Thông tư 121/2012/TT-BQP Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về rà phá bom mìn, vật nổ

^{_______________________}

Căn cứ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008;

Căn cứ Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật năm 2006;

Căn cứ Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 01 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ về việc Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật;

Căn cứ Nghị định số 104/2008/NĐ-CP ngày 16 tháng 9 năm 2008 của Chính phủ Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Quốc phòng;

Xét đề nghị của Cục trưởng Cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng;

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quyết định:

Điều 1. Ban hành kèm theo Thông tư này quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong lĩnh vực quân sự quốc phòng:

QCVN 01:2012/BQP, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về rà phá bom mìn, vật nổ.

Điều 2. Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2013.

Điều 3. Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Thông tư này./.

QCVN 01:2012/BQP

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ RÀ PHÁ BOM MÌN, VẬT NỔ

National technical regulation on mine action

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1. QUY ĐỊNH CHUNG

1.1. Phạm vi điều chỉnh

1.2. Đối tượng áp dụng

1.3. Giải thích từ ngữ

2. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT VÀ QUẢN LÝ

2.1. Điều tra và khảo sát

2.2. An toàn

2.3. Chuẩn bị và tiến hành RPBM

2.4. Tiêu hủy bom mìn, vật nổ thu hồi

2.5. Nghiệm thu và bàn giao

2.6. Hỗ trợ y tế

2.7. Điều tra sự cố bom mìn

3. TRÁCH NHIỆM CỦA TỔ CHỨC, CÁ NHÂN

4. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Phụ lục

LỜI NÓI ĐẦU

QCVN 01:2012/BQP do Ban soạn thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về rà phá bom mìn, vật nổ - Bộ Tư lệnh Công binh biên soạn; Cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng trình duyệt và được ban hành theo Thông tư số 121/2012/TT-BQP ngày 12 tháng 11 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

1. QUY ĐỊNH CHUNG

1.1. Phạm vi điều chỉnh

Quy chuẩn này quy định các yêu cầu kỹ thuật và quản lý đối với quá trình rà phá bom mìn, vật nổ (RPBM) sau chiến tranh và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan.

1.2. Đối tượng áp dụng

Tất cả các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, đơn vị, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, cá nhân trong nước và nước ngoài có hoạt động liên quan đến RPBM trên lãnh thổ Việt Nam phải tuân thủ các quy định trong Quy chuẩn này.

1.3. Giải thích từ ngữ

Trong Quy chuẩn này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1.3.1. Điều tra

Hoạt động liên quan đến việc thu thập, phân tích và đánh giá các thông tin về bom mìn, vật nổ và diện tích ô nhiễm bom mìn, vật nổ trong một khu vực nhất định.

1.3.2. Giấy phép hành nghề

Giấy chứng nhận do cơ quan quản lý nhà nước về RPBM (hoặc cơ quan được ủy quyền) cấp cho tổ chức RPBM nhằm công nhận tổ chức đó có thể tiến hành các hoạt động trong lĩnh vực RPBM.

1.3.3. Khảo sát

Hoạt động can thiệp chi tiết bằng các thiết bị kiểm tra và RPBM trên một phần của khu vực được xác nhận có khả năng ô nhiễm sau khi điều tra.

1.3.4. Khu vực bị ô nhiễm

Thuật ngữ chung dùng để chỉ một khu vực phát hiện có bom mìn, vật nổ.

1.3.5. Phương án ứng phó tai nạn

Kế hoạch được lập thành văn bản cho mỗi công trường thi công RPBM, chi tiết hóa quy trình phải tuân thủ để di chuyển nạn nhân từ hiện trường tai nạn đến cơ sở phẫu thuật hoặc điều trị y tế phù hợp.

1.3.6. Rà phá bom mìn, vật nổ

Hành động làm sạch khu vực bị ô nhiễm bằng việc dò tìm, xử lý (di dời hoặc phá hủy) tất cả các loại bom mìn, vật nổ trong khu vực.

1.3.7. Sự cố bom mìn

Một sự việc làm phát sinh tai nạn trong quá trình RPBM tại công trường RPBM.

1.3.8. Tín hiệu

Tất cả các loại vật thể nhiễm từ (hoặc không nhiễm từ) nằm trong đất hoặc dưới nước gồm sắt, thép, mảnh bom mìn, đạn và các loại bom mìn, vật nổ mà con người hoặc các loại máy dò đang dùng hiện nay có thể phát hiện được.

2. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT VÀ QUẢN LÝ

2.1. Điều tra và khảo sát

2.1.1. Điều tra có thể được thực hiện từ các nguồn khác nhau gồm: Thu thập thông tin từ hồ sơ lưu trữ; từ người dân địa phương, lực lượng quân sự, công an, các vụ tai nạn, sự cố, hoặc những dấu hiệu khác của bom mìn, vật nổ nhằm các mục đích chủ yếu sau: Khẳng định có sự ô nhiễm của bom mìn, vật nổ cần được rà phá; đưa ra quyết định về việc làm sạch bom, mìn giải phóng đất đai; giúp cho người dân địa phương yên tâm khi sử dụng đất đai mà không cần phải tiến hành rà phá toàn bộ khu đất.

2.1.2. Nội dung của công tác điều tra:

2.1.2.1. Khai thác cơ sở dữ liệu về chiến tranh hiện có: Bản đồ về các trận đánh, các trận ném bom, hồ sơ bố trí các bãi mìn;

2.1.2.2. Phỏng vấn nhân chứng đối với: Người cao tuổi với thời gian sống ở địa phương lâu nhất; có trí nhớ tốt và nắm được nhiều thông tin về những sự kiện đã từng xảy ra trong thời kỳ chiến tranh tại địa phương; có kiến thức và hiểu biết tường tận về tình hình sử dụng đất đai tại địa phương; là người tích cực trong mọi hoạt động của cộng đồng; là những người am hiểu về tình hình ô nhiễm bom mìn, vật nổ tại địa phương;

2.1.2.3. Phỏng vấn lãnh đạo chính quyền: Nhằm thu thập các tài liệu, hồ sơ lưu trữ của chính quyền, phỏng vấn những người am hiểu và nắm chắc mọi thông tin về tình hình ô nhiễm bom mìn, vật nổ của địa phương. Quá trình phỏng vấn ít nhất từ 5 cán bộ trở lên, thành phần có thể gồm: 01 cán bộ lãnh đạo đại diện Ủy ban nhân dân hoặc Hội đồng nhân dân, 01 Xã đội trưởng, 01 Trưởng công an xã, 01 cán bộ địa chính và 01 cán bộ thống kê của Văn phòng Ủy ban nhân dân;

2.1.2.4. Đo vẽ sơ đồ khu vực khảo sát, đánh dấu vị trí bom mìn, vật nổ vào bản đồ. Tỷ lệ bản đồ không nhỏ hơn 1:5000.

2.1.3. Những thông tin thu thập trong điều tra gồm: Hồ sơ bố trí bãi mìn; vị trí bị bắn phá và giao tranh trên mặt đất; vị trí là căn cứ, kho tàng quân sự trước đây; những khu vực nghi ngờ bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ; những điểm mà mọi người đã nhìn thấy hoặc gặp bom mìn, vật nổ; những khu vực đã được RPBM.

2.1.4. Quy định các tiêu chí điều tra để đánh giá xác định khu vực không có khả năng bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ:

2.1.4.1. Không có bằng chứng về các cuộc xung đột vũ trang trong khu vực;

2.1.4.2. Không có lý do mang tính chiến thuật rõ ràng để sử dụng bom mìn, vật nổ trong khu vực;

2.1.4.3. Đất đã được sử dụng bởi người dân trong một thời gian nhất định mà không có bằng chứng về bom mìn, vật nổ;

2.1.4.4. Không có tai nạn bom mìn, vật nổ trong khu vực;

2.1.4.5. Nếu khu vực điều tra đáp ứng được tất cả các tiêu chí từ 2.1.4.1 đến 2.1.4.4 thì có thể ra quyết định giải phóng đất đai mà không cần phải tiến hành khảo sát và rà phá. Đánh giá và ra quyết định dựa trên bằng chứng quy định tại Phụ lục A của Quy chuẩn này;

2.1.4.6. Nếu khu vực điều tra không đáp ứng các tiêu chí trên phải tiếp tục khảo sát để xác định.

2.1.5. Nội dung của công tác khảo sát gồm: Chọn vị trí khảo sát; khảo sát thực tế; bàn giao vị trí khảo sát cho địa phương quản lý.

2.1.6. Vị trí khảo sát được chọn dựa trên cơ sở phân tích những thông tin sau: Thuộc khu vực bị ô nhiễm đánh dấu trên bản đồ sau khi điều tra; đặc điểm của khu vực bị ô nhiễm; các khu vực có giá trị lớn về phát triển kinh tế xã hội của địa phương; mang tính chất đại diện cho một khu vực bị ô nhiễm. Không khảo sát trên các khu vực đất xây dựng, đất thổ cư và đất trồng cây lâu năm.

2.1.7. Các vị trí được chọn phải được đánh dấu để tiến hành khảo sát thực tế. Diện tích tiến hành khảo sát tối thiểu phải bằng 1 % tổng diện tích khu vực. Mọi thông tin trong quá trình khảo sát được ghi chi tiết trong biên bản bàn giao điểm khảo sát. Các điểm khảo sát sẽ được hệ thống định vị toàn cầu (GPS) để xác định tọa độ và ghi tọa độ này lên bản đồ và biên bản bàn giao. Các vị trí khảo sát và biên bản này được cán bộ điều tra, khảo sát chuyển trực tiếp cho đại diện chính quyền địa phương và cơ quan quản lý Nhà nước về RPBM.

2.1.8. Những thông tin thu thập trong khảo sát gồm: Xác định mật độ tín hiệu toàn khu vực bằng cách tiến hành rà phá bom mìn, vật nổ theo đúng trình tự và nội dung tương ứng được quy định từ 2.3.6 đến 2.3.8; xác định cấp rừng, địa hình, cấp đất, độ nhiễm từ của đất, thời tiết, khí hậu, thủy văn; tình hình an ninh - chính trị, tình hình dân cư khu vực, vị trí trú quân dự kiến khi tiến hành RPBM. Bảng phân loại cấp rừng phát quang và cấp đất đào được nêu trong Phụ lục B và Phụ lục C.

2.1.9. Trang thiết bị sử dụng trong điều tra, khảo sát phải do cơ quan chức năng kiểm định và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về tính năng kỹ thuật và được phép sử dụng, gồm: Thuốn; máy dò mìn (máy dò nông); máy dò bom (máy dò sâu).

2.1.10. Nhân lực của đội điều tra, khảo sát được kiểm tra sức khỏe theo quy định tại 2.6.3. Được huấn luyện, đào tạo thành thạo về chuyên môn kỹ thuật; nắm chắc về tính năng cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các loại bom mìn, vật nổ thông thường; nắm chắc về quy trình kỹ thuật, quy tắc an toàn trong RPBM, có kinh nghiệm và được công nhận để triển khai hoạt động RPBM.

2.1.11. Một đội điều tra, khảo sát được biên chế cụ thể:

2.1.11.1. Về lực lượng gồm: 01 đội trưởng, 01 đội phó, 01 nhân viên y tế có trình độ sơ cấp trở lên và 10 nhân viên thực hiện các nhiệm vụ.

2.1.11.2. Về trang bị gồm: 01 xe ô tô tải loại 2,5 tấn, 01 máy định vị vệ tinh GPS, 01 túi cứu thương đồng bộ trang thiết bị y tế, 01 máy dò sâu, 02 máy dò nông, 01 bộ dụng cụ dò gỡ thủ công, 01 bộ dụng cụ đo vẽ và bản đồ khu vực triển khai.

2.1.12. Các bước triển khai gồm: Gửi các thông báo, công văn, văn bản có liên quan được các cấp có thẩm quyền phê duyệt đến các địa phương nằm trong kế hoạch điều tra, khảo sát thuộc dự án đã được phê chuẩn; liên hệ với chính quyền địa phương và thông báo kế hoạch, thời gian thực hiện công việc điều tra, khảo sát trong khu vực; hiệp đồng bảo đảm về thời gian, địa điểm, lực lượng, trang bị tổ chức triển khai điều tra, khảo sát theo dự kiến.

2.1.13. Kết thúc điều tra, khảo sát phải thực hiện báo cáo kết quả về Cơ quan quản lý Nhà nước về RPBM. Nội dung báo cáo phải thể hiện đầy đủ các thông tin sau: Phương pháp lựa chọn điểm điều tra, khảo sát; địa danh và đơn vị cơ sở quản lý, sử dụng khu vực được tiến hành khảo sát; diện tích khảo sát; thời gian tiến hành điều tra, khảo sát; tọa độ trung tâm điểm tiến hành khảo sát bằng GPS; đánh giá về tính chất ô nhiễm của khu vực đã điều tra, khảo sát trước đây; đặc điểm địa hình và tự nhiên của khu vực tiến hành điều tra, khảo sát; chủng loại, tình trạng, số lượng, độ sâu của bom, mìn thu được; sơ đồ khu vực tiến hành điều tra, khảo sát, tọa độ các tín hiệu là bom mìn, vật nổ hoặc tín hiệu nghi ngờ khác; dự kiến mục đích sử dụng các khu vực được điều tra, khảo sát của địa phương.

2.2. An toàn

2.2.1. Các tổ chức khi thi công RPBM phải áp dụng đầy đủ những yêu cầu kỹ thuật về an toàn nhằm đảm bảo an toàn trong quá trình thi công cũng như an toàn cho việc sử dụng sau này.

2.2.2. Các yêu cầu bao gồm: Yêu cầu về nhân lực; yêu cầu về trang thiết bị và yêu cầu về tổ chức thực hiện.

2.2.3. Lực lượng làm công tác dò tìm xử lý bom mìn, vật nổ phải là lực lượng chuyên trách, được đào tạo cơ bản, có chứng chỉ chuyên môn và được kiểm tra sức khỏe theo quy định tại 2.6.3; chỉ huy các tổ chức thi công RPBM, chỉ huy công trường, đội trưởng, cán bộ chuyên trách về an toàn, nhân viên kỹ thuật phải thực hiện đầy đủ các nguyên tắc, quy tắc quy định về công tác an toàn.

2.2.4. Tổ chức RPBM khi thi công phải có đầy đủ trang thiết bị dò tìm và xử lý bom mìn, vật nổ; trang bị bảo đảm an toàn cho người và thiết bị; xe cứu thương, xe vận chuyển người, trang bị, xe vận chuyển bom mìn vật nổ đi hủy (nếu có); hệ thống thông tin liên lạc.

2.2.5. Khi khảo sát lập phương án kỹ thuật thi công dò tìm xử lý bom mìn vật nổ phải có đầy đủ các yêu cầu đảm bảo về an toàn.

2.2.6. Khi lập phương án tổ chức thi công và kế hoạch thi công phải có các biện pháp, công tác tổ chức thực hiện, công tác đảm bảo an toàn cho người và trang bị.

2.2.7. Khi triển khai thực hiện, lực lượng tham gia RPBM phải được phổ biến kế hoạch, quán triệt các quy trình, quy định và huấn luyện bổ sung.

2.2.8. Trong quá trình thi công phải tuân thủ các quy trình, quy định, quy tắc an toàn.

2.2.9. Mọi hạng mục công việc trong quá trình RPBM đều phải được tiến hành trên cơ sở phương án thi công và kế hoạch thi công đã được duyệt, các bước triển khai phải được tổ chức chặt chẽ, chỉ huy thống nhất theo đúng trình tự, đúng quy trình. Trong quá trình tổ chức thi công nghiêm cấm tự động thay đổi quy trình kỹ thuật. Khi cần thay đổi một số bước trong quy trình đã được duyệt phải được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền bằng văn bản.

2.2.10. Tổ chức khi thi công RPBM các công trình, dự án phải: Có giấy phép hành nghề được cơ quan có thẩm quyền cấp, có đủ điều kiện năng lực, nhân sự và các trang thiết bị cần thiết cho công tác RPBM; có hợp đồng với Chủ đầu tư về việc RPBM thông qua lựa chọn theo quy định hiện hành (đấu thầu hoặc chỉ định thầu); phải có phương án kỹ thuật thi công dò tìm xử lý bom mìn vật nổ được cấp có thẩm quyền phê duyệt; có kế hoạch và tiến độ thi công chi tiết được cơ quan cấp trên trực tiếp phê duyệt; có các biện pháp, tổ chức thực hiện, tổ chức theo dõi giám sát bảo đảm an toàn trong toàn bộ quá trình thi công.

2.2.11. Tổ chức RPBM khi thi công phải có đầy đủ các công trình phụ trợ: Nhà làm việc, nhà ở, Các trang bị đảm bảo phục vụ sinh hoạt hỗ trợ y tế; khu vực trực cấp cứu y tế, kho tạm, nơi lưu giữ bom mìn, vật nổ thu gom trước khi tiêu hủy; khu vực hủy bom mìn, vật nổ (nếu có); hệ thống đánh dấu, chỉ dẫn khoanh vùng khu vực nguy hiểm.

2.2.12. Các yêu cầu khi thực hiện rà phá bom mìn trên cạn gồm:

2.2.12.1. Khi thực hiện công tác chuẩn bị mặt bằng phải thực hiện theo 2.3.6.2;

2.2.12.2. Trước mỗi ca làm việc, các nhân viên kỹ thuật phải làm công tác kiểm tra lại tình trạng kỹ thuật của các loại trang thiết bị theo yêu cầu.

2.2.12.3. Người thực hiện công việc RPBM:

- Là nhân viên chuyên môn kỹ thuật, được trang bị đầy đủ thiết bị dò tìm, các trang bị bảo vệ an toàn trong quá trình làm việc theo quy định;

- Thực hiện công việc theo đúng trình tự, nội dung quy định tại 2.3.6.3; 2.3.6.5 và 2.3.6.7, tuyệt đối không được làm ẩu, làm tắt các bước trong quá trình dò tìm;

- Không được hút thuốc, uống các đồ uống có chất kích thích trong khu vực RPBM.

2.2.12.4. Xung quanh khu vực công trường phải cắm cờ, biển báo và bố trí cảnh giới cấm người, các phương tiện không có nhiệm vụ ra vào công trường.

2.2.12.5. Người thực hiện công việc RPBM chỉ đi lại trong khu vực đã được phân công, nghiêm cấm tùy tiện đi lại tự do trong khu vực thi công.

2.2.12.6. Các vị trí có bom mìn vật nổ phải được cắm cờ có biển báo và chỉ có người làm nhiệm vụ xử lý mới được vào khi được chỉ huy công trường giao nhiệm vụ.

2.2.12.7. Mỗi ca làm việc liên tục tổng cộng là 6 giờ, một người sử dụng máy dò bom mìn không được làm việc 2 ca liên tục trong một ngày; nhân viên phải được bố trí nghỉ ngơi giữa giờ.

2.2.12.8. Người thực hiện công việc xử lý tín hiệu phải là nhân viên kỹ thuật xử lý, được trang bị đầy đủ các thiết bị xử lý, trang bị bảo vệ an toàn và thực hiện đúng trình tự, nội dung quy định tại 2.3.6.4; 2.3.6.6; 2.3.6.8 và 2.3.6.9.

2.2.12.9. Dụng cụ xử lý tín hiệu phải đầy đủ về số lượng và chất lượng, các dụng cụ xử lý không được nhiễm từ.

2.2.12.10. Tháo gỡ bom mìn, vật nổ bằng thủ công hoặc tháo gỡ bằng các thiết bị chuyên dụng phải tuân theo quy định tại 2.4 của Quy chuẩn này và chỉ được tiến hành khi được cấp có thẩm quyền cho phép. Các loại bom mìn, vật nổ không tháo gỡ được thì hủy tại chỗ (nếu điều kiện cho phép).

2.2.12.11. Khi thu gom, phân loại và vận chuyển bom mìn, vật nổ dò tìm được phải thực hiện theo QCVN 02:2008/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong vận chuyển, bảo quản, sử dụng và tiêu hủy vật liệu nổ công nghiệp, ban hành kèm theo Quyết định số 51/2008/QĐ-BCT ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ Công thương, và:

- Chỉ thu gom, vận chuyển các loại bom mìn, vật nổ bảo đảm an toàn trong quá trình thu gom, vận chuyển. Trường hợp có các loại bom mìn, vật nổ không an toàn trong vận chuyển nhưng không thể phá hủy tại chỗ phải xin chỉ thị và được sự đồng ý bằng văn bản của cấp có thẩm quyền mới được tổ chức vận chuyển đi hủy sau khi đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật đặc biệt về đảm bảo an toàn;

- Không được mang các loại bom mìn vật nổ thu gom được trong khi dò tìm về nhà ở và nơi nghỉ ngơi sinh hoạt.

- Xe dùng để vận chuyển bom mìn, vật nổ mang đi hủy chỉ được phép dùng xe có thùng bằng gỗ, xe phải luôn ở tình trạng kỹ thuật tốt, lái xe phải là người có tay nghề cao, cẩn thận, bình tĩnh và dũng cảm. Thùng xe được lót một lớp cát dày lớn hơn 25 cm. Không được để lẫn các loại xăng dầu trên thùng xe khi vận chuyển bom mìn, vật nổ;

- Bom mìn, vật nổ xếp lên xe phải nằm ngang với hướng xe chạy, phải có các vật chèn không cho bom mìn, vật nổ va vào nhau. Không được vận chuyển những loại bom mìn, vật nổ có lắp ngòi nổ;

- Xe vận chuyển bom mìn, vật nổ tối đa chỉ gồm 3 người: Lái chính, cán bộ áp tải và lái phụ (khi cần);

- Xe vận chuyển bom mìn, vật nổ không được đi qua thành phố, nơi tập trung đông người. Nếu bắt buộc phải đi qua thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của cấp có thẩm quyền, phải đi vào ban đêm, lúc vắng người và phải hợp đồng chặt chẽ về tuyến đường đi với cơ quan có trách nhiệm. Xe không được phép đỗ, dừng ở chỗ đông người hoặc gần khu vực có kho tàng trong vòng bán kính nguy hiểm;

2.2.12.12. Khi tổ chức hủy bom mìn, vật nổ phải tuân thủ tuyệt đối các quy định tại 2.4 của Quy chuẩn này. Tùy từng loại bom mìn vật nổ thu được trong dò tìm mà chọn phương pháp hủy cho phù hợp. Trước khi tiến hành hủy phải có phương án hủy được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Khu vực bố trí bãi hủy bom mìn, vật nổ phải có các trạm cảnh giới an toàn ở các vị trị cần thiết. Phải có các vị trí ẩn nấp bảo đảm an toàn cho lực lượng làm nhiệm vụ, cho chỉ huy bãi hủy và các vị trí cảnh giới. Sau khi kết thúc mỗi đợt hủy phải tổ chức kiểm tra an toàn toàn bộ khu vực bãi hủy trước khi rút quân. Không tổ chức hủy nổ khi có trời mưa, sấm sét và dông bão. Trường hợp sau khi đã bố trí xong hố hủy mới xảy ra mưa, sấm sét và dông bão thì phải rời khỏi bãi hủy và tổ chức canh gác bảo vệ an toàn cho toàn bộ khu vực bãi hủy.

2.2.13. Các yêu cầu an toàn khi dò tìm bom mìn, vật nổ dưới nước:

2.2.13.1. Kiểm tra môi trường dò tìm dưới nước: Khoanh vùng khu vực thi công, đánh dấu điểm mốc; dọn các loại chướng ngại vật trên mặt nước; đánh dấu chướng ngại vật lớn ảnh hưởng đến quá trình dò tìm; kiểm tra độ sâu nước, tốc độ dòng chảy.

2.2.13.2. Trước mỗi ca làm việc, các nhân viên kỹ thuật phải làm công tác kiểm tra lại tình trạng kỹ thuật của tất các loại trang thiết bị theo đúng yêu cầu.

2.2.13.3. Phải khoanh khu vực đang dò tìm bằng các phao có cắm cờ. Bố trí các tổ cảnh giới khu vực đang RPBM hướng dẫn, phân luồng tàu thuyền đi lại và không cho người, tàu thuyền vào khu vực RPBM. Các nội dung công việc tuân theo quy định tại 2.3.7.1.

2.2.13.4. Người thực hiện công việc RPBM phải được trang bị đầy đủ các phương tiện bảo vệ an toàn cá nhân trong quá trình làm việc theo quy định; thực hiện công việc theo đúng trình tự và nội dung quy định tại 2.3.7.2 và 2.3.7.5.

2.2.13.5. Tàu thuyền phục vụ công việc RPBM chỉ được đi lại trong khu vực dò theo đúng các vị trí đã được phân công.

2.2.13.6. Mỗi ca làm việc dò tìm liên tục tổng cộng là 6 giờ, một người sử dụng máy dò bom mìn không được làm việc 2 ca liên tục trong một ngày. Nhân viên lặn xử lý tín hiệu làm việc không quá 2 giờ/ca. Bố trí cho nhân viên nghỉ giải lao giữa giờ.

2.2.13.7. Đánh dấu vị trí tín hiệu phải thực hiện theo đúng trình tự và nội dung quy định tại 2.3.7.3 và 2.3.7.6.

2.2.13.8. Người thực hiện công việc xử lý tín hiệu phải là nhân viên kỹ thuật xử lý, có chứng chỉ là thợ lặn của cơ quan có thẩm quyền cấp, có sức khỏe tốt; được trang bị đầy đủ các phương tiện bảo vệ an toàn cá nhân trong quá trình làm việc theo quy định; thực hiện đúng trình tự và các nội dung quy định tại 2.3.7.4; 2.3.7.7; 2.3.7.8 và các quy định an toàn công tác lặn thi công dưới nước.

2.2.13.9. Các trang thiết bị khi xử lý tín hiệu dưới nước phải được kiểm định bảo đảm tình trạng kỹ thuật và an toàn theo quy định gồm: Máy dò bom dưới nước; trang bị lặn đồng bộ (lặn hình hoặc lặn nhái); thuyền Composit, thuyền cao su các loại, máy xới áp lực cao, máy hút bùn, cát; thiết bị trục vớt chuyên dụng; phao, neo, thuốn, xẻng, cáp ni lông, các trang bị đảm bảo an toàn và bảo hộ lao động.

2.2.13.10. Tháo gỡ bằng thủ công hoặc tháo gỡ bằng các thiết bị chuyên dụng phải tuân theo quy định tại 2.4 của Quy chuẩn này.

2.2.13.11. Chỉ trục vớt bom mìn vật nổ đã xử lý an toàn. Khi trục vớt bom mìn vật nổ phải dùng thiết bị trục vớt chuyên dụng. Kéo từ từ vật nổ lên khỏi mặt nước sau đó đưa lên thuyền Composit, thuyền bằng cao su hoặc thuyền gỗ chuyên dụng. Định vị, chèn chặt vật nổ trên thuyền, cố định các vị trí đầu nổ, tránh va chạm. Không được vận chuyển bom mìn, vật nổ trên cùng phương tiện chở người và trang thiết bị thi công.

2.2.13.12. Khi thu gom, phân loại, vận chuyển và tiêu hủy bom mìn, vật nổ thu hồi được phải thực hiện như 2.2.12.11 và 2.2.12.12.

2.3. Chuẩn bị và tiến hành RPBM

2.3.1. Yêu cầu của công tác RPBM

2.3.1.1. Những người làm công tác RPBM phải được kiểm tra sức khỏe theo 2.6.3, được huấn luyện và cấp chứng chỉ theo quy định;

2.3.1.2. Các loại máy dò, trang thiết bị kỹ thuật dùng cho thi công RPBM phải đủ số lượng, đảm bảo chất lượng. Phải thường xuyên kiểm tra, kiểm định tình trạng kỹ thuật, phải thay thế ngay các chi tiết và bộ phận không bảo đảm đúng yêu cầu kỹ thuật và thiếu đồng bộ (việc kiểm định do đơn vị chức năng được Cơ quan quản lý Nhà nước ủy nhiệm thực hiện);

2.3.1.3. Khi thực hiện công tác RPBM phải triệt để tuân thủ Quy trình kỹ thuật, tuyệt đối không được chủ quan, đơn giản; không làm tắt hoặc bỏ qua các bước theo quy định. Không được chạy theo năng suất đơn thuần dẫn tới làm dối, làm ẩu, để sót bom mìn, vật nổ; để xảy ra mất an toàn trong khi thi công rà phá bom mìn, trong quá trình xây dựng và sử dụng lâu dài của công trình sau này;

2.3.1.4. Trong quá trình thực hiện RPBM phải thường xuyên kiểm tra chất lượng công trình; kiểm tra việc chấp hành các quy tắc an toàn để kịp thời loại trừ những sai sót. Phải định kỳ kiểm tra theo phương pháp xác suất, với khối lượng diện tích kiểm tra không nhỏ hơn 1 % tổng số diện tích đã thi công RPBM:

2.3.1.5. Tổ chức RPBM phải được Cơ quan quản lý Nhà nước về RPBM (hoặc cơ quan được ủy quyền) cấp giấy phép (hoặc chứng nhận) hành nghề còn hiệu lực;

2.3.16. Phải có kế hoạch và phương án kỹ thuật thi công được phê duyệt bởi Cơ quan có thẩm quyền (trừ trường hợp đặc biệt do Cơ quan quản lý Nhà nước quy định).

2.3.2. Đội trưởng RPBM:

2.3.2.1. Là người có năng lực quản lý, điều hành; có hiểu biết sâu về lĩnh vực bom mìn, vật nổ; được đào tạo cơ bản về chuyên môn kỹ thuật, đã qua lớp đào tạo đội trưởng tại các đơn vị, nhà trường và được cấp chứng chỉ (đối với tổ chức RPBM trong nước) hoặc tại các cơ sở đào tạo được quốc tế công nhận (đối với tổ chức RPBM nước ngoài và các tổ chức phi chính phủ);

2.3.2.2. Là người có kính nghiệm thực tiễn ít nhất 2 năm trực tiếp làm công tác tổ chức, chỉ huy thi công RPBM; nắm chắc quy trình kỹ thuật RPBM; có hiểu biết sâu về tính năng cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại bom mìn, vật nổ thường gặp trong thi công RPBM; nắm chắc quy tắc an toàn trong thi công RPBM; hiểu biết và sử dụng thành thạo các trang, thiết bị phục vụ cho công tác RPBM;

2.3.2.2. Trường hợp thực hiện thi công RPBM dưới biển phải có khả năng bơi lặn tốt.

2.3.3. Nhân viên chuyên môn kỹ thuật:

Được huấn luyện thành thạo về chuyên môn kỹ thuật; nắm chắc về tính năng, cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các loại bom mìn, vật nổ thông thường; nắm chắc quy trình kỹ thuật, quy tắc an toàn trong RPBM; nắm chắc tính năng kỹ thuật, sử dụng thành thạo các loại máy, thiết bị và trang bị chuyên dùng; được cấp chứng chỉ, đã qua lớp huấn luyện chuyên môn kỹ thuật RPBM do Binh chủng Công binh hoặc đơn vị được Binh chủng Công binh ủy quyền cấp (đối với tổ chức RPBM trong nước) hoặc tại các cơ sở đào tạo được quốc tế công nhận (đối với tổ chức RPBM nước ngoài và các tổ chức phi chính phủ).

2.3.3.2. Trường hợp thực hiện thi công RPBM dưới biển phải có khả năng bơi lặn tốt.

2.3.4. Yêu cầu về lực lượng của đội RPBM

Tổ chức lực lượng của đội RPBM chỉ quy định tổng số cán bộ, nhân viên và cơ cấu tổ chức phải có của đội RPBM sau chiến tranh. Việc bố trí số lượng nhân viên của từng tổ, đội trưởng sẽ căn cứ vào khối lượng công việc phải thực hiện để điều chỉnh cho hợp lý, về cơ bản cơ cấu tổ chức của đội RPBM sau chiến tranh như sau:

2.3.4.1. Đội RPBM trên cạn: Tổng số 25 người, được chia thành các tổ, gồm:

- Chỉ huy: 01 đội trưởng và 01 đội phó;

- Tổ chuẩn bị mặt bằng, dò tìm và đánh dấu tín hiệu;

- Tổ đào, xử lý tín hiệu;

- Tổ bảo vệ cảnh giới an toàn;

- Tổ phục vụ (hậu cần, y tế, vật tư kỹ thuật).

2.3.4.2. Đội RPBM dưới nước: Tổng số 25 người, được chia thành các tổ, gồm:

- Chỉ huy: 01 đội trưởng và 01 đội phó;

- Tổ chuẩn bị mặt bằng, dò tìm và đánh dấu tín hiệu;

- Tổ lặn đào, xử lý tín hiệu;

- Tổ bảo vệ cảnh giới an toàn;

- Tổ phục vụ (hậu cần, y tế, vật tư kỹ thuật).

2.3.4.3. Đội RPBM dưới biển: Từ 30 người đến 35 người, được chia thành các tổ, gồm:

- Chỉ huy: 01 đội trưởng và 01 đội phó;

- Tổ định vị dẫn đường;

- Tổ sử dụng thiết bị Sona - Từ kế và thiết bị định vị thủy âm;

- Tổ sử dụng thiết bị trục vớt bom đạn;

- Tổ định vị và lặn xử lý tín hiệu;

- Tổ sử dụng ROV phục vụ xử lý tín hiệu;

- Tổ bảo vệ cảnh giới an toàn;

- Tổ phục vụ (hậu cần, y tế, vật tư kỹ thuật).

2.3.5. Yêu cầu về trang thiết bị RPBM và phương tiện bảo đảm

2.3.5.1. Yêu cầu chung

- Các Đội RPBM sau chiến tranh phải có đầy đủ các loại máy, trang thiết bị, dụng cụ cấp cứu và bảo hộ lao động theo quy định;

- Các loại máy, trang thiết bị kỹ thuật dùng cho RPBM sau chiến tranh đối với từng loại hình RPBM trên cạn, dưới nước hay dưới biển phải đảm bảo số lượng, chất lượng tương ứng theo Bảng 1, Bảng 2, Bảng 3. Phải thường xuyên kiểm tra, kiểm định 6 tháng/lần về tình trạng kỹ thuật, phải kịp thời thay thế ngay các chi tiết và bộ phận không bảo đảm đúng yêu cầu kỹ thuật và thiếu đồng bộ (việc kiểm định sẽ do đơn vị được Cơ quan quản lý Nhà nước giao nhiệm vụ thực hiện).

2.3.5.2. Đội RPBM trên cạn

Bảng 1 - Thống kê máy, trang thiết bị và phương tiện của 1 đội RPBM trên cạn

2.3.5.3. Đội RPBM dưới nước (độ sâu nước đến 15 m)

Bảng 2 - Thống kê máy, trang thiết bị và phương tiện của 1 đội RPBM dưới nước

2.3.5.4. Đội RPBM dưới biển (độ sâu nước lớn hơn 15 m)

Bảng 3 - Thống kê máy, trang thiết bị và phương tiện của 1 đội RPBM dưới biển

2.3.6. Trình tự RPBM trên cạn

2.3.6.1. Khoanh khu vực RPBM

- Căn cứ vào các mốc đã đánh dấu khi khảo sát, tiến hành mở đường bao rộng từ 4 m đến 6 m chạy xung quanh toàn bộ khu vực để triển khai dò tìm, đi lại, vận chuyển và cách ly khu vực dò tìm với xung quanh;

- Kiểm tra, chuẩn bị mặt bằng và tiến hành RPBM tại phạm vi đường bao theo đúng các nội dung quy định từ 2.3.6.2 đến 2.3.6.5.

2.3.6.2. Chuẩn bị mặt bằng

- Chuẩn bị mặt bằng bằng thủ công:

+ Áp dụng cho tất cả các loại địa hình như: Đồng bằng, trung du, rừng núi, đầm lầy và rừng ngập mặn ven biển;

+ Trang bị sử dụng gồm: Dao phát và các loại dụng cụ làm tay khác, các loại khí tải kiểm tra bom mìn, vật nổ, cọc tiêu, biển báo;

+ Đóng cọc chia nhỏ khu vực thành các ô có kích thước 25 m x 25 m hoặc 50 m x 50 m tùy theo địa hình khu vực (hoặc chiều dài 25 m, chiều rộng tùy theo chiều rộng của khu vực khi RPBM ở những dải hẹp);

+ Phát dọn sạch dây leo, có rác, cây cối có đường kính nhỏ hơn 10 cm, gốc cây còn lại không cao quá 5 cm (với cây có đường kính lớn hơn 10 cm chỉ được chặt phá khi có tín hiệu phải xử lý nằm dưới gốc cây), dọn sạch các chướng ngại vật và đưa ra khỏi phạm vi thi công RPBM (khu vực là bãi mìn thì việc phát dọn được thực hiện đồng thời với việc RPBM bằng thủ công đến độ sâu 7 cm).

- Chuẩn bị mặt bằng bằng thủ công kết hợp đốt bằng xăng, dầu:

+ Chỉ áp dụng cho các khu vực có hoặc không có bãi mìn nhưng có cây cối, lau lách và dây leo rậm rạp và được cơ quan có thẩm quyền quản lý rừng cho phép;

+ Trang bị sử dụng gồm: Dao phát và các loại dụng cụ làm tay khác, các loại khí tài kiểm tra bom mìn, vật nổ, cọc tiêu, biển báo, xăng, dầu và các dụng cụ phun xăng, dầu;

+ Phát dọn cây cối mở các đường có chiều rộng từ 2 m đến 3 m để chia thành các ô có kích thước 25 m x 25 m hoặc 50 m x 50 m tùy theo địa hình khu vực (hoặc chiều dài 25 m, chiều rộng tùy theo chiều rộng của Khu vực khi RPBM ở những dải hẹp); đối với khu vực có bãi mìn, việc phát dọn cây cối mở các đường có chiều rộng từ 2 m đến 3 m để chia thành các ô dò, được tiến hành đồng thời với việc RPBM theo các nội dung quy định từ 2.3.6.3 đến 2.3.6.5;

+ Phun xăng, dầu đốt hết cây cối rậm rạp trong từng ô vào các thời điểm thích hợp;

+ Phát dọn cây cối, chướng ngại vật và đưa ra ngoài phạm vi RPBM trong từng ô (công việc này được tiến hành đồng thời với RPBM đến độ sâu 7 cm hoặc 30 cm).

- Chuẩn bị mặt bằng bằng thủ công kết hợp với thuốc nổ:

+ Áp dụng cho các khu vực là bãi mìn, có hàng rào dây thép gai và cây cối, lau lách, dây leo rậm rạp;

+ Trang bị và vật tư sử dụng gồm: Dao phát và các loại dụng cụ làm tay khác, các loại khí tài kiểm tra bom mìn, vật nổ, cọc tiêu, biển báo, thuốc nổ, hỏa cụ, khí tài gây nổ và các vật tư khác;

+ Quan sát, kiểm tra, dùng lượng nổ dài để phá hàng rào; mở đường phụ có chiều rộng từ 2 m đến 3 m, đóng cọc chia nhỏ khu vực thành các ô có kích thước 25 m x 25 m hoặc 50 m x 50 m tùy theo địa hình khu vực (hoặc chiều dài 25 m, chiều rộng tùy theo chiều rộng của khu vực khi RPBM ở những dải hẹp);

+ Phát dọn cây cối, chướng ngại vật và đưa ra ngoài phạm vi RPBM trong từng ô (công việc này được tiến hành đồng thời với RPBM đến độ sâu 7 cm hoặc 30 cm).

2.3.6.3. Rà phá bom mìn bằng thủ công đến độ sâu 7 cm

- Áp dụng cho các khu vực là bãi mìn, có các loại mìn nhạy nổ, mìn vướng nổ, các loại mìn nhựa mà các loại máy dò khô phát hiện được và các khu vực là bãi mìn có lẫn nhiều vật nhiễm từ mà không sử dụng máy dò được;

- Trang bị sử dụng gồm các loại dây chuyên dùng đánh dấu đường dò, móc kéo (có dây dài từ 25 m đến 30 m), thuốn, dao phát, dao găm, xẻng, các loại chốt an toàn, cờ đuôi nheo nhỏ màu đỏ và trắng, dụng cụ thu gom;

- Từ đường chia ô dò, dùng cờ đuôi nheo trắng đánh dấu phạm vi đường dò (rộng từ 1 m đến 1,5 m), RPBM đến đâu đánh dấu đến đó (khoảng cách cờ đánh dấu là 1,5 m). Đến các đường dò tiếp theo được phép rút cờ biên của dải dò trước để sử dụng theo kiểu cuốn chiếu;

- Dùng thuốn kết hợp với quan sát bằng mắt, thuốn theo đúng kỹ thuật từ trái qua phải, từ gần đến xa. Mũi thuốn nghiêng một góc từ 30° đến 40° so với mặt đất tự nhiên. Thuốn theo hình hoa mai, các mũi thuốn cách nhau từ 3 cm đến 5 cm, sâu từ 7 cm đến 10 cm;

- Khi phát hiện tín hiệu, tiến hành thuốn kiểm tra xác định tín hiệu, đảo kiểm tra tín hiệu theo đúng kỹ thuật cơ bản. Nếu tín hiệu không phải bom mìn, vật nổ thì thu gom về nơi quy định; nếu tín hiệu là bom mìn, vật nổ thì xử lý an toàn và thu gom về nơi quy định; nếu tín hiệu là bom mìn, vật nổ không an toàn hoặc vật nổ lạ thì đánh dấu bằng cờ đỏ chờ xử lý riêng;

- Khoảng cách giữa hai người gần nhau nhất trong cùng khu vực RPBM không nhỏ hơn 15 m.

2.3.6.4. Kiểm tra, phá hủy tại chỗ bom mìn, vật nổ đến độ sâu 7 cm

- Áp dụng cho các loại bom mìn, vật nổ phát hiện được nhưng không an toàn cho thu gom, vận chuyển và khi được cấp có thẩm quyền cho phép;

- Trang bị sử dụng gồm: Thuốn, dao găm, xẻng, thuốc nổ, hỏa cụ và khí tài gây nổ;

- Dùng lượng nổ tập trung đặt trực tiếp vào vật nổ cần hủy, lượng nổ để hủy căn cứ vào từng loại bom mìn, vât nổ được quy định trong Điều lệ công tác nổ;

- Sau khi hủy xong, phải kiểm tra lại để bảo đảm đã hết bom mìn, vật nổ. Trường hợp còn sót bom mìn, vật nổ thì phải tiến hành xử lý tiếp theo thứ tự trên;

- Kiểm tra, thu gom các loại khí tài gây nổ và các mảnh vụn (nếu có) ra khỏi khu vực RPBM.

2.3.6.5. RPBM bằng máy dò mìn đến độ sâu 30 cm

- Áp dụng đối với các bãi mìn sau khi đã RPBM đến độ sâu 7 cm và các khu vực không phải là bãi mìn;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò mìn, thuốn, cờ đuôi nheo màu trắng và đỏ, cọc gỗ, dây chuyên dùng để đánh dấu đường dò;

- Cắm cọc căng dây đánh dấu dải dò, mỗi dải dò rộng từ 1 m đến 1,5 m;

- Dùng máy dò mìn tiến hành RPBM theo đúng yêu cầu kỹ thuật. Dò từ trái sang phải và ngược lại, vệt dò sau phải trùm lên 1/3 vệt dò trước, đường dò sau phải lấn sang đường dò trước từ 10 cm đến 20 cm;

- Khi máy dò chỉ thị có tín hiệu, người dò phải dò thành vệt chữ thập để xác định tâm tín hiệu và dùng cờ đuôi nheo đỏ cắm bên cạnh tâm tín hiệu. Việc cắm cờ đánh dấu có thể ở bên phải hoặc bên trái tâm tín hiệu (do người chỉ huy quyết định) nhưng phải bảo đảm khi kéo thẳng đuôi nheo xuống là chỉ thẳng vào tâm tín hiệu;

- Khoảng cách tốt thiểu giữa các máy dò trên cùng một khu vực là 7 m.

2.3.6.6. Đào kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 30 cm

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu đã đánh dấu được nêu trong 2.3.6.5;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò mìn, thuốn, xẻng, dao găm, các loại chốt an toàn, thuốc nổ, hỏa cụ và khí tài gây nổ, dụng cụ thu gom;

- Dùng máy dò mìn, thuốn kiểm tra lại vị trí đã đánh dấu tín hiệu. Dùng xẻng đảo hố có miệng rộng từ 0,5 m đến 0,6 m (tùy theo độ lớn của tín hiệu), thận trọng bóc từng lớp đất từ trên xuống và từ mép vào tâm hố, vừa đào vừa kiểm tra. Khi thấy tín hiệu thì dùng dao găm để bới đất xung quanh cho lộ hẳn vật gây tín hiệu;

- Kiểm tra xác định vật gây tín hiệu: Nếu không phải là bom mìn, vật nổ thì thu gom về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ thì xử lý an toàn và thu gom về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ không an toàn cho thu gom, vận chuyển hoặc vật nổ lạ thì đánh dấu bằng cờ đỏ chờ xử lý riêng;

- Sau khi đã xử lý xong tín hiệu, dùng máy dò mìn kiểm tra lại xung quanh và phía dưới tín hiệu vừa xử lý để bảo đảm sạch hết tín hiệu. Nếu còn tín hiệu thì phải tiến hành xử lý như thứ tự trên.

2.3.6.7. RPBM bằng máy dò bom ở độ sâu từ 0,3 m đến 3 m; đến 5 m hoặc đến 10 m (độ sâu dò tìm được nêu trong Phụ lục D)

- Áp dụng cho tất cả các khu vực có bom mìn, vật nổ nằm ở độ sâu lớn hơn 0,3 m sau khi đã RPBM ở độ sâu đến 0,3 m;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, cờ đỏ to đánh dấu tín hiệu, cọc gỗ và dây chuyên dùng để đánh dấu đường dò;

- Chuẩn bị máy dò, kiểm tra xác định độ nhiễm từ của đất trong khu vực để điều chỉnh máy cho phù hợp;

- Đóng cọc căng dây đánh dấu đường dò, mỗi đường dò cách nhau 1 m;

- Dùng máy dò bom tiến hành dò theo đúng yêu cầu kỹ thuật. Khi máy dò chỉ thị tín hiệu, người dò phải dò thành vệt chữ thập để xác định tâm tín hiệu và dùng cờ đỏ to đánh dấu sát bên cạnh tâm tín hiệu;

- Khoảng cách tối thiểu giữa các máy dò trên cùng một khu vực là 7 m.

2.3.6.8. Đào đất kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 3 m

- Áp dụng đối với tất cả các tín hiệu đã đánh dấu;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, thuốn, xẻng, dao găm, các loại chốt an toàn, thuốc nổ, hỏa cụ, khí tài gây nổ và dụng cụ thu gom. Khi làm tại các nơi có nước ngầm phải có máy bơm nước;

- Chuẩn bị, kiểm tra và dùng dụng cụ làm tay thận trọng đào, bới xung quanh vị trí tâm tín hiệu đã đánh dấu. Đào từ ngoài vào trong, kích thước hố đào tùy thuộc vào độ lớn và độ sâu của tín hiệu (thông qua phán đoán khi kiểm tra bằng máy dò). Khi gần tới vật gây tín hiệu phải đào thành từng lớp có độ dày nhỏ hơn 10 cm, kết hợp máy dò và thuốn kiểm tra xung quanh vị trí tâm tín hiệu trước khi đào lớp tiếp theo cho đến khi lộ hẳn vật gây tín hiệu;

- Kiểm tra xác định vật gây tín hiệu: Nếu không phải là bom mìn, vật nổ thì thu gom về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ thì xử lý an toàn và thu gom về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ không an toàn cho thu gom, vận chuyển hoặc vật nổ lạ thì đánh dấu bằng cờ đỏ chờ xử lý riêng;

- Sau khi đã xử lý xong tín hiệu, dùng máy dò mìn kiểm tra lại xung quanh và phía dưới tín hiệu vừa xử lý để bảo đảm sạch hết tín hiệu. Nếu còn tín hiệu thì phải tiến hành xử lý như thứ tự trên;

- Không tổ chức quá 2 người trong một kíp đào và xử lý tín hiệu. Khoảng cách tối thiểu giữa bộ phận đào và xử lý tín hiệu tới các bộ phận khác không nhỏ hơn 25 m.

2.3.6.9. Đào đất kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 5 m hoặc đến độ sâu 10 m

Trang bị sử dụng và các bước thực hiện tương tự như 2.3.6.8 cho các độ sâu lớn hơn.

2.3.7. Trình tự RPBM dưới nước

Áp dụng cho các khu vực thi công RPBM ở dưới nước hay RPBM trên biển có độ sâu nước nhỏ hơn 15 m.

2.3.7.1. Chuẩn bị mặt bằng

- Căn cứ vào các mốc đã đánh dấu khi khảo sát, tiến hành khoanh khu vực RPBM bằng cách đóng các cọc bê tông cốt thép kích thước 0,15 m x 0,15 m x 1,2 m ở trên bờ và thả các phao loại 1 m³ có neo loại 50 kg để định vị, đánh dấu dưới nước tại các vị trí cần thiết. Chỉ dùng phao, neo để định vị đánh dấu đối với khu vực RPBM có độ sâu nước lớn hơn 3 m và chiều rộng khu vực lớn hơn 50 m;

- Tiến hành phát dọn mặt bằng các loại cây sú, vẹt, cỏ lác, rong, bèo hoặc các loại cọc. Riêng các chướng ngại vật quá lớn không thể trục vớt, xử lý như: Dầm cầu, trụ cầu hỏng, tàu thuyền đắm phải đánh dấu để khi RPBM có chú ý đặc biệt để loại bỏ các vật gây tín hiệu nhiễu.

2.3.7.2. RPBM ở độ sâu đến 0,5 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các khu vực có bom mìn, vật nổ nằm ở độ sâu đến 0,5 m tính từ đáy nước;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, thuyền Composit, thuyền cao su các loại, phao, neo (loại 50 kg và 20 kg làm bằng các loại vật liệu không nhiễm từ), dây đánh dấu đường dò, các trang bị bảo đảm an toàn và bảo hộ lao động;

- Kiểm tra xác định độ nhiễm từ của đất đáy nước để điều chỉnh máy. Máy được đặt ở nấc độ nhạy từ 1 đến 3 tùy theo độ nhiễm từ của đất đáy nước;

- Căng dây kết hợp với phao loại 1 m³, neo loại 50 kg và 20 kg để chia nhỏ khu vực thành các ô dò có kích thước 25 m x 25 m hoặc 50 m x 50 m tùy theo địa hình khu vực. Căng dây đánh dấu đường dò chia ô dò thành các dải dò, mỗi dải dò rộng 0,5 m (hướng đường dò nên trùng với hướng dòng chảy);

- Dùng máy dò bom đặt trên thuyền cao su hoặc thuyền Composit, thả đầu dò thẳng đứng xuống gần sát mặt đất đáy nước, cách mặt đất đáy nước từ 10 cm đến 20 cm và tiến hành dò dọc theo đường dây dải dò. Dò xong từng dải dò, chuyển dây để dò trên dải dò tiếp theo;

- Chỉ tiến hành RPBM dưới nước trong điều kiện lưu tốc dòng chảy không lớn hơn 1 m/s. Trường hợp bắt buộc phải RPBM trong điều kiện lưu tốc lớn hơn 1 m/s thì phải tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn, đảm bảo kỹ thuật và chất lượng thi công.

2.3.7.3. Đánh dấu tín hiệu ở độ sâu đến 0,5 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu phát hiện được khi dò tìm dưới nước đến độ sâu 0,5 m tính từ đáy nước;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, thuyền Composit, thuyền cao su, phao, neo (loại 10 kg và 20 kg làm bằng vật liệu không nhiễm từ), cáp nilon, cờ đánh dấu tín hiệu, các trang bị bảo đảm an toàn và bảo hộ lao động;

- Khi máy dò bom phát ra tín hiệu có vật thể gây nhiễm từ dưới đáy nước tại vị trí đang RPBM, di chuyển máy dò theo dây dò để kiểm tra, xác định vị trí tâm của tín hiệu;

- Thả neo loại 20 kg (đối với các khu vực có lưu tốc dòng chảy lớn hơn 1 m/s và độ sâu của nước lớn hơn 3 m) và loại neo 10 kg (đối với các khu vực khác) bên cạnh vị trí tâm tín hiệu vừa xác định. Neo được nối với phao nhựa có đường kính lớn hơn 30 cm bằng cáp nilon đường kính 12 mm, trên phao có cắm cờ đỏ đánh dấu tín hiệu;

- Khi độ sâu nước nhỏ hơn 3 m có thể dùng sào tre cắm để đánh dấu vị trí tín hiệu.

2.3.7.4. Lặn kiểm tra, đào xử lý tín hiệu ở độ sâu đến 0,5 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu đã đánh dấu được nêu trong 2.3.7.3;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, bộ lặn, thuyền Composit, thuyền cao su, phao, neo, thuốn, xẻng, cáp nilon, các trang bị bảo đảm an toàn và bảo hộ lao động;

- Chuẩn bị và thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn. Dùng thợ lặn mang thiết bị lặn và các dụng cụ tay cần thiết như: Thuốn, xẻng lặn xuống vị trí tâm tín hiệu đã đánh dấu, tiến hành xăm tìm bằng thuốn, thận trọng đào tìm thành từng lớp đến khi lộ hẳn vật gây tín hiệu;

- Kiểm tra xác định vật gây tín hiệu: Nếu không phải là bom mìn, vật nổ thì dùng cáp nilon trục vớt lên thuyền để đưa về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ thì xử lý an toàn rồi dùng cáp nilon trục vớt lên thuyền đưa về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ không an toàn cho thu gom, vận chuyển hay vật nổ lạ thì dùng phao, neo và cờ đỏ đánh dấu lại chờ xử lý riêng:

- Sau khi đã xử lý xong tín hiệu phải sử dụng máy dò bom để kiểm tra lại xung quanh và phía dưới tín hiệu vừa xử lý để bảo đảm không còn tín hiệu. Nếu còn tín hiệu thì phải tiến hành xử lý như thứ tự trên.

2.3.7.5. RPBM ở độ sâu từ 0,5 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước (độ sâu dò tìm được nêu trong Phụ lục D)

- Áp dụng cho các khu vực có bom mìn, vật nổ nằm ở độ sâu từ 0,5 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước sau khi đã kết thúc RPBM ở độ sâu đến 0,5 m tính từ đáy nước;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, thuyền Composit, thuyền cao su, phao; neo, dây đánh dấu đường dò, các trang bị bảo đảm an toàn và bảo hộ lao động;

- Kiểm tra xác định độ sâu nước, độ nhiễm từ của đất đáy nước để điều chỉnh máy dò. Đặt mức độ nhạy của máy dò từ 4 đến 7 tùy theo độ nhiễm từ của đất đáy nước và yêu cầu về độ sâu RPBM;

- Căng dây kết hợp với phao 1 m³, neo loại 50 kg và 20 kg để chia nhỏ khu vực thành các ô dò có kích thước 25 m x 25 m hoặc 50 m x 50 m tùy theo địa hình khu vực. Căng dây đánh dấu đường dò chia ô dò thành các dải dò rộng 1 m thường đường dò nên trùng với hướng dòng chảy);

- Dùng máy dò bom đặt trên thuyền cao su hoặc thuyền Composit, thả đầu dò thẳng đứng xuống gần sát mặt đất đáy nước, cách mặt đất đáy nước từ 10 cm đến 20 cm và tiến hành dò dọc theo đường dây dải dò. Dò xong từng dải dò, chuyển dây để dò trên dải dò tiếp theo;

- Chỉ tiến hành RPBM dưới nước trong điều kiện lưu tốc dòng chảy không lớn hơn 1 m/s. Trường hợp bắt buộc phải RPBM trong điều kiện lưu tốc lớn hơn 1 m/s thì phải tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn, đảm bảo kỹ thuật và chất lượng thi công.

2.3.7.6. Đánh dấu tín hiệu ở độ sâu từ 0,5 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu phát hiện được khi RPBM dưới nước ở độ sâu từ 0,5 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước;

- Trang bị sử dụng và các nội dung công việc được nêu trong 2.3.7.3.

2.3.7.7. Lặn kiểm tra, đào xử lý tín hiệu ở độ sâu từ lớn hơn 0,5 m đến 1 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu đã đánh dấu được nêu trong 2.3.7.6.

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, bộ lặn, thuyền Composit, thuyền cao su, máy xói bùn cát, phao, neo, thuốn, xẻng, cáp nilon, các trang bị bảo đảm an toàn và bảo hộ lao động;

- Chuẩn bị và thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn. Dùng thợ lặn mang theo các dụng cụ tay như: Thuốn, xẻng, vòi xói lặn xuống vị trí tâm tín hiệu, tiến hành xăm tìm bằng thuốn, dùng vòi xói kết hợp đào thành từng lớp cho đến khi lộ hẳn vật gây tín hiệu;

- Kiểm tra xác định vật gây tín hiệu: Nếu không phải là bom mìn, vật nổ thì dùng cáp nilon trục vớt lên thuyền để đưa về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ thì xử lý an toàn rồi dùng cáp nilon trục vớt lên thuyền đưa về nơi quy định; nếu là bom mìn, vật nổ không an toàn cho thu gom, vận chuyển hay vật nổ lạ thì dùng phao, neo và cờ đỏ đánh dấu lại chờ xử lý riêng;

- Sau khi đã xử lý xong tín hiệu phải sử dụng máy dò bom để kiểm tra lại xung quanh và phía dưới tín hiệu vừa xử lý để bảo đảm không còn tín hiệu. Nếu còn tín hiệu thì phải tiến hành xử lý như thứ tự trên.

2.3.7.8. Lập phương án và tổ chức thi công đào, xử lý tín hiệu dưới nước ở độ sâu từ lớn hơn 1 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước

- Áp dụng cho tất cả các tín hiệu đã đánh dấu theo 2.3.7.6, sau khi đào đến độ sâu 1 m vẫn chưa thấy vật gây tín hiệu;

- Trang bị sử dụng gồm: Máy dò bom, bộ lặn, thuyền Composit, thuyền cao su, máy xói áp lực cao, máy hút bùn, phao, neo, thuốn, xẻng, khung vây, các trang bị bảo đảm an toàn, bảo hộ lao động và các thiết bị phục vụ lắp đặt và tháo gỡ khung vây;

- Dùng thợ lặn có thiết bị đào kết hợp với vòi xói áp lực cao, máy hút bùn để vừa xăm tìm vừa đào hoặc xói cho đến khi lộ hẳn vật gây tín hiệu và tiến hành thực hiện như 2.3.7.7;

- Với các khu vực có địa chất phức tạp như: Cát chảy, bùn thì phải làm các khung vây bằng sắt. Dùng thợ lặn kết hợp với vòi xói áp lực cao đề xói cát, bùn hạ dần các khoang vây xuống rồi đào cho đến khi lộ hẳn vật gây tín hiệu và tiến hành thực hiện như 2.3.7.7.

2.3.8. Trình tự RPBM dưới biển

Áp dụng cho các khu vực thi công RPBM ở dưới nước hay RPBM trên biển có độ sâu nước từ 15 m trở lên. Trình tự thi công gồm các bước:

- Công tác huy động và giải thể thiết bị;

- Định vị các điểm mốc đánh dấu phạm vi thi công;

- Dò tìm trên bề mặt đáy biển và từ đáy biển đến độ sâu 0,5 m bằng máy dò bom dưới nước, độ sâu nước từ 15 m đến 30 m;

- Dò tìm từ độ sâu 0,5 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy biển bằng máy dò bom dưới nước, độ sâu nước từ 15 m đền 30 m;

- Dò tìm trên bề mặt đáy biển và từ đáy biển đến độ sâu 3 m hoặc 5 m bằng thiết bị Sona và Từ kế, độ sâu nước đến 300 m:

+ Độ dài của mỗi đường dò căn cứ theo chiều dài của khu vực RPBM và khối lượng thi công trong ngày nhưng không được dài quá 5 km;

+ Thiết bị Sona và máy dò Từ kế phải cách mặt đất đáy biển từ 8 m đến 10 m;

+ Các vệt dò sau phải trùm lên 1/3 vệt dò trước.

- Định vị, đánh dấu tín hiệu ở độ sâu nước đến 30 m;

- Lặn, kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 0,5 m tính từ đáy biển, độ sâu nước từ 15 m đến 30 m;

- Lặn, kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 1 m tính từ đáy biển, độ sâu nước từ 15 m đến 30 m;

- Lặn, xử lý tín hiệu ở độ sâu từ 1 m đến 3 m tính từ đáy biển, độ sâu nước từ 15 m đến 30 m;

- Lặn kiểm tra bằng thiết bị ROV, xử lý tín hiệu nằm trên bề mặt đáy biển, độ sâu nước từ 30 m đến 300 m;

- Đào, kiểm tra, xử lý tín hiệu đến độ sâu 1 m, độ sâu nước từ 30 m đến 150 m;

- Hủy bom mìn, vật nổ tại chỗ, độ sâu nước từ 30 m đến 150 m;

- Lập phương án và tổ chức thi công đào, xử lý tín hiệu ở độ sâu từ lớn hơn 1 m đến 3 m hoặc đến 5 m tính từ đáy nước.

2.3.9. Trang thiết bị RPBM

2.3.9.1. Đối với máy dò mìn (dò nông)

2.3.9.1.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

2.3.9.1.2. Yêu cầu kỹ thuật

- Độ dò sâu phải đạt:

+ Mìn bộ binh: Lớn hơn hoặc bằng 10 cm;

+ Mìn chống tăng: Lớn hơn hoặc bằng 60 cm.

- Yêu cầu tiêu chuẩn bãi thử:

+ Kích thước 10 m x 10 m x 5 m;

+ Bãi thử không có vật nhiễm từ (sắt, thép);

+ Được đổ đầy cát sạch (không có vật nhiễm từ).

2.3.9.2. Đối với máy dò bom (dò sâu)

2.3.9.2.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

2.3.9.2.2. Yêu cầu kỹ thuật

- Bật máy và chờ máy làm việc ổn định, máy phát ra âm thanh “ngưỡng chuẩn”;

- Độ sâu dò phải đạt:

+ Mìn chống tăng: Lớn hơn hoặc bằng 150 cm;

+ Bơm 250 kg (hoặc tương đương): Lớn hơn hoặc bằng 500 cm.

- Yêu cầu tiêu chuẩn bãi thử:

+ Kích thước 10mx10mx5m;

+ Bãi thử không có vật nhiễm từ (sắt, thép);

+ Được đổ đầy cát sạch (không có vật nhiễm từ).

2.3.9.3. Bộ thiết bị phát hiện và định vị bom mìn, vật nổ dưới biển

2.3.9.3.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, kèm theo phần mềm hoạt động.

2.3.9.3.2. Yêu cầu kỹ thuật:

- Kích thước bom mìn, vật nổ cần tìm;

- Trạng thái biển: Cấp 4;

- Độ sâu hoạt động: Từ 30 m đến 300 m;

- Độ chính xác định vị: 1 m.

2.3.9.4. Máy đo xa

2.3.9.4.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

2.3.9.4.2. Yêu cầu kỹ thuật:

- Đo được chiều rộng từ 50 m đến 2000 m;

- Đo cự ly từ 50 m đến 2000 m khi vướng chướng ngại vật.

2.3.9.5. Máy đo lưu tốc

2.3.9.5.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

2.3.9.5.2. Yêu cầu kỹ thuật:

Đo được tốc độ dòng nước chảy từ 0,1 m/s đến 8 m/s.

2.3.9.6. Máy toàn đạc

2.3.9.6.1. Đồng bộ: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

2.3.9.6.2. Yêu cầu kỹ thuật:

- Đo góc: Hiển thị 1”; độ chính xác 7”;

- Ống kính: Độ phóng đại 30 lần; trường nhìn 1°30’ (26 m đến 1000 m); khoảng đo ngắn nhất 1,7 m;

- Chế độ đo: Khoảng cách đo với gương đơn là 3500 m (chế độ đo hồng ngoại); đo không dùng gương lớn hơn 1000 m, đo dùng gương là 7500 m (chế độ đo Laser).

2.3.9.7. Bộ thiết bị bảo vệ người

2.3.9.7.1. Đồng bộ: Bao gồm: Mũ, áo và giày (áo phao đối với RPBM dưới nước, dưới biển).

2.3.9.7.2. Yêu cầu kỹ thuật: Theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, có thể chống được sóng xung kích và mảnh văng gây nguy hiểm cho nhân viên RPBM.

CHÚ THÍCH:

- Khi RPBM tại khu vực có bãi mìn, các nhân viên dò tìm và xử lý đều phải có thiết bị bảo vệ;

- Khi RPBM tại khu vực khác, chỉ nhân viên xử lý cần phải có thiết bị bảo vệ.

2.4. Tiêu hủy bom mìn, vật nổ thu hồi

2.4.1. Quy định việc thu gom, phân loại, quản lý, vận chuyển và tiêu hủy bom mìn, vật nổ dò tìm được trong quá trình RPBM.

2.4.2. Các phương pháp tiêu hủy bom mìn, vật nổ thu hồi được gồm: Phương pháp tháo tách vỏ lấy thuốc nổ; xì hơi nước để tách vỏ và thuốc nổ; phương pháp đốt và phương pháp nổ.

2.4.3. Thu gom, phân loại bom mìn, vật nổ thu hồi:

2.4.3.1. Với các loại bom mìn, vật nổ an toàn khi thu gom, vận chuyển thì dùng các biện pháp kỹ thuật để xử lý an toàn đầu nổ, tập trung về nơi cất giữ để hủy thành đợt theo kế hoạch.

2.4.3.2. Khi thu gom bom mìn, vật nổ dò tìm được vào nơi cất giữ chờ hủy phải tổ chức phân loại và xếp riêng từng chủng loại thành các khu vực khác nhau. Không để lẫn các loại bom mìn, vật nổ với nhau. Đối với các loại bom mìn, vật nổ nhạy nổ và bom mìn, vật nổ chứa chất cháy, chất hóa học... phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật bảo quản phù hợp với từng loại.

2.4.3.3. Số lượng các loại bom mìn, vật nổ đã thu gom hoặc đã xử lý xong trong từng ngày phải được ghi chép đầy đủ vào sổ theo dõi và nhật ký thi công tránh nhầm lẫn hoặc bỏ sót. Bom mìn, vật nổ dò tìm được trong từng ngày phải được đưa về nơi cất giữ để quản lý, không được để lại hiện trường qua đêm.

2.4.3.4. Trường hợp bom mìn, vật nổ phát hiện được nhưng chưa thể đào, trục vớt và xử lý an toàn ngay trong ngày thì phải cắm các loại biển báo và tổ chức canh gác cho đến khi đào, trục vớt và xử lý xong.

2.4.4. Vận chuyển bom mìn, vật nổ thu hồi:

2.4.4.1. Với các loại bom mìn, vật nổ thông thường, an toàn cho việc thu gom, vận chuyển thì tập trung vào vị trí quy định để cuối mỗi ca làm việc tổ chức vận chuyển, phân loại và xếp vào nơi cất giữ bảo quản.

2.4.4.2. Khi thu gom, vận chuyển từ nơi tập trung về nơi cất giữ, các loại bom mìn, vật nổ phải được xếp vào các hòm gỗ có lót cát hoặc rơm rạ theo đúng quy tắc an toàn khi vận chuyển đối với từng loại rồi mới vận chuyển về để phân loại và cất giữ bảo quản.

2.4.5. Cất giữ, bảo quản bom mìn, vật nổ thu hồi:

2.4.5.1. Nơi cất giữ, bảo quản các loại bom mìn, vật nổ thu gom được trong quá trình dò tìm phải được bố trí ở nơi xa dân, xa vị trí đóng quân, xa các kho tàng và các công trình khác. Tùy vào số lượng, chủng loại bom mìn, vật nổ thu gom được để bố trí cho hợp lý, bảo đảm an toàn. Các khoảng cách an toàn thực hiện theo QCVN 02:2008/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong vận chuyển, bảo quản, sử dụng và tiêu hủy vật liệu nổ công nghiệp, ban hành kèm theo Quyết định số 51/2008/QĐ-BCT ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ Công thương.

2.4.5.2. Nơi cất giữ, bảo quản các loại bom mìn, vật nổ thu gom được trong quá trình dò tìm phải nằm ngoài phạm vi ảnh hưởng của các loại sóng nổ gây ra cho các công trình xung quanh trong trường hợp vì một nguyên nhân nào đó các loại bom mìn, vật nổ bị kích nổ (được tính trên tổng số các loại bom mìn, vật nổ hiện được cất giữ).

2.4.5.3. Nơi cất giữ, bảo quản bom mìn, vật nổ thu gom được trong quá trình dò tìm phải được tổ chức canh gác và bảo vệ chặt chẽ, nghiêm túc theo đúng Điều lệ canh phòng do Bộ Tổng Tham mưu quy định.

2.4.6. Tiêu hủy bom mìn, vật nổ thu hồi:

2.4.6.1. Khi tiêu hủy phải tổ chức thực hiện đúng theo quy trình công nghệ hiện hành. Quy trình tiêu hủy các loại bom mìn, vật nổ được nêu trong Phụ lục E. Trường hợp trang thiết bị của trạm xử lý chưa phù hợp với nội dung của quy trình, đơn vị phải báo cáo bằng văn bản đến cấp có thẩm quyền để có hướng dẫn riêng. Việc xuất, nhập bom mìn, vật nổ đi hủy phải thực hiện như hàng quản lý tại kho thực lực.