Thông tư hướng dẫn thi hành Nghị định số 57-CP ngày 28/8/90 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế lợi tức và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế lợi tức

Doanh thu để tính lợi tức chịu thuế quy định tại Điều 2 Nghị định số 57-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế lợi tức và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế lợi tức, là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền hoa hồng, tiền dịch vụ và các khoản thu khác chưa trừ một phí tổn nào của cơ sở kinh doanh trong kỳ tính thuế và được xác định phù hợp với đặc điểm từng ngành nghề, hoạt động kinh doanh, theo quy định tại Điều 3 Nghị định số 55-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế doanh thu và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế doanh thu và mục I/B Thông tư số 73A TC/TCT ngày 30 tháng 8 năm 1993 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế doanh thu.
Riêng đối với sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt doanh thu để tính lợi tức chịu thuế là doanh thu bán hàng (có cả thuế tiêu thụ đặc biệt).

Giá trị TSCĐ làm căn cứ trích khấu hao là giá thực mua cộng (+) chi phí lắp đặt, vận chuyển, bảo quản (nếu có).
Đối với TSCĐ của các doanh nghiệp Nhà nước, nguyên giá được xác định đảm bảo đúng chế độ bảo toàn vốn hiện hành.
- Mức trích khấu hao cơ bản: Thực hiện theo tỷ lệ quy định tại Quyết định 507 TC-ĐTXD ngày 22 tháng 7 năm 1986 và các quy định hiện hành của Bộ Tài chính.
+ Trường hợp các doanh nghiệp có khó khăn trong sản xuất kinh doanh, TSCĐ không sử dụng hết công suất thiết kế, kết quả kinh doanh bị lỗ thì Cục thuế các địa phương được xem xét cho giảm mức trích khấu hao cơ bản nhưng phải đảm bảo nguyên tắc:
Mức giảm tương ứng với công suất thực tế của TSCĐ nhưng không quá 50% mức quy định tại Quyết định 507 TC-ĐTXD và không quá mức lỗ phát sinh trong năm.
Xử lý giảm mức trích khấu hao cơ bản trước khi đề nghị miễn, giảm tiền thu sử dụng vốn NSNN.
+ Trường hợp các doanh nghiệp đầu tư mua sắm TSCĐ bằng nguồn vốn vay, sản xuất kinh doanh có hiệu quả, cần tăng mức trích khấu hao cơ bản để tạo nguồn trả nợ nhanh về vốn vay theo khế ước, cơ quan thuế sẽ xem xét xử lý đề nghị tăng mức trích khấu hao cơ bản của tài sản đầu tư bằng vốn vay nhưng phải đảm bảo nguyên tắc:
* Phải nộp đủ thuế gián thu (doanh thu, tiêu thụ đặc biệt) hàng năm và không bị lỗ vốn;
* Doanh nghiệp thiếu nguồn trả nợ đến hạn sau khi đã huy động các nguồn vốn tự có (nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản, quỹ khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh...);
* Mức trích tăng khấu hao cơ bản không vượt quá số tiền còn thiếu phải trả nợ vốn vay và thời gian khấu hao cơ bản thu hồi đủ vốn vay không thấp hơn thời gian trả nợ theo khế ước vay nợ.
Trên cơ sở các nguyên tắc trên, các doanh nghiệp phải có công văn giải trình đầy đủ số liệu, có đề nghị bằng văn bản của Cục thuế địa phương để Bộ Tài chính (Tổng cục thuế) thoả thuận từng trường hợp cụ thể bằng văn bản. Việc quyết định trích tăng tỷ lệ khấu hao cơ bản thực hiện khi có báo cáo quyết toán năm.
Tài sản cố định thuộc tất cả các nguồn vốn đã khấu hao hết nhưng vẫn còn sử dụng, vẫn tiếp tục trích khấu hao TSCĐ để phản ánh đúng chi phí, nhưng mức trích không cao hơn tỷ lệ quy định tại Quyết định 507 TC/ĐTXD và không được tính vào chi phí để xác định lợi tức chịu thuế.
- Mức trích khấu hao sửa chữa lớn:
Chi phí khấu hao sửa chữa lớn được tính vào chi phí hợp lý hợp lệ là số thực chi hợp lý về sửa chữa lớn TSCĐ trong kỳ, trong đó:
+ Sửa chữa lớn thuê ngoài tính theo số tiền thực tế thanh toán theo hợp đồng với người nhận thầu;
+ Sửa chữa lớn tự làm tính theo chi phí thực tế hợp lý phát sinh.
Riêng một số ngành đặc thù, tài sản cố định phải sửa chữa lớn định kỳ, có thể trích trước vào chi phí sản xuất kinh doanh khoản trích về sửa chữa lớn TSCĐ, nhưng phải sử dụng đúng mục đích cho sửa chữa lớn tài sản cố định, không sử dụng vào đầu tư mở rộng hoặc đầu tư chiều sâu. Mức trích trước khấu hao sửa chữa lớn tối đa không vượt quá tỷ lệ quy định tại Quyết định 507 TC/ĐTXD ngày 22 tháng 7 năm 1986 của Bộ Tài chính. Cục thuế các địa phương xem xét và quyết định từng trường hợp cụ thể.

Chi phí tiền lương, tiền công được tính trên cơ sở số lượng lao động của cơ sở và lương cấp bậc, phụ cấp lương (nếu có) theo chế độ hiện hành gắn với kết quả sản xuất kinh doanh của cơ sở.
- Lao động của cơ sở bao gồm lao động trong biên chế, hợp đồng ngắn hạn, dài hạn, lao động thời vụ tham gia sản xuất kinh doanh tạo ra lợi tức chịu thuế trong kỳ tính thuế;
- Các doanh nghiệp trả lương theo đơn giá tiền lương sản phẩm, theo doanh thu hay hiệu quả sản xuất kinh doanh phải căn cứ vào chế độ tiền lương hiện hành để xác định đơn giá tiền lương:
+ Đối với sản phẩm, dịch vụ Nhà nước quản lý giá, đơn giá tiền lương do Nhà nước quy định.
+ Đối với những sản phẩm, dịch vụ khác do đơn vị sản xuất kinh doanh tự xây dựng trên cơ sở chế độ tiền lương hiện hành.
- Mọi đơn giá tiền lương làm cơ sở để tính vào chi phí để tính lợi tức chịu thuế phải được đăng ký với cơ quan trực tiếp quản lý thuế;
- Mọi khoản chi lương ngoài chế độ, ngoài đơn giá hợp lý không được tính vào chi phí để tính lợi tức chịu thuế;
- Đối với các cơ sở kinh tế ngoài quốc doanh (hợp tác xã, tổ sản xuất, xí nghiệp tư nhân, hộ cá thể, công ty cổ phần) tiền lương, tiền công của lao động được tính vào chi phí theo đơn giá tiền công, tiền lương sản phẩm và theo hợp đồng thoả thuận giữa người lao động với các doanh nghiệp.
Để bảo đảm sự công bằng, hợp lý, Cục thuế tỉnh, thành phố có thể căn cứ vào chế độ tiền lương áp dụng đối với xí nghiệp quốc doanh, tình hình giá cả để tính định mức tiền lương, tiền công cho từng ngành, nghề trình Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố quyết định trong từng thời kỳ cụ thể.
- Việc xác định chi phí tiền lương, tiền công được trừ để tính lợi tức chịu thuế phải đảm bảo nguyên tắc: Tỷ lệ tăng của quỹ tiền lương, tiền công phải thấp hơn tỷ lệ tăng của lợi tức thực hiện.
- Chủ hộ tư nhân kinh doanh được hưởng toàn bộ thu nhập do kết quả kinh doanh đem lại sau khi đã trừ các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ và nộp các khoản thuế theo quy định (bao gồm cả thuế lợi tức). Do đó tiền lương, tiền công đối với chủ hộ tư nhân kinh doanh không được xác định là chi phí khi tính lợi tức chịu thuế.

d) Các khoản chi phí khác được công nhận là hợp lý hợp lệ, bao gồm các khoản chi quy định tại điều 9 Luật thuế lợi tức và điểm 5, Điều 4 Nghị định số 57-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993 và các văn bản quy định hiện hành của Nhà nước, cụ thể là:
- Chi phí quản lý là các khoản chi mang tính chất chung như: Chi phí quản lý hành chính, chi phí bảo hộ lao động, chi về tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng công nhân, chi trả lãi tiền vay kể cả vay đầu tư chiều sâu tính theo lãi suất cho vay do Ngân hàng Nhà nước quy định;
- Các khoản chi về mua và trả tiền sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng sáng chế, giấy phép chuyển giao công nghệ và dịch vụ kỹ thuật (không thuộc TSCĐ) được tính theo phương pháp phân bổ dần vào chi phí kinh doanh.
- Các khoản chi liên quan trực tiếp đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ, tạo ra lợi tức chịu thuế trong kỳ tính thuế lợi tức như: Chi phí đóng gói sản phẩm, bảo quản thành phẩm, chi phí vận chuyển bốc xếp hàng hoá, chi tuyên truyền quảng cáo, tiêu thụ sản phẩm phù hợp với quy định chung;
- Các khoản chi về quỹ bảo hiểm theo chế độ thống nhất của Nhà nước như: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tài sản của các cơ sở kinh doanh, bảo hiểm y tế theo quy định tại thông tư Liên bộ số 12 TT/LB ngày 18 tháng 9 năm 1992 của Liên Bộ Tài chính - Y tế - Lao động thương binh và xã hội;
- Các loại thuế phải nộp như thuế doanh thu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, tiền thu về sử dụng vốn, các loại lệ phí... liên quan đến xác định lợi tức chịu thuế trong kỳ tính thuế lợi tức.
- Chi đóng góp niên liễm.

Thuế suất thuế lợi tức ổn định quy định tại Điều 5 của Nghị định số 57-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế lợi tức và luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế lợi tức, được áp dụng như sau:
Đối tượng nộp thuế lợi tức theo thuế suất ổn định trên lợi tức chịu thuế cả năm đối với từng nhóm ngành nghề, gồm các cơ sở kinh doanh xác định được lợi tức chịu thuế (trừ hộ kinh doanh nhỏ và hộ buôn chuyến).
Mức thuế suất áp dụng theo điểm a, Điều 5 của Nghị định 57-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993.
Những đối tượng nộp thuế lợi tức tại Điều 5 trên, khi phân loại ngành nghề được căn cứ vào bảng phân ngành kinh tế quốc dân do Tổng cục thống kê ban hành.
Các hoạt động sửa chữa có các công việc mang tính chất công nghiệp như sửa chữa phương tiện vận tải, máy móc thiết bị thì căn cứ vào tính chất hoạt động để xếp vào ngành công nghiệp tương ứng.
Ví dụ: Sửa chữa tàu thuỷ, ô tô thì được xếp vào thuế suất 25% của sản xuất phương tiện vận tải.
Các hoạt động sửa chữa phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng như sửa chữa điện dân dụng, sửa chữa đồ dùng điện tử, sửa chữa xe đạp, xe máy áp dụng thuế suất dịch vụ khác 45%.
Lợi tức khác được nộp thuế lợi tức theo thuế suất của hoạt động kinh doanh cơ bản. Trường hợp hoạt động kinh doanh cơ bản có áp dụng nhiều thuế suất, thì lợi tức khác được nộp thuế theo thuế suất của ngành nghề có lợi tức chịu thuế chiếm tỷ lệ cao nhất.
Cơ sở kinh doanh hoạt động nhiều nhóm ngành nghề có thuế suất khác nhau phải hạch toán riêng lợi tức chịu thuế của từng ngành nghề và áp dụng thuế suất thuế lợi tức theo từng ngành nghề. Trường hợp cơ sở không hạch toán riêng được lợi tức chịu thuế của từng ngành, nghề thì áp dụng thuế suất thuế lợi tức cao nhất của ngành nghề có kinh doanh tính trên tổng số lợi tức chịu thuế của cơ sở.

Căn cứ vào Điều 6 Nghị định 57-CP ngày 28 tháng 8 năm 1993 của Chính phủ thì cơ sở kinh doanh ngoài việc phải nộp thuế lợi tức theo thuế suất ổn định như nói trên, nếu có lợi tức chịu thuế vượt trên mức quy định thì phải nộp thuế lợi tức bổ sung như sau:  
- Hộ tư nhân kinh doanh nếu có lợi tức chịu thuế bình quân tháng trên 10 triệu đồng thì phần lợi tức chịu thuế vượt trên 10 triệu đồng phải nộp thuế lợi tức bổ sung 25%.
- Các tổ chức kinh tế ngoài quốc doanh như công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, kinh tế tập thể... nếu có lợi tức chịu thuế tính theo đầu người góp vốn bình quân tháng trên 10 triệu đồng thì phần lợi tức chịu thuế vượt trên 10 triệu đồng phải nộp thuế lợi tức bổ sung 25%. Ví dụ: Công ty cổ phần X thuộc ngành dệt, có vốn điều lệ 2 tỷ đồng chia thành 100 cổ phần, số cổ đông góp vốn là 10 người và số cổ phần như nhau, lợi tức chịu thuế trong năm 1.800 triệu đồng. + Thuế lợi tức phải nộp theo suất ổn định:
1.800 triệu đồng x 35% = 630 triệu đồng. + Phần lợi tức chịu thuế không phải nộp thuế lợi tức bổ sung: 10 triệu x 12 tháng x 10 cổ đông = 1.200 triệu đồng. + Thuế lợi tức bổ sung phải nộp: (1.800 triệu đồng - 1.200 triệu đồng) x 25% = 150 triệu đồng. + Tổng số thuế lợi tức của công ty X phải nộp:
630 triệu đồng + 150 triệu đồng = 780 triệu đồng.
- Doanh nghiệp Nhà nước có lợi tức chịu thuế cao do lợi thế khách quan mang lại, phải nộp thuế lợi tức bổ sung. Thuế lợi tức bổ sung tính trên phần lợi tức còn lại sau khi nộp thuế lợi tức theo thuế suất ổn định của ngành nghề kinh doanh và trích lập 3 quỹ của doanh nghiệp theo quy định của Chính phủ (Quỹ khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh, quỹ phúc lợi, quỹ khen thưởng).
+ Doanh nghiệp có lợi thế khách quan là doanh nghiệp có những điều kiện thuận lợi trong kinh doanh hơn những doanh nghiệp khác như: ở vị trí thuận lợi trong kinh doanh, cung cấp nguyên liệu, vật tư, tiêu thụ sản phẩm, cung ứng dịch vụ; được Nhà nước đầu tư, hỗ trợ vốn, ưu tiên trang bị kỹ thuật, hoạt động trong những ngành nghề ít bị cạnh tranh v.v...
+ Hàng năm căn cứ vào điều kiện và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Cục thuế các tỉnh, thành phố xác định các doanh nghiệp phải nộp thuế lợi tức bổ sung và mức nộp cụ thể.
+ Thuế suất thuế lợi tức bổ sung được áp dụng:
* Thuế suất 30% đối với các ngành khai thác tài nguyên, sản xuất, xây dựng, vận tải;
* Thuế suất 40% đối với ngành thương nghiệp, ăn uống, dịch vụ các loại;
+ Các cơ sở kinh doanh áp dụng thuế lợi tức bổ sung theo một thuế suất. Trường hợp cơ sở kinh doanh có nhiều ngành nghề thì thuế suất lợi tức bổ sung được tính theo ngàn nghề kinh doanh có lợi tức chịu thuế cao nhất.
+ Căn cứ xác định thuế lợi tức bổ sung: * Mức trích lập ba quỹ của doanh nghiệp làm căn cứ xác định lợi tức chịu thuế lợi tức bổ sung được quy định như sau:
Quỹ khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh tính bằng 35% số lợi tức chịu thuế còn lại sau khi đã trừ đi số thuế lợi tức tính theo thuế suất ổn định.
Quỹ phúc lợi và quỹ khen thưởng: Mỗi quỹ tính bằng 6 tháng lương bình quân cấp bậc thực tế của doanh nghiệp trên cơ sở chế độ tiền lương được Chính phủ quy định tại Nghị định số 26-CP ngày 23 tháng 5 năm 1993.
+ Trường hợp các cơ sở kinh doanh được trích các quỹ chuyên dùng: Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, quỹ đề phòng rủi ro... thì nguồn trích lấy từ lợi tức còn lại sau khi nộp thuế lợi tức và thuế lợi tức bổ sung.
+ Lợi tức chia lãi cổ phần lấy từ lợi tức còn lại sau khi nộp thuế lợi tức theo thuế suất ổn định và thuế suất lợi tức bổ sung.
Ví dụ: Doanh nghiệp X có lợi tức chịu thuế như sau: - Tổng quỹ lương bình quân cấp bậc thực tế hợp lý cả năm theo quy định: 864 triệu.
- Thuế lợi tức theo thuế suất ổn định: 1.219,5 triệu - các quỹ xí nghiệp [(2.750tr - 1.219,5tr) * 35%] + 864tr = 1.399,6 triệu.
- Thuế lợi tức bổ sung phải nộp (theo thuế suất của thương nghiệp dịch vụ). (2.750tr - 1.219,5tr - 1.399,6tr) x 40% = 52,4tr.
- Tổng cộng số thuế lợi tức phải nộp
1.219,5tr + 52,4tr = 1.271,9tr.
Thuế lợi tức bổ sung được xác định khi có quyết toán chính thức cả năm và nộp một lần trong thời hạn 20 ngày kể từ khi nhận được thông báo của cơ quan thuế.

4- Kết thúc năm, khi có quyết toán chính thức, cơ sở kinh doanh phải gửi bảng kê khai quyết toán về thuế lợi tức theo mẫu (đính kèm) đến cơ quan thuế chậm nhất 45 ngày kể từ khi kết thúc năm. Cơ quan thuế có trách nhiệm kiểm tra, tính toán ra thông báo số thuế lợi tức phải nộp chính thức cả năm, số thuế lợi tức đã tạm nộp, số thuế lợi tức còn phải nộp của cơ sở kinh doanh. Cơ sở kinh doanh phải nộp đầy đủ số thuế lợi tức còn thiếu chậm nhất là 15 ngày kể từ khi nhận được thông báo của cơ quan thuế. Trường hợp cơ sở kinh doanh nộp thừa thuế lợi tức sẽ được hoàn trả lại số thuế nộp thừa vào năm sau bằng cách trừ vào số thuế lợi tức phải nộp của năm sau.