Công văn 809/BVHTTDL-VP 2022 phân cấp thẩm quyền thẩm định phê duyệt hồ sơ trùng tu, tôn tạo đối với di tích cấp quốc gia

Kính gửi: Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận được kiến nghị của cử tri thành phố Hải Phòng do Ban Dân nguyện chuyển đến theo Công văn số 19/BDN ngày 10/01/2022, nội dung kiến nghị như sau:

1. Theo quy định của Luật Di sản văn hóa năm 2001, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009 và Nghị định số 166/2018/NĐ-CP ngày 25/12/2018 của Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt, quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, việc trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử cấp quốc gia, cấp quốc gia đặc biệt phải xin ý kiến thẩm định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bộ Xây dựng. Cử tri đề nghị nghiên cứu trình Quốc hội sửa đổi Luật Di sản văn hóa theo hướng phân cấp thẩm quyền thẩm định phê duyệt hồ sơ trùng tu, tôn tạo đối với di tích cấp quốc gia cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

2. Cử tri đề nghị tiếp tục đẩy nhanh việc thực hiện Quyết định số 1230/QĐ- TTg ngày 15/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021- 2025. Đồng thời, đề nghị rà soát, cấp kinh phí tu bổ, tôn tạo tổng thể các di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại các địa phương (trong đó có thành phố Hải Phòng) để làm tốt công tác quản lý, bảo tồn, giữ gìn các di tích lịch sử, di sản văn hóa và phát huy các giá trị tại các di tích lịch sử cấp quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xin trả lời như sau:

1. Về đề nghị sửa đổi Luật Di sản văn hóa theo hướng phân cấp thẩm quyền thẩm định phê duyệt hồ sơ trùng tu, tôn tạo đối với di tích cấp quốc gia cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009 quy định:

- Khoản 10 Điều 1: “2. Di tích quốc gia là di tích có giá trị tiêu biểu của quốc gia, bao gồm:

a) Công trình xây dựng, địa điểm ghi dấu sự kiện, mốc lịch sử quan trọng của dân tộc hoặc gắn với anh hùng dân tộc, danh nhân, nhà hoạt động chính trị, văn hóa, nghệ thuật, khoa học nổi tiếng có ảnh hưởng quan trọng đối với tiến trình lịch sử của dân tộc;

b) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị tiêu biểu trong các giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật Việt Nam;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai đoạn phát triển của văn hóa khảo cổ;

d) Cảnh quan thiên nhiên đẹp hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật hoặc khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù.”

- Khoản 11 Điều 1: “b) Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích quốc gia, cấp bằng xếp hạng di tích quốc gia".

- Khoản 15 Điều 1: “1. Việc bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:

a) Giữ gìn tối đa các yếu tố gốc cấu thành di tích;

b) Lập quy hoạch, dự án trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, trừ trường hợp sửa chữa nhỏ không ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích. Đối với di tích cấp tỉnh, phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền về văn hóa, thể thao và du lịch cấp tỉnh; đối với di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt, phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

...

3. Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích.”

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa thể hiện quan điểm thống nhất trong phân cấp quản lý nhà nước về di sản văn hóa, bảo đảm vai trò chỉ đạo, theo dõi, cũng như giám sát, xử lý vi phạm... ở các cấp, đồng thời phù hợp với trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước có tính chuyên sâu, mang tính chuyên ngành cao.

Căn cứ quy định tại khoản 15 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009, ngày 25/12/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 166/2018/NĐ-CP quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh (thay thế Nghị định số 70/2012/NĐ-CP năm 2012). Nội dung Nghị định đã quy định cụ thể thời gian thẩm định dự án tu bổ di tích, phù hợp và tương thích với các quy định pháp luật có liên quan.

Như vậy, quy định của Luật, Nghị định tương đối chặt chẽ, cụ thể về tiêu chí, trách nhiệm và quyền hạn, quy trình và thời gian giải quyết... Theo đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan phải thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư, triển khai lập và trình thẩm định dự án tu bổ di tích, thẩm định dự án tu bổ di tích đảm bảo thời gian theo đúng quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về di sản văn hóa, bên cạnh việc tuân thủ pháp luật để hoạt động tu bổ, tôn tạo di tích đạt được những kết quả tích cực, việc thực hiện các dự án tu bổ, tôn tạo di tích tại một số địa phương còn tồn tại, hạn chế như: Không thực hiện đúng nội dung đã được cơ quan chuyên môn có thẩm quyền thẩm định, còn xảy ra tình trạng tu bổ, tôn tạo di tích theo kiểu “hiện đại hóa”, “hào nhoáng” đã làm biến dạng, sai lệch, mất đi yếu tố gốc, giá trị độc đáo của di tích; vi phạm, xâm hại khu vực khoanh vùng bảo vệ di tích, giải tỏa trong khu vực di tích và tác động xấu đến cảnh quan, môi trường sinh thái tự nhiên của di tích; một số di tích được đầu tư bằng các nguồn vốn của địa phương, nguồn vốn công đức, xã hội hóa chưa thực hiện đúng quy trình, thủ tục dẫn đến việc vi phạm trong bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích.

Hiện nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ở các lĩnh vực chuyên ngành của Bộ, đã tiến hành Hội nghị - Hội thảo tổng kết thực hiện Luật Di sản văn hóa làm cơ sở cho việc lập hồ sơ đề nghị cấp có thẩm cho phép sửa Luật Di sản văn hóa. Theo báo cáo tổng kết thi hành Luật Di sản văn hóa của 63 tỉnh, thành phố và 16 bộ ngành liên quan gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ có 5/63 tỉnh, thành phố đề xuất hướng phân cấp thẩm quyền thẩm định hồ sơ dự án trùng tu, tôn tạo đối với di tích cấp quốc gia có quy mô nhỏ, kiến trúc đơn giản. Trong thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ chỉ đạo cơ quan chức năng xem xét, nghiên cứu, sửa đổi một số quy định theo hướng đơn giản hóa thủ tục thẩm định dự án tu bổ di tích quốc gia để rút ngắn thời gian, quy trình tu bổ di tích. Đồng thời, tăng cường phổ biến, hướng dẫn thực hiện các quy định liên quan đến việc thẩm định, triển khai các dự án tu bổ di tích quốc gia trên phạm vi cả nước.

2. Về đề nghị đẩy nhanh việc thực hiện Quyết định số 1230/QĐ-TTg ngày 15/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 1230/QĐ-TTg ngày 15/7/2021), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tích cực, chủ động làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để lập danh mục đầu tư, hỗ trợ tu bổ, tôn tạo di tích theo nội dung của Chương trình. Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động đề xuất nội dung và định mức chi cho các nhiệm vụ của Chương trình; phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng Thông tư quy định nội dung và định mức chi của Chương trình, làm cơ sở cho các địa phương triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Chương trình từ nguồn ngân sách sự nghiệp trong thời gian tới.

* Về đề nghị rà soát, cấp kinh phí tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại các địa phương.

Căn cứ Quyết định số 1230/QĐ-TTg ngày 15/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Công văn số 4975/BVHTTDL-KHTC ngày 31/12/2021 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất kế hoạch vốn đầu tư công các Dự án thuộc Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025, trong đó có Dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia Đình Quán Khái (xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Bảo).

Đối với các di tích xếp hạng quốc gia trên địa bàn thành phố Hải Phòng: Căn cứ vào nội dung của Chương trình, trong giai đoạn 2021 - 2025, trên cơ sở đề xuất danh mục hỗ trợ tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp di tích hàng năm của thành phố Hải Phòng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tổng hợp và phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính xem xét việc hỗ trợ kinh phí thực hiện tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp di tích được xếp hạng quốc gia trên địa bàn. Đồng thời, đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng chủ động đưa các dự án tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp di tích cấp quốc gia vào danh mục dự án đầu tư công trung hạn của địa phương và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trân trọng gửi tới Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng để trả lời cử tri./.