Quyết định 4485/QĐ-BYT 2021 thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội cho trẻ tự kỷ giai đoạn 2021-2030

KẾ HOẠCH 
Triển khai thực hiện Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25 /11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030

(Ban hành kèm theo Quyết định số 4485/QĐ-BYT ngày 20 tháng 09 năm 2021 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

_____________

I. Căn cứ pháp lý:

- Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2009;

- Luật Người khuyết tật năm 2010;

- Chỉ thị 43/2015-CT/TW ngày 14/5/2015 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giải quyết hậu quả chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam;

- Nghị quyết 20-NQ/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ chăm sóc nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới;

- Chỉ thị 39/2019-CT/TW ngày 1 tháng 11 năm 2019 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người khuyết tật;

- Quyết định số 753/QĐ-TTg ngày 03 tháng 6 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tổ chức thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 1 tháng 11 năm 2019 của Ban Bí thư Trung ương Đảng Khóa XII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người khuyết tật ;

- Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25 /11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 -2030.

II. Mục đích, yêu cầu

1. Mục đích

Xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể để triển khai có hiệu quả Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25 /11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030.

2. Yêu cầu

a) Bảo đảm thực hiện đầy đủ, đúng tiến độ các nhiệm vụ của Bộ Y tế được giao tại Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25 /11/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

b) Phân công rõ trách nhiệm của các đơn vị trong việc triển khai Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25 /11/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

c)  Các Vụ, Cục, đơn vị cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao.

d) Thời gian xây dựng kế hoạch/Dự án hoạt động của các Vụ, Cục, đơn vị làm đầu mối trình Bộ trưởng ký ban hành trong năm 2021.

III. Mục tiêu

1.  Mục tiêu chung:

Tăng cường trợ giúp, chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống; sàng lọc, phát hiện và hỗ trợ can thiệp, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí đặc biệt là trẻ tự kỷ bị tâm thần nặng, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và Phục hồi chức năng đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí.

2.  Mục tiêu cụ thể:

a)  Giai đoạn 2021 -2025

- Hàng năm ít nhất 80% người tâm thần, 80% trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình tiếp cận các dịch vụ y tế dưới các hình thức khác nhau; 70% trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được sàng lọc phát hiện sớm dạng khuyết tật phổ tự kỷ và được can thiệp sớm; ít nhất 10.000 trẻ em tự kỷ ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai kế hoạch/dự án được điều trị, phục hồi chức năng và trợ giúp phù hợp ở các cơ sở khám chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng

- Ít nhất 60% số người trầm cảm, trẻ em tự kỷ và người bị rối nhiễu tâm trí khác có nguy cơ cao bị tâm thần và người tâm thần ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được tư vấn, trị liệu tâm lý, phục hồi chức năng tại cơ sở khám chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng.

- Ít nhất 30% gia đình có người tâm thần, 30% gia đình có trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được tập huấn nâng cao nhận thức, kỹ năng về chăm sóc, trợ giúp và phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Ít nhất 60% cán bộ, nhân viên y tế các tuyến, cộng tác viên trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cơ sở và cộng đồng ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được nâng cao năng lực thông qua tập huấn, đào tạo, đào tạo lại bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ.

b) Giai đoạn 2026 - 2030

- Hàng năm khoảng 90% người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án tiếp cận các dịch vụ y tế dưới các hình thức khác nhau; 80% trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai kế hoạch/dự án được sàng lọc phát hiện sớm dạng khuyết tật phổ tự kỷ và được can thiệp sớm; khoảng 20.000 trẻ em tự kỷ ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai kế hoạch/dự án được điều trị, phục hồi chức năng ở các cơ sở khám chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng

- Ít nhất 70% số người trầm cảm, trẻ em tự kỷ và người bị rối nhiễu tâm trí khác có nguy cơ cao bị tâm thần và người tâm thần ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được tư vấn, trị liệu tâm lý phục hồi chức năng các cơ sở khám chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng.

- Ít nhất 60% gia đình có người tâm thần, 60% gia đình có trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được nâng cao nhận thức, kỹ năng về chăm sóc, trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

- Ít nhất 70 % cán bộ, nhân viên y tế các tuyến, cộng tác viên trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cơ sở và cộng đồng ở các vùng/địa phương tổ chức triển khai chương trình/dự án được nâng cao năng lực thông qua tập huấn, đào tạo, đào tạo lại bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ.

IV. Đối tượng, phạm vi

1. Đối tượng

Người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí theo quy định tại kế hoạch/chương trình này là những người có vấn đề sức khỏe tâm thần, gồm: tâm thần phân liệt; chứng động kinh, tổn thương não, chậm phát triển trí tuệ, nghiện chất kích thích; rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn tăng động giảm chú ý; người bị rối loạn stress sau sang chấn tâm lý, là nạn nhân của sự xâm hại, của bạo lực gia đình và học đường; người khuyết tật dạng tâm thần kinh, tâm thần khác.

2. Phạm vi

Kế hoạch được thực hiện trong phạm vi toàn quốc, ưu tiên hỗ trợ các địa phương có số người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí, người có nguy cơ tâm thần cao so với dân số.

V. Nội dung thực hiện

1. Hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; chính sách bảo hiểm y tế cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

2. Thực hiện dịch vụ phát hiện sớm trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

3. Phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với trẻ em tự kỷ và người bị rối nhiễu tâm trí theo quy định của pháp luật.

4. Triển khai phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

VI. Các hoạt động và phân công thực hiện

1. Hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, hướng dẫn quy trình chuyên môn về khám, chữa bệnh phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Cục QLKCB

b) Đơn vị phối hợp: Vụ Pháp chế, Vụ truyền thông &Thi đua khen thưởng, các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Bệnh viện Tâm thần Trung ương I, Bệnh viện Tâm thần Trung ương II Biên Hòa; Bệnh viện Nhi Trung ương; Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, Hội PHCN Việt Nam; Hội Tâm thần học Việt Nam và các đơn vị, tổ chức khác có liên quan.

c) Sản phẩm hoàn thành:

- Thu thập các văn bản quy phạm pháp luật và các chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ Y tế và các Bộ ngành có liên quan đến hệ thống chính sách, pháp luật về phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí, phân tích, đề xuất xây dựng bổ sung, hoàn thiện các chính sách, hướng dẫn chuyên môn cho phù hợp.

- Kiểm tra, giám sát thực hiện các chính sách và thực hiện quy trình chuyên môn về khám, chữa bệnh, PHCN đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp và của cộng đồng về chính sách, hoạt động chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí. Vai trò của cán bộ y tế, cộng tác viên, cán bộ công tác xã hội trong chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

2. Hoạt động tập huấn nâng cao năng lực cán bộ về quản lý và quy trình chuyên môn, kỹ thuật Khám chữa bệnh, PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

a) Đơn vị làm đầu mối trình: Cục QLKCB

b) Đơn vị phối hợp: Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo; Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; các bệnh viện tuyến Trung ương, Hội PHCN Việt Nam, Hội Tâm thần học Việt Nam một số tổ chức có liên quan.

c) Sản phẩm hoàn thành:

Kế hoạch, chương trình tập huấn nâng cao năng lực cán bộ về quản lý và quy trình chuyên môn Khám chữa bệnh, PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí đảm bảo cung cấp nguồn nhân lực cho các cơ sở Khám, chữa bệnh, PHCN để chăm sóc và PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

3. Hoạt động rà soát, đề xuất mô hình tổ chức, mạng lưới thực hiện chức năng, nhiệm vụ và chức danh chuyên môn nghề nghiệp cần có đối với người làm công tác xã hội, chăm sóc sức khỏe, PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí tại các cơ sở KCB.

a) Đơn vị làm đầu mối trình: Vụ Tổ chức cán bộ.

b) Đơn vị phối hợp: Cục QLKCB, Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch hoạt động rà soát, nghiên cứu đề xuất mô hình tổ chức, mạng lưới thực hiện chức năng, nhiệm vụ và chức danh chuyên môn nghề nghiệp cần có đối với người làm công tác xã hội, chăm sóc sức khỏe, PHCN cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí tại các cơ sở KCB.

4. Hoạt động tổ chức Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

4.1. Hoạt động Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí tại các tỉnh/ thành phố: Miền Bắc, Bắc Trung Bộ

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Bệnh viện tâm thần Trung ương I

b) Đơn vị phối hợp: Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Bệnh viện Bạch Mai; Các cơ sở đào tạo cán bộ y tế, Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Miền Bắc, Bắc Trung Bộ; Hội Tâm thần học Việt Nam, Hội PHCN Việt Nam và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch/chương trình Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí tại các tỉnh/ thành phố: Miền Bắc, Bắc Trung Bộ, đảm bảo Thực hiện các nội dung sau:

- Thực hiện phát hiện sớm người người tâm thần, rối nhiễu tâm trí; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí.

- Phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí theo quy định của pháp luật.

- Triển khai phục hồi chức năng cho người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

- Hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe, chuyển tuyến điều trị đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí ở các địa phương được giao

4.2. Hoạt động Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí tại các tỉnh/ thành phố: Miền Nam, Duyên Hải Miền Trung, Tây Nguyên

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Bệnh viện tâm thần Trung ương II (Biên Hòa, Đồng Nai)

b) Đơn vị phối hợp: Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Các cơ sở đào tạo cán bộ y tế, Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Miền Nam, Duyên Hải Miền Trung, Tây Nguyên; Hội Tâm thần học Việt Nam, Hội PHCN Việt Nam và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch/chương trình Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí tại các tỉnh/ thành phố Miền Nam, Duyên Hải Miền Trung, Tây Nguyên, đảm bảo thực hiện đạt được các nội dung sau:

- Thực hiện dịch vụ phát hiện sớm người rối nhiễu tâm trí; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí.

- Phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí theo quy định của pháp luật.

- Triển khai phục hồi chức năng cho người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

- Hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe, chuyển tuyến điều trị đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí ở các địa phương được giao

4.3. Hoạt động Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ khu vực Miền Bắc, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh;

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Bệnh viện Nhi Trung ương

b) Đơn vị phối hợp: Cục QLKCB, Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Các cơ sở đào tạo cán bộ y tế, Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Miền Bắc, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh; Hội PHCN Việt Nam, Hội Vật lý trị liệu Việt Nam và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch/chương trình Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ, đảm bảo Thực hiện các nội dung sau:

- Cung cấp dịch vụ phát hiện sớm trẻ tự kỷ; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ

- Phát triển mạng lưới KCB, PHCN, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ tại cơ sở khám, chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng.

- Hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe, chuyển tuyến điều trị đối với trẻ tự kỷ ở các địa phương được giao .

4.4. Hoạt động Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ khu vực Miền Trung- Tây Nguyên

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Bệnh viện Trung ương Huế

b) Đơn vị phối hợp: Cục QLKCB, Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Các cơ sở đào tạo cán bộ y tế, Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Miền Trung- Tây Nguyên; Hội Vật lý trị liệu Việt Nam, Hội PHCN Việt Nam; Trường Đại học Y dược Huế và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch/chương trình Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ, đảm bảo Thực hiện các nội dung sau:

- Cung cấp dịch vụ phát hiện sớm trẻ tự kỷ; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ

- Phát triển mạng lưới KCB, PHCN, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ tại cơ sở khám, chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng.

- Hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe, chuyển tuyến điều trị đối với trẻ tự kỷ ở các địa phương được giao

4.5. Hoạt động Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ khu vực Tp HCM và các tỉnh Miền Nam.

a) Đơn vị chủ trì và làm đầu mối trình: Trường Đại học Y -dược TP Hồ Chí Minh

b) Đơn vị phối hợp: Cục QLKCB, Các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế; Các cơ sở đào tạo cán bộ y tế, Sở Y tế Tp HCM, Bệnh Viện Nhi đồng I, II, Bệnh Viện Nhi đồng thành phố; Sở Y tế các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Miền Nam; Hội Vật lý trị liệu Việt Nam, Hội PHCN Việt Nam và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan

c) Sản phẩm hoàn thành:

Xây dựng Kế hoạch/chương trình Chăm sóc sức khỏe, PHCN đối với trẻ tự kỷ, đảm bảo Thực hiện các nội dung sau:

- Cung cấp dịch vụ phát hiện sớm trẻ tự kỷ; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ

- Phát triển mạng lưới KCB, PHCN, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ tại cơ sở khám, chữa bệnh, PHCN và tại cộng đồng.

- Hướng dẫn lập hồ sơ theo dõi sức khỏe tại địa phương, chuyển tuyến điều trị đối với trẻ tự kỷ ở các địa phương được giao

VII. Kinh phí thực hiện

1. Từ ngân sách nhà nước được bố trí từ dự toán chi thường xuyên hàng năm của Bộ Y tế; các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án, đề án liên quan khác của Bộ Y tế để thực hiện các hoạt động của Kế hoạch này theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

2. Nguồn kinh phí đóng góp, hỗ trợ hợp pháp của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

VIII. Tổ chức thực hiện

1. Cục Quản lý Khám, chữa bệnh làm đầu mối giúp Bộ trưởng theo dõi, đôn đốc các Vụ, Cục, đơn vị triển khai thực hiện Kế hoạch, tổng hợp báo cáo Lãnh đạo Bộ xem xét phê duyệt.

2. Căn cứ vào nội dung công việc được giao, các Vụ, Cục, đơn vị đề xuất hoạt động cụ thể và dự toán ngân sách hằng năm để thực hiện nhiệm vụ được giao tại kế hoạch này, gửi Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và Vụ Kế hoạch - Tài chính nghiên cứu, tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng xem xét phê duyệt.

3. Trong quá trình thực hiện Kế hoạch này, nếu có gì vướng mắc, đề nghị các Vụ, Cục, đơn vị phản ảnh về Cục Quản lý khám, chữa bệnh để tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng xem xét, giải quyết./.