Quyết định 111/QĐ-BNN-QLCL của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc ban hành Đề án đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm rau, quả, chè và thịt giai đoạn 2009 - 2015

QUYẾT ĐỊNH

Về việcban hành Đề án đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm rau, quả, chèvà thịt

giai đoạn 2009 – 2015

Căn cứ Nghị định số 01/2008/NĐ-CP ngày 03 tháng 01 năm 2008 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn;

Căn cứNghị định 79/2008/NĐ-CP ngày 18 tháng 7 năm 2008 quy định hệ thống tổ chức quản lý, thanh tra và kiểm nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1.Ban hành kèm theo Quyết định này “Đề án đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm rau, quả, chè và thịt giai đoạn 2009-2015” gồm các nội dung chủ yếu sau đây:

I.Quan điỂm:

-        Đảm bảo tính phù hợp của cơ chế, chính sách; tính khả thi, hiệu lực cao của các quy trình quản lý, kiểm tra, kiểm soát; phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng trong kiểm soát quá trình từ sản xuất đến khi đưa sản phẩm ra lưu thông trên thị trường.

-        Thực hiện các nguyên tắc vệ sinh, an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình; tập trung nguồn lực để kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm tại công đoạn có rủi ro cao nhất trong toàn bộ quá trình.

-        Thúc đẩy xã hội hoá mạnh mẽ hoạt động kiểm nghiệm, kiểm tra chứng nhận hệ thống đảm bảo VSATTP. Tăng cường liên kết ngành hàng giữa chủ thể công đoạn sản xuất với phân phối, tiêu thụ, tạo sự gắn kết trách nhiệm và lợi ích.

-        Chứng nhận và đảm bảo kiểm soát, truy xuất được nguồn gốc xuất xứ tạo uy tín với người tiêu dùng và tăng giá hợp lý các sản phẩm được chứng nhận chất lượng.

-        Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm và thực hiện cơ chế xử lý vi phạm nghiêm minh.

-        Xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm an toàn tạo lợi ích, động lực cho người sản xuất, kinh doanh.

II.MỤc tiêu

1. Mục tiêu đến 2010

 - Tối thiểu 20% diện tích rau, 20% diện tích cây ăn quả, 25% diện tích chè tại các vùng sản xuất tập trung đáp ứng yêu cầu sản xuất an toàn theo hướng thực hành nông nghiệp tốt (VIETGAP);

 - Tối thiểu 30% sản phẩm rau, quả và 40% sản phẩm chè tại các vùng sản xuất tập trung được chứng nhận và công bố sản xuất, chế biến sản xuất an toàn theo VIETGAP, GMP, HACCP;

-  30% số cơ sở chăn nuôi công nghiệp được chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm theo GAHP; 40% cơ sở giết mổ tập trung, chế biến công nghiệp áp dụng GMP, HACCP;

-  Tỷ trọng thịt được giết mổ, chế biến công nghiệp so với tổng sản lượng thịt đạt 12-14%.

2. Mục tiêu đến 2015

 -  100% diện tích rau, cây ăn quả, chè tại các vùng sản xuất an toàn tập trung đáp ứng yêu cầu sản xuất an toàn theo hướng thực hành nông nghiệp tốt (VIETGAP);

 -  100% sản phẩm rau, quả và 100% sản phẩm chè tại các vùng sản xuất tập trung được chứng nhận và công bố sản xuất, chế biến an toàn theo VIETGAP, GMP, HACCP;

-   80% số cơ sở chăn nuôi công nghiệp được chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm theo GAHP; trên 90% cơ sở giết mổ tập trung, chế biến công nghiệp áp dụng GMP, HACCP;

-   Tỷ trọng thịt được giết mổ, chế biến công nghiệp so với tổng sản lượng thịt đạt 24-25%.

III.GiẢi pháp thỰc hiỆn

1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách về VSATTP

-        Hoàn thiện cơ chế phân công, phân cấp quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm. Tập trung xây dựng, rà soát, bổ sung và hoàn thiện các quy định, quy chuẩn kỹ thuật về vệ sinh an toàn thực phẩm; quy định kiểm tra, công nhận điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất kinh doanh rau, quả, chè và thịt;

-  Sửa đổi chế tài xử phạt vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm trong sản xuất kinh doanh rau, quả, chè và thịt, xử lý nghiêm khắc đối với hành vi sản xuất, kinh doanh không đảm bảo VSATTP, gây hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe người tiêu dùng;

-   Tăng cường vai trò của UBND các cấp trong đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: quy hoạch và giám sát việc thực hiện quy hoạch, thanh tra, kiểm tra cơ sở, vùng sản xuất rau, quả, chè an toàn; cơ sở chăn nuôi, giết mổ tập trung, chợ đầu mối rau quả, chợ buôn bán gia súc, gia cầm sống;

- Xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ sản xuất: điều tra, khảo sát, xác định các vùng sản xuất an toàn, hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng như điện, đường giao thông, hệ thống tưới tiêu, nước sạch, hệ thống xử lý chất thải; khuyến khích sản xuất theo quy mô trang trại, công nghiệp gắn với sơ chế, chế biến tập trung.

2. Tăng cường năng lực quản lý VSATTP

-        Hoàn thiện hệ thống quản lý, thanh tra vệ sinh an toàn thực phẩm từ trung ương đến địa phương. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc. Chuẩn hoá chức danh và đào tạo nâng cao năng lực theo tiêu chuẩn cho cán bộ làm công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm;

-        Nâng cao năng lực kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm: đánh giá, chỉ định các phòng kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm; đầu tư xây dựng phòng kiểm chứng quốc gia. Xây dựng hệ thống giám sát và cảnh báo, truy xuất nguyên nhân sản phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm;

-        Thực hiện kiểm tra, thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình sản xuất: từ khi trồng trọt, chăn nuôi, thu hoạch, giết mổ, sơ chế, bao gói, bảo quản, vận chuyển đến khi sản phẩm được đưa ra thị trường nội địa hoặc xuất khẩu.

3. Áp dụng các thực hành sản xuất tốt (GAP, GAHP, GMP, HACCP) và đẩy mạnh hoạt động chứng nhận

-  Khuyến khích áp dụng các quy trình thực hành sản xuất tốt VietGAP, VietGAHP, GMP, HACCP trong từng công đoạn trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế, giết mổ, chế biến. Thử nghiệm và nhân rộng các mô hình áp dụng thực hành sản xuất tốt gắn với chứng nhận và công bố tiêu chuẩn chất lượng;

-  Hỗ trợ chứng nhận: đào tạo, tập huấn; chi phí lấy mẫu, phân tích, đánh giá chất lượng đất, nước; chi phí kiểm tra nội bộ, chi phí chứng nhận.

4. Thông tin, tuyên truyền, giáo dục về VSATTP và xúc tiến thương mại

-  Tăng cường phổ biến, tuyên truyền pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm;nâng cao nhận thức về các qui định về sản xuất, kinh doanh rau, quả, chè, thịt an toàn;

-  Xây dựng kế hoạch truyền thông và tiếp thị sản phẩm an toàn theo các chuỗi ngành hàng, chương trình xúc tiến thương mại trong nước và quốc tế; đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm rau, chè, thịt, quả an toàn.

5. Xã hội hoá, áp dụng tiếnbộ khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế

-  Thúc đẩy xã hội hoá mạnh mẽ hoạt động kiểm nghiệm, kiểm tra chứng nhận hệ thống đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất, kinh doanh rau, quả, chè, thịt;

-  Xây dựng liên kết giữa khu vực sản xuất và khu vực phân phối, bán lẻ trong các chuỗi ngành hàng; tạo dựng lòng tin vào hệ thống tiêu chuẩn và chứng nhận nông sản đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm;

- Khuyến khích chuyển giao, nghiên cứu, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới về sản xuất sơ chế, chế biến, bảo quản sản phẩm rau, quả, chè, thịt;

- Triển khai có hiệu quả các chương trình hợp tác song phương, đa phương, các dự án hỗ trợ của các nước, các tổ chức quốc tế về đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm nông sản và hỗ trợ thúc đẩy sản xuất an toàn.

6. Tăng cường phối hợp với các Bộ, Ngành và các tổ chức, hiệp hội có liên quan

- Phối hợp với các Bộ ngành liên quan trong việc xây dựng cơ chế phân công, phân cấp quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, hướng dẫn tổ chức bộ máy quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng các chính sách về hỗ trợ sản xuất an toàn;

- Phối hợp với các Hiệp hội, tổ chức nghề nghiệp tăng cường phổ biến, tuyên truyền pháp luật, chính sách,nâng cao nhận thứcvề vệ sinh an toàn thực phẩm; đẩy mạnh xúc tiến thương mại nông sản an toàn tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

iV. TỔ chỨc thỰc hiỆn

1.     Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện các chương trình, đề án, dự án về quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm nông sản, trong đó có rau, chè, quả, thịt.

- Ban hành hoặc trình cấp thẩm quyền ban hành các cơ chế chính sách, các văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật liên quan đến quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm nông sản, trong đó có rau, chè, quả, thịt.

2.     Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thuỷ sản

- Đầu mối xây dựng và tổ chức thực hiện các đề án, chương trình, dự án liên quan đến quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm rau, chè, quả, thịt.

- Xây dựng cơ chế và điều phối hoạt động giữa các Cục quản lý chuyên ngành trong quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm rau, chè, quả, thịt; xây dựng các quy định, quy chuẩn kỹ thuật về vệ sinh an toàn thực phẩm đối với rau, quả, chè, thịt.

- Kiểm tra có lựa chọn theo kế hoạch hoặc kiểm tra đột xuất về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi, thu mua, vận chuyển, bảo quản, giết mổ, sơ chế, chế biến, bán buôn rau, quả, chè và thịt. Truy xuất nguyên nhân sản phẩm không đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.

           3. Các Cục Trồng trọt, Bảovệ thực vật, Chăn nuôi, Thú y, Chế biến Thương mại NLTS&NM:

- Phối hợp với Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản xây dựng và thực hiện các chương trình, đề án, dự án liên quan đến quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm rau, chè, quả, thịt.

- Chủ trì xây dựng và thực hiện các đề án, dự án theo phân công.

      - Giám sát, thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm rau, chè, quả, thịt của các cơ sở sản xuất, kinh doanh rau, chè, quả, thịt thuộc phạm vi quản lý.

       4. Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư quốc gia

- Tổ chức tập huấn kỹ thuật, nghiệp vụ về VietGAP, VietGAHP cho cán bộ, cộng tác viên khuyến nông các cấp và nông dân. Phổ biến tuyên truyền các mô hình tiên tiến áp dụng GAP, GAHP, tư vấn áp dụng GAP, GAHP.

5. Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

- Chỉ đạo, triển khai phát triển sản xuất, chế biến, tiêu thụ rau, chè, quả, thịt an toàn trên phạm vi địa phương: hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng trong vùng sản xuất an toàn; tổ chức chuyển đổi quy mô sản xuất, khắc phục tình trạng sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ, manh mún; khuyến khích đầu tư xây dựng cơ sở sơ chế, chế biến, chợ đầu mối gắn liền với vùng sản xuất.

- Giám sát, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch vùng sản xuất rau, quả, chè an toàn; vùng, cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh, cơ sở giết mổ tập trung, chợ đầu mối.

6. Các Hiệp hội ngành hàng nông lâm sản:

      -Tham gia xây dựng, đề xuất cơ chế, chính sách thực hiện các nội dung có liên quan của Đề án.

- Khuyến khích các hội viên triển khai áp dụng các quy trình thực hành sản xuất tốt VietGAP, VietGAHP, GMP, HACCP trong từng công đoạn trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế, giết mổ, chế biến.

      7. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh rau, chè, quả, thịt

- Triển khai áp dụng các quy trình thực hành sản xuất tốt VietGAP, VietGAHP, GMP, HACCP trong từng công đoạn trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế, giết mổ, chế biến.

Điều 2.Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Điều 3.Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản; Thủ trưởng các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh/ thành phố trực thuộc trung ương, các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này.

BỘ TRƯỞNG

Cao Đức Phát

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ĐỀ ÁN

ĐẢM BẢO VỆ SINHAN TOÀNTHỰC PHẨM
RAU, QUẢ, CHÈ VÀ THỊTGIAIĐOẠN 2009- 2015

(Ban hành kèm theo Quyết định số111/QĐ-BNN-QLCL

ngày14tháng01năm 2009

của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hà Nội, tháng12năm 2008

 

BỘNÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN     CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦNGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tựdo - Hạnh phúc   Hà Nội, ngày        thángnăm 2008

ĐỀ CƯƠNGXÂY DỰNGĐỀ ÁN

“ĐẢM BẢOVỆ SINHAN TOÀNVỆ SINHTHỰC PHẨM

RAU, CHÈ,QUẢ,THỊT

(THỊT GÀ, THỊT LỢN)GIAI ĐOẠN 20098– 20150”

PHẦNMỞĐẦU

i. SỰcẦn thiẾt xây dỰng đỀán

Trong những năm qua, sản xuất nông nghiệpđãphát triển đã tạo ra nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm phong phú và ổn định cho người tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, các kỹ thuật sản xuất vẫn còn tập trung chủ yếu vào phát triển số lượng hơn là chất lượng sản phẩm, đặc biệt còn hạn chế trong việc áp dụng các qui phạm thực hành nông nghiệp tốt (GAP, GAHP), thực hành sản xuất tốt (GMP), phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP) nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình sản xuất từ trang trại tới bàn ăn. Với việc gia nhập WTO, Việt Nam có cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế cạnh tranh, tuy nhiên cũng phải đối mặt với các  yêu cầu ngày càng tăng vềvệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), đặc biệt là yêu cầu của người tiêu dùng trong nước đối với các mặt hàng nông sản chủ yếu như rau, quả, chèvà thịt gia súc, gia cầm. Bên cạnh đó, hoạt động giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm VSATTP chưa được tiến hành thường xuyên, dẫn đến tỷ lệ sản phẩm không đảm bảo VSATTP còn cao, gây ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng, bức xúc trong xã hội và cản trở xuất khẩu.

Một số giải pháp nhằm khắc phục tình trạng trên đã được triển khai, có kết quả ban đầu, như xây dựng các mô hình áp dụng VietGAP, GAHP, tăng cường kiểm tra VSATTP. Tuy nhiên, đảm bảo VSATTP vẫn là thách thức lớn trong sản xuất nông nghiệp tạiViệt Nam do những khó khăn trong việc tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, rủi ro do ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, và dịch bệnh gia súc, gia cầm. Do đó, cần có các giải pháp đảm bảo VSATTP một cách tổng thể và tập trung, điều phối được các nguồn lực trong quá trình thực hiện.

Trên cơ sởhệthốngvăn bản quy phạm pháp luậtvề VSATTP, tình hình sản xuất, kinh doanh và chiến lược phát triển của ngành, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thuỷ sản xây dựng Đề án “Đảm bảo an toàn thực phẩm rau, quả, chè, thịt giai đoạn 2009-2015” nhằmxác định và triển khai đồng bộ cácgiải pháp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, phát triển sản xuấtvà bảo vệ đời sống, sức khoẻ nhân dân.

lương thực, thực phẩmqủa,5

I.                       ii.Giới thiệu chung

Trong những năm qua, sản xuất nông nghiệp tăng mạnh cung cấp nguồn hàng nhiều và đều đặn cho thị trường trong nước,giúp cho người tiêu dùng trong nước có thể tiếp cận thực phẩm đa dạng, nhiều và rẻ. Thành công vượt bậc trong ngành nông nghiệp không chỉ giúp Việt Nam tăng GDP trên 8% mà còn giúp giảm đói nghèo. Việc gia nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển thị trường các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh như cà phê, hạt điều, rau, chè, trái cây nhiệt đới…Tuy nhiên,các kỹ thuật sản xuất vẫn còn tập trung chủ yếu vào số lượng hơn là chất lượng sản phẩm, đặc biệt là việc áp dụngcác qui phạm thực hành nông nghiệp tốt (GAP,GHaP), thực hành sản xuất tốt (GMP), hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP) nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất từ trang trại tới bàn ăn còn rất hạn chế. Bên cạnh đó các hoạt động giám sát, kiểm tra, kiểm soát chưa duy trì thường xuyên, bài bản dựa trên nguyên l‎ýđánh giá rủi rođãdẫn đếntỷ lệcác sản phẩm nông sản chủ lực như rau, chè, thịtchưa đảm bảo an toàn thực phẩm còn cao, gây ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng, bức xúc trong xã hội và cản trở xuất khẩu.

Một số giải pháp khắc phục tình trạng trên đã được triển khai và mang lại kết quả ban đầu (như các mô hình trồng rau, chè, chăn nuôi an toàn, mô hình áp dụng vietGAP…công tác kiểm tra đã được chú trọng…). Tuy nhiên đểgiải quyết một cách tổng thể,Bộ Nông nghiệp và PTNT giao Cục Quản lýchất lượng nông lâm sản và thủy sản chủ trì phối hợp với các Cục, Vụ liên quan xây dựng và tổ chức triển khai đề án “ Đảm bảo antoàn thực phẩm rau, chè,thịt(thịt gà, thịt lợn)”.

II.I.Đề cương chi tiết

Đặt vấn đề

Cơ sởCăn cỨpháp lýĐỂ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN

1.Cácvăn bản Luật

-Pháp lệnhvệ sinh an toàn thực phẩmPháp lệnh Vệ sinh an toàn thực phẩm số 12/2003/PL-UBTVQH11.

-Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật số68/2006/QH11

2.Các văn bản của Chính phủ

-;-Nghị định 01/2008/NĐ-CP ngày 03/02/2008 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn vàcơ cấutổ chức của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn;

- Nghị định 79/2008/NĐ-CP ngày 18/7/2008quy định hệ thống tổ chức quản lý, thanh tra và kiểm nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm;

- Nghị định 163/2004/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Pháp lệnh Vệ sinh an toàn thực phẩm;

-Quyết địnhsố149/2007/QĐ-TTg ngày 10/9/2007 của Thủtướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia vệ sinh an toàn thực phẩm giai đoạn 2006 –2010;

-Quyết địnhsố10/2008/QĐ-TTg ngày 16/01/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển chăn nuôi đến năm 2020;

-Quyết địnhsố107/2008/QĐ-TTg ngày30/7/2008 của Thủ tướng Chính phủvề một số chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, chế biến, tiêu thụ rau, quả, chè an toàn đến 2015;

3. Các văn bản của các Bộ, ngành

- Quyếtđịnh số 29/2008/QĐ-BNN ngày 28/01/2008 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quyđịnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thuỷ sản.

-Quyết định số2028/QĐ-BNN-QLCLngày08/7/2008của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệtnhiệm vụ thuộc Dự án đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trongsản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến nông sản thực phẩm năm 2008, Chương trình Mục tiêu quốc giaVSATTPgiai đoạn 2006-2010.

III.PHẠM VI VÀĐỐI TƯỢNG

1. Phạm vi

Phạm vi của Đề án5nhằmđảm bảovệ sinhan toànthực phẩm (VSATTP)rau, quả, chè và thịttrongquá trình sản xuất từ khi trồng trọt, chăn nuôi, thu hoạch,giết mổ động vật, sơ chế, bao gói, bảo quản, vận chuyển đến khisảnphẩm được đưa ra thị trường nội địa hoặc xuấtkhẩu.

2.Đối tượng

a)Rau,quả: ởdạng tươisống,sơ chế, đóng gói.

b)Chè:đã qua chế biến, đóng gói.

Đối tượng của Đề án bao gồm rau, quả, chè vàthịt gia súc, gia cầm.

Rau, quả, chè, thịt (gia súc, gia cầm)

-0.Nghị định số 01/2008/NĐ-CP ngày 03/1/2008của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ NN&PTNT;

0.                       Quyết định số2028/QĐ-BNN-QLCL ngày 08/7/2008 về việcđiều chỉnhnhiệm vụvà mức kinh phíthuộc Dự án đảm bảo an tòan vệ sinh thực phẩm trong sản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến nông sản thực phẩmnăm 2008, Chương trình mục tiêu quốc gia vệ sinh an toàn thực phẩm giai đoạn 2006 – 2010;

0.                       Quyết định số 2135/QĐ-BNN-QLCL ngày 15/7/2008 về việc phê duyệt đề cương các nhiệm vụ thuộc Dự án đảm bảo an tòan vệ sinh thực phẩm trong sản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến nông sản thực phẩmnăm 2008, Chương trình mục tiêu quốc gia vệ sinh an toàn thực phẩm giai đoạn 2006 – 2010 giao choCục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản;

Phầnhần11.

ĐÁNH GIÁHIỆNTRẠNGĐẢM BẢOVỆ SINH

ANTOÀNTHỰC PHẨM RAU, QUẢ,CHÈ,THỊT

Đánh giá thựctrạng

1I. Các kếẾt quẢảđã đạẠt đượỢc

1.Hệ thống văn bảnquyphạm pháp luật

Thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước vềVSATTPtheoPháp lệnhVSATTPvà Nghị định 163/2004/NĐ-CP,Bộ NN&PTNT đãhoàn thiệntừng bướchệthống văn bản pháp quy vềVSATTPtrong lĩnh vực nông nghiệp,baogồm:Thông tư phân công trách nhiệm quản lý nhà nước vềVSATTPgiữa Bộ NN&PTNT và Bộ Y tế;Quy địnhquản lý sản xuất và kinh doanh rau an toàn;quản lý sản xuất và kinh doanh chè antoàn;Quy trình kiểm soát giết mổ;Quy định điều kiện đảm bảoVSATTPđối với cơ sở chế biến chè;Danh mục phân bón được phép sản xuất, kinh doanh và sử dụng ở Việt Nam;Danh mục các loại thuốc thú y được phéplưu hành;Danh mục thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu dùng chế biến thức ăn chăn nuôi được nhập khẩu thông thường;Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng, hạn chế sử dụng, cấm sử dụng.

Bên cạnh các văn bản quyphạm pháp luật,BộNN&PTNTcũng đã ban hành cácquytrìnhthực hành nông nghiệp tốt (GAP) đối vớirau, quả vàchè;quy trìnhthực hành chăn nuôi tốt (GAHP) đối với chăn nuôi gà, lợn, bò sữa và ongvà có các chính sáchkhuyến khích, hỗ trợcác cơ sởtrồng trọt, chăn nuôi áp dụng GAP,GAHPđểnâng cao chất lượng,VSATTP.

Chính phủ đãban hànhNghị định số 79/2008/NĐ-CP ngày 18/7/2008quy định hệ thống tổ chức quản lý, thanh tra và kiểm nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm.Ngoài ra,Liên BộNN&PTNT và Bộ Nội vụđã ban hànhvàThông tư số 01/2008/TTLT-BNV-BNN ngày 15/5/2008đãhướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện và nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cấp xã về nông nghiệp và phát triển nôngthôn,tạocơ sở pháp lý cho việc thành lập hệ thống tổ chức quản lýVSATTPnông sản trênphạm vicả nước.

2.Hệ thống tổ chứcNăng lực kiểm soátan toànvệ sinhan toànthực phẩm

2.1. Tổ chức bộ máy quản lý

Tại trung ương,Bộ NN&PTNT đã thành lậpCục QLCLNLS&TSlàm đầu mối thựchiện nhiệm vụ quản lýchất lượng,VSATTPcùng với cácđơn vị liên quannhư Cục Thú y, Cục Bảo vệ thực vật, Cục Trồng trọt, Cục Chăn nuôi và Cục Chế biến, thương mại nông lâm sản và muối.

Tại địa phương, theo Nghị định 79/2008/NĐ-CP và Thông tư 61/2008/TTLT-BNV-BNN,các tỉnhsẽ thành lậpChi cụcQLCL NLS&TShoặcPhòngQLCL NLS&TSthuộcSở NN&PTNT làm nhiệm vụ quản lýVSATTPnông sản.Tínhđếnngày6/10/2008, đã có 15 tỉnh, thành phố có tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý chất lượng, VSATTP, trong đó có 03 tỉnh có Chi cục QLCLNLS&TS, 1 tỉnh thành lập Chi cục Kinh tế hợp tác và Quản lý chất lượng, 11 tỉnh thành lập Phòng Quản lý chất lượngNông lâm sản và Thuỷ sản.

Theo Nghị định 79/2008/NĐ-CP và Thông tư 61/2008/TTLT-BNV-BNN,hệ thống thanh tra chuyên ngànhvềVSATTPnông sảnsẽ được thành lậptừ trung ương đến địa phương, gồm:Thanh tra Cục thuộcCục QLCL NLS&TS và một số Cục liên quan thuộc Bộ NN&PTNTvàThanh tra SởNN&PTNThoặc Thanh tra Chi Cục thuộc Chi cụcQLCL NLS&TSvà một số Chi cục liên quan.

Trong lĩnh vực thú y và bảo vệ thực vật,hệ thống thanh tra chuyên ngànhtừ trung ương đến địa phươngđã được thành lậptương đối hoàn chỉnh. Hàng năm, thanh tra chuyên ngành về thú y, bảo vệ thực vậtđã tiến hành hàng trăm cuộc thanh tra, kiểm tra, phát hiện và kịp thời xử lýsai phạm, góp phần tăng cường hiệu lực quản lý nhà nướctrong các lĩnh vực được thanh tra.

2.2.Năng lực kiểm nghiệm

Các cơ quan quản lý chuyên ngành vềVSATTP, thú y, bảo vệ thực vậtđã được đầu tưhệ thống phòng kiểm nghiệmkháđồng bộvà hiện đại.

Cục Thú y:có2phòng kiểm nghiệmcủa Trung tâm Kiểm tra vệ sinh thúytrung ươngtại Hà Nội vàTp.Hồ Chí Minh, 6 phòngkiểm nghiệmcủa Cơ quan Thú y vùngtạiHà Nội, Hải Phòng, Vinh, Đà Nẵng, TP.HCM và Cần Thơđược trang bị các thiết bị kiểm nghiệm hiện đạinhư ELISA, PCR, hệ thống sắc ký lỏng khối phổ, quang phổhấp thụ nguyên tử...có khả năng phân tích các chỉ tiêu ATTP, dư lượng các hóa chất, kháng sinh cấm, thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, hooc môn tăng trưởng, vi sinh vật gây bệnh chung cho người và động vật. Các phòng kiểm nghiệm này vừa làm nhiệm vụ kiểm traVSATTP, kiểm dịch các sản phẩm động vật xuất nhập khẩu và tiêu thụ trong nước.

CụcBảo vệthực vật:có các Trung tâm kiểm định chất lượng thuốc và tồn dư hoá chất độc hại trong các sản phẩm nông sản, được trang bịcác thiết bịhiện đại, có khảnăngphân tích các chỉtiêu chất lượng thuốc, nguyên liệu thuốc bảo vệthực vật và chỉtiêu vềdư lượng thuốc BVTV, kim loại nặng, vi sinh vật. Hai Trung tâm này đã được công nhậnTiêu chuẩnISO17025 và hàng năm đều tham gia chương trình kiểm tra liên phòng trong nướcvà quốc tế.

Cục QLCLNLS&TS: có 6 phòng kiểm nghiệm được trang bị các thiết bị kiểm nghiệm hiện đại, có khả năng phân tích các chỉ tiêuVSATTP, dưlượnghóa chất, kháng sinh cấmtrên nông sản thực phẩmvới tổng giá trị quy đổi khoảng 200 tỷ đồng. Cả 6 phòng kiểm nghiệm đều đã được công nhận ISO 17025 và thường xuyên tham gia các chương trình kiểmnghiệmthành thạo với các phòng kiểm nghiệm chuẩn quốc gia, quốc tế, được cơ quan thẩm quyền EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… công nhận.

Một số địa phương như Tp Hồ Chí Minh, Hà Nội cũng đãcócác phòng kiểm nghiệm cótrang thiết bị hiện đạivàđội ngũ cán bộ được đào tạo bài bàn về kiểm nghiệm VSATTP.

2.2 Nguồn nhân lực:

Hiện trạng cán bộ làm công tác quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản của các Cục quản lýchuyên ngành và các cơ quan địa phương được trình bày trong bảng …….

Quản lý Chất lượng NLS&TSvậtCục Quản lý Chất lượng NLS&TShiệncó 6 phòng kiểm nghiệm được trang bị các thiết bị kiểm nghiệm hiện đại, có khả năng phân tích các chỉ tiêu ATTP, dư lượng các hóa chất, kháng sinh cấmvới tổng giá trị quy đổi khoảng 200 tỷ đồng. Cả 6 phòng kiểm nghiệm đều đã được công nhận ISO 17025 và thường xuyên tham gia các chương trình kiểm thành thạo với các phòng kiểm nghiệm chuẩn quốc gia, quốctế, được cơ quan thẩm quyền EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… công nhận.

Bổ sungcácthông tin liên quan của Cục Thú y, Bảo vệ thực vật:…

1.13.Trong sSản xuất,kinh doanh rau, chè, quả:(Cục Trồng trọt-Cục BVTV)

-3.1.Sản lượng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và đã xuất khẩumột1số sản phẩm có lợi thế cạnh tranh;

Sản xuất rau các loại đã tăng trưởng mạnh cả về diện tích và sản lượng. Năm 2007 diện tích rau các loạiđạt705ngàn ha,sản lượngđạtgần 11triệutấn,tốc độ tăng trưởng trung bìnhgiai đoạn 2001-2007đạt 4%/năm.Một số tỉnh, thành phố như Hà Nội,TpHồ Chí Minh, Lâm Đồng, đã hình thành các vùngsản xuấtrausạch tập trung,đem lại thu nhập cao cho người sản xuất.

Sản xuất chènăm 2007có diện tíchtrên126 ngàn ha, tăng 27 ngàn ha so với năm 2001,sản lượng đạt 705 ngàn tấn. Đáng chú ý làtốc độ tăng trung bìnhcủa sản lượng chè búp tươiđạt12,9%/năm, cao hơntốc độ tăngtrung bìnhvề diệntíchlà 4,2%/năm,dotăng năng suất nhờcáctiến bộ về giống, kỹ thuật canh tác và năng suất.

Cây ăn quả:từ năm 2001đến2007,tổng diện tích cây ăn quả đã tăng từ609,6ngànha lên 775,6 ngàn ha,sản lượng năm 2007 đạt khoảng 4,2 triệu tấn, tốc độ tăng trưởng trung bình đạt 4,1%/năm.Đã hình thành nhiều vùng cây ăn quả tập trung như nhãn lồng Hưng Yên, vải thiều Bắc Giang, Hải Dương, cam quýt Hà Giang, Bắc Giang, Tuyên Quang, các vùng cây ăn quả tập trung vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long,...

Xuất khẩu rau quảtrong năm 2008đạt sự tăng trưởng lớn về khối lượng,theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, tổng kim ngạchxuất khẩuướcđạt khoảng 370 triệu USD, tăng 21% so với năm 2007, vớicác mặt hàngđược ưa chuộngnhưthanh long,dứa đông lạnh,trong đó, đặc biệt làquảthanh longtại Bình Thuận đã được công nhận GlobalGAP vàđược xuất khẩuvàothị trường Hoa Kỳ. 

3.2.-Đã hHình thành 1 số vùng sản xuất rau, chè, quảtập trungan toàn;

Theo báo cáo của các Chi cụcBảovệ thực vật(47/63 Chi cục)tính đến ngày 15/6/2008:sản xuất rauan toàn(RAT)đạt3.004,1hatrên tổngdiện tích44.396,3ha,đạttỷ lệ6,7%, trong đó có 92 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiệnsản xuấtRATvới diện tích2476,1ha.Sản xuất chèan toàn đạt1376,9ha trên tổng số 41.751,5ha, có 02 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất chè an toàn với diện tích 75ha.Diện tíchsản xuấtquảan toàn đạt 15.648hatrên tổng số74.942,5ha.

Đãcó50/64 tỉnh, thành phố xây dựng mô hình sản xuất RATvới tổng số907 mô hình.Cáctỉnh vùngđồng bằng sông Hồnglà Hà Nội, Hà Tây, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên và Hải Phòngtrong 3 năm 2003-2005đãcó diện tích sản xuất RAT là 15.793 ha, sản lượng 287.752 tấn, chiếm 8,4% về diện tích và 7,4% về sản lượng rau trong vùng.Một sốtỉnh đãquy hoạchvà hình thành vùng sản xuất RAT có quy mô lớn nhưHà Nội 3.700 ha, Lâm Đồng 3.200 ha, Tp. HCM 3.000 ha, Đồng Nai 2.200 ha, Quảng Nam 1.000 ha, Vĩnh Long 800 ha, Vĩnh Phúc 500 ha,…

Đã hình thành và phát triển được một số vùng sản xuất quả an toàn theo tiêu chuẩn GAP như vùng cam ở Tiền Giang, vải ở Bắc Giang.Một số mô hình sản xuất quả an toàn theo hướng GAP đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn EuropGAP như HTX Thanh Long – Hàm Thuận Nam, Bình Thuận; HTX VúSữa Lò Rèn Vĩnh Kim (Tiền Giang).

-Áp dụngphòng trừ dịchbệnh tổng hợp (IPM),qui trìnhsản xuất rau, chè theo VietGAPđã đem lại kết quả và đang được nhân rộng.

-3.3.Công nghệ sau thu hoạch (bảo quản, sơ chế, bao gói, chế biến)rau, chèđang đượctừng bướcđượccải thiện:

.Đến năm 2005,tổng công suất chế biếnsản phẩm rau, quảcủa cả nước đãđạt trên 313.000 tấn. Nhờ có các chính sách khuyến khích thu hút đầu tư, công nghiệp chế biến rau quả đã thu hút được đầu tưtrong nước và quốc tế ở các quy mô chế biến khác nhau. Nhiều loại hình công nghệ bảo quản rau quả như sấy gián tiếp, bảo quản lạnh, chiên sấy, bảo quản bằng hoá chất đã được nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao, mang lại hiệu quả trongbảo quản,tiêu thụ tươi và chế biến, giảm đáng kể tổn thất sau thu hoạch.Các kỹ thuật bảo quản sau thu hoạchtiên tiếnnhư sử dụng màng bán thấm,hút chân không,…từng bước được nghiên cứu và ứng dụng.

4.1.2. TrongsSản xuất kinh doanh thịtgia súc, gia cầmgia súc, gia cầm:Cục Thú y-Cục Chăn nuôi

4.1.-CChăn nuôi tập trung, trang trạiđangtừng bước phát triển

Sản phẩm chăn nuôi giai đoạn 2001-2006 có tốc độ tăng trưởng nhanh: tổng sản lượng thịt hơi tăng bình quân 9,2%, trong đó,thịt lợn 10,6%;, thịt bò 9,7%.Thịt lợn luôn chiếm tỷ lệ cao, từ 76-77% tổng sản lượng thịt các loại sản xuất trong nước. Sản lượng thịt lợn hơi năm 2001 là 1,51 triệu tấn, năm 2006 là 2,50 triệu tấn, tăng 10,6%/năm.Mức tiêu thụ thịt lợn trên bình quân đầu người cũng ngày càng tăng, năm 2006, bình quân thịt lợn tiêu thụđạt29,7kg hơi/người/năm, tương đương 20,8kg thịt xẻ/người/năm.

Phương thức chăn nuôi trang trại phát triển nhanh về số lượng vàmở rộngvề quy mô.Tỷ trọng chăn nuôi lợn trang trại(công nghiệp và bán công nghiệp) tăng nhanh.Năm 2006, tổng đàn lợn cả nước có 26,9 triệu con, trong đó, có hơn 6 triệu con được chăn nuôitại trang trại, gia trại, chiếm tỷ lệ 22,3%.Về chăn nuôi gia cầm, chăn nuôigà theo phương thứccông nghiệp chiếm tỷ trọng là 30,2%, chăn nuôi vịtchiếm 7,1%.Về chăn nuôi bò thịt, năm 2005, cả nước có3404 trang trại, trong đócókhoảng10% chăn nuôi theo phương thức công nghiệp.

-4.2.Một số mô hình áp dụng qui trình thực hành chăn nuôi tốt (GHAHP) đã đem lại kết quả và đang được nhân rộng;

Đã xây dựng 2 mô hình chăn nuôi gàan toàntại 2 huyện Chương Mỹ, Hoài Đức với quy mô 30 nghìn con; 9 mô hình chăn nuôi gà thả vườn thuộc3 xã tại Bình Dương với tổng sốhơn 2000 con; 8 mô hình chănnuôi vịt an toàn tại Châu Thành, An Giang trong đó 6 mô hình chăn nuôi vịt cố định và 2 mô hình nuôi chạy đồng có kiểm soát từ khâu điều tra cơ sở nuôi vịt, thức ăn chuồng trại đến tiêu thụ, mỗi mô hình 500 con.

Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn an toàn từchăn nuôi đến giếtmổ, kinh doanh: 6 mô hình tại Đồng Naivớiquy mô 5.000 con.Xây dựng mô hình chăn nuôiongan toàntại Gia Lai và Đồng Nai với tổng số 1500 đàn ong.

4.3.Hình thành các cơ sở giết mổ tập trung với cơ sở vật chất và công nghệ tiên tiến

Tổng số cơ sở giết mổ gia súc gia cầmhiệnnay là17.129 cơ sở, trong đó có617 cơ sở giết mổ tập trung, chiếm tỷ lệ 3,6 %. Kết quả kiểm trađiều kiện vệ sinh thú ytrong năm 2006 -2007cho thấy trong số145 cơ sởchăn nuôi, giết mổ, sơ chế động vật, sản phẩm động vậtcó32 cơ sởcơ sở đạt yêu cầu vệ sinh thú y,chiếm tỷ lệ 22,07 %.

Phần lớn các cơ sởgiết mổ gia súc, gia cầm tập trungtạimộtsốthành phố lớnnhư Hà Nội,Đà Nẵng,Tp Hồ Chí Minh. Tại Tp HCM, đã thành lập cơ sở giết mổgia cầmvới công suấtgần 60,000 con/ngày. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền công nghiệp, tự động, với công suất lớn, tổ chức sản xuất khép kín từ chăn nuôi đến giết mổ và tiêu thụ sản phẩm.

5. Thông tin, tuyên truyền-Một số cơ sở giết mổ tập trung được hình thành vớicơ sở vật chất và công nghệ tiên tiến;

1.3. Trong quản l‎ýnhà nước:5 Cục

-Hệ thống văn bản pháp lý, tiêu chuẩn, qui định/qui chuẩn kỹ thuậtđược hoàn thiện 1 bước(Pháp lệnh VSATTP, nghị định 163, các văn bản dưới luật, qui định, tiêu chuẩn của Bộ Y tế,Bộ NN&PTNT: các qui trình VietGAP cho rau, quả, chè; qui trìnhGHAPcho chăn nuôi gia súc, gia cầm…).

- Năng lực quản l‎ýđược kiện toàn:Thành lập Cục Quản lýchất lượng nông lâm sản và thủy sản và hệ thống các cơ quan tham gia kiểm soát an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản; thành lập hệ thống thanh tra chuyên ngành chất lượng, an toàn thực phẩm nông lâm sản và thủy sản;các phòng kiểm nghiệm trực thuộc Cục Chất lượng, Cục thú y, Cục Bảo vệ thực phẩm cơ bản đáp ứng nhu cầu phân tích.

-Duy trì tương đối tốt cCác hoạt động phổ biến, tuyên truyền và kiểm tra giám sát việc thực thi pháp luật về chất lượng, an toàn thực phẩmđược thực hiện thường xuyênđược duy trì.;Hàng năm,các cơ quan quản lýđều tổ chức phổ biến các văn bản vềVSATTP, kỹ thuật sản xuất nông sản thực phẩman toàndưới nhiều hình thứcnhưhội nghị, xuất bản, thông tin trên trang Web.giám sát ô nhiễm sinh học và tồn dư hóa chất trong nông lâm thủy sản; kiểm tra chứng nhận an toàn thực phẩm nhập khẩu, xuất khẩu; phòng chống các bệnh động vật lây sang người.

Cácđơn vị quản lý chuyên ngành vềtrồng trọt, chăn nuôi,bảo vệ thực vật,thú y đã liên tục tổ chức tập huấn, tuyên truyềncho nông dân vềkỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi,biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM),sử dụngthuốcbảo vệ thực vật, thuốc thúy,yêu cầu vệ sinh thú y trong buôn bán động vật, sản phẩm động vật, kiểm soát giết mổ động vật.

Trong năm 2007, đã xây dựng vàphát sóng truyền hình trên 20 phóng sự về tình hình sản xuất và tiêu thụ rau an toàn, giết mổ và vận chuyển gia súc gia cầm an toàn, sản xuất, chế biến thuỷ sản an toànvệ sinh;in ấn,phát hành hơn 600.000 tờ rơi, tờ dán, hơn 9.000 băng rôn, v.v. phổ biến về kiến thứcVSATTP, tác hại của hóa chất kháng sinh cấm, tạp chất trong nông sản thực phẩm.Những hình thức tuyên truyền nàyđã góp phần nâng cao nhận thức cho nhân dân trong sản xuất nông sản thực phẩm an toàn.

II.NhữỮngkhó khăn vàtỒồn tạẠii, yếu kémvà nguyên nhân

5 Cục

1.    Hệ thống văn bản quyphạm pháp luật

1.1. Phân côngquản lý nhà nước vềVSATTPcòn bấtcập

Phân côngquản lýnhà nước vềVSATTPcònchồng chéo giữa Bộ Y tế với BộNN&PTNT.Cụ thể:điểm a Khoản 3 Điều 43 Pháp lệnhVSATTPquy định “Việc quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất do các bộ, ngành quản lý chuyên ngành chủ trì phối hợp với Bộ Y tế, các bộ, ngành có liên quan thực hiện”.Tuy nhiên,khoản 2 Điều 16Nghị định 163/2004/NĐ-CPlạiquy định cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, chứng nhận điều kiện đảm bảoVSATTPđối với thực phẩm có nguy cơ caonhưthịt và các sản phẩm từ thịt, các loại rau, củ, quả tươi sống ăn ngay là các cơ quan y tế nhà nước được Bộ Y tế phân cấp.Khoản 2 Điều 16Nghị định 163/2004/NĐ-CPcũng không còn phù hợp vớiKhoản 1 Điều 2Nghị định 79/2008/NĐ-CP:“BộNN&PTNTchủ trì thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước vềVSATTPđối với nông, lâm, thuỷ sản và muối trong quá trình sản xuất từ khi trồng trọt, chăn nuôi, thu hoạch, đánh bắt, giết mổ động vật, sơ chế, chế biến, bao gói, bảo quản, vận chuyển đến khi thực phẩm được đưa ra thị trường nộiđịa hoặcxuất khẩu”.

Trong phạm vi quản lý của Bộ NN&PTNT, các Cục/Vụ có liên quan đếnVSATTPđều được giao nhiệm vụ giám sátVSATTP, truyền thông và hoạch định chính sách. Tuy nhiên, do cơ chế quản lý liên ngành, việcđiều phốihoạt động giữacác Cục/Vụ trong Bộ NN&PTNTvà giữa Bộ NN&PTNT với Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ Khoa học Công nghệcó vai trò rất quan trọng.Theo Nghị định 79/2008/NĐ-CP,CụcQLCLNLS&TSđược giaochủ trì, phối hợp với cácđơn vị liên quanthuộc BộNN&PTNTthực hiện nhiệm vụquản lý nhà nước, thực thi pháp luật và thực hiện thanh tra vềVSATTPtrong phạm vi quản lý của Bộ.Tuy nhiên, chưa cómột cơ chếphối hợpcụ thểgiữa cácđơn vị,trách nhiệmđiều phốivàvai trò tham giacủa các Cục/Vụcũngchưa được xác định rõ.Một ví dụ điển hìnhvề việc cần có một cơchếphốihợpvềVSATTPtrong Bộ NN&PTNTlàviệckiểm tra, xác địnhrủi ronhiễm melamine trong sản xuất sữa tươi nguyên liệutại Việt Namgần đây, hoạt động nàycần có sự tham gia của ít nhất 2 đơn vị là Cục QLCLNLS&TS và Cục Chăn nuôivà cầnxác địnhrõcơ quan có trách nhiệm chủ trìhoạt động kiểm tra, đánh giávàtruyền thông.

1.2. Các quy định, quy chuẩn vềVSATTPcòn thiếu, chưa cập nhật và hài hoà với quy định quốc tế

Đối với rau, chè,quả,Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định99/2008/QĐ-BNN về sản xuất, kinh doanhrau, quả vàchè an toàn, tuy nhiên, chưa có quy định vềphụ gia,hoá chấtđược phép sử dụng trongbảo quản, xử lý sau thu hoạchrau, quả, chè;cáctiêuchuẩnvề ô nhiễm vi sinh vật trong rau, quả cần được tiếp tục xây dựng, hài hoàvới tiêu chuẩnquốc tế.

Đối với thịt gia súc, gia cầm, hiện có cáctiêu chuẩn TCVN 7046:2002 Thịt tươi – Quyđịnh kỹ thuật, TCVN 7047:2002 Thịt lạnh đông – Quyđịnh kỹ thuật, TCVN 7049:2002 Thịt chế biến có xử lý nhiệt – Quyđịnh kỹ thuật, TCVN 7050:2002 Thịt chếbiến không qua xử lý nhiệt – Quyđịnh kỹ thuậtvàQuyếtđịnh 46/2007/QĐ-BYT- Quy định giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hoá học trong thực phẩm. Tuy nhiên,các tiêu chuẩn trênchưa có tính bắt buộc áp dụng vàcònmột số điểmchưa phù hợpvớiquy định quốc tế như: chỉquy định  giới hạn dư lượngtối đa (MRL) đối vớitetracyclinevàchloramphenicol, chưa quy địnhMRL đối với các kháng sinh khác;…Mặt khác,theoQuyết định 46/2007/QĐ-BYT,số lượng cácchỉ tiêuVSATTPđối với thịtvà sản phẩm thịtđưa ra quá nhiều,khócó khảnăng kiểm soáttrong thực tế, vàcòncó quy địnhvề giới hạn ô nhiễm vi sinh vậtnhưClostridium perfingenchưa hài hoàvới tiêu chuẩn Codex.

Các quy chuẩn kỹ thuật về điều kiện đảm bảoVSATTPđối với cơ sở giết mổ, cơ sở sơ chế, chế biến thịt gia súc, gia cầm; cơ sở sơ chế, chế biến rau, quả chưa được ban hành. Hiện chỉ cóTiêu chuẩn 10TCN 605-2004về điều kiện đảm bảoVSATTPđối với cơ sở chế biến chè.

1.3.Công tác thanh tra, kiểm traVSATTPbị cắt khúc, chia đoạn, khôngtheo nguyên tắc “từ trang trại đến bàn ăn”

Nghị định 163/2004/NĐ-CPquy địnhtrách nhiệm kiểm tra vệ sinh, an toàn đối với nông sản thực phẩm trong quá trình trồng trọt, chăn nuôi, khai thác, thu hái, giết mổ ở dạng tươi sống, sơ chế, bảo quản, vận chuyển, lưu thông ra thị trường và xuất khẩuthuộc Bộ NN&PTNT, tuy nhiên,trách nhiệm kiểm tra các quy định vềVSATTPđối với các cơ sở chế biến thực phẩm có nguy cơ cao (thịt và các sản phẩm từ thịt, các loại rau, củ, quả tươi sống ăn ngay)lạiquy địnhthuộcBộ Y tế.

Trong phạm vi quản lýcủaBộ NN&PTNT,trách nhiệm kiểm tra,công nhậnđiều kiệnVSATTPtrong từng công đoạn sản xuất được giao cho từng cơ quan quản lý chuyên ngành.Việc phân công như vậy phù hợp với một số quá trình sản xuất có sự tách biệt giữa cáccông đoạn, quy mô sản xuất nhỏ lẻ phân tán, tuy nhiên,lại không phù hợp với quá trình sản xuất tập trung,có sự gắn bó chặt chẽ giữa các công đoạn, VD:cơ sở sản xuấtchè có vùng nguyên liệugắn liền với nhà máy chế biếnsẽ chịu sự kiểm tra, giám sát về điều kiệnVSATTPcủa các cơ quan khác nhautrongquá trình trồng trọt, thu hoạch, chế biến.

Tại địa phương,công tác đảm bảoATVSTPVSATTPchưa đượcUỷ ban Nhân dân các cấp quan tâm, chỉ đạo sâu sát. Công tác phối hợpgiữa các cơ quan quản lý chuyên ngành còn chưađồng bộ, cùngmột cơ quantại địa phươngnhưngcó thểchịusự chỉ đạo về chuyên môn, nghiệp vụ của nhiều cơ quancấptrung ương dẫn đến khó khăn trong việc bố trí nguồn lực, kinh phí triển khaicông tác đảm bảo ATTP..

còn thiếu1.4.Chưa có cChế tài xử lývi phạm vềVSATTPcòn bất cập, chưa có hệ thống giám sátVSATTP

Hiệnđã có nhiềuNghịđịnh về xử lý vi phạm về VSATTP, tuy nhiên chế tài xử lý còn nhiều bất cập(mức xử phạt thấp, thiếu tính răn đe) và các cơ quan quản lý chưa có thẩm quyền thực sự trong việc xử lý vi phạm.

Quy định về xử lý vi phạm trong lĩnh vựcVSATTPhiện được lồng ghép trongnhiều văn bản nhưNghị địnhsố 45/2005/NĐ-CPvề xử lý vi phạm hành chính(XLVPHC)trong lĩnh vực y tế,Nghị định số126/2005/NĐ-CPvề XLVPHC trong lĩnh vực chất lượngvàNghị định số175/2005/NĐ-CPvề XLVPHC trong lĩnh vựcthương mại, Nghị định 129/2005/NĐ-CP về XLVPHC trong lĩnh vực thú y.Tuy nhiên chế tài xử lý còn nhiều bất cậpnhưmức xử phạt thấp, thiếu tính răn đe,cùng 1 hành vi vi phạm nhưng mức xử lýkhôngthống nhấtgiữa các văn bản. Đối với hành vi sản xuất, kinh doanh thực phẩmmấtan toàn,gây hậu quảnghiêmtrọngcho sức khoẻ người tiêu dùng, cơ quan quảnlý về ATTPkhông đủ thẩm quyền yêu cầu ngừng sản xuất, kinh doanh.

Theo các văn bản hiện hành,giám sát vềVSATTPnông sảnlà nhiệm vụ của tất cả các Cục/Vụ có liên quan trong Bộ NN&PTNT, trong đó Cục QLCL NLS&TS có nhiệm vụ theo dõi thực hiện các chương trình giám sát chuyên ngành do các tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, nhiệm vụ này chưa được xây dựng thành hệ thống giám sát thực tế. Những nguồn lực cụ thể, ngân sách và phương tiện để thực hiện một hệ thống giám sát an toàn thực phẩm hiện vẫn chưa có. Chưa có một hệ thống giám sát có khả năng cung cấp những báo cáo định kỳvà cảnh báovềVSATTPrau, quả, chè, thịt đểtạo điều kiện đánh giá tiến độ đạt được những mục tiêu vềVSATTP.

2.Năng lựckiểm soátVSATTP

2.1.2.1.Hệ thốngcơquanquản lýchuyên ngànhVSATTPchưa hình thành đồng bộ từ trung ương đến địa phương

Tại trung ương,nhiệm vụ quản lý chuyên ngànhVSATTPtrong từng công đoạn của quá trình sản xuấtđược giao chotừng Cụcchuyên ngành.Tuy nhiên, ngoài Cục QLCL NLS&TS đã có Phòng chuyên môn về chất lượng,VSATTPnông sản, tại các CụcBVTV, Thú y, Trồng trọt, Chăn nuôi, Chế biếnchưacóbộ phận chuyêntráchvềVSATTP.

Tạiphần lớnđịa phương(48/63 tỉnh, thành phố),cơ quanquản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm nôngsản(Chi cục hoặc Phòng QLCL NLS&TS thuộc Sở NN&PTNT)chưa được hình thành.Nhiệm vụ quản lýVSATTPnông sảntại địa phươngthườngđược giao lồng ghép choPhòngKỹ thuật hoặcPhòngNông nghiệp hoặcPhòngNghiệp vụ (bao gồm cả trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thuỷ lợi, thuỷ sản)hoặc các Chi cục BVTV, Thú y.Ở cấp huyện, cấp xã,chưacó cán bộ làm công tácđảm bảoVSATTP.

Việclồng ghép nhiệm vụcóthuận lợilàgắn kết được công tác quản lýVSATTPvới chỉ đạo sản xuất, tuy nhiêncó bất cập là nhiệm vụ quản lýVSATTPnông sảnkhôngđược xác định là nhiệm vụ ưu tiên, khó xác định được đầu mối chịu trách nhiệm chính với nguồn lực phù hợp.

Đội ngũ cán bộ làm công tác chuyên môn vềVSATTPcòn thiếu về số lượng và chưa được được đào tạo nâng cao chuyên môn, cập nhật phương thức quản l‎ý tiên tiến.

Hệ thống quản lý nhà nước từ Bộ đến các địa phương vềVSATTPnhìn chung cònyếu về nguồn lực; hoạt động còn phân tán, thiếu tính hệ thống. Phối hợp giữa Bộ Nông nghiệp và PTNT (trong sản xuất) với BộCông thương và Bộ Y tế (trên thị trường và tiêu dùng) còn hạn chế.

2.2.Kiểm tra, thanh traVSATTPchưađược chú trọng

Hệthống thanh trachuyên ngànhVSATTPchưa hình thànhđồng bộtừtrung ương đến địa phương,đội ngũ cán bộcòn thiếu vềsốlượngvà yếuvềchuyên môn nghiệp vụ,do đóchưa phát huy được hiệu quảcủa hoạt động kiểm tra, thanhtratrong công tác đảm bảoVSATTP.

ỞTrung ương,ngoài Cục Bảo vệthực vật và Cục Thú y đã có hệthống thanh tra chuyên ngànhhoạt độngtương đối thường xuyên, hiệu quả,các Cục Trồng trọt, Cục Chăn nuôi, Cục Chếbiếnchưa có thanh trachuyên ngành.TạiCục Quản lý chất lượng NLTS, tổchứcthanh tra chuyên ngành vềCL, ATVS đang trong giai đoạn hình thành.