Hướng dẫn 103-HD/BTGTW 2023 tuyên truyền về Quy hoạch tổng thể quốc gia

HƯỚNG DẪN

Tuyên truyền về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050

Thực hiện Kết luận Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, ngày 09/01/2023 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 81/2023/QH15 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Để triển khai hiệu quả Nghị quyết, Ban Tuyên giáo Trung ương hướng dẫn công tác tuyên truyền như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

- Làm cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng, quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của việc Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (QHTTQG) đối với sự phát triển đất nước trong giai đoạn tới, từ đó tham gia tích cực, trách nhiệm vào quá trình triển khai Quy hoạch, đồng thuận cùng với chính quyền, cơ quan nhà nước các cấp trong xử lý những vấn đề phát sinh.

- Đề cao vai trò của cấp ủy đảng, chính quyền, trách nhiệm người đứng đầu trong việc chỉ đạo triển khai, kiểm tra, giám sát việc thực hiện QHTTQG tại bộ, ngành, địa phương phụ trách, bảo đảm sự thống nhất từ Trung ương đến địa phương.

- Tuyên truyền QHTTQG gắn với tuyên truyền các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, tiến độ triển khai các chương trình, dự án quan trọng quốc gia, các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia đã được cấp có thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, các quy hoạch của địa phương; góp phần giám sát việc thực hiện, bảo đảm thống nhất với Quy hoạch tổng thể quốc gia.

II. NỘI DUNG TUYÊN TRUYỀN

1. Ý nghĩa, mục đích, tầm quan trọng, cơ sở khoa học của Quy hoạch tổng thể quốc gia, tập trung làm sâu sắc những nội dung sau:

- QHTTQG là sự cụ thể hóa đường lối Đại hội lần thứ XIII của Đảng, cụ thể hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Bổ sung, phát triển năm 2011), các nghị quyết chuyên ngành của Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Kế hoạch 5 năm và Chiến lược 10 năm phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030.

- QHTTQG là nhiệm vụ chính trị quan trọng có ý nghĩa chiến lược, cơ bản, lâu dài, nhưng cũng là vấn đề rất rộng lớn, rất mới, rất khó, rất nhạy cảm và chưa có tiền lệ; là quy hoạch được xây dựng với quy mô lớn, mang tính chiến lược, bao trùm mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội và được lập cho 10 năm, thể hiện “Tư duy mới - Tầm nhìn mới - Cơ hội mới - Giá trị mới”; là căn cứ pháp lý, công cụ quan trọng giúp Nhà nước hoạch định, kiến tạo động lực, không gian phát triển, bảo đảm tính kết nối đồng bộ giữa quy hoạch cấp quốc gia với quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của đất nước để phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

- QHTTQG mở ra cơ hội phát triển mới, động lực phát triển mới để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Việc hiện thực Quy hoạch trên thực tiễn sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, nâng cao khả năng thích ứng, chống chịu của nền kinh tế; bảo đảm những mục tiêu chiến lược, lâu dài, bền vững trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

- QHTTQG được xây dựng xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn nhằm tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục những mặt còn tồn tại, hạn chế trong phát triển và tổ chức không gian phát triển đất nước thời gian qua và phù hợp với xu thế phát triển của quốc tế. Quá trình lập Quy hoạch tổng thể quốc gia được thực hiện theo đúng quy trình của Luật Quy hoạch, đã huy động sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước... tổ chức nhiều hội thảo khoa học, hội nghị tham vấn các tổ chức quốc tế và tham khảo kinh nghiệm quốc tế; được hoàn thiện trên cơ sở nghiêm túc tiếp thu Kết luận số 45-KL/TW, ngày 17/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Định hướng quy hoạch tổng thể quốc gia; tiếp thu, giải trình ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Thông báo số 1882/TB-TTKQH, ngày 22/12/2022 và ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

2. Những nội dung cơ bản của Quy hoạch: Quan điểm, tầm nhìn, mục tiêu phát triển, nhiệm vụ trọng tâm, các định hướng phát triển, giải pháp thực hiện của QHTTQG, tập trung vào những nội dung cơ bản sau:

- Tuyên truyền 5 quan điểm phát triển, nhất là những nội dung về phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học, công nghệ; phát huy tối đa lợi thế của quốc gia, vùng, địa phương; cải cách, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, hội nhập và thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển đất nước; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, ý chí tự cường và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy tối đa nhân tố con người; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, nâng cao khả năng thích ứng, chống chịu của nền kinh tế; phát huy nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, là yếu tố quyết định...

- Tuyên truyền 5 quan điểm về tổ chức không gian phát triển, tập trung làm rõ những quan điểm về không gian phát triển quốc gia phải được tổ chức hiệu quả, thống nhất trên quy mô toàn quốc, bảo đảm liên kết nội vùng, liên vùng, khu vực và quốc tế gắn với khai thác lợi thế so sánh của quốc gia, từng vùng, từng địa phương trong vùng; phát triển có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số địa bàn có điều kiện thuận lợi, tạo hiệu ứng lan tỏa thúc đẩy kinh tế cả nước phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững; sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên; gắn phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, từng bước hiện đại và phát triển hài hòa khu vực đô thị, nông thôn; gắn kết khu vực đất liền với không gian biển...

- Tầm nhìn đến năm 2050 với những mục tiêu về thu nhập của người dân cao, có thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, là một trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, phát triển kinh tế nông nghiệp sinh thái giá trị cao thuộc nhóm hàng đầu thế giới; trở thành quốc gia biển mạnh; người dân được hưởng thụ các dịch vụ xã hội chất lượng cao, công nghiệp văn hóa phát triển mạnh, hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thích ứng hiệu quả với nước biển dâng và tác động của biến đổi khí hậu, nông thôn hiện đại, có điều kiện sống tiệm cận với đô thị, năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai, giám sát biến đổi khí hậu, quản lý rủi ro thiên tai tương đương với các nước phát triển...

- Mục tiêu tổng quát và các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể về phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, phát triển kết cấu hạ tầng, quốc phòng, an ninh: bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia; gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

- Nhiệm vụ trọng tâm trong thời kỳ quy hoạch: Hình thành cơ bản bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia, tập trung vào hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng nông thôn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, hạ tầng văn hóa, xã hội, hạ tầng thủy lợi, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên cơ sở nâng cao năng suất, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển các vùng động lực, cực tăng trưởng quốc gia quan trọng để hình thành các đầu tàu dẫn dắt sự phát triển của quốc gia; hình thành và phát triển các hành lang kinh tế theo trục Bắc - Nam, các hành lang kinh tế Đông - Tây, các vành đai kinh tế ven biển...

- 13 định hướng phát triển, gồm: Phân vùng kinh tế - xã hội, định hướng phát triển và liên kết vùng; phát triển các vùng động lực, cực tăng trưởng quốc gia; phát triển các hành lang kinh tế; các khu vực lãnh thổ cần bảo bảo tồn, vùng hạn chế phát triển; phát triển hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia; phát triển không gian biển; khai thác và sử dụng vùng trời; phát triển và phân bố không gian các ngành quan trọng; phát triển hạ tầng xã hội cấp quốc gia; phát triển hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia; sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu; củng cố, tăng cường quốc phòng, bảo đảm an ninh quốc gia; sử dụng đất quốc gia.

- Giải pháp, nguồn lực thực hiện quy hoạch, nhất là các giải pháp về huy động vốn đầu tư; cơ chế, chính sách; khoa học, công nghệ và môi trường; phát triển nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế.

3. Phản ánh sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền về quán triệt, tuyên truyền và thực hiện các nhiệm vụ nêu trong QHTTQG, trong Kế hoạch thực hiện QHTTQG của Chính phủ, của các bộ, ngành, địa phương; công tác kiểm tra, thanh tra việc thực hiện quy hoạch, xử lý vi phạm...

4. Kết quả thực hiện QHTTQG ở các bộ, ngành, địa phương; nhất là hiệu quả hoạt động của các mô hình tổ chức, cơ chế điều phối vùng, hoạt động điều phối vùng; cơ chế phối hợp nguồn lực giữa các địa phương, nguyên tắc ưu tiên sử dụng không gian biển cho các ngành, lĩnh vực trong quy hoạch không gian biển quốc gia ...

5. Quá trình nghiên cứu, kết quả xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách, giải pháp thu hút đầu tư, bảo đảm nguồn lực tài chính, an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh, phát triển nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, bảo vệ môi trường để triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng đã được xác định trong QHTTQG; thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng chính sách, phản biện khoa học và giám sát quá trình thực hiện chính sách, pháp luật.

6. Phản ánh thực tiễn triển khai QHTTQG ở các bộ, ngành, địa phương; lan tỏa cách làm hay, bài học kinh nghiệm tốt trong quá trình triển khai; phê phán những cá nhân, đơn vị, địa phương thiếu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ, gây lãng phí, trì trệ, ảnh hưởng chung đến QHTTQG và quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.

7. Nắm tình hình tư tưởng, dư luận xã hội trong quá trình triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, các nhiệm vụ thực hiện QHTTQG; kịp thời chỉ đạo định hướng tư tưởng, dư luận khi có những vấn đề phức tạp nảy sinh, nhất là những vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất, đất đai, môi trường, các vấn đề về văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh, dân tộc, tôn giáo, sinh kế của nhân dân khi phải di dời khỏi nơi sinh sống...

8. Đẩy mạnh tuyên truyền đối ngoại về tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong quá trình triển khai QHTTQG; việc thực hiện các dự án, đề án, chương trình có liên quan đến yếu tố đầu tư nước ngoài trong quá trình triển khai QHTTQG; phản bác những luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch về công tác quy hoạch.

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Các tỉnh ủy, thành ủy, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương

- Chỉ đạo tổ chức hội nghị quán triệt, tuyên truyền nội dung của QHTTQG tới cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ chốt, cán bộ, đảng viên; xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng cần được nhận thức đầy đủ và thực hiện nghiêm túc trong quá trình triển khai các nhiệm vụ chuyên môn.

- Chỉ đạo công tác tuyên truyền trong quá trình thực hiện QHTTQG và quy hoạch của bộ, ngành, địa phương: Tổ chức các hội nghị thông tin, tuyên truyền, các cuộc hội thảo, tọa đàm, họp báo về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, về các dự án, đề án do bộ, ngành, địa phương chủ trì; tham vấn ý kiến các nhà nghiên cứu, lãnh đạo, quản lý trên các lĩnh vực khi thực hiện quy hoạch, kịp thời cung cấp thông tin và giải quyết những vấn đề dư luận nhân dân quan tâm.

- Chỉ đạo rà soát, cập nhật và cụ thể hóa các nội dung của QHTTQG vào các quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch cấp tỉnh đã phê duyệt hoặc đang thẩm định, đang lập, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của các cấp quy hoạch; quán triệt việc tổ chức thực hiện QHTTQG gắn với với thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của bộ, ngành, địa phương.

- Chỉ đạo bố trí nguồn lực để thực hiện có hiệu quả QHTTQG, nhất là nguồn vốn thực hiện các chương trình, dự án quan trọng quốc gia; đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án quan trọng quốc gia đã được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư.

- Làm tốt công tác chuẩn bị nguồn lực triển khai các dự án theo QHTTQG, bảo đảm nguyên tắc đồng bộ, liên kết, thống nhất, không chồng lấn, mâu thuẫn giữa các chương trình, dự án của các ngành, các địa phương.

- Chủ động phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương theo Quyết định 238-QĐ/TW, ngày 30/9/2020 của Ban Bí thư Trung ương Đảng trong quá trình triển khai thực hiện QHTTQG, nhất là những vụ việc, vấn đề nổi cộm, nhân dân quan tâm để có phương án định hướng thông tin tuyên truyền, không để xảy ra tình trạng gây mất ổn định tình hình chính trị - trật tự an toàn xã hội; chỉ đạo các sở, ngành dọc các tỉnh, thành phố chủ động phối hợp với ban tuyên giáo cùng cấp thực hiện các nhiệm vụ tuyên truyền về quy hoạch theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

2. Ban Tuyên giáo Trung ương

- Xây dựng và ban hành Hướng dẫn tuyên truyền về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

- Phối hợp với các cơ quan nhà nước theo Quyết định số 238-QĐ/TW, ngày 30/9/2020 của Ban Bí thư ban hành Quy chế phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp với cơ quan nhà nước cùng cấp trong việc thực thi pháp luật, triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề nổi cộm, Nhân dân quan tâm trong quá trình triển khai QHTTQG.

- Nắm tình hình hình quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện QHTTQG, của Chính phủ; tham gia phát hiện khó khăn, bất cập, đề xuất giải pháp, góp phần bổ sung, hoàn thiện chủ trương, chính sách, pháp luật.

3. Ban cán sự đảng Bộ Thông tin và Truyền thông

- Phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương chỉ đạo, định hướng công tác thông tin tuyên truyền cho các cơ quan báo chí về QHTTQG.

- Thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước trong tuyên truyền nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và QHTTQG; xử lý nghiêm các vi phạm trong đăng tải thông tin sai trái với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quy hoạch, phản ánh không đúng bản chất, sự thật, tình hình thực hiện quy hoạch của các bộ, ngành, địa phương.

4. Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao

- Hướng dẫn các cơ quan ngoại giao và phóng viên báo chí nước ngoài đưa tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong quá trình triển khai QHTTQG; các hoạt động hội nhập quốc tế của Việt Nam có liên quan đến các dự án, đề án, chương trình trong QHTTQG.

- Phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông cung cấp cho các cơ quan thông tấn, báo chí thông tin trong nước và nước ngoài về các vấn đề, sự kiện liên quan đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện QHTTQG của đất nước.

5. Ban cán sự đảng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Chỉ đạo hướng dẫn tổ chức hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, triển lãm, cổ động trực quan về các thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội; kết quả thực hiện QHTTQG và quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.

6. Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Trung ương các tổ chức chính trị - xã hội

- Tuyên truyền, vận động nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong quá trình triển khai các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện QHTTQG, quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.

- Tích cực phản biện xã hội và giám sát việc thực hiện QHTTQG, quy hoạch của ngành, địa phương.

7. Ban tuyên giáo các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Trung ương các tổ chức chính trị - xã hội

- Tham mưu cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức hội nghị quán triệt, tuyên truyền về QHTTQG; theo dõi, nắm tình hình và chỉ đạo, định hướng công tác tuyên truyền trong quá trình thực hiện QHTTQG và quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.

- Nắm bắt tư tưởng, tâm trạng cán bộ, đảng viên, nhân dân trước những tác động khi triển khai Quy hoạch, nhất là những quy hoạch liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất và đời sống của người dân.

- Tăng cường hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên; tổ chức các hội thảo, tọa đàm, cung cấp thông tin cho cán bộ tuyên truyền, phóng viên về Quy hoạch; xây dựng các video, clip, các ấn phẩm, tài liệu, tờ gấp tuyên truyền về các chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp, kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và triển khai QHTTQG.

- Triển khai mạnh mẽ Quyết định số 238-QĐ/TW ngày 30/9/2020 của Ban Bí thư ban hành Quy chế phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp với cơ quan nhà nước cùng cấp trong việc thực thi pháp luật, triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề nổi cộm, Nhân dân quan tâm trong quá trình triển khai QHTTQG.

8. Các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương

- Bám sát định hướng của Ban Tuyên giáo Trung ương; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước tuyên truyền về QHTTQG, quy hoạch bộ, ngành, địa phương; nêu cao trách nhiệm và tính chiến đấu trong các bài viết phản ánh những vụ việc tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong quá trình thực hiện.

- Mở chuyên trang, chuyên mục, diễn đàn, tin, bài phản ánh tình hình triển khai QHTTQG; cổ vũ, động viên các phong trào thi đua yêu nước trên toàn quốc; phát hiện, biểu dương các tập thể, cá nhân điển hình, tiên tiến trong học tập, lao động sản xuất, sử dụng hiệu quả nguồn vốn nhà nước, bảo đảm tiến độ chất lượng, dự án đầu tư...; phát hiện, đấu tranh với những biểu hiện quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong thực hiện QHTTQG và thực hiện quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.

- Chủ động thông tin chính thống, tích cực, góp phần định hướng tư tưởng, dư luận xã hội trước những vấn đề nổi cộm, vụ việc kinh tế - xã hội phức tạp, nhạy cảm, nhân dân quan tâm trong quá trình triển khai QHTTQG, quy hoạch của bộ, ngành, địa phương.