Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 7870-4:2007 ISO 80000-4:2006 Đại lượng và đơn vị - Cơ học

CƠ HỌC

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

4-1
(3-1)

khối lượng

m

khối lượng là một trong bảy đại lượng cơ bản trong Hệ đại lượng quốc tế, ISQ, là cơ sở của Hệ đơn vị quốc tế, SI

Khối lượng là đại lượng thường đo được bằng cân.

4-2
(3-2)

khối lượng riêng, mật độ

ρ

ρ = dm/dV

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và V là thể tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-4)

Tên có tính chất hệ thống, khối lượng theo thể tích, không được nêu vì thuật ngữ khối lượng riêng hoặc mật độ là thuật ngữ được hình thành trong tiếng Anh.

4-3
(3-3)

khối lượng riêng tương đối, mật độ tương đối

d

d = ρ/ρ₀

trong đó ρ là khối lượng riêng (mục 4-2) của chất và ρ₀ là khối lượng riêng (mục 4-2) của chất quy chiếu ở điều kiện quy định cho cả hai chất

Khối lượng riêng của nước (1 000 kg/m³) thường được sử dụng cho ρ₀.

4-4
(3-4)

thể tích riêng, thể tích theo khối lượng

v

v = 1/ρ

trong đó ρ là khối lượng riêng (mục 4-2)

4-5
(3-6)

mật độ mặt, khối lượng theo bề mặt

ρ_A

ρ_A = dm/dA

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và A là diện tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 4-3)

Khối lượng riêng theo bề mặt cũng được sử dụng. Không sử dụng tên “grammage” cho đại lượng này.

4-6
(3-5)

mật độ dài, khối lượng theo chiều dài

ρ­_l

ρ­_l = dm/dl

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và l là chiều dài (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.1)

Khối lượng riêng theo chiều dài cũng được sử dụng.

4-7
(3-7)

mômen khối lượng của quán tính, mômen quán tính

I, J

Cần phân biệt đại lượng này với mục 4-20, mômen diện tích bậc hai (trục hoặc cực). Nếu có khả năng nhầm lẫn thì nên sử dụng ký hiệu J cho mục 4-7 và I cho mục 4-20.

ĐƠN VỊ

CƠ HỌC

Số mục

Tên

Ký hiệu quốc tế

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

4-1.a

kilôgam

kg

Kilôgam là đơn vị khối lượng, bằng khối lượng của chuẩn gốc quốc tế của kilôgam [CGPM lần 3 (1901)]

Tên bội và ước số thập phân của đơn vị khối lượng được hình thành bằng cách ghép các tiền tố vào tên “gam" [CIPM (1967)].

1 g = 0,001 kg

4-1.b

tấn

t

1 t := 1 000 kg

4-2.a

kilôgam trên mét khối

kg/m³

4-2.b

tấn trên mét khối

t/ m³

1 t/ m³ = 1 000 kg/m³ = 1 g/cm³

4-2.c

kilôgam trên lít

kg/l

1 kg/l = 1 000 kg/m³

4-3.a

một

1

Xem lời giới thiệu. 0.3.2.

4-4.a

mét khối trên kilôgam

m³/kg

4-5.a

kilôgam trên mét vuông

kg/m²

4-6.a

kilôgam trên mét

kg/m

4-7.a

kilôgam mét bình phương

kg·m²

4-8
(3-8)

động lượng, xung lượng

p

đối với chất điểm

p = mv

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và v là vận tốc (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-8.1)

4-9.1
(3-9.1)

lực

F

F = dp / dt

trong đó p là động lượng (mục 4-8) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

Nếu khối lượng của một chất điểm là không đổi thì F = m a,

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và a là gia tốc (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-9.1)

4-9.2
(3-9.2)

trọng lượng

F_g, Q

F_g = m g

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và g là gia tốc rơi tự do địa phương (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-9.2)

Cần lưu ý khi hệ quy chiếu là trái đất, đại lượng này không chỉ có tên gọi là lực hút địa phương của trái đất mà còn là gọi là lực ly tâm địa phương do sự quay của trái đất.

Ảnh hưởng của khí quyển bị loại bỏ khỏi trọng lượng, [xem Báo cáo tổng quan, CGPM lần thứ 3 (1901), trang 70].

Trong cách nói thông thường, “trọng lượng” vẫn bị dùng nhầm với nghĩa “khối lượng”, điều này cần phải sửa.

4-10
(3-14)

hằng số hấp dẫn

G

F = Gm₁m₂ / r²

trong đó F là lực hút giữa hai chất điểm (mục 4-9.1), m₁, m₂ là khối lượng của hai chất điểm (mục 4-1) và r là khoảng cách giữa hai chất điểm (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.9)

G = 6,674 2(10) x 10^-11 N·m² / kg²

[giá trị khuyến nghị 2002 CODATA]^a

4-11
(3-10)

xung lực

I

trong đó F là lực (mục 4-9.1) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

Đối với khoảng thời gian [t₁, t₂].

I(t₁, t₂) = p(t₂) - p(t₁) = Δp

a Giá trị hằng số vật lý cơ bản khuyến cáo CODATA 2002, Rev. Mod. Phys., 77 (1), 2005, trang 1-107, của Mohr P.J và Taylor B.N.

4-8.a

kilôgam mét trên giây

kg·m/s

4-9.a

niuton

N

1 N := 1 kg·m/s²

4-10.a

niuton mét bình phương trên kilôgam bình phương

N·m²/kg²

4-11.a

niuton giây

N·s

4-12
(3-11)

mômen động lượng, mômen góc

L

đối với chất điểm

L = r x p

trong đó r là vectơ vị trí (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.11) và p là động lượng (mục 4-8)

Định nghĩa này áp dụng cho mômen động lượng của điểm gốc vectơ vị trí đối với chất điểm.

4-13.1
(3-12)

mômen lực

M

đối với chất điểm

M = r x F

trong đó r là vectơ vị trí (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.11) và F là lực (mục 4-9.1)

Định nghĩa này áp dụng cho mômen lực của điểm gốc vectơ vị trí.

4-13.2
(3-12.3)

mômen xoắn

T

T = M · e_Q

trong đó M là mômen lực (mục 4-13.1) và e_Q là vectơ đơn vị có hướng theo trục Q so với hướng lực đang xét

Mô men xoắn là mômen lực xoắn dọc trục của tia hoặc trục. Đại lượng này còn được ký hiệu là M_Q

4-13.3

mômen lực uốn

M_b

thành phần mômen lực vuông góc với chiều dọc của xà, dầm hoặc trục

4-14
(3-13)

mômen xung lực

H

trong đó M là mômen lực (mục 4-13.1) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

Trong khoảng thời gian [t₁,t₂]

H(t₁,t₂) = L(t₂) - L(t₁) = ΔL

4-12.a

kilôgam mét vuông trên giây

kg·m²/s

4-13.a

niuton mét

N·m.

Ký hiệu của đơn vị này phải được viết sao cho không thể nhầm với ký hiệu đơn vị miliniuton, mN.

4-14.a

niuton mét giây

N·m·s

4-15.1
(3-15.1)

áp suất

p

p = dF / dA

trong đó dF là thành phần lực (mục 4-9.1) vuông góc với nguyên tố mặt có diện tích dA (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3)

Ký hiệu p_e dùng để chỉ áp suất dư, tức là p - p_amb, trong đó p_amb là áp suất khí quyển. Vì vậy, áp suất dư có thể là âm hoặc dương tùy theo p nhỏ hơn hay lớn hơn p_amb.

4-15.2
(3-15.2)

ứng suất pháp tuyến

σ

σ = dF_n / dA

trong đó dF_n là thành phần pháp tuyến của lực (mục 4-9.1) và dA là diện tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3) của nguyên tố mặt

Nguyên tố mặt thường là mặt ảo.

4-15.3
(3-15.3)

ứng suất tiếp tuyến

t

t = dF_t / dA

trong đó dF_t là thành phần tiếp tuyến của lực (mục 4-9.1) và dA là diện tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3) của nguyên tố mặt

4-16.1
(3-16.1)

độ biến dạng dài, (độ dãn dài tương đối)

Ɛ, (e)

Ɛ = Δl/l₀

trong đó Δl là độ tăng chiều dài (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.1) và l₀ là độ dài (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.1) ở trạng thái quy chiếu xác định

4-16.2
(3-16.2)

độ biến dạng trượt

g

g = Δx/d

trong đó Δx là khoảng dịch chuyển song song (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.12) của mặt trên đối với mặt dưới của một lớp có chiều dày d (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.4)

4-16.3
(3-16.3)

độ biến dạng thể tích

ϑ

ϑ = ΔV/V₀

trong đó ΔV là độ tăng thể tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-4) và V₀ là thể tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-4) ở trạng thái quy chiếu xác định

4-15.a

pascan

Pa

1 Pa := 1 N/m²

bar (bar)

1 bar := 10⁵ Pa = 100 kPa

4-16.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

4-17

(3-17)

số Poisson

(tỷ số Poisson)

μ, (v)

μ = Δd/Δl

trong đó Δd  là đoạn co ngang và Δl là đoạn dãn dài

Poisson là đại lượng nghịch đảo m = 1 / μ

4-18.1
(3-18.1)

môđun đàn hồi

E

E = σ/ε

trong đó σ là ứng suất pháp tuyến (mục 4-15.2) và ε là độ biến dạng dài (mục 4-16.1)

E còn được gọi là môđun Young.

4-18.2
(3-18.2)

môđun cứng, môđun trượt

G

G = t / g

trong đó t là ứng suất tiếp tuyến (mục 4-15.3) và g là độ biến dạng trượt (mục 4-16.2)

G còn được gọi là môđun Culong.

4-18.3
(3-18.3)

môđun nén

K

K = - p / ϑ

trong đó p là áp suất (mục 4 - 15.1) và ϑ là độ biến dạng thể tích (mục 4-16.3)

Độ biến dạng ε, g  và ϑ trong định nghĩa này là tương ứng với các ứng suất dư σ, t  và với áp suất dư p.

4-19
(3-19)

hệ số nén, suất nén

c

c = -(1/V)dV / dp

trong đó V là thể tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-4) và p là áp suất (mục 4-15.1)

Xem TCVN 7870-5 (ISO 80000-5), mục 5-5.1.

4-20.1
(3-20.1)

mômen diện tích trục bậc hai

I_a

trong đó r_Q là khoảng cách xuyên tâm (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.6) tính từ trục Q trong hình chiếu phẳng của mặt được xét và A là diện tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3)

Cần phân biệt các đại lượng này với đại lượng ở mục 4-7. Các đại lượng này thường có cùng tên gọi sai là “mômen quán tính”.

Có thể bỏ qua chỉ số a hoặc p nếu không có khả năng hiểu nhầm.

4-20.2
(3-20.2)

mômen diện tích cực bậc hai

I_p

trong đó r_Q là khoảng cách xuyên tâm (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.6) tính từ trục Q vuông góc với hình chiếu phẳng của mặt được xét và A là diện tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3)

4-17.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

4-18.a

pascan

Pa

4-19.a

pascan mũ trừ một

Pa^-1

4-20.a

mét mũ bốn

m⁴

4-21
(3-21)

môđun kháng

Z, (W)

Z= I_a / r_Q,max

trong đó I_a là mômen diện tích trục bậc hai (mục 4-20.1) và r_Q,max là khoảng cách xuyên tâm lớn nhất tại điểm bất kỳ trên mặt đang xét tính từ trục Q là trục mà I_a được xác định

4-22.1 (3-22.1)

hệ số ma sát động

μ, (ƒ)

μ= F/N

trong đó F là thành phần tiếp tuyến của lực tiếp xúc (lực ma sát) (mục 4-9.1) và N là thành phần pháp tuyến của lực tiếp xúc (lực pháp tuyến) (mục 4-9.1) giữa hai vật thể trượt

Khi không cần phân biệt giữa hệ số ma sát động và hệ số ma sát tĩnh thì có thể sử dụng tên hệ số ma sát cho cả hai trường hợp.

4-22.2
(3-22.2)

hệ số ma sát tĩnh

μ_s, (ƒ_s)

μ_s = F_max/N

trong đó F_max là thành phần tiếp tuyến của lực tiếp xúc (lực ma sát lớn nhất) (mục 4-9.1) và N là thành phần pháp tuyến của lực tiếp xúc (lực pháp tuyến) (mục 4-9.1) giữa hai vật thể đứng yên

4-23
(3-23)

độ nhớt động lực, (độ nhớt)

h

t_xz = hdv_x / dz

trong đó t_xz là ứng suất tiếp tuyến (mục 4-15.3) trong một chất lưu chuyển động với gradien vận tốc (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-8.1) dv_x / dz vuông góc với mặt phẳng tiếp xúc

Định nghĩa này áp dụng cho chất lưu chảy tầng có v_z = 0.

4-24
(3-24)

độ nhớt động

v

v = h/ρ

trong đó h là độ nhớt động lực (mục 4- 23) và ρ là khối lượng riêng (mục 4-2)

4-25
(3-25)

suất căng bề mặt

g, σ

g = dF/dl

trong đó F (mục 4-9.1) là thành phần lực vuông góc với nguyên tố đường trên một mặt và l là độ dài (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-3.1) của nguyên tố đường đó

4-21.a

mét mũ ba

m³

4-22.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

4-23.a

pascan giây

Pa·s

4-24.a

mét vuông trên giây

m²/s

4-25.a

niuton trên mét

N/m

4-26
(3-27)

công suất

P

đối với chất điểm

P = F · v

trong đó F là lực (mục 4-9.1) và v là vận tốc (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-8.1)

4-27.1 (3-26.2)

công

A, W

trong đó P là công suất (mục 4-26) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

Định nghĩa này có ý nghĩa là

4-27.2
(3-26.3)

thế năng

V, E_p, (Φ)

đối với chất điểm

trong đó F là lực (mục 4-9.1) bảo toàn và r là vectơ vị trí (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-1.11)

Lực được bảo toàn khi trường lực không quay, nghĩa là rot F = 0

4-27.3 (3-26.4)

động năng

T, E_k

đối với chất điểm

T = mv²/ 2

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và v là tốc độ (TCVN 7370-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-8.1)

Định nghĩa tổng quát là

4-27.4

(-)

cơ năng

E, W

E = T + V

trong đó T là động năng (mục 4-27.3) và V là thế năng (mục 4-27.2)

Ký hiệu E và W cũng được sử dụng cho các loại năng lượng khác.

4-28

(3-28)

hiệu suất

h

h = P_out/P_in

trong đó P_out là công suất (mục 4-26) sản ra và P_in là công suất (mục 4-26) nhận vào

Cần quy định rõ công suất sản ra và công suất nhận vào.

4-29

(3-29)

lưu lốc khối lượng

q_m

q_m = dm/dt

trong đó m là khối lượng (mục 4-1) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

4-30

(3-30)

lưu tốc thể tích

q_v

q_v = dV/dt

trong đó V là thể tích (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-4) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

4-26.a

oát

W

1 W := 1 N·m/s

4-27.a

jun

J

1 J := 1 W·s

4-28.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2. Đại lượng này thường được thể hiện theo đơn vị phần trăm, ký hiệu %.

4-29.a

kilôgam trên giây

kg/s

4-30. a

mét khối trên giây

m³/s

4-31

(-)

tọa độ tổng quát

q_i

q_i (i = 1, 2, ..., N)

trong đó q_i là một trong các tọa độ được dùng để mô tả vị trí của hệ đang xét, và N là số tọa độ ít nhất cần thiết để xác định đầy đủ vị trí của hệ

4-32

(-)

vận tốc tổng quát

trong đó q_i là tọa độ tổng quát (mục 4-31) và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

4-33

(-)

lực tổng quát

Q_i

trong đó A là công (mục 4-27.1) và q_i là tọa độ tổng quát (mục 4-31)

Đối với d xem TCVN 6398-11 (ISO 31-11), mục 11-7.16 (sắp được thay thế bằng ISO 80000-2^b).

4-34

(-)

hàm Lagrange

L

trong đó T là động năng (mục 4-27.3), V là thế năng (mục 4-27.2), q_i là toạ độ tổng quát (mục 4-31) và  là vận tốc tổng (mục 4-32)

Thế năng V có thể tạo ra thế động

4-35

(-)

mômen tổng quát

p_i

trong đó L là hàm Lagrange (mục 4-34) và  là vận tốc tổng quát (mục 4-32)

4-36

(-)

hàm Hamilton

H

trong đó p_i là mômen tổng quát (mục 4- 35), q_i là toạ độ tổng quát (mục 4-31),  là vận tốc tổng (mục 4-32) và L là hàm Lagrange (mục 4-34)

4-37

(-)

tác động

S

trong đó L là hàm Lagrange (mục 4-34 và t là thời gian (TCVN 7870-3:2007 (ISO 80000-3:2006) mục 3-7)

b Sắp xuất bản.

4-31.a

Đơn vị phụ thuộc vào thứ nguyên của đại lượng.

4-32.a

Đơn vị phụ thuộc vào thứ nguyên của đại lượng.

4-33.a

Đơn vị phụ thuộc vào thứ nguyên của đại lượng.

4-34.a

jun

J

4-35.a

Đơn vị phụ thuộc vào thứ nguyên của đại lượng.

4-36.a

jun

J

4-37.a

jun giây

J·s

Số mục của đại lượng

Đại lượng

Số mục của đơn vị

Tên và ký hiệu của đơn vị

Hệ số chuyển đổi và chú thích

4-9

lực

4-9.A.a

dyne:
dyn

1 dyn := 1 g·cm/s² = 10^-5 N
1 dyn là lực khi tác dụng lên vật thể có khối lượng 1 g tạo cho vật một gia tốc 1 cm/s².

4-23

độ nhớt
động lực
(độ nhớt)

4-23.A.a

poise:
P

1 P = 1 dyn·s/cm² = 0,1 Pa·s
1 P là độ nhớt của một chất lưu khi ứng suất tiếp tuyến 1 dyn/cm² tạo ra gradien vận tốc bằng 1 (cm/s)/cm vuông góc với mặt phẳng tiếp xúc.

4-24

độ nhớt động

4-24.A.a

stokes:
St

1 St := 1 cm²/s = 10^-4 m²/s
1 St là độ nhớt động của một chất lưu có độ nhớt bằng 1 P và khối lượng riêng bằng 1 g/cm³.

4-27

công, năng lượng

4-27.A.a

erg:
erg

1 erg := 1 dyn·cm = 10^-7J
1 erg là công của một lực 1 dyn chuyển dời điểm đặt 1 cm theo hướng của lực.

Số mục của đại lượng

Đại lượng

Số mục của đơn vị

Tên và ký hiệu của đơn vị

Hệ số chuyển đổi và chú thích

4-1

khối lượng

4-1.B.a

pound:

lb

1 lb := 0,453 592 37 kg @@@

4-1.B.b

grain:

gr

1 gr :=  lb = 64,798 91 mg

4-1.B.c

ounce:

oz

1 oz:=  lb = 437,5 gr ≈ 28,349 52 g

4-1.B.d

hundredweight: cwt (UK)

1 cwt (UK) := 112 lb = 1 long cwt (US) ≈ 50,802 35 kg

4-1.B.e

hundredweight: cwt (US)

1 cwt (US) := 100 lb ≈ 45,359 237 kg

4-1.B.f

ton:

ton (UK)

1 ton (UK) := 2 240 lb = 1 long ton (US) = 1 016,047 kg

4-1.B.g

ton:

ton (US)

1 ton (US) := 2 000 lb = 907,184 7 kg

4-1.B.h

troy ounce

(apothecaries'ounce)

1 troy ounce := 480 gr = 31,103 476 8 g

4-2

khối lượng theo thể tích, khối lượng riêng, mật độ

4-2.B.a

pound trên foot khối:

lb/ft³

1 lb/ft³ ≈ 16,018 46 kg/m³

4-9

lực, trọng lượng

4-9.B.a

pound-lực:

lbf

1 lbf ≈ 4,448 222 N

Giá trị này dựa trên gia tốc rơi tự do tiêu chuẩn, g_{n :}= 9,806 65 m/s².

Phải phân biệt đơn vị này với trọng lượng địa phương của vật thể có khối lượng 1 lb.

4-13

mômen lực, mômen xoắn

4-13.Ba

foot pound-lực: ft·lbf

1 ft·lbf ≈ 1.355 818 N·m

4-15

áp suất

4-15.Ba

pound-lực trên inch vuông: psi.
lbf/in²

1 lbf/in² ≈ 6 894,757 Pa

4-20

mômen quán tính diện tích

mômen diện tích bậc hai

4-20.B.a

inch mũ bốn: in⁴

1 in⁴ = 41,623 143 x 10^-8m⁴

4-21

môđun kháng

4-21.B.a

inch mũ ba: in³

1 in³ = 16,387 064 x 10^-6 m³

4-24

độ nhớt động

4-24.B.a

foot mũ hai trên giây:
ft²/s

1 ft²/s = 0,092 903 04 m²/s

4-26

công suất

4-26.B.a

4-26.B.b

foot pound-lực trên giây: ft · lbf/s

mã lực: hp

1 ft · lbf/s ≈ 1,355 818 W

1 hp := 550 ft · lbf/s ≈ 745,699 9 W

4-27

công, năng lượng

4-27.B.a

foot pound-lực: ft·lbf

1 ft·lbf ≈ 1,355 818 J

Số mục của đại lượng

Đại lượng

Số mục của đơn vị

Tên và ký hiệu của đơn vị

Hệ số chuyển đổi và chú thích

4-1

khối lượng

4-1-C.a

cara:

(-)

1 cara := 200 mg

Chỉ sử dụng đơn vị này cho khối lượng đá quý và ngọc trai.

Không được nhầm với khái niệm “tuổi” của vàng (hoặc bạc) nguyên chất trong trang sức hoặc tiền xu, ví dụ “vàng 18 cara” nghĩa là tỷ số khối lượng là 18/24, hoặc 75 % vàng.

4-6

mật độ dài, khối lượng dài

4-6.C.a

tex:

tex

1 tex := 10^-6 kg/m

4-9

lực

4-9.C.a

kilôgam lực: kgf

1 kgf := 9,806 65 N

Có thể ký hiệu kilôgam lực là kgf hoặc kp (kilopond). Cần phân biệt đơn vị này với trọng lượng địa phương của một vật có khối lượng 1 kg.

9,806 65 m/s² là gia tốc rơi tự do chuẩn

(TCVN 7870-3: 2007 (ISO 80000-3 : 2006), mục 3-9.2).

4-13

Mômen lực

4-13.C.a

kilôgam lực mét: kgf·m

1 kgf·m = 9,806 65 N·m

4-15

áp suất

4-15.C.a

atmotphe chuẩn: atm

1 atm := 101 325 Pa

4-15.C.b

kilôgam lực trên mét vuông: kgf/m²

1 kgf/m² = 9,806 65 Pa

4-15.C.c

atmotphe kỹ thuật: at

1 at := 1 kgf/cm² = 98 066,5 Pa ≈ 0,967 841 atm

4-15.C.d

milimet cột nước: mmH₂O

1 mmH₂O := 10^-4 at = 9,806 65 Pa

4-15.C.e

milimét thủy ngân: mmHg

1 mmHg ≈ 13,595 1 mmH₂O ≈ 133,322 4 Pa

4-15.C.f

torr: Torr

1 Torr = 1/760 atm ≈ 1 mmHg ≈ 133,322 4 Pa

4-26

công suất

4-26.C.a

kilôgam lực mét trên giây: kgf·m/s

1 kgf·m/s = 9.806 65 W

4-26.C.b

mã lực theo hệ mét (-)

1 mã lực := 75 kgf·m/s = 735,498 75 W

4-27

công năng lượng

4-27.C.a

kilôgam lực mét: kgf·m

1 kgf·m = 9,806 65 J