Quyết định 396/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa

QUYẾT ĐỊNH

PHÊ DUYỆT QUY HOẠCH TỔNG THỂ BẢO TỒN, TÔN TẠO

VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ KHU DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA HÀM RỒNG, TỈNH THANH HÓA

------------------------------

THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ

Căn cứ Luật tổ chức Chính phủ ngày 25 tháng 12 năm 2001;

Căn cứ Luật di sản văn hóa ngày 29 tháng 6 năm 2001 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa ngày 18 tháng 6 năm 2009;

Xét đề nghị của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (tờ trình số 30/TTr-BVHTTDL ngày 28 tháng 01 năm 2013) và Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa (tờ trình số 30/TTr-UBND ngày 27 tháng 3 năm 2012),

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa với những nội dung chủ yếu sau đây:

1. Tên quy hoạch: Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa.

2. Mục tiêu quy hoạch:

Làm rõ và tích hợp 3 giá trị văn hóa Đông Sơn, lịch sử văn hóa các công trình tôn giáo tín ngưỡng, dân gian và lịch sử cách mạng trong không gian danh thắng Hàm Rồng. Lồng ghép hình ảnh làng truyền thống Đông Sơn, di chỉ khảo cổ học, di tích lịch sử - văn hóa, qua đó làm sống lại các giá trị của di tích, góp phần giáo dục, truyền bá trong và ngoài nước về một trong những cái nôi của người Việt cổ, về truyền thống văn hóa dân tộc, về lịch sử cách mạng hào hùng của dân tộc và của xứ Thanh.

Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa Hàm Rồng thông qua các di tích hiện hữu; tránh tình trạng lấn chiếm, xuống cấp của di tích; phục hồi di tích đã mất trên cơ sở khoa học và tạo các sản phẩm đa dạng, phong phú phục vụ du lịch (du lịch văn hóa, du lịch nghiên cứu, du lịch tâm linh...) trên nguyên tắc bảo tồn di tích gắn với phát triển du lịch bền vững và gắn với phát triển kinh tế - xã hội. Nâng cấp hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện môi trường dân sinh; phát triển thành phố Thanh Hóa trở thành đô thị loại I vào năm 2015.

Làm cơ sở pháp lý cho việc cắm mốc giới bảo vệ di tích và thu hồi đất cho khu vực quy hoạch; bảo tồn, quản lý, lập, thẩm định và phê duyệt các dự án đầu tư tu bổ, tôn tạo, phát huy giá trị di tích; định hướng kiến trúc cảnh quan khu vực bao quanh có khả năng ảnh hưởng xấu đến di tích.

3. Vị trí, phạm vi và quy mô quy hoạch:

- Địa điểm quy hoạch nằm trên địa bàn phường Hàm Rồng và một phần xã Đông Cương và xã Thiệu Dương, cụ thể:

Phía Bắc giáp thôn 9 và 10 xã Thiệu Dương;

Phía Nam giáp đường quốc lộ 1A mới (qua cầu Hoàng Long);

Phía Đông giáp sông Mã;

Phía Tây giáp đường Đình Hương thuộc xã Đông Cương.

- Quy mô quy hoạch tổng thể, bao gồm:

Diện tích quy hoạch phân khu 1/2000 là 561,85 ha, trong đó, diện tích khoanh vùng bảo vệ kiến nghị rộng 211,83 ha. Bao gồm, khu vực bảo vệ I rộng 21,96 ha, khu vực bảo vệ II rộng 190,44 ha.

Diện tích quy hoạch chi tiết di tích tỷ lệ 1/500 (nằm trong quy hoạch phân khu) rộng 211,83 ha. Bao gồm diện tích các điểm di tích, khu di chỉ khảo cổ, khu vực di tích và danh thắng núi Hàm Rồng, núi Ngọc, núi Cánh Tiên (đồi Quyết Thắng).

4. Nội dung quy hoạch:

a) Các khu chức năng chủ yếu:

- Về bố cục không gian: Gồm 2 trung tâm là trung tâm hành lễ và trung tâm dịch vụ du lịch. Tuyến đường chính của khu vực quy hoạch chạy từ đường cao tốc Bắc Nam qua khu đô thị Đông Cương, nối trung tâm lễ hội với trung tâm hành lễ ra đường 1A.

- Về chức năng:

+ Khu vực I: Là khu vực bảo tồn di tích tương ứng với khu vực bảo vệ I của các di tích. Việc bảo tồn, tôn tạo có phương án cho từng di tích dựa trên các tài liệu lịch sử, kết quả của báo cáo khảo cổ và quá trình điền dã.

+ Đối với các di chỉ khảo cổ học: Xây dựng khu công viên khảo cổ nằm dọc bờ sông Mã, với các công trình như bảo tàng Đông Sơn, các hố khai quật khảo cổ được trưng bày bằng các phương pháp hiện đại nhằm bảo tồn một cách hiệu quả nhất di chỉ khảo cổ học tại chỗ, phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học, tham quan.

+ Đối với các công trình tôn giáo, tín ngưỡng được phân làm 3 nhóm chính:

Di tích cấp quốc gia: Bảo tồn giá trị nguyên gốc của di tích, tu bổ phần công trình bị hư hỏng, chỉ phục hồi khi đủ tư liệu khoa học.

Di tích cấp tỉnh: Bảo tồn giá trị nguyên gốc của di tích, tu bổ phần công trình bị hư hỏng, phục dựng công trình có giá trị bảo tồn, bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể liên quan đến hoạt động tín ngưỡng của người dân.

Công trình tôn giáo tín ngưỡng chưa được xếp hạng: Có thể tôn tạo, xây dựng mới cho tương xứng với chức năng công trình; đồng thời đáp ứng nguyện vọng tín ngưỡng và tôn vinh giá trị lịch sử - văn hóa của nhân dân.

+ Đối với di tích cách mạng: Bảo tồn địa điểm và các dấu tích lịch sử; lựa chọn trận địa pháo đồi C4 để tái hiện hình ảnh vật thể và phi vật thể của di tích.

- Khu vực II: Là khu vực bảo vệ cảnh quan di tích tương ứng với khu vực bảo vệ II của các di tích. Đây là vùng đệm để bảo vệ cảnh quan di tích trước hoạt động xây dựng của khu vực dân cư xung quanh. Trong khu vực này có thể xây dựng một số công trình có quy mô nhỏ như biển di tích, chỉ dẫn đường đi, giới thiệu về di tích một cách đồng bộ. Làng truyền thống Đông Sơn được cải tạo, chỉnh trang với hệ thống đường dạng xương cá, lát gạch chỉ xếp nghiêng, nhà được cải tạo theo kiến trúc truyền thống, xây cổng làng với cây đa, rặng tre... Cải tạo cánh đồng làng với quán nghỉ, cây đa... trên nguyên tắc tái hiện giá trị gốc của nền văn minh lúa nước nhằm tạo ra không gian làng gắn với đồng ruộng truyền thống.

b) Khu vực hỗ trợ phát huy giá trị di tích:

- Cải tạo Khu thiền viện Trúc Lâm - Hàm Rồng: Xây dựng thành 3 khu vực gồm khu thuyết pháp - là nơi giảng dạy, nghiên cứu; khu vực nhà tăng, nhà khách ở phía dưới chân núi và khu điện chính - là nơi thực hành vẫn giữ nguyên vị trí trên núi Hàm Rồng.

- Khu công viên sinh thái Cánh Tiên: Dỡ bỏ tháp truyền hình, bố trí lầu vọng cảnh tại vị trí có điểm nhìn đẹp, vườn thực vật, khu cắm trại cho thanh thiếu niên...

- Khu công viên Chiến thắng Hàm Rồng: Nằm cạnh quảng trường chiến thắng, là không gian kết nối các di tích cách mạng như nhà máy điện Hàm Rồng, cầu Hàm Rồng, nền đồn công an bảo vệ cầu... để tái hiện chiến thắng của Hải quân Việt Nam và quân dân Nam Ngạn trên đoạn sông Mã.

- Khu du lịch động Tiên Sơn: Cải tạo các công trình đã được xây dựng như hiện nay. Bố trí thêm một khu dịch vụ quy mô nhỏ cùng các lầu vọng cảnh phía trên núi phục vụ các hoạt động cắm trại, tìm hiểu thiên nhiên.

- Khu du lịch - văn hóa Hàm Rồng: Gồm các khu chức năng chính như Khu dịch vụ - du lịch với các công trình như quầy dịch vụ, giải khát, chụp ảnh, gửi đồ, khu nghỉ cán bộ công nhân viên... và không gian diễn ra các hoạt động vui chơi giải trí. Các hoạt động này đều gắn với các giá trị truyền thống.

- Khu tìm hiểu văn hóa tộc xứ Thanh: Gồm các kiến trúc đặc trưng của một số dân tộc Thái, Mường, Tày, H’Mông, bao gồm không gian sinh hoạt văn hóa, nơi giao lưu văn hóa, ẩm thực, các trò chơi dân gian, nghỉ tại chỗ.

- Khu trung tâm hội nghị: Nơi dịch vụ tổ chức các hội nghị - hội thảo gắn với việc nghiên cứu văn hóa lịch sử Hàm Rồng - Đông Sơn và sự phát triển kinh tế - xã hội trên cơ sở phát huy giá trị văn hóa - lịch sử.

c) Về hạ tầng kỹ thuật:

- Về giao thông:

Tôn trọng các trục giao thông đô thị chính đã được định rõ trong Điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Thanh Hóa đã được phê duyệt. Giao thông trong phạm vi quy hoạch được thiết kế dựa trên địa hình và hệ thống giao thông hiện có. Về chất liệu, để đáp ứng được yêu cầu tạo không gian - cảnh quan truyền thống, giao thông gồm loại mặt đường nhựa, vỉa hè lát đá thanh Thanh Hóa, mặt được lát đá thanh Thanh Hóa, mặt đường bê tông giả đất và các mặt đường lát gạch chỉ nghiêng.

Giao thông trong khu vực: Được thiết kế để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của người dân và nhu cầu tham quan, du lịch. Trục đường chính (nối từ đường Đình Hương tới hồ Kim Quy) đóng vai trò như một quảng trường lễ hội với chiều dài khoảng 800 m được trang trí cây, hoa...

Đường nối các điểm thăm quan, đường dạo trong các khu công viên có mặt cắt từ 1,5 - 3,5 m được lát bằng đá tự nhiên, hoặc các tấm đá lớn có kích thước khác nhau xếp tạo thành đường đi.

Bãi đỗ xe tập trung: Là bãi đỗ xe lớn nhất dành cho toàn bộ khu vực nằm trên đường Đình Hương, cạnh cổng chính, từ đây du khách đi tham quan bằng xe chạy điện.

Ngoài ra, kiến nghị phát triển thêm các loại hình giao thông sạch phục vụ du lịch khác như giao thông đường thủy. Dự kiến đặt bến thuyền tại khu vực công viên khảo cổ, từ đó sử dụng các phương tiện giao thông công cộng khác để tới các điểm thăm quan. Bố trí các tuyến xe buýt, xe điện chạy xung quanh khu vực với vùng bao quanh.

- Về cấp nước: Nước sinh hoạt được dùng trong khu là nước nhà máy được cấp từ nhà máy nước Hàm Rồng bằng hệ thống đường ống phân phối.

- Về thoát nước thải và vệ sinh môi trường: Hệ thống thoát nước mưa trong khu vực quy hoạch được thiết kế bao gồm hệ thống sông, hồ, mương, và cống. Các tuyến cống nước thải có kích thước D500-D300, chảy qua trạm xử lý nước thải, rồi mới chảy ra hồ và sông. Để đảm bảo vệ sinh môi trường, bố trí các thùng rác ở các khu vực tập trung đông người, được thu gom và đưa về bãi rác chung của thành phố.

- Về cấp điện và thông tin liên lạc: Gồm có 4 trạm biến áp 110 KV cung cấp điện cho toàn bộ khu vực quy hoạch tổng thể. Ngoài ra sử dụng đèn trang trí bằng năng lượng mặt trời, góp phần tiết kiệm điện năng và bảo vệ môi trường. Sử dụng có dây và không dây. Mạng Wifi phủ kín toàn bộ khu vực quy hoạch.

d) Về cảnh quan: Hệ thống cảnh quan cây xanh và thảm thực vật giữ vai trò hết sức quan trọng. Hình thức bố trí cây xanh tạo cảnh quan không gian đóng mở mang đến những loại hình cảnh quan đặc trưng cho hệ thực vật ở vùng đất xứ Thanh.

5. Các nhóm dự án thành phần:

Bao gồm 5 nhóm dự án:

- Nhóm dự án đền bù, giải phóng mặt bằng tái định cư và cắm mốc giới bảo vệ di tích; sưu tầm bổ sung tư liệu và hiện vật.

- Nhóm dự án khai quật khảo cổ bổ sung.

- Nhóm dự án bảo tồn, tôn tạo di tích.

- Nhóm dự án các công trình hỗ trợ phát huy giá trị di tích.

- Nhóm dự án nâng cao năng lực bảo vệ di tích và phục vụ du lịch.

6. Vốn đầu tư:

- Vốn từ ngân sách trung ương.

- Ngân sách địa phương.

- Vốn huy động từ sự đóng góp của tổ chức, doanh nghiệp và các thành phần kinh tế trong nước, nguồn đóng góp của nhân dân; các nguồn vốn hợp pháp khác.

7. Trình tự ưu tiên đầu tư, thời gian và phân kỳ đầu tư:

- Thời gian thực hiện: Từ năm 2013 đến năm 2025, bao gồm:

+ Nhóm dự án đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư và xây dụng mốc giới khu vực bảo vệ di tích, mốc giới quy hoạch; sưu tầm tư liệu và hiện vật.

+ Nhóm dự án khai quật khảo cổ bổ sung.

- Thời gian thực hiện: Từ năm 2013 đến năm 2020.

+ Nhóm dự án bảo tồn, tôn tạo di tích.

+ Nhóm dự án nâng cao năng lực bảo vệ di tích, phục vụ du lịch.

+ Nhóm dự án xây dựng các công trình phát huy giá trị di tích.

Điều 2. Tổ chức thực hiện

- Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ: Phê duyệt Quy chế quản lý xây dựng theo quy hoạch tổng thể đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; chỉ đạo chủ đầu tư tiếp tục khai thác nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, khảo cổ bổ sung để xác định, bổ sung các căn cứ khoa học làm sáng tỏ hơn giá trị lịch sử - văn hóa của Hàm Rồng làm cơ sở cho việc lập, tổ chức thẩm định, quyết định đầu tư các nhóm dự án thành phần; phê duyệt các nhóm dự án thành phần trên cơ sở Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng, Thanh Hóa được duyệt. Chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Thanh Hóa công bố quy hoạch, tiến hành cắm mốc giới, di dời các hộ dân trong khu vực di tích, bàn giao đất để triển khai dự án đầu tư.

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm thẩm định về chuyên môn đối với các dự án thành phần liên quan đến di tích đã được xếp hạng cấp quốc gia; theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện Quy hoạch đảm bảo đúng mục tiêu đã đề ra. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh thẩm định các dự án thành phần liên quan đến di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình xem xét, cân đối phần vốn thuộc ngân sách nhà nước để thực hiện các nhóm dự án đầu tư được phê duyệt trong phạm vi quy hoạch này.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành.

Điều 4. Bộ trưởng các Bộ: Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Kế hoạch và Đầu tư; Tài chính; Xây dựng; Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, các Bộ trưởng, Thủ trưởng các cơ quan có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này.