Dự thảo Nghị định về chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà

Dự thảo 1

(ngày 15/4/2024)

NGHỊ ĐỊNH

Quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu

Căn cứ Luật Điện lực năm 2004; Luật số 24/2012/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực;

Căn cứ Luật tổ chức Chính phủ năm 2015;

Căn cứ Nghị quyết số   ngày   năm 2024 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội;

Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Công Thương;

Chính phủ ban hành Nghị định quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

CHƯƠNG I

NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG

Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

Nghị định này quy định về phát triển điện mặt trời mái nhà lắp đặt trên mái các công trình xây dựng nhằm mục đích tự sản, tự tiêu, không bán điện cho tổ chức, cá nhân khác. Các trường hợp phát triển điện mặt trời mái nhà không thuộc phạm vị của Nghị định này như sau:

1. Điện mặt trời mái nhà thực hiện theo khoản 11 Điều 5 Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Điện mặt trời mái nhà thực hiện theo cơ chế mua bán điện trực tiếp.

Điều 2. Đối tượng áp dụng

Các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia phát triển điện mặt trời tại Việt Nam theo hình thức tự sản, tự tiêu và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Nghị định này các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Điện mặt trời là điện được sản xuất từ các tấm quang điện theo nguyên lý biến đổi từ quang năng thành điện năng.

2. Điện mặt trời mái nhà là điện mặt trời có các tấm quang điện được lắp đặt trên mái nhà của công trình xây dựng và được kết nối với thiết bị, kết cấu xây dựng phục vụ trực tiếp cho hoạt động phát điện.

3. Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu (tự sử dụng) có đấu nối với hệ thống điện quốc gia là điện mặt trời mái nhà được sản xuất để tiêu thụ tại chỗ, không bán điện cho tổ chức, cá nhân khác và không bán điện vào hệ thống điện quốc gia.

4. Điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu (tự sử dụng) không đấu nối với hệ thống điện quốc gia là điện mặt trời mái nhà được sản xuất để tiêu thụ tại chỗ, không bán điện cho tổ chức, cá nhân khác.

5. Mái nhà của công trình xây dựng gồm: nhà dân, cơ quan công sở, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh hiện hữu, được đầu tư, xây dựng theo quy định của pháp luật.

CHƯƠNG II

ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN

Điều 4. Nguyên tắc phát triển điện mặt trời mái nhà

1. Phát triển điện mặt trời mái nhà phải phù hợp với kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh.

2. Tổng công suất điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia tại mỗi địa phương không vượt quá công suất được phân bổ trong kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia.

3. Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không đấu nối với hệ thống điện quốc gia loại hình này  ưu tiên phát triển không giới hạn công suất.

4. Phát triển điện mặt trời mái nhà phải tuân thủ quy định pháp luật về an toàn điện, đầu tư, xây dựng, môi trường, phòng cháy chữa cháy.

5. Tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân chủ động phát triển nguồn năng lượng sạch, thân thiện môi trường để góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên quốc gia.

6. Các hành vi trái quy định trong quá trình phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu:

a) Thực hiện phát triển không đúng nguyên tắc, trình tự quy định tại Nghị định này.

b) Đầu tư, lắp đặt, vận hành công suất vượt quá công suất đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận đối với điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia.

c) Lợi dụng quy định về phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu để kinh doanh hoặc bán điện cho các tổ chức, cá nhân khác.

d) Các hành vi bị cấm theo quy định của pháp luật có liên quan.

Điều 5. Phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu

1. Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia

a) Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu phải đăng ký theo quy định tại Nghị định này.

b) Các cơ quan, tổ chức, cá nhân được quyền phát hoặc không phát sản lượng điện dư (nếu có) của điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu vào hệ thống điện quốc gia. Trường hợp tổ chức, cá nhân lựa chọn phát sản lượng điện dư vào hệ thống điện thì đơn vị điện lực ghi nhận sản lượng điện với giá không đồng và không được thanh toán.

c) Tổ chức, cá nhân căn cứ quy mô, sản lượng điện tiêu thụ, nhu cầu sử dụng điện để thực hiện đăng ký công suất phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu bảo đảm công suất lắp đặt nhỏ hơn phụ tải hiện có tại thời điểm đăng ký.

d) Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có công suất đặt từ 500 kWp trở lên phải có hệ thống điều khiển từ xa và kết nối với đơn vị điều độ khu vực.

đ) Tổng công suất điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không gây quá tải lưới điện khu vực.

2. Điện mặt trời mái nhà không đấu nối với hệ thống điện quốc gia

a) Tổ chức, cá nhân khi thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu phải đăng ký theo quy định tại Nghị định này.

b) Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu được ưu tiên phát triển không giới hạn công suất.

Điều 6. Chính sách khuyến khích điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu

1. Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có công suất thuộc kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được xác định là phù hợp với khoản 1 Điều 11 Luật Điện lực năm 2004 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 6 Điều 1 Luật số 24/2012/QH13.

2. Điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu được miễn trừ giấy phép hoạt động điện lực.

3. Công trình xây dựng có lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không phải thực hiện điều chỉnh, bổ sung đất năng lượng và công năng theo quy định của pháp luật.

4. Tổ chức, cá nhân phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu được giải quyết các hồ sơ, thủ tục theo cơ chế một cửa liên thông theo quy định tại Nghị định này.

5. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân kết hợp điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu với đầu tư, lắp đặt, vận hành hệ thống lưu trữ điện để chủ động trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng điện.

6. Ưu tiên bố trí ngân sách để thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu lắp đặt tại các trụ sở cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công, trụ sở của các cơ quan, đơn vị được xác định là tài sản công.

Điều 7. Đăng ký phát triển

1. Đối với điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia.

a) Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu gửi Hồ sơ đăng ký theo khoản 3 Điều này đến Sở Công Thương.

b) Sở Công Thương tiếp nhận Hồ sơ đăng ký, chuyển Hồ sơ đến đơn vị điện lực, các sở ngành có liên quan (Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh) xem xét, giải quyết và trả kết quả trong thời hạn tối đa 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ Hồ sơ hợp lệ. Trường hợp hồ sơ chưa hợp lệ,    chưa đầy đủ Sở Công Thương trả lời tổ chức, cá nhân trong thời hạn tối đa 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ.

2. Đối với điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, tổ chức, cá nhân có nhu cầu phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu đăng ký đến Sở Công Thương theo Mẫu số 01.

3. Hồ sơ đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia

a) Đối với các hộ dân

- Giấy đăng ký theo Mẫu số 2

- Bản vẽ sơ bộ mặt bằng lắp đặt

b) Đối với các cơ quan, tổ chức

- Giấy đăng ký theo Mẫu số 2

- Bản vẽ thiết kế sơ bộ

CHƯƠNG III

TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Điều 8. Trách nhiệm của các bộ, ngành

1. Bộ Công Thương

Chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các bộ, ngành có liên quan thực hiện:

a) Quản lý, theo dõi tổng quy mô phát triển điện mặt trời mái nhà trên cả nước.

b) Hướng dẫn tổ chức, cá nhân thực hiện theo quy định tại Nghị định này.

c) Kiểm tra việc thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu.

2. Bộ Xây dựng

Hướng dẫn thống nhất mẫu biểu, nội dung đánh giá an toàn công trình xây dựng đối với các công trình xây dựng có lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu.

3. Bộ Công an

a) Hướng dẫn thống nhất mẫu biểu, nội dung đánh giá công tác phòng cháy chữa cháy trong quá trình triển khai thiết kế, lắp đặt, vận hành điện mặt trời mái nhà.

b) Thực hiện phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và các vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực phát triển điện mặt trời mái nhà.

4. Bộ Tài nguyên và Môi trường

Hướng dẫn thống nhất mẫu biểu, nội dung đánh giá công tác bảo vệ môi trường trong quá trình triển khai lắp đặt, vận hành, quản lý chất thải.

5. Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Cân đối, bố trí nguồn vốn đầu tư công để khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

6. Bộ Tài chính

a) Cân đối, bố trí ngân sách để khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

b) Hướng dẫn đơn vị điện lực hạch toán đối với phần sản lượng điện dư tiếp nhận vào hệ thống điện quốc gia.

Điều 9. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

a) Chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về phát triển điện mặt trời mái nhà tại địa phương.

b) Đối với điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với lưới điện quốc gia, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giao Sở Công Thương chấp thuận công suất phát triển cho tổ chức, cá nhân.

c) Công khai quy mô công suất điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu đấu nối với hệ thống điện quốc gia được phát triển theo kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia; tổng công suất đã được chấp thuận phát triển; tổng công suất còn lại.

d) Tổ chức kiểm tra việc giải quyết hồ sơ thủ tục cho tổ chức, cá nhân phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu tại địa phương.

đ) Xem xét, ưu tiên công suất phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có đấu nối với hệ thống điện quốc gia cho các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu.

e) Tổ chức tuyên truyền cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

g) Tổ chức thu hồi việc chấp thuận phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu đối với tổ chức, cá nhân không hoàn thành việc lắp đặt quá thời hạn 6 tháng kể từ ngày chấp thuận.

h) Báo cáo Bộ Công Thương về tình hình phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu trên địa bàn trước ngày 25 tháng 6 và 25 tháng 12 hàng năm.

8. Các đơn vị điện lực

a) Phối hợp với địa phương để tổng hợp, thống kê, kiểm soát tình hình phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu theo kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được phê duyệt.

b) Ghi nhận, quản lý, hạch toán phần điện năng dư do điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu phát vào hệ thống điện theo quy định.

c) Phối hợp với cơ quản quản lý nhà nước trong việc kiểm tra và kiến nghị xử lý hoạt động điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu làm ảnh hưởng đến hệ thống điện quốc gia (nếu có).

9. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân

a) Tuân thủ các quy định tại Nghị định này, phối hợp với đơn vị điện lực để bảo đảm vận hành an toàn hệ thống điện quốc gia.

b) Tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định của pháp luật về chất lượng điện năng, kết nối chia sẻ thông tin theo quy định của pháp luật về điện lực.

c) Thu gom, tháo dỡ và chịu trách nhiệm xử lý toàn bộ vật tư, thiết bị, chất thải phát sinh trong quá trình xây dựng, vận hành hoặc khi kết thúc vận hành điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu theo đúng quy định của pháp luật về môi trường.

d) Tuân thủ các quy định về an toàn điện, an toàn công trình xây dựng, môi trường, phòng chống cháy nổ theo quy định của pháp luật hiện hành.

Điều 10. Điều khoản chuyển tiếp

Đối với dự án, hệ thống điện mặt trời mái nhà đã vận hành trước ngày 01 tháng 01 năm 2021 và đang thực hiện mua bán điện với đơn vị điện lực, nghiêm cấm hành vi đấu nối với điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu để trục lợi.

Điều 11. Hiệu lực thi hành

1. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày … Bãi bỏ các quy định của pháp luật về phát triển điện mặt trời mái nhà tại các văn bản quy phạm pháp luật do Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng các Bộ ban hành trước ngày Nghị định này có hiệu lực.

2. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị và tổ chức, cá nhân liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu có trách nhiệm thi hành Nghị định này./.