phương;

- Các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc ứng dụng CNTT trong các hoạt động của Bộ;

- Các bộ, ngành, địa phương tham khảo Kiến trúc của ngành TN&MT để làm cơ sở khai thác, kết nối, chia sẻ dữ liệu với ngành TN&MT.

III. Nguyên tắc xây dựng kiến trúc

1. Nguyên tắc chung

- Tương thích, kế thừa Kiến trúc CPĐT Bộ TN&MT, phiên bản 1.0;

- Phù hợp với Khung Kiến trúc CPĐT Việt Nam, phiên bản 2.0;

- Phù hợp với định hướng, quy định ứng dụng CNTT, xây dựng CPĐT của quốc gia, của Bộ TN&MT, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4;

- Cập nhật một số nội dung về các xu thế phát triển công nghệ như điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo.; thống nhất sử dụng Mạng truyền số liệu chuyên dùng của Đảng và Nhà nước làm hạ tầng truyền dẫn trong chính phủ điện tử ngành; nội dung an toàn thông tin mạng; phương pháp tiếp cận Kiến trúc Chính phủ điện tử và khung tham chiếu tương hợp;

- Kiến trúc Chính phủ điện tử cấp Bộ, Kiến trúc Chính quyền điện tử cấp Tỉnh đảm bảo triển khai có hiệu quả, tránh đầu tư trùng lặp và nâng cao hiệu quả quản lý điều hành, nâng cáo chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp, xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số và nền kinh tế số.

2. Nguyên tắc cụ thể

Nguyên tắc 1: Phù hợp với Khung kiến trúc CPĐT cấp Bộ ban kèm theo Văn bản số 1178/BTTTT-TTH ngày 21/4/2015 của Bộ Thông tin và Truyền thông và các văn bản hướng dẫn liên quan trong quá trình xây dựng và triển khai Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT.

Nguyên tắc 2: Phù hợp với chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, của Bộ và của ngành TN&MT.

Nguyên tắc 3: Phù hợp với định hướng, mục tiêu ứng dụng CNTT quốc gia và định hướng, mục tiêu của Bộ, của ngành TN&MT; Ưu tiên triển khai các hạng mục quan trọng, mức độ sử dụng và ứng dụng cao trong thực tiễn; Thông tin, dữ liệu và các dịch vụ phải tin cậy, chính xác và kịp thời.

Nguyên tắc 4: Phù hợp với quy trình nghiệp vụ của các đơn vị trong Bộ TN&MT, thúc đẩy tái cấu trúc nghiệp vụ, hướng đến đơn giản hóa, tăng hiệu quả, thống nhất và tường minh quy trình nghiệp vụ; cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp;

Nguyên tắc 5: Tập trung hoá hạ tầng CNTT vào các TTDL của Bộ, đảm bảo việc quản lý và khai thác hiện quả hạ tầng CNTT, cung cấp đủ năng lực tính toán, lưu trữ để triển khai các HTTT/CSDL trong Kiến trúc CPĐT của Bộ.

Nguyên tắc 6: Dữ liệu cần được quản lý, vận hành, cập nhật thường xuyên, được chia sẻ và khai thác, sử dụng chung chặt chẽ, hiệu quả. Không triển khai xây dựng các nội dung thông tin, dữ liệu trùng lặp. Các HTTT/CSDL quốc gia, các HTTT chuyên ngành cần kết nối, chia sẻ, sử dụng chung.

Nguyên tắc 7: Thông tin và các dịch vụ phải được truy nhập trên cơ sở bình đẳng. Tối đa việc tích hợp và chia sẻ thông tin giữa các HTTT đã, đang và sẽ triển khai tại Bộ, tại các đơn vị trực thuộc Bộ; Bảo đảm sự kết nối liên thông giữa các HTTT trong Bộ và các HTTT của các bộ, ngành khác và địa phương.

Nguyên tắc 8: Đối với những HTTT/CSDL có phạm vi rộng hơn phạm vi của kiến trúc (HTTT/CSDL quốc gia), ngoài việc tuân thủ kiến trúc này, đồng thời tuân thủ các quy định của pháp luật về CSDL quốc gia, HTTT có phạm vi từ Trung ương đến địa phương và các quy định có liên quan.

Nguyên tắc 9: Các HTTT/CSDL triển khai trong Kiến trúc phải được xác định cấp độ đảm bảo an toàn thông tin; Việc xác định cấp độ đảm bảo an toàn thông tin căn cứ vào Nghị định số 85/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và Thông tư số 03/2017/TT- BTTTT ngày 24/4/2017 của Bộ Thông tin và Truyền thông quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Nghị định số 85/2016/NĐ-CP.

Nguyên tắc 10: Các hệ thống kỹ thuật, các ứng dụng, dịch vụ phải tuân thủ và đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật theo quy định về chuyên ngành, về công nghệ thông tin, các hướng dẫn của Khung kiến trúc chính phủ điện tử Việt Nam và các văn bản quy định có liên quan.

IV. Tầm nhìn và định hướng phát triển Chính phủ điện tử Bộ Tài nguyên và Môi trường đến năm 2025

1. Các định hướng chiến lược

a) Chiến lược phát triển ngành TN&MT

Bám sát các văn bản của chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, và của Bộ TN&MT:

- Chiến lược Phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011-2020 được ban hành tại Quyết định số 432/QĐ-TTg ngày 12 tháng 4 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ;

- Nghị quyết số 100/NQ-CP ngày 18 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021;

- Quyết định số 2948/QĐ-BTNMT ngày 20 tháng 11 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ TN&MT phê duyệt Chương trình hành động phát triển bền vững ngành tài nguyên và môi trường giai đoạn 2011 - 2020;

- Quyết định số 115/QĐ-BTNMT ngày 24 tháng 01 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ TN&MT về việc ban hành Chương trình hành động của Bộ TN&MT thực hiện Nghị quyết số 100/NQ-CP ngày 18 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Định hướng chung:

- Tăng cường công tác chỉ đạo điều hành gắn với công tác CCHC theo hướng công khai, minh bạch và đơn giản hoá thủ tục, coi công tác CCHC là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ;

- Đẩy mạnh công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, chiến lược, quy hoạch về quản lý tài nguyên và môi trường nhằm thực hiện các nội dung quản lý nhà nước theo chức năng của Bộ;

- Tăng cường công tác đầu tư phát triển, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản, đa dạng các nguồn vốn và xã hội hoá các hoạt động dịch vụ về TN&MT;

- Xây dựng cơ sở dữ liệu các lĩnh vực chuyên ngành (đất đai, tài nguyên nước, địa chất khoáng sản, môi trường, ...) đảm bảo công khai, minh bạch, bám sát quy định pháp luật về công khai thông tin đến người dân và doanh nghiệp;

- Phát triển khoa học, công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng CNTT và TT. Tập trung xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách ứng dụng CNTT ngành TN&MT; hoàn thiện CPĐT, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, thực hiện CCHC, nâng cao hiệu lực, hiệu quả CQNN; xây dựng, tích hợp, kết nối các HTTT, CSDL TN&MT toàn ngành; cập nhật thường xuyên, sử dụng hàng ngày trong công tác quản lý chuyên môn nghiệp vụ bảo đảm kịp thời, chính xác, tăng hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành, hoạt động của ngành; công bố, công khai, cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu TN&MT phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, người dân và doanh nghiệp. Xây dựng, quản lý, vận hành hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật CNTT thống nhất và đồng bộ, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển ứng dụng CNTT của ngành;

- Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo. Tăng cường sự phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra TN&MT giữa Thanh tra Bộ, các đơn vị trực thuộc Bộ và các địa phương, tránh hình thức, chồng chéo, bỏ trống nhiệm vụ, bỏ sót đối tượng. Từng bước huy động cả hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương tham gia vào công tác thanh tra, kiểm tra về TN&MT. Thực hiện tốt việc tổng hợp, theo dõi, nắm tình hình việc xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra của các Sở TN&MT. Tăng cường đôn đốc, theo dõi các địa phương trong quá trình thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra về tài nguyên của địa phương mình. Tổ chức giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch;

- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tăng cường, chủ động mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế song phương, đa phương và hội nhập kinh tế quốc tế; vận động các chương trịnh, dự án có nguồn vốn nước ngoài nhằm hỗ trợ tích cực cho hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, quản lý tổng hợp và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học; phòng ngừa và xử lý ô nhiễm; phát triển khoa học và công nghệ; nâng cao năng lực và thể chế quản lý nhà nước về TN&MT và khuyến khích đầu tư trong nước và nước ngoài trong lĩnh vực TN&MT;

- Tăng cường công tác thống kê ngành TN&MT theo Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn đến 2030 được ban hành kèm theo Quyết định số 1452/QĐ-BTNMT ngày 22 tháng 7 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ TN&MT. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê của Bộ, ngành; chương trình điều tra thống kê hàng năm và dài hạn; chế độ báo cáo thống kê tổng hợp và chế độ báo cáo thống kê cơ sở áp dụng cho các đơn vị trực thuộc, các Sở, ngành, địa phương cùng các văn bản hướng dẫn có liên quan để có đầy đủ nguồn thông tin đầu vào. Phát triển và ứng dụng CNTT trong công tác thu thập, tổng hợp, xử lý, phân tích và sử dụng thông tin thống kê. Xây dựng CSDL phục vụ khai thác và chia sẻ dữ liệu thống kê trong từ bộ, ngành và giữa các bộ, ngành. b) Tầm nhìn, định hướng chiến lược phát triển CPĐT trong phát triển kinh tế - xã hội của Bộ TN&MT

Bám sát các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông, và của Bộ TN&MT:

- Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025;

- Quyết định số 1819/QĐ-TTg ngày 26/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2016 - 2020;

- Quyết định số 714/QĐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục CSDL quốc gia cần ưu tiên triển khai tạo nền tảng phát triển chính phủ điện tử;

- Văn bản số 1178/BTTTT-THH ngày 21/4/2015 của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc ban hành Khung Kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam, phiên bản 1.0;

- Quyết định số 964/QĐ-BTNMT ngày 17/4/2019 của Bộ trưởng Bộ TN&MT về việc Ban hành Kế hoạch hành động của Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07 tháng 3 năm 2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019­2020, định hướng đến 2025.

Xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy định kỹ thuật:

- Các chính sách quy trình kỹ thuật, định mức, đơn giá phục vụ xây dựng, kiểm tra nghiệm thu, duy trì, vận hành các hệ thống thông tin trong ngành tài nguyên và môi trường;

- Các chính sách, quy chế liên quan đến việc quản lý, vận hành các HTTT/CSDL; cơ chế cập nhật thông tin, dữ liệu của các HTTT/CSDL;

- Xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy định kỹ thuật về CSDL chuyên ngành;

- Các tiêu chuẩn kỹ thuật phục vụ việc chia sẻ, trao đổi, tích hợp, liên thông thông tin, dữ liệu giữa các HTTT/CSDL;

- Các chính sách liên quan đến an toàn, an ninh thông tin tại các TTDL, các HTTT/CSDL đáp ứng tình hình mới.

Xây dựng, hoàn thiện nền tảng hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu phục vụ phát triển Chính phủ điện tử:

- Xây dựng và triển khai, tuân thủ Kiến trúc Chính phủ điện tử ngành TN&MT (phiên bản 2.0) tại Bộ, Sở TN&MT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;

- Kế thừa và tiếp tục hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin, các Trung tâm dữ liệu của Bộ theo mô hình quản lý tập trung, hội tụ tài nguyên, sử dụng giải pháp công nghệ ảo hóa, điện toán đám mây, dữ liệu lớn

- Cung cấp các hạ tầng tri thức, tính toán, xử lý, khai phá dữ liệu, tập dữ liệu mở ngành TN&MT, xây dựng danh mục và cung cấp thông tin, dữ liệu về CSDL của các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ TN&MT công bố trên Hệ tri thức Việt số hóa gắn với bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng phục vụ xây dựng Chính phủ điện tử ngành TN&MT;

- Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các CSDL quốc gia, chuyên ngành, hệ thống cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo Kiến trúc Chính phủ điện tử ngành tài nguyên và môi trường và các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, kết nối, liên thông với các CSDL quốc gia liên quan và các CSDL của các bộ, ngành, địa phương trong giai đoạn 2019 - 2020, tiếp tục phát triển, hoàn thiện trong giai đoạn 2021 - 2025.

Xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa ứng dụng công nghệ thông tin với cải cách hành chính, đổi mới phương thức làm việc theo hướng điện tử hóa, hướng tới Bộ TN&MT số, ngành TN&MT số, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp

- Tập trung triển khai chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ; xây dựng, phát triển, hoàn thiện các hệ thống thông tin của Bộ;

- Tổ chức chuẩn hóa cấu trúc, hệ thống hóa mã định danh, thực hiện số hóa dữ liệu và cung cấp danh mục dữ liệu thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ đã được số hóa theo quy định để tích hợp, chia sẻ giữa các HTTT của các cơ quan nhà nước bảo đảm dữ liệu được thu thập một lần;

- Thiết lập môi trường điện tử, cung cấp khả năng phân tích, xử lý, tổng hợp thông tin, dữ liệu thông minh, bảo đảm công tác quản lý, điều hành, chuyên môn, nghiệp vụ phục vụ người dân, doanh nghiệp. Coi CSDL và kết quả phân tích xử lý CSDL là căn cứ quan trọng trong thực hiện công tác hàng ngày, là căn cứ khoa học, thực tiễn của việc ra quyết định, hoạch định chính sách, chỉ đạo, điều hành;

- Cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu TN&MT phục vụ người dân, doanh nghiệp và xã hội. Cung cấp dịch vụ dữ liệu, dịch vụ gia tăng trên CSDL TN&MT; hướng tới nguồn thu từ CSDL TN&MT là lớn nhất của ngành.

Xây dựng Chính phủ điện tử bảo đảm gắn kết chặt chẽ với bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng, bảo vệ thông tin cá nhân, tổ chức:

- Bảo đảm an toàn, an ninh thông tin tại các đơn vị thuộc Bộ theo kế hoạch đã phê duyệt (tại Quyết định số 3313/QĐ-BTNMT ngày 25 tháng 12 năm 2017 Ban hành Kế hoạch triển khai nhiệm vụ bảo đảm an toàn, an ninh thông tin của Bộ Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2018 - 2020);

- Bảo đảm an toàn cho các HTTT của Bộ theo cấp độ theo quy định Nghị định số 85/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 6 năm 2016 của Chính phủ và Thông tư số 03/2017/TT-BTTTT ngày 24 tháng 4 năm 2017 của Bộ Thông tin và Truyền thông;

- Bảo đảm an toàn thông tin mạng theo quy định tại Quyết định số 05/2017/QĐ-TTg ngày 16 tháng 3 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ;

- Phòng chống mã độc tại Bộ TN&MT nhằm nâng cao năng lực phòng chống phần mềm độc hại theo quy định của Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 25 tháng 5 năm 2018 của Thủ tướ ng Chính ph ủ;

- Phối hợp với các Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công An, Ban Cơ yếu chính phủ triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng tại Bộ TN&MT.

Tăng cường công tác khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế phục vụ phát triển Chính phủ điện tử:

- Nghiên cứu, triển khai ứng dụng các giải pháp, sản phẩm công nghệ thông tin mới, hiện đại (như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain), Internet kết nối vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), thực tại ảo (VR), ...) trong việc thu nhận, xử lý thông tin, dữ liệu; xây dựng các hệ thống thông tin, CSDL quốc gia, chuyên ngành và giải quyết các bài toán phức tạp đặt ra của các lĩnh vực trong ngành TN&MT;

- Nghiên cứu, triển khai các chương trình hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ, ưu tiên các công nghệ theo xu hướng Cách mạng công nghiệp 4.0. Học tập kinh nghiệm về xây dựng CPĐT, nhận chuyển giao và ứng dụng có hiệu quả các giải pháp, công nghệ của các quốc gia có nền công nghệ tiên tiến, các hãng công nghệ lớn và các đối tác quốc tế, bảo đảm đúng quy định của pháp luật, không phụ thuộc vào một đối tác duy nhất, đặc biệt trong vấn đề an toàn thông tin, an ninh mạng, bảo đảm không lộ lọt thông tin, bí mật quốc gia.

- Thúc đẩy hợp tác quốc tế liên quan đến lĩnh vực CNTT và CPĐT.

Nguồn nhân lực cho ứng dụng và phát triển CNTT

- Các đơn vị chuyên ngành trực thuộc Bộ phải thành lập đơn vị trực thuộc chuyên trách về CNTT, đủ số lượng, đảm bảo chất lượng để triển khai tốt các hoạt động ứng dụng CNTT của đơn vị mình; các đơn vị còn lại nên có cán bộ chuyên trách về CNTT;

- Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực về đảm bảo an toàn, an ninh thông tin theo Quyết định số 99/QĐ-TTg ngày 14 tháng 01 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đào tạo và phát triển nguồn nhân lực an toàn, an ninh thông tin đến năm 2020;

- Tổ chức tập huấn, đào tạo liên tục, chuyên sâu về ứng dụng CNTT.

2. Một số chỉ tiêu chủ yếu

2.1. Giai đoạn 2019 - 2020

- Tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến trên tổng số hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đạt từ 20% trở lên; tích hợp 30% các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 với Cổng Dịch vụ công quốc gia; 100% hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính được thực hiện thông qua Hệ thống thông tin một cửa điện tử của Bộ;

- 30% dịch vụ công trực tuyến thực hiện ở mức độ 4; Cổng Dịch vụ công trực tuyến của Bộ cung cấp giao diện cho các thiết bị di động; Công khai mức độ hài lòng của người dân khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến; Cổng Thông tin điện tử của Bộ công khai thông tin đầy đủ theo quy định tại Nghị định số 43/2011/NĐ- CP; 20% dịch vụ công trực tuyến áp dụng chữ ký số trên nền tảng di động để giải quyết thủ tục hành chính; 50% dịch vụ công trực tuyến xử lý bằng hồ sơ điện tử; 30% số biểu mẫu liên quan giải quyết thủ tục hành chính của người dân và doanh nghiệp được tự động nhập vào biểu mẫu trực tuyến; 100% dịch vụ công trực tuyến có nhu cầu sử dụng dữ liệu từ CSDL quốc gia về Đăng ký doanh nghiệp được kết nối, chia sẻ dữ liệu;

- Phần mềm quản lý văn bản và điều hành được kết nối, liên thông qua Trục liên thông văn bản quốc gia phục vụ gửi, nhận văn bản điện tử (không bao gồm văn bản mật); 100% văn bản trao đổi giữa các cơ quan nhà nước (trừ văn bản mật theo quy định của pháp luật) dưới dạng điện tử; tối thiểu 80% hồ sơ công việc tại cấp Bộ được xử lý trên môi trường mạng (không bao gồm hồ sơ xử lý công việc có nội dung mật);

- Hoàn thành HTTT báo cáo của Bộ và được kết nối liên thông đến HTTT quốc gia. Tối thiểu 50% báo cáo định kỳ (không bao gồm báo cáo mật) được gửi, nhận qua HTTT báo cáo của Bộ;

- Rút ngắn từ 30% - 50% thời gian họp, tăng cường họp trực tuyến, tọa đàm trực tuyến với người dân, doanh nghiệp, giảm tối đa việc sử dụng tài liệu giấy phục vụ họp và xử lý công việc của các đơn vị;

- Công khai, minh bạch hóa quá trình, kết quả xử lý hồ sơ cho người dân, doanh nghiệp; Bổ sung các kênh tiếp nhận thông tin, phản ánh kiến nghị của người dân, doanh nghiệp về TN&MT;

- Hoàn thành 50% các ứng dụng/CSDL/các dịch vụ dùng chung trong ngành TN&MT; được kết nối liên thông phục vụ xây dựng các HTTT, CSDL trong ngành TN&&MT phiên bản 2.0;

- Triển khai xây dựng nền tảng kết nối, tích hợp chia sẻ dữ liệu giữa các HTTT, CSDL ngành TN&MT;

- Triển khai xây dựng các CSDL quốc gia thuộc phạm vi quản lý của Bộ; Các HTTT, CSDL chuyên ngành được ưu tiên;

- Các giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cho hạ tầng kỹ thuật, các HTTT, các nội dung thông tin số trên không gian mạng của ngành TN&MT;

- Hoàn thiện các cơ chế chính sách phục vụ xây dựng, vận hành, kết nối, chia sẻ, trao đổi thông tin, an toàn an ninh thông tin cho các HTTT/CSDL trong ngành TN&MT.

2.2. Giai đoạn 2021 - 2025

- 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 phổ biến, liên quan nhiều tới người dân, doanh nghiệp được tích hợp lên Cổng Dịch vụ công quốc gia; 100% giao dịch trên Cổng Dịch vụ công trực tuyến và Hệ thống thông tin một cửa điện tử cấp Bộ được xác thực điện tử;

- 80% dịch vụ công trực tuyến thực hiện ở mức độ 4;

- 40% số lượng người dân và doanh nghiệp tham gia hệ thống CPĐT được xác thực định danh điện tử thông suốt và hợp nhất trên tất cả các hệ thống thông tin của các Bộ từ trung ương đến địa phương;

- Tỷ lệ hồ sơ giải quyết theo dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 trên tổng số hồ sơ đạt từ 70% trở lên; 80% thủ tục hành chính đáp ứng yêu cầu được triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4; tối thiểu 90% người dân và doanh nghiệp hài lòng về việc giải quyết thủ tục hành chính;

- 60% các hệ thống thông tin của các bộ, ngành có liên quan đến người dân, doanh nghiệp đã đưa vào vận hành, khai thác được kết nối, liên thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu; Tích hợp, sử dụng thông tin của người dân, doanh nghiệp đã được số hóa và lưu trữ tại các CSDL quốc gia;

- 100% báo cáo định kỳ (không bao gồm nội dung mật) của các đơn vị trong ngành TN&MT được thực hiện trên Hệ thống thông tin báo cáo của Bộ; được cập nhật, chia sẻ trên HTTT báo cáo quốc gia, phục vụ hiệu quả hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành;

- Hoàn thành 100% các ứng dụng/CSDL/các dịch vụ dùng chung trong ngành TN&MT; được kết nối liên thông phục vụ xây dựng các HTTT, CSDL trong ngành TN&MT theo Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT phiên bản 2.0;

- Hoàn thành nền tảng kết nối, tích hợp chia sẻ dữ liệu giữa các HTTT, CSDL trong ngành TN&MT; Đảm bảo kết nối trực tiếp với các bộ, ngành, địa phương hoặc thông qua nền tảng kết nối, tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia;

- Tiếp tục Triển khai xây dựng các CSDL quốc gia thuộc phạm vi quản lý của Bộ; Các HTTT, CSDL chuyên ngành;

- Triển khai xây dựng kho dữ liệu tổng hợp của Bộ TN&MT, sử dụng các công nghệ BigData, AI để quản lý, phân tích, cung cấp thông tin hỗ trợ ra quyết định cho các cấp lãnh đạo;

- Các giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cho hạ tầng kỹ thuật, các HTTT, các nội dung thông tin số trên không gian mạng của ngành TN&MT;

- Tiếp tục hoàn thiện các cơ chế chính sách phục vụ xây dựng, vận hành, kết nối, chia sẻ, trao đổi thông tin, an toàn an ninh thông tin cho các HTTT/CSDL trong ngành TN&MT. Hoàn thành 100% các quy định kỹ thuật về cấu trúc dữ liệu các CSDL chuyên ngành; 100% các quy định về kết nối, tích hợp, trao đổi, chia sẻ thông tin dữ liệu; 100% các HTTT được triển khai có quy định về quy chế vận hành, đảm bảo an toàn an ninh thông tin, dữ liệu.

CHƯƠNG II: KIẾN TRÚC CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ NGÀNH TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, PHIÊN BẢN 2.0

I. Sơ đồ tổng thể kiến trúc CPĐT của ngành TN&MT

Hình 1: Sơ đồ kiến trúc CPĐT của ngành TN&MT

Đây là mô hình phân tầng, các tầng (layer) được chồng xếp lên nhau thể hiện quan hệ dạng cung cấp - sử dụng, tầng bên dưới cung cấp dịch vụ cho tầng bên trên sử dụng, ngoại trừ tầng “Chính sách, chỉ đạo, quản lý”, tầng này bao trùm và xuyên suốt tất cả các tầng trong sơ đồ.

Giới thiệu ngắn gọn các tầng trong sơ đồ Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT:

1) Tầng Người sử dụng: thể hiện tất cả người dùng có thể sử dụng các dịch vụ CNTT được Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT cung cấp. Tuỳ thuộc vào vai trò của người dùng, họ có thể tiếp cận và sử dụng các dịch vụ CNTT với nhiều mức độ khác nhau.

Bảng 1: Danh mục người sử dụng

2) Tầng Kênh giao tiếp: thể hiện các hình thức, phương tiện mà qua đó người sử dụng tiếp cận và sử dụng được các dịch vụ CNTT, dịch vụ thông tin được Bộ TN&MT cung cấp.

Bảng 2: Danh mục kênh giao tiếp

3) Tầng Quy trình, nghiệp vụ được tin học hóa: đây là tầng bổ sung thêm so với Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ. Mục đích của tầng này là nhằm cung cấp thông tin nhanh và tổng quát cho người đọc về những quy trình, nghiệp vụ được tin học hoá trong Kiến trúc CPĐT của Bộ.

4) Tầng Ứng dụng và dịch vụ dịch vụ trực tuyến: tầng này là sự gom nhóm, kết hợp các tầng Dịch vụ cổng, DVCTT, và phần ứng dụng trong tầng Ứng dụng & CSDL trong Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ. Mục đích của việc gom nhóm, kết hợp này là nhằm đảm bảo tính lôgic trong kiến trúc; phù hợp với hiện trạng và định hướng triển khai CPĐT của Bộ TN&MT. Tầng này thể hiện tất cả các dịch vụ trực tuyến và các ứng dụng hỗ trợ quản lý hành chính, quản lý chuyên ngành, quản trị... cần có trong Kiến trúc CPĐT của Bộ TN&MT.

5) Tầng Nền tảng chia sẻ, tích hợp CPĐT của Bộ: tầng này tương ứng với tầng Dịch vụ chia sẻ và tích hợp trong Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ. Tầng này bao gồm các dịch vụ dùng chung hỗ trợ trực tiếp các ứng dụng và dịch vụ trực tuyến tầng trên, các dịch vụ chia sẻ, tích hợp, kết nối liên thông giữa các ứng dụng trong và ngoài Bộ.

6) Tầng Dữ liệu, CSDL: tương ứng với phần CSDL trong tầng Ứng dụng và CSDL của Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ. Tầng này thể hiện bản quy hoạch về các CSDL do Bộ quản lý mà Kiến trúc hướng tới, trong đó có phân nhóm và phân tầng một số CSDL nhằm thể hiện đặc của CSDL chuyên ngành TN&MT.

7) Tầng Hạ tầng kỹ thuật: tương ứng với tầng Hạ tầng kỹ thuật trong Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ. Tầng này cung cấp hạ tầng CNTT để triển khai các dịch vụ, ứng dụng và CSDL trong kiến trúc, bao gồm năng lực tính toán, lưu trữ, kết nối... và các thiết bị đảm bảo an toàn, an ninh thông tin, các thiết bị đề phòng, cảnh báo rủi ro khác.

8) Tầng Chính sách, chỉ đạo, quản lý: tương ứng với tầng Chỉ đạo quản lý trong Khung Kiến trúc CPĐT cấp Bộ, bao gồm công tác chỉ đạo, quản lý và tổ chức triển khai, giám sát trên cơ sở các chính sách, các văn bản có tính pháp lý.

Bao gồm công tác chỉ đạo, quản lý, tổ chức, hướng dẫn, đào tạo, môi trường pháp lý, truyền thông nhằm bảo đảm các điều kiện triển khai các hệ thống thông tin.

Chính sách:

Môi trường chính sách bao gồm hệ thống các văn bản, chính sách:

- Chính sách, chiến lược định hướng phát triển ngành TN&MT;

- Kế hoạch ứng dụng và phát triển CNTT, phát triển CPĐT, nguồn lực triển khai xây dựng CPĐT;

- Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn;

- Các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy định kỹ thuật về thu thập, thu nhận, quản lý, chia sẻ, khai thác thông tin, dữ liệu;

- Chính sách an toàn, an ninh thông tin.

Chi tiết hệ thống các văn bản, chính sách tại Phụ lục 04.

Chỉ đạo, quản lý:

Công tác chỉ đạo quản lý bao gồm:

- Chỉ đạo, quản lý từ lãnh đạo Bộ;

- Chỉ đạo từ Thứ trưởng phụ trách CNTT;

- Chỉ đạo từ Ban Chỉ đạo xây dựng CPĐT ngành TN&MT;

- Chỉ đạo từ Ban Chỉ đạo ứng dụng và phát triển CNTT ngành TN&MT;

- Chỉ đạo từ Cục Công nghệ thông tin và dữ liệu tài nguyên môi trường;

- Chỉ đạo từ các đơn vị chuyên trách về CNTT của các đơn vị thuộc Bộ.

II. Kiến trúc nghiệp vụ

1. Tổng quan về chức năng, nhiệm vụ của Bộ TN&MT

Bộ TN&MT là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: đất đai; tài nguyên nước; tài nguyên khoáng sản, địa chất; môi trường; khí tượng thủy văn; biến đổi khí hậu; đo đạc và bản đồ; quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo; viễn thám; quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ.

Hình 2: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Bộ TN&MT

Bộ TN&MT được Chính phủ giao quản lý nhà nước trong 09 lĩnh vực lớn của đất nước bao gồm: đất đai, tài nguyên nước, địa chất và khoáng sản, môi trường, khí tượng thủy văn, đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý, quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo, biến đổi khí hậu, viễn thám.

2. Mô hình liên thông nghiệp vụ giữa các cơ quan

Hình 3: Mối quan hệ công tác, liên thông nghiệp vụ tổng quát của Bộ TN&MT

Bộ TN&MT là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: Đất đai; tài nguyên nước; tài nguyên khoáng sản, địa chất; môi trường; khí tượng thủy văn; biến đổi khí hậu; đo đạc và bản đồ; quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo; viễn thám; quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ.

Bộ TN&MT phối hợp với các bộ, ngành và địa phương trong thực hiện các nhiệm vụ có liên quan đến lĩnh vực TN&MT.

Theo ngành dọc, ở địa phương có các Sở TN&MT, là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực TN&MT; thực hiện các dịch vụ công trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Sở. Sở TN&MT chịu sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp về tổ chức, biên chế và công tác của UBND cấp tỉnh; đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ TN&MT.

Bộ TN&MT tiếp nhận thông tin góp ý, kiến nghị của người dân, tổ chức/doanh nghiệp và xử lý, phản hồi theo quy định của pháp.

Quy trình liên thông nghiệp vụ hiện tại có thể mô tả sơ bộ như sau:

Hình 4: Mô hình quy trình nghiệp vụ hiện tại

Việc ứng dụng CNTT vào hỗ trợ quá trình xử lý nghiệp vụ đã có những bước tiến rõ rệt. Tuy nhiên vẫn còn một số giới hạn sau:

- Đa phần ứng dụng còn riêng lẻ từng nghiệp vụ và tính kết nối còn hạn chế. Những nghiệp vụ nội bộ của các cơ quan chưa thực sự kết nối liên thông, trao đổi chính còn qua đường văn bản;

- Việc kết nối giữa ứng dụng chuyên ngành và ứng dụng hành chính, quản lý còn chưa được đồng bộ.

Trong quá trình nghiên cứu xây dựng kiến trúc, quy trình nghiệp vụ được hướng tới sự thống nhất, chuẩn hóa đồng bộ và kết nối như sau:

Tái cấu trúc hóa nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin

Hình 5: Mô hình quy trình nghiệp vụ được tin học hóa

Đặc điểm của việc tái cấu trúc hóa quy trình nghiệp vụ trong tương lai:

- Việc quản lý quy trình, xử lý công việc được tiến hành một cách đồng bộ trên một nền tảng chung, các quy trình nội bộ của các cơ quan, đơn vị được đặt trong bối cảnh của quy trình chung và được điều phối bởi quy trình quản lý chung này;

- Quy trình liên thông giữa các cơ quan, đơn vị trong Bộ sẽ được thực hiện trên nền tảng chung về quản lý quy trình. Điều này sẽ làm đơn giản quá trình liên thông giữa các cơ quan. Việc chuyển quy trình giữa các đơn vị tương tự và đơn giản như quá trình luân chuyển công việc trong nội bộ của một đơn vị;

- Để thực hiện được việc thống nhất chung này thì ứng dụng CNTT phải được đồng bộ đối với tất cả các đơn vị thuộc Bộ;

- Tăng tối đa quá trình tự động hóa xử lý công việc bởi sử dụng các ứng dụng CNTT để xử lý công việc tự động;

- Sử dụng các CSDL dùng chung, CSDL tập trung của Bộ để phục vụ mục đích đơn giản hóa TTHC, giấy tờ từ đó giảm các tác vụ kiểm tra, xử lý thông tin, thay vào đó kết nối, khai thác dữ liệu từ CSDL để đánh giá phân tích hỗ trợ ra quyết định.

Trên tinh thần này, việc phân tích và tin học hóa quy trình nghiệp vụ tương lai đối với TTHC, nghiệp vụ hành chính, nghiệp vụ chuyên ngành sẽ được phân tích và đề xuất các chức năng, yêu cầu của các HTTT, dịch vụ hỗ trợ và thông tin được trao đổi.

3. Mô hình trao đổi thông tin, dữ liệu giữa các cơ quan

3.1. Mô hình trao đổi thông tin dữ liệu cơ bản

Trong trao đổi thông tin giữa các cơ quan, về cơ bản hiện tại thực hiện theo mô hình sau:

Hình 6: Mô hình trao đổi thông tin cơ bản

Các cơ quan, đơn vị khi cần trao đổi với cơ quan, đơn vị khác sẽ lập văn bản và gửi yêu cầu trao đổi. Thông tin, số liệu được đưa vào các văn bản dưới dạng bảng biểu hoặc các phương tiện mang tin kèm theo. Khi có sự ứng dụng CNTT, trao đổi thông tin dữ liệu được mở rộng thêm phương tiện khác như gửi qua thư điện tử, tải từ máy chủ nhưng về cơ bản trao đổi chính thống vẫn qua văn bản và kèm theo văn bản là phương tiện trao đổi thuận tiện và thông dụng nhất.

3.2. Mô hình trao đổi tương lai

Giải pháp tin học hóa trao đổi dữ liệu trong tương lai sẽ đa dạng hóa các phương thức trao đổi, tăng cường trao đổi dữ liệu có cấu trúc và hạn chế trao đổi qua phương pháp bằng con đường văn bản để đảm bảo dữ liệu có thể xử lý tự động và giảm công sức trong việc nhập liệu và tác vụ thủ công.

Việc đánh giá trao đổi dữ liệu thực hiện tổng thể và phân loại theo các giải pháp phù hợp với tình hình thực tế, khả năng cấu trúc hóa dữ liệu và năng lực đầu tư, số hóa dữ liệu. Qua đó, mô hình trao đổi dữ liệu sẽ thực hiện qua một số phương án sau:

Phương án 1: Trao đổi dữ liệu bằng văn bản điện tử

Hình 7: Mô hình trao đổi dữ liệu bằng văn bản điện tử

Thông tin trao đổi thực tế vô cùng đa dạng và theo tình huống khác nhau, vì vậy, việc cấu trúc hóa dữ liệu theo từng bước. Trao đổi văn bản điện tử vẫn sử dụng như phương tiện trao đổi thông tin cơ bản nhất:

Phương án này được áp dụng cho các loại dữ liệu sau:

- Dữ liệu phi cấu trúc và nửa cấu trúc;

- Dữ liệu không được thường xuyên trao đổi;

- Dữ liệu không thể định hình từ trước.

Quá trình trao đổi dữ liệu bằng phương tiện văn bản điện tử đã được áp dụng trên cơ sở vận hành hệ thống quản lý và trao đổi văn bản điện tử hiện nay ở Bộ TN&MT đã tương đối thành công bước đầu và trong tương lai tiếp tục được duy trì và mở rộng.

Phương án 2: Trao đổi qua việc khai thác dữ liệu dùng chung

Hình 8: Mô hình trao đổi dữ liệu qua việc khai thác dữ liệu dùng chung

Trong phương án này, dữ liệu thường được trao đổi sẽ được lưu trữ trong một CSDL dùng chung của Bộ. CSDL dùng chung sẽ được phân cấp cho một cơ quan chịu trách nhiệm quản lý, vận hành và duy trì, đơn vị phát sinh nguồn dữ liệu sẽ chịu trách nhiệm về giá trị dữ liệu, các đơn vị khác có thể khai thác, sử dụng chung. Điều này làm hạn chế quá trình trao đổi và giảm các tác vụ hành chính trao đổi không cần thiết.

Phương án này áp dụng với các loại dữ liệu sau:

- Dữ liệu có cấu trúc;

- Dữ liệu được nhiều cơ quan, đơn vị cùng xây dựng và khai thác;

- Dữ liệu có tần xuất truy cập lớn.

Phương án 3:

Hình 9: Mô hình trao đổi dữ liệu qua dịch vụ

Trong phương án này, các cơ quan, đơn vị công bố các dịch vụ (công nghệ thông tin) tiếp nhận và cung cấp dữ liệu cho các cơ quan khác khai thác và sử dụng. Phương án cung cấp và khai thác sẽ được thiết kế qua mô hình kiến trúc tại mục 5 của báo cáo này.

Phương án này áp dụng với các loại dữ liệu sau:

- Dữ liệu có cấu trúc;

- Dữ liệu phần lớn được duy trì và vận hành bởi một đơn vị;

- Dữ liệu đòi hỏi cần phải có các thao tác nghiệp vụ xử lý;

- Dữ liệu có tần xuất truy cập hạn chế và mang tính chuyên ngành cao.

Với các phương án này, trong các phần sau sẽ phân tích và xác định cụ thể thôngtin, dữ liệu sẽ được trao đổi trong phạm vi Bộ TN&MT.

4. Danh mục nghiệp vụ

Nghiệp vụ của Bộ TN&MT là cấu trúc phân tầng theo ba cấp, cấp cao nhất (khối chức năng) được phân loại theo khối các chức năng chung nhất mà Bộ đang đảm nhiệm. Từng khối chức năng này được chia nhỏ theo nhiều nhóm nghiệp vụ mỗi nhóm nghiệp vụ sẽ bao gồm một số loại nghiệp vụ cụ thể.

Tương ứng với mô hình cấu trúc theo 03 cấp này, khối chức năng của Bộ TN&MT được chia tách thành 03 khối chính:

Mô tả đặc điểm của từng khối chức năng:

Ngoài các khối chức năng trên, một số khối chức năng hỗ trợ bao gồm:

- Cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu, Mã tham chiếu: 001.012;

- Thu thập, phân tích, tổng hợp thông tin, dữ liệu, Mã tham chiếu: 001.013;

- Tương tác, truyền thông, Mã tham chiếu: 001.014.

III. Kiến trúc thông tin, dữ liệu

1. Yêu cầu ràng buộc dữ liệu các CSDL

Hình 10: Mô hình ràng buộc dữ liệu trong các CSDL

Trong Mô hình tổ chức dữ liệu, khi triển khai các CSDL thành phần thì mối quan hệ các thực thể chủ chốt trong CSDL phải đảm bảo kết nối, chia sẻ với nhau, tránh việc xây dựng dữ liệu trùng lắp, riêng lẻ (trừ trường hợp các dữ liệu mật, đặc thù).

Bảng 3: Yêu cầu ràng buộc dữ liệu các cơ sở dữ liệu

2. Mô hình tổng thể kiến trúc thông tin, dữ liệu

Hình 11: Mô hình tổng thể kiến trúc thông tin, dữ liệu

Mô hình thể hiện các thông tin dữ liệu thuộc phạm vi quản lý của Bộ TN&MT chi tiết đến từng lĩnh vực và không phụ thuộc cơ quan nhà nước nào tạo ra nó. Tối đa tính chia sẻ, không thu thập xây dựng trùng lặp và phù hợp, đáp ứng được các yêu cầu nghiệp vụ.

Các CSDL về TN&MT được phân chia thành 04 thành phần chính:

Dữ liệu/Cơ sở dữ liệu do Bộ TN&MT quản lý:

- CSDL dùng chung trong Bộ TN&MT: Các CSDL dạng danh mục, các thực thể quản lý ... cung cấp dữ liệu, tạo sự gắn kết cho tất cả các ứng dụng được phát triển trong hệ thống một cách thống nhất;

- Các CSDL dịch vụ công, giám sát, quản trị: Các CSDL phục vụ cung cấp các dịch vụ công, các dịch vụ giám sát, quản trị toàn bộ hệ thống;

- CSDL phục vụ hành chính, nội bộ: Các CSDL phục vụ các vụ chức năng, chỉ đạo điều hành, trong phạm vi nội bộ Bộ TN&MT;

- Dữ liệu mở TN&MT: Danh mục thông tin, dữ liệu tài nguyên và môi trường được công bố trên trang thông tin hoặc cổng thông tin điện tử, các ấn phẩm chuyên môn (theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 73/2017/NĐ-CP);

- CSDL quốc gia: Các CSDL có quy mô quốc gia, tính chất quốc gia, liên ngành (phù hợp với các luật chuyên ngành, bộ luật có quy định về CSDL quốc gia) được kết nối, chia sẻ với các bộ, ngành, địa phương;

- Các CSDL chuyên ngành: Các CSDL phục vụ công tác chuyên môn của các lĩnh vực chuyên ngành.

Dữ liệu/Cơ sở dữ liệu do địa phương quản lý:

- CSDL phục vụ hành chính, nội bộ: Các CSDL phục vụ các vụ chức năng, chỉ đạo điều hành của Sở TN&MT phù hợp với Kiến trúc CPĐT ngành TN&MT và Kiến trúc CQĐT cấp tỉnh;

- Các CSDL chuyên ngành: Các CSDL phục vụ công tác chuyên môn của các lĩnh vực chuyên ngành, các CSDL thành phần của các CSDL quốc gia, các CSDL có quy mô từ Trung ương đến địa phương.

Dữ liệu/Cơ sở dữ liệu có tham chiếu, kết nối:

- CSDL về TN&MT do các bộ, ngành khác quản lý;

- CSDL về TN&MT trong khu vực và quốc tế;

- CSDL về TN&MT do các tổ chức, cá nhân quản lý.

Kho dữ liệu tổng hợp (Phục vụ tổng hợp, phân tích, dự báo, ...):

- Kho dữ liệu tổng hợp là tập hợp tất cả các thông tin, tư liệu, dữ liệu về TN&MT, được thu thập, trích xuất, tổng hợp từ tất cả các nguồn có liên quan. Được ứng dụng các công nghệ hiện đại để lưu trữ, quản lý, phân tích, dự báo hỗ trợ công tác quản lý nhà nước của ngành.

3. Danh mục thông tin, dữ liệu

Thông tin, dữ liệu về TN&MT được tạo lập nhằm phục vụ các nghiệp vụ về TN&MT được mô tả tại Kiến trúc nghiệp vụ và được tham chiếu đến mô hình tham chiếu dữ liệu (DRM) tại Khung Kiến trúc CPĐT Việt Nam, phiên bản 2.0.

Danh mục thông tin, dữ liệu bao gồm:

- Thông tin, dữ liệu hỗ trợ hành chính;

- Thông tin, dữ liệu về thủ tục hành chính;

- Thông tin, dữ liệu chuyên ngành;

- Thông tin, dữ liệu phục vụ cung cấp, chia sẻ;

- Thu thập, phân tích, tổng hợp thông tin, dữ liệu;

- Thông tin, dữ liệu phục vụ tương tác, truyền thông.

IV. Kiến trúc ứng dụng và dịch vụ

1. Mô hình kiến trúc ứng dụng và dịch vụ

Hình 12: Mô hình kiến trúc ứng dụng và dịch vụ

Mô hình kiến trúc ứng dụng và dịch vụ bao gồm 2 phần chính:

- Ứng dụng và dịch vụ trực tuyến: Là các ứng dụng/nhóm ứng dụng chính trong Bộ TN&MT. Bao gồm các nhóm ứng dụng và dịch vụ: Dịch vụ trực tuyến;  Ứng dụng hành chính nội bộ; Hệ thống thông tin tổng thể; Ứng dụng chuyên ngành; Ứng dụng hỗ trợ quản trị; Ứng dụng dùng chung/Có quy mô từ Trung ương đến địa phương; Các ứng dụng vận hành CSDL quốc gia. Tất cả các nhóm ứng dụng và dịch vụ này đều phải được phát triển dựa trên nền tảng công nghệ hướng dịch vụ (SOA). Điều này đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất cho tất cả các ứng dụng trong Bộ TN&MT tạo thuận lợi cho việc chia sẻ, tích hợp thông tin dữ liệu giữa các ứng dụng với nhau;

- Nền tảng chia sẻ, tích hợp của Bộ: Là một nền tảng để tích hợp, chia sẻ các HTTT, CSDL trong nội bộ Bộ TN&MT, hoặc giữa Bộ với các Sở TN&MT các tỉnh thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ quốc gia. Nền tảng tích hợp, chia sẻ của Bộ TN&MT bao gồm 4 dịch vụ chính: Dịch vụ nền tảng, Dịch vụ vận hành, Dịch vụ tích hợp, Dịch vụ thông tin, dữ liệu TNMT. Ngoài ra, nền tảng chia sẻ, tích hợp của Bộ TN&MT còn kết nối, chia sẻ thông tin với các HTTT của các bộ, ngành khác và các HTTT ngoài cơ quan nhà nước thông qua nền tảng chia sẻ, tích hợp quốc gia.

2. Mô hình tham chiếu ứng dụng và dịch vụ

Hình 13: Mô hình tham chiếu ứng dụng

Các ứng dụng triển khai trong Kiến trúc cần cụ thể hoá các tầng, các thành phần trong Khung Tham chiếu ứng dụng. Yêu cầu này làm căn cứ đưa ra lộ trình nâng cấp các ứng dụng đã triển khai và phê duyệt ứng dụng phát triển mới;

Tầng Trình diễn, Kênh truy cập: đưa ra các kênh truy cập mà ứng dụng hỗ trợ, khả năng tương tác giữa ứng dụng với thế giới bên ngoài;

Thành phần Dịch vụ dùng chung từ nền tảng chia sẻ, tích hợp: đưa ra các dịch vụ dùng chung từ nền tảng chia sẻ, tích hợp khi xây dựng, triển khai hệ thống.

Thành phần Dịch vụ cung cấp cho nền tảng chia sẻ, tích hợp: đưa ra các dịch vụ có thể cung cấp cho nền tảng chia sẻ, tích hợp, có thể bao gồm các dịch vụ dùng chung, dịch vụ tiện ích, dịch vụ dữ liệu...;

Thành phần Dịch vụ cơ bản: đưa ra các dịch vụ cơ bản được sử dụng trong nội tại hệ thống. Ví dụ: giám sát, cấu hình, ghi nhât ký (logging).;

Thành phần Dịch vụ dữ liệu: đưa ra các dịch vụ dữ liệu phục vụ quá trình xử lý nghiệp vụ hoặc cung cấp dữ liệu cho các hệ thống khác;

Thành phần Dịch vụ nghiệp vụ: đưa ra khả năng xử lý nghiệp vụ của hệ thống;

Tầng Dữ liệu: đưa ra định hướng thiết kế CSDL của hệ thống;

Tầng Hạ tầng kỹ thuật: đưa ra thiết kế, yêu cầu về hạ tầng kỹ thuật khi triển khai hệ thống.

3. Nền tảng chia sẻ, tích hợp

3.1. Sơ đồ kết nối tổng thể

Hình 14: Sơ đồ kết nối tổng thể

3.2. Nền tảng chia sẻ, tích hợp cấp quốc gia

Hệ thống kết nối, liên thông các hệ thống thông tin ở Trung ương và địa phương là thành phần trung gian của quốc gia để kết nối các nền tảng chia sẻ, tích hợp của các Bộ, ngành, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Hệ thống này bao gồm các dịch vụ, ứng dụng có thể chia sẻ, dùng chung cấp quốc gia để kết nối, liên thông các HTTT, CSDL giữa các Bộ, ngành và với địa phương. Các dịch vụ nền tảng chia sẻ, tích hợp quốc gia cung cấp, bao gồm:

- Các dịch vụ chia sẻ dữ liệu từ các HTTT, CSDL quốc gia, các HTTT, CSDL chuyên ngành để giảm thiểu thành phần hồ sơ công dân, doanh nghiệp khi thực hiện TTHC;

- Các dịch vụ chia sẻ, tích hợp giữa các bộ ngành, tỉnh thành liên thông và đảm bảo cơ chế một cửa trong xử lý TTHC (công dân, doanh nghiệp không phải đến nhiều nơi để thực hiện TTHC);