Quyết định 1460/QĐ-TCMT 2019 hướng dẫn kỹ thuật tính toán và công bố chất lượng nước

QUYẾT ĐỊNH

Về việc ban hành Hướng dẫn kỹ thuật
tính toán và công bố chỉ số chất lượng nước Việt Nam (VN_WQI)

-----------------------

TỔNG CỤC TRƯỞNG TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG

Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường ngày 01 tháng 01 năm 2015;

Căn cứ Nghị định số 19/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật bảo vệ môi trường;

Căn cứ Nghị định số 40/2019/NĐ-CP ngày 13 tháng 5 năm 2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật bảo vệ môi trường;

Căn cứ Quyết định số 15/2018/QĐ-TTg ngày 12 tháng 3 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Môi trường trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường;

Theo đề nghị của Vụ trưởng Vụ Quản lý chất lượng môi trường, Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Hướng dẫn kỹ thuật tính toán và công bố chỉ số chất lượng nước Việt Nam.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ban hành và thay thế Quyết định 879/QĐ-TCMT ngày 01 tháng 7 năm 2011 của Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường về việc ban hành Sổ tay hướng dẫn tính toán chỉ số chất lượng nước.

Điều 3. Chánh văn phòng Tổng cục Môi trường, Vụ trưởng Vụ Quản lý chất lượng môi trường, Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc, Thủ trưởng các đơn vi trực thuộc Tổng cục Môi trường và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT TÍNH TOÁN VÀ CÔNG BỐ CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG NƯỚC CỦA VIỆT NAM (VN_WQI)

(Ban hành kèm theo Quyết định số 1460/QĐ-TCMT ngày 12 tháng 11 năm 2019

của Tổng cục Môi trường)

1. Quy định chung

1.1. Mục đích

Văn bản này hướng dẫn việc tính toán và công bố chỉ số chất lượng nước (VN_WQI) từ dữ liệu quan trắc định kỳ môi trường nước mặt lục địa.

1.2. Đối tượng sử dụng

Đối tượng sử dụng văn bản này là các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường; các tổ chức, cá nhân có tham gia vào việc xây dựng, công bố thông tin về chất lượng môi trường cho cộng đồng tại Việt Nam.

1.3. Giải thích từ ngữ

Trong văn bản này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1.3.1. Chỉ số chất lượng nước của Việt Nam (viết tắt là VN_WQI) là chỉ số được tính toán từ các thông số quan trắc chất lượng nước mặt ở Việt Nam, dùng để mô tả định lượng về chất lượng nước và khả năng sử dụng của nguồn nước đó, được biểu diễn qua một thang điểm.

1.3.2. WQI thông số (viết tắt là WQI_SI) là chỉ số chất lượng nước tính toán cho mỗi thông số.

1.3.3 Quan trắc môi trường định kỳ: là hoạt động lấy mẫu, đo các thông số ngay tại hiện trường hoặc được bảo quản và vận chuyển về để xử lý, phân tích các thông số trong phòng thí nghiệm theo một kế hoạch lập sẵn về không gian và thời gian.

1.4. Đánh giá chỉ số chất lượng nước

Chỉ số chất lượng nước được tính theo thang điểm (khoảng giá trị WQI) tương ứng với biểu tượng và các màu sắc để đánh giá chất lượng nước đáp ứng cho nhu cầu sử dụng, cụ thể như sau:

2. Hướng dẫn tính toán chỉ số chất lượng nước (WQI)

2.1. Các yêu cầu đối với việc tính toán VN_WQI

a. Yêu cầu đối với số liệu sử dụng để tính toán VN_WQI

- Thiết bị quan trắc phải được kiểm soát chất lượng hệ thống và đo lường theo các quy định của pháp luật.

- Dữ liệu quan trắc được đưa vào tính toán đã qua xử lý, đảm bảo đã loại bỏ các giá trị sai lệch, đạt yêu cầu đối với quy trình quy phạm về đảm bảo và kiểm soát chất lượng số liệu.

b. Cách thức sử dụng số liệu để tính toán VN_WQI

- VN_WQI được tính toán riêng cho dữ liệu của từng điểm quan trắc.

- WQI_SI được tính toán cho mỗi thông số quan trắc, từ giá trị WQI_SI tính toán giá trị WQI cuối cùng.

- Các thông số được sử dụng để tính VN_WQI được chia thành 05 nhóm thông số, bao gồm các thông số sau đây:

+ Nhóm I : thông số pH

+ Nhóm II (nhóm thông số thuốc bảo vệ thực vật): bao gồm các thông số Aldrin, BHC, Dieldrin, DDT_s (p,p’-DDT, p,p’-DDD, p,p’-DDE), Heptachlor & Heptachlorepoxide.

+ Nhóm III (nhóm thông số kim loại nặng): bao gồm các thông số As, Cd, Pb, Cr⁶⁺, Cu, Zn, Hg.

+ Nhóm IV (nhóm thông số hữu cơ và dinh dưỡng): bao gồm các thông số DO, BOD₅, COD, TOC, N-NH₄, N-NO₃, N-NO₂, P-PO₄

+ Nhóm V (nhóm thông số vi sinh): bao gồm các thông số Coliform, E.coli.

- Số liệu để tính toán VN_WQI phải bao gồm tối thiểu 03/05 nhóm thông số, trong đó bắt buộc phải có nhóm IV. Trong nhóm IV có tối thiểu 03 thông số được sử dụng để tính toán. Trường hợp thuỷ vực chịu tác động của các nguồn ô nhiễm đặc thù bắt buộc phải lựa chọn nhóm thông số đặc trưng tương ứng để tính toán (thuỷ vực chịu tác động của ô nhiễm thuốc BVTV bắt buộc phải có nhóm II, thuỷ vực chịu tác động của kim loại nặng bắt buộc phải có nhóm III).

2.2. Tính toán giá trị VN_WQI

a. Tính toán WQI thông số (WQI_SI)

* Đối với các thông số As, Cd, Pb, Cr⁶⁺, Cu, Zn, Hg, BOD₅, COD, TOC, N-NH₄, N-NO₂, N-NO₃, P-PO₄, Coliform, E.Coli, tính toán theo công thức như sau:

Trong đó:

BP_i: Nồng độ giới hạn dưới của giá trị thông số quan trắc được quy định trong Bảng 1 tương ứng với mức i

BP_i+1: Nồng độ giới hạn trên của giá trị thông số quan trắc được quy định trong Bảng 1 tương ứng với mức i+1

q_i: Giá trị WQI ở mức i đã cho trong bảng tương ứng với giá trị BP_i

q_i+1: Giá trị WQI ở mức i+1 cho trong bảng tương ứng với giá trị BP_i+1

C_p: Giá trị của thông số quan trắc được đưa vào tính toán.

Bảng 1. Quy định các giá trị q_i, BP_i cho các thông số nhóm IV và V

Bảng 2. Quy định các giá trị q_i, BP_i cho các thông số kim loại nặng (nhóm III)

Ghi chú: Trường hợp giá trị C_p của thông số trùng với giá trị BP_i đã cho trong bảng, thì xác định được WQI của thông số chính bằng giá trị q_i tương ứng.

* Đối với thông số DO (WQI_DO), tính toán thông qua giá trị DO % bão hòa.

Bước 1: Tính toán giá trị DO % bão hòa

- Tính giá trị DO bão hòa:

DO_baohoa = 14,652 - 0,41022T + 0,0079910T² - 0,000077774T³

T: nhiệt độ môi trường nước tại thời điểm quan trắc (đơn vị: ⁰C).

- Tính giá trị DO % bão hòa:

DO_{%bão hòa} = DO_{hòa tan} / DO_{bão hòa} * 100

DO_{hòa tan}: Giá trị DO quan trắc được (đơn vị: mg/l)

Bước 2: Tính giá trị WQI_DO

Trong đó: C_p: giá trị DO % bão hòa

BP_i, BP_i+1, q_i, q_i+1 là các giá trị tương ứng với mức i, i+1 trong Bảng 3.

Bảng 3. Quy định các giá trị BP_i và q_i đối với DO% bão hòa

Nếu DO_{% bão hòa} < 20 hoặc DO_{% bão hòa} > 200, thì WQI_DO = 10.

Nếu 20 < DO_{% bão hòa} < 88, thì WQI_DO tính theo công thức 2 và sử dụng Bảng 3.

Nếu 88 ≤ DO_{% bão hòa} ≤ 112, thì WQI_DO = 100.

Nếu 112 < DO_{% bão hòa} < 200, thì WQI_DO tính theo công thức 1 và sử dụng Bảng 3.

* Đối với thông số pH

Bảng 4. Quy định các giá trị BP_i và q_i đối với thông số pH

Nếu pH < 5,5 hoặc pH > 9, thì WQI_pH = 10.

Nếu 5,5 < pH < 6, thì WQI_pH tính theo công thức 2 và sử dụng Bảng 4.

Nếu 6 ≤ pH ≤ 8,5, thì WQI_pH bằng 100.

Nếu 8,5 < pH < 9, thì WQI_pH được tính theo công thức 1 và sử dụng Bảng 4.

* Đối với các thông số nhóm II: Aldrin, BHC, Dieldrin, DDT_S, Heptachlor & Heptachlorepoxide

b. Tính toán WQI

Sau khi tính toán WQI đối với từng thông số nêu trên, tính toán WQI cuối cùng được áp dụng theo công thức sau:

Trong đó:

WQ_I: Kết quả tính toán đối với thông số nhóm I

WQ_II: Kết quả tính toán đối với các thông số nhóm II

WQ_III: Kết quả tính toán đối với các thông số nhóm III

WQ_IV: Kết quả tính toán đối với các thông số nhóm IV

WQ_V: Kết quả tính toán đối với thông số nhóm V

Chú ý : Nếu không có số liệu của nhóm thông số V thì công thức tính toán WQI cuối cùng như sau :

Đối với thủy vực cần chú ý vấn đề ô nhiễm hữu cơ, tính toán WQI với trọng số của nhóm thông số theo Bảng 5 (tương ứng Công thức 5)

Bảng 5. Quy định trọng số của các nhóm thông số

Ghi chú:

Giá trị WQI sau khi tính toán sẽ được làm tròn thành số nguyên.

2.3 Tính toán mẫu

a. Tính toán giá trị WQI thông số

Tính toán WQI đối với bảng số liệu như sau:

WQI_pH = 100

WQI_Cu = 100

WQI_As = 75

DO_baohoa = 14,652 - 0,41022 x 27,5 + 0,0079910 x 27,5² - 0,000077774 x 27,5³ = 7,78

WQI_N-NH4 = 100

WQI_P-PO4 = 50

WQI_Coliform = 25

WQI_Aldrin = 100

WQI_Dieldrin = 100

b. Tính toán giá trị WQI cuối cùng trong trường hợp không có trọng số