Quyết định 1816/QĐ-KTNN 2025 hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách bộ, cơ quan trung ương

QUYẾT ĐỊNH

Ban hành Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên

đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo quyết toán

ngân sách bộ, cơ quan trung ương

^{________________________}

TỔNG KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

Căn cứ Luật Kiểm toán nhà nước số 81/2015/QH13 ngày 24 tháng 6 năm 2015 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 55/2019/QH14 ngày 26 tháng 11 năm 2019;

Theo đề nghị của Vụ trưởng Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách bộ, cơ quan trung ương.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Điều 3. Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Kiểm toán nhà nước và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

HƯỚNG DẪN PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN KIỂM TOÁN DỰA TRÊN

ĐÁNH GIÁ RỦI RO VÀ XÁC ĐỊNH TRỌNG YẾU TRONG KIỂM TOÁN

BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH BỘ, CƠ QUAN TRUNG ƯƠNG

(Kèm theo Quyết định số 1816/QĐ-KTNN ngày 16 tháng 12 năm 2025

của Tổng Kiểm toán nhà nước)

Chương I

QUY ĐỊNH CHUNG

Điều 1. Phạm vi, đối tượng áp dụng

1. Hướng dẫn này áp dụng khi thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách bộ, cơ quan trung ương (viết tắt là BCQTBN) do Kiểm toán nhà nước (viết tắt là KTNN) thực hiện.

2. Hướng dẫn này áp dụng đối với các đơn vị trực thuộc KTNN, các Đoàn kiểm toán, các thành viên Đoàn kiểm toán (gọi chung là KTVNN) tham gia hoạt động kiểm toán BCQTBN.

Điều 2. Mục đích, yêu cầu

1. Hướng dẫn này giúp KTVNN vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán để làm cơ sở khi xem xét đưa ra đánh giá, ý kiến kiểm toán.

2. Khi thực hiện đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán BCQTBN, KTVNN cần bám sát và tuân thủ Hệ thống chuẩn mực KTNN (viết tắt CMKTNN), trong đó lưu ý một số CMKTNN như: CMKTNN 2315 - Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu trong kiểm toán tài chính; CMKTNN 2320 - Xác định và vận dụng trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán tài chính; CMKTNN 2330 - Biện pháp xử lý của KTVNN đối với rủi ro đã đánh giá trong kiểm toán tài chính; CMKTNN 2450 - Đánh giá các sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán tài chính; CMKTNN 2500 - Bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tài chính; CMKTNN 2530 - Lấy mẫu kiểm toán trong kiểm toán tài chính; CMKTNN 2600 - Lưu ý khi kiểm toán báo cáo tài chính tổng hợp, báo cáo tài chính hợp nhất.

Chương II

QUY ĐỊNH CỤ THỂ

Điều 3. Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu

1. Dựa vào các thông tin về đơn vị từ Đề cương khảo sát thu thập thông tin, các thông tin thu thập qua các nguồn khác (phỏng vấn, trao đổi với đơn vị được kiểm toán, phương tiện thông tin đại chúng…), thông tin từ các đơn vị khác có liên quan (cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị cấp trên…), từ các cuộc kiểm toán trước (nếu có), KTVNN thực hiện đánh giá rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và kết hợp lại theo ma trận rủi ro để xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu theo các mức độ (cao, trung bình, thấp) phù hợp với tình hình của đơn vị để thiết kế các thủ tục kiểm toán thích hợp, nhằm đạt được mục tiêu kiểm toán.

2. KTVNN phải xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ở cấp độ BCQTBN và cấp độ cơ sở dẫn liệu (các chỉ tiêu loại, nguồn kinh phí, thông tin thuyết minh). KTVNN tham khảo cách xác định mức độ rủi ro có sai sót trọng yếu theo Phụ biểu số 01/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này để đưa ra kết luận về rủi ro có sai sót trọng yếu. Một số dấu hiệu có rủi ro cần lưu ý khi đánh giá như:

- BCQTBN tổng hợp số liệu chưa đầy đủ, chưa chính xác từ báo cáo quyết toán của các đơn vị trực thuộc (dưới đây viết tắt là BCQT bộ phận); lập chưa đúng thời hạn hoặc mẫu biểu theo quy định; tổng hợp và thuyết minh chưa đầy đủ thông tin, số liệu theo quy định...

- Nội dung trong BCQTBN phản ánh không đúng dự toán ngân sách nhà nước (viết tắt là NSNN) được giao; không phản ánh theo mục lục ngân sách nhà nước.

- Số liệu BCQTBN được trình bày không đúng niên độ ngân sách hoặc chưa được kiểm tra, giám sát đầy đủ theo các quy trình kiểm soát có hiệu lực.

- BCQT bộ phận hoặc số liệu trên BCQT bộ phận chưa được cơ quan cấp trên kiểm tra, xét duyệt hoặc đối chiếu, xác nhận với Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch trước khi tổng hợp, lập và trình bày BCQTBN.

- Chuyển nguồn kinh phí chưa bảo đảm theo quy định tại Luật NSNN.

- Thủ tục xử lý các khoản vốn tạm ứng không đúng quy định.

Điều 4. Xác định trọng yếu kiểm toán

Khi xét đoán tính trọng yếu của các sai sót đối với BCQTBN, KTVNN không chỉ dựa vào quy mô sai sót (khía cạnh định lượng) mà còn phải xem xét bản chất của sai sót trong từng hoàn cảnh cụ thể (khía cạnh định tính). Các bước xác định trọng yếu gồm:

Bước 1. Ước lượng ban đầu về trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN

Mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN được xác định:

a) Việc lựa chọn tiêu chí được sử dụng để xác định mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN (tham khảo Phụ lục 01a, 01b/ RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này)

- Tiêu chí để ước lượng ban đầu về trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN được xem xét lựa chọn như một tiêu chí gốc, chỉ tiêu quan trọng và phù hợp nhất trên BCQTBN như:

+  Đối với BCQT kinh phí hoạt động có thể là tổng kinh phí được sử dụng trong năm, kinh phí đề nghị quyết toán, hoặc số dư kinh phí được phép chuyển sang năm sau sử dụng và quyết toán.

+ Đối với BCQT vốn đầu tư công nguồn NSNN theo năm ngân sách có thể là vốn kế hoạch đã giao năm quyết toán hoặc vốn đã thanh toán khối lượng hoàn thành được quyết toán trong năm.

- KTVNN phải bảo đảm sự nhất quán trong việc lựa chọn tiêu chí gốc để ước lượng ban đầu về mức trọng yếu đối với BCQTBN và BCQT bộ phận, phù hợp với đặc điểm hoạt động của đơn vị trực thuộc.

- Giá trị tiêu chí được lựa chọn để xác định mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN trong một số trường hợp có thể được điều chỉnh tăng, giảm giá trị cho phù hợp khi loại trừ các biến động bất thường hoặc có những thay đổi quan trọng liên quan đến môi trường hoạt động của đơn vị.

b) Lựa chọn tỷ lệ (%) để xác định mức trọng yếu đối với tổng thể

- Định hướng khung tỷ lệ sử dụng để xác định mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN là một khoảng tỷ lệ phần trăm (%) tương ứng với mỗi giá trị tiêu chí được lựa chọn (tham khảo Phụ lục 01a, 01b/ RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này).

- Việc lựa chọn mức cụ thể về tỷ lệ % để xác định mức trọng yếu tổng thể phụ thuộc vào đánh giá của KTVNN, trên cơ sở xem xét các thông tin: Đặc điểm, quy mô đơn vị, tính chất, lĩnh vực hoạt động, cơ chế tài chính… (tham khảo các nhân tố ảnh hưởng đến trị số của các tiêu chí lựa chọn mức trọng yếu tổng thể tại Phụ lục số 01c/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này). Trong quá trình thực hiện kiểm toán, nếu có các yếu tố ảnh hưởng có thể điều chỉnh mức trọng yếu cho phù hợp.

- Trong một số trường hợp, tỷ lệ % xác định mức trọng yếu có thể ngoài khung hướng dẫn trên, nếu như KTVNN xét đoán rằng mức trọng yếu đó là phù hợp. KTVNN phải phản ánh trong hồ sơ kiểm toán những diễn giải chi tiết về nguyên nhân xác định mức trọng yếu vượt quá khung và mức trọng yếu vượt khung này phải được Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phê duyệt.

c) Xác định mức trọng yếu đối với BCQT bộ phận

- Mức trọng yếu được xác định cả với BCQTBN và BCQT bộ phận được kiểm toán chi tiết.

- Đối với BCQT bộ phận được kiểm toán chi tiết: Thực hiện theo các hướng dẫn có liên quan của KTNN nếu phù hợp với đặc điểm, lĩnh vực hoạt động của đơn vị về phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu và phải bảo đảm nguyên tắc không được cao hơn mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN, nhằm giảm xuống một mức độ hợp lý khả năng các sai sót không được điều chỉnh, không được phát hiện và tổng hợp các sai sót trong BCQTBN không vượt quá mức trọng yếu ban đầu đối với tổng thể BCQTBN. Việc lựa chọn tiêu chí và tỷ lệ % xác định mức trọng yếu trên cơ sở xét đoán chuyên môn của KTVNN phù hợp với đặc điểm hoạt động và loại hình của đơn vị.

- Đối với BCQT bộ phận không thực hiện kiểm toán chi tiết mà chỉ soát xét theo các chỉ tiêu được trình bày trên BCQTBN: KTVNN phải thiết kế và thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết phù hợp đối với quy trình tổng hợp, lập BCQTBN để xử lý các rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá trong quá trình thực hiện kiểm toán BCQTBN.

Bước 2. Ước lượng ban đầu về trọng yếu đối với các chỉ tiêu

a) Xác định mức trọng yếu thực hiện (tham khảo Phụ lục số 01a, 01b/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này)

Mức trọng yếu thực hiện là mức giá trị do KTVNN xác định ở mức thấp hơn mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN, nhằm giảm khả năng sai sót tới mức thấp hợp lý để tổng hợp ảnh hưởng của các sai sót không được điều chỉnh và các sai sót không được phát hiện không vượt quá mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN.

Mức trọng yếu thực hiện được xác định:

- Khung hướng dẫn để xác định mức trọng yếu thực hiện áp dụng theo thông lệ trong khoảng từ 50% - 75% mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN đã xác định ở trên.

- Việc lựa chọn tỷ lệ áp dụng cho từng cuộc kiểm toán cụ thể tùy thuộc vào xét đoán chuyên môn của KTVNN, trên cơ sở hiểu biết về đơn vị được kiểm toán, kết quả đánh giá rủi ro, quy mô, bản chất của các sai sót đã phát hiện trong các cuộc kiểm toán, kiểm tra, thanh tra trước đây và khả năng lặp lại mức độ sai sót đó. Nếu KTVNN xác định rủi ro có sai sót trọng yếu của BCQTBN càng cao thì mức trọng yếu thực hiện càng nhỏ (tương ứng tỷ lệ xác định mức trọng yếu thực hiện trên mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN càng nhỏ).

- Trong một số trường hợp, tùy thuộc hoàn cảnh của cuộc kiểm toán, tỷ lệ % xác định mức trọng yếu thực hiện có thể ngoài khung hướng dẫn nêu trên, nếu như KTVNN xét đoán rằng mức trọng yếu đó là phù hợp. Tuy nhiên, mức trọng yếu thực hiện luôn phải thấp hơn mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN; do khi lập Kế hoạch kiểm toán, việc thiết kế các thủ tục kiểm toán để phát hiện các sai sót trọng yếu một cách đơn lẻ dẫn đến khả năng ảnh hưởng lũy kế của các sai sót không trọng yếu (nếu xét riêng lẻ) có thể làm cho BCQTBN còn chứa đựng các sai sót trọng yếu hoặc còn có những sai sót có thể không được phát hiện trong quá trình kiểm toán.

KTVNN phải phản ánh trong hồ sơ kiểm toán những diễn giải chi tiết về nguyên nhân xác định mức trọng yếu thực hiện ngoài khung và mức trọng yếu thực hiện ngoài khung này phải được Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phê duyệt.

b) Xác định các chỉ tiêu trọng yếu

KTVNN xác định các chỉ tiêu trọng yếu (tham khảo Phụ lục 02/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này) để đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ở cấp độ cơ sở dẫn liệu, làm cơ sở thiết kế và thực hiện các thủ tục kiểm toán tiếp theo trong quá trình thực hiện kiểm toán.

Việc xác định các chỉ tiêu có là trọng yếu hay không cần xem xét cả về định lượng và định tính:

- Xét về mặt định lượng: Các chỉ tiêu trên BCQTBN có giá trị lớn hơn mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN được xác định là trọng yếu nếu được đánh giá có thể chứa đựng rủi ro sai sót lớn hơn mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN (chẳng hạn, mức trọng yếu tổng thể được xác định là 4.000trđ thì các chỉ tiêu có giá trị từ 4.000trđ trở lên sẽ được xác định là trọng yếu nếu đánh giá có thể chứa đựng rủi ro có sai sót trọng yếu); hoặc một chỉ tiêu có giá trị lớn hơn mức trọng yếu có thể không xác định là trọng yếu nếu KTVNN có đủ cơ sở xác định chỉ tiêu không chứa đựng sai sót trọng yếu (chẳng hạn chỉ tiêu kinh phí được giao tự chủ chuyển nguồn năm sau lớn hơn mức trọng yếu, tuy nhiên qua thu thập thông tin và xét đoán chuyên môn của KTVNN đánh giá không tiềm ẩn sai sót nên không xác định trọng yếu).

- Xét về mặt định tính: Một chỉ tiêu có giá trị nhỏ hơn mức trọng yếu tổng thể có thể là trọng yếu khi xem xét đến yếu tố định tính có ảnh hưởng trọng yếu đến BCQTBN.

- Một số yếu tố lưu ý khi xem xét chỉ tiêu trọng yếu:

+ Quy mô, mức độ phức tạp và tính đồng nhất của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến chỉ tiêu (như: Chỉ tiêu kinh phí đề nghị quyết toán chiếm tỷ trọng lớn, phức tạp và được tổng hợp từ nhiều BCQT bộ phận nên có thể chứa đựng sai sót trọng yếu...);

+ Khả năng có sai sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn (như: Chỉ tiêu kinh phí đề nghị quyết toán không phù hợp với chỉ tiêu dự toán được giao trong năm; quyết toán không đúng mục lục ngân sách nhà nước; quyết toán sai chỉ tiêu nguồn kinh phí...);

+ Bản chất của các chỉ tiêu (như: Chỉ tiêu nguồn phí được khấu trừ để lại tiềm ẩn rủi ro khi quyết toán chi chưa được giao dự toán; hoặc số tiền phí được để lại chuyển nguồn quá thời hạn theo quy định và không còn nhiệm vụ chi…);

+ Các chỉ tiêu có sự biến động lớn, bất thường (như: Chỉ tiêu kinh phí giảm trong năm tăng đột biến...).

Bước 3. Ước lượng sai sót trong từng chỉ tiêu

a) Xác định ngưỡng sai sót không đáng kể

Ngưỡng sai sót không đáng kể là mức giá trị do KTVNN xác định mà sai sót dưới mức đó được coi là sai sót không đáng kể nếu xét về mặt định tính không có yếu tố cần lưu ý, sai sót không có yếu tố gian lận, thất thoát ngân sách nhà nước, không phải sai sót phổ biến đại diện cho tổng thể và khi tổng hợp các sai sót đó không ảnh hưởng trọng yếu đến BCQTBN.

Xác định ngưỡng sai sót không đáng kể dựa trên mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN và tỷ lệ phần trăm (%) tương ứng:

Khung tỷ lệ để xác định ngưỡng sai sót tối đa 3% mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTBN.

Khung tỷ lệ quy định ở trên cung cấp định hướng cho KTVNN khi đưa ra các xét đoán trong việc xác định ngưỡng sai sót không đáng kể. Đối với từng cuộc kiểm toán cụ thể, KTVNN dựa trên xét đoán lựa chọn một tỷ lệ trong khung phù hợp với đặc điểm của cuộc kiểm toán. Những xét đoán của KTVNN và cơ sở chọn tỷ lệ đều phải phản ánh trên hồ sơ kiểm toán.

Trong một số trường hợp, ngưỡng sai sót không đáng kể có thể ngoài khung hướng dẫn trên nếu như KTVNN xét đoán rằng ngưỡng đó là phù hợp. KTVNN phải phản ánh trong hồ sơ kiểm toán những diễn giải chi tiết hơn về nguyên nhân xác định ngưỡng sai sót không đáng kể ngoài khung và ngưỡng sai sót không đáng kể ngoài khung này phải được Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phê duyệt.

b) Việc xác định sai sót của chỉ tiêu cần xem xét đến:

- Đối với sai sót được phát hiện và có bằng chứng kiểm toán chắc chắn: Những sai sót có quy mô lớn hơn ngưỡng sai sót không đáng kể phải được tổng hợp để xem xét; đối với các sai sót có quy mô thấp hơn ngưỡng sai sót không đáng kể cần được đánh giá, xem xét thêm về bản chất của sai sót đã được phát hiện và dự kiến khi nó được tổng hợp với sai sót khác liệu có ảnh hưởng lan tỏa đến BCQTBN.

- Đối với các sai sót được phát hiện chưa có bằng chứng kiểm toán chắc chắn (chẳng hạn các sai sót có thể nội suy từ kết quả chọn mẫu hoặc từ thủ tục phân tích…): KTVNN cần dự tính sai sót chênh lệch có thể chấp nhận được, sau đó so sánh với mức trọng yếu ban đầu (bước 1) để có đánh giá, kết luận phù hợp.

- Xác định các sai sót của các chỉ tiêu trên BCQTBN:

(i) Đối với BCQT bộ phận được kiểm toán chi tiết: KTVNN cần vận dụng linh hoạt CMKTNN về lấy mẫu kiểm toán và kinh nghiệm, xét đoán chuyên môn, trong đó:

+ Kiểm tra 100% các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong chỉ tiêu: Thường không áp dụng đối với thử nghiệm kiểm soát nhưng thường được áp dụng đối với kiểm tra chi tiết. Kiểm tra 100% có thể thích hợp khi: Tổng thể được cấu thành từ một số ít các phần tử có giá trị lớn; có rủi ro đáng kể mà các phương pháp khác không cung cấp đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp.

+ Chọn mẫu để kiểm tra các chỉ tiêu: Việc lấy mẫu kiểm toán có thể được tiến hành theo phương pháp thống kê hoặc phi thống kê tùy thuộc vào xét đoán của KTVNN.

(ii) Đối với các BCQT bộ phận không thực hiện kiểm toán chi tiết: KTVNN có thể thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết phù hợp để xử lý các rủi ro trọng yếu có thể phát sinh trong quá trình tổng hợp, lập BCQTBN; trong đó, KTVNN có thể tham khảo kết quả kiểm toán phát hiện sai sót đối với các BCQT bộ phận đã được kiểm toán chi tiết có tính chất tương đồng để xét đoán, đánh giá và xử lý cho phù hợp hoặc có thể thực hiện chọn mẫu kiểm tra, đối chiếu đối với các chỉ tiêu tương tự tại BCQT bộ phận không thực hiện kiểm toán chi tiết khi phát hiện sai sót trọng yếu trong chỉ tiêu của BCQT bộ phận có kiểm toán chi tiết.

KTVNN tham khảo các bước thực hiện lấy mẫu trong quá trình thực hiện thử nghiệm cơ bản tại Phụ biểu số 02/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này.

Bước 4. Tổng hợp, ước tính sai sót và so sánh với ước lượng ban đầu về trọng yếu

a) Trước khi đưa ra ý kiến kiểm toán, căn cứ vào các thủ tục kiểm toán đã thực hiện và bằng chứng kiểm toán thu thập được, KTVNN cần rà soát sự phù hợp của mức trọng yếu đã được ước lượng ban đầu hoặc mức trọng yếu đã điều chỉnh (nếu có).

b) Tổng hợp sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán (từ bước 3 nêu trên) và ước tính sai sót tổng thể

- Tất cả các sai sót đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán phải được KTVNN tổng hợp, trừ những sai sót không đáng kể đã được xem xét thêm về bản chất và dự kiến khi nó được kết hợp với sai sót khác không ảnh hưởng lan tỏa đến BCQTBN.

- KTVNN phải xác định ảnh hưởng của từng sai sót riêng lẻ và cần được đánh giá trong mối quan hệ với các chỉ tiêu liên quan và xem xét, so sánh các sai sót với mức trọng yếu áp dụng cho các chỉ tiêu đó.

- Nếu một sai sót riêng lẻ được đánh giá là trọng yếu thì không được bù trừ với các sai sót khác.

- Trong một số trường hợp, các sai sót khi xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại nếu liên quan đến gian lận, vi phạm pháp luật cần phải làm rõ hơn và luôn được coi là trọng yếu mặc dù giá trị của các sai sót này có thể thấp hơn mức trọng yếu áp dụng cho tổng thể BCQTBN.

- Trên cơ sở các sai sót đã được phát hiện, KTVNN cần ước tính các sai sót đối với tổng thể thông qua việc suy rộng các sai sót phát hiện trong mẫu kiểm toán cho toàn bộ các chỉ tiêu và tổng thể BCQTBN, so sánh sai sót ước tính tổng hợp với mức trọng yếu tổng thể đối với BCQTBN để đánh giá mức độ sai sót đối với các chỉ tiêu và tổng thể BCQTBN (tham khảo Phụ lục số 03/RRTY-BCQTBN kèm theo Hướng dẫn này).

c) So sánh giữa mức trọng yếu tổng thể ban đầu với ước tính sai sót tổng thể

KTVNN cần so sánh giữa mức trọng yếu tổng thể ban đầu hoặc mức trọng yếu điều chỉnh (nếu có) với ước tính sai sót tổng thể BCQTBN để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán:

(i) Trường hợp ước tính sai sót tổng thể thấp hơn mức trọng yếu tổng thể ban đầu hoặc mức trọng yếu điều chỉnh (nếu có), thì KTVNN không phải thực hiện bổ sung các thủ tục kiểm toán.

(ii) Trường hợp ước tính sai sót tổng thể lớn hơn mức trọng yếu tổng thể ban đầu hoặc mức trọng yếu điều chỉnh (nếu có), thì KTVNN phải thực hiện bổ sung các thủ tục kiểm toán cần thiết, hoặc mở rộng quy mô mẫu chọn kiểm toán để phát hiện các sai sót có bằng chứng kiểm toán chắc chắn làm cơ sở đưa ra ý kiến phù hợp.

Điều 5. Hình thành ý kiến kiểm toán

Dựa trên kết quả so sánh giữa mức trọng yếu ban đầu với ước tính sai sót tổng thể (theo hướng dẫn tại Điều 4 của Hướng dẫn này) và đánh giá các bằng chứng kiểm toán thu thập được, KTVNN cần xem xét liệu BCQTBN còn chứa đựng các sai sót trọng yếu ảnh hưởng đến tính trung thực, hợp lý hay không để đưa ra ý kiến kiểm toán phù hợp với hướng dẫn tại CMKTNN, có thể: (i) Ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần (nếu sai sót tổng hợp ước tính thấp hơn mức trọng yếu tổng thể và không ảnh hưởng lan tỏa); (ii) Ý kiến không phải chấp nhận toàn phần (ý kiến ngoại trừ; ý kiến trái ngược; từ chối đưa ra ý kiến kiểm toán) nếu tổng hợp sai sót ước tính lớn hơn mức trọng yếu tổng thể…

Chương III

TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Điều 6. Tổ chức thực hiện

1. Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc KTNN, các Đoàn KTNN, Thành viên đoàn KTNN và các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động kiểm toán của KTNN có trách nhiệm tổ chức, thực hiện Hướng dẫn này.

2. Trong quá trình thực hiện nếu có vấn đề phát sinh mới hoặc có khó khăn, vướng mắc cần phản ánh kịp thời về Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán để tổng hợp báo cáo Tổng Kiểm toán nhà nước sửa đổi, bổ sung cho phù hợp./.