Cần làm gì để hưởng trọn quyền lợi BHXH khi nghỉ việc?

Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là cơ sở để người lao động được hưởng các chế độ về thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp,… Vậy khi nghỉ việc và không tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc, người lao động phải làm gì để được hưởng trọn quyền lợi?

Để tận dụng tối đa các quyền lợi của BHXH bắt buộc, khi nghỉ việc, người lao động cần thực hiện các công việc sau:

1/ Yêu cầu chốt sổ BHXH và nhận các giấy tờ chứng minh nghỉ việc

Hiện nay theo quy định Luật BHXH năm 2014, sổ BHXH được cấp và giao cho người lao động quản lý nhưng trên thực tế, do lo ngại về việc thất lạc trong quá trình tự bảo quản nên nhiều trường hợp vẫn do đơn vị sử dụng lao động giữ.

Tuy nhiên, dù ai giữ sổ BHXH thì khi chấm dứt hợp đồng lao động, người sử dụng lao động vẫn cần thực hiện thủ tục chốt sổ BHXH để làm cơ sở cho người lao động đóng BHXH ở nơi mới và hưởng các quyền lợi về BHXH sau khi nghỉ việc.

Trách nhiệm này của người sử dụng lao động được ghi nhận cụ thể tại khoản 3 Điều 48 Bộ luật Lao động (BLLĐ) năm 2019 như sau:

a) Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động;

b) Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của người lao động nếu người lao động có yêu cầu. Chi phí sao, gửi tài liệu do người sử dụng lao động trả.

Theo đó, khi hợp đồng lao động chấm dứt (kể cả đúng luật hay trái luật), người sử dụng lao động đều phải có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (chốt sổ BHXH) cho người lao động và trả lại sổ này cùng các giấy tờ đã giữ của người lao động.

Như vậy, để đảm bảo quyền lợi của mình, người lao động có quyền đề nghị đơn vị sử dụng lao động nhanh chóng thực hiện thủ tục chốt sổ BHXH.

Bên cạnh đó, khi nghỉ việc, nếu không phải trường hợp tự ý nghỉ ngang, người lao động cần yêu cầu doanh nghiệp cấp các giấy tờ chứng minh nghỉ việc như:

- Hợp đồng đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng;

- Quyết định thôi việc;

- Quyết định sa thải;

- Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;

- Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng…

Đây là những giấy tờ quan trọng, bắt buộc phải có để làm hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp khi nghỉ việc của người lao động.

2/ Nhanh chóng làm hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Trong thời gian tìm kiếm cơ hội việc làm mới phù hợp, người lao động có thể làm hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp để chia sẻ một phần gánh nặng kinh tế trong lúc chưa có việc làm. Tuy nhiên để được hưởng trợ cấp này, người lao động cũng cần phải đáp ứng đủ các điều kiện tại Điều 49 Luật Việc làm năm 2013 như sau:

- Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, trừ trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng.

- Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.

- Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.

- Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ trừ các trường hợp như thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, bị tạm giam, chết…

Theo đó, khi nghỉ việc, người lao động đủ điều kiện hưởng cần thực hiện ngay thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp trong 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng:

- Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp gồm:

+ Đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp (theo mẫu);

+ Bản chính hoặc bản sao có chứng thực hoặc bản sao kèm theo bản chính để đối chiếu của một trong các giấy tờ xác nhận việc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc;

+ Sổ bảo hiểm xã hội.

Xem thêm: Hướng dẫn về hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp

- Nơi nộp: Trung tâm dịch vụ việc làm tại bất cứ địa phương nào mà người lao động muốn nhận.

- Thời hạn giải quyết:

+ Trong vòng 15 ngày kể từ ngày nộp đủ hồ sơ, người lao động được gửi quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp .

+ Trong 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định hưởng: Được chi trả trợ cấp thất nghiệp tháng đầu tiên.

Xem thêm: Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp mới nhất

Ngoài trợ cấp thất nghiệp, theo Điều 42 Luật Việc làm 2013, người lao động còn được được hưởng thêm các quyền lợi sau:

- Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm.

- Hỗ trợ Học nghề.

- Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.

3/ Nhận BHXH 1 lần sau một năm nghỉ việc

Trường hợp đã nghỉ việc mà người lao động không muốn tiếp tục đi làm, không có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXH nữa thì có thể làm hồ sơ hưởng BHXH 01 lần nếu thuộc một trong các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014 và khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 như sau:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

- Lao động nữ là cán bộ, công chức xã hoặc hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ đủ 55 tuổi 04 tháng (năm 2021) mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện;

- Ra nước ngoài để định cư;

- Đang mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, học viên quân đội, công an,… khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu;

- Tham gia BHXH bắt buộc sau 01 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.

Như vậy, sau khi nghỉ việc 01 năm mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu thì được hưởng BHXH 01 lần. Còn các trường hợp còn lại thì không cần đợi đủ 01 năm tính từ ngày nghỉ việc.

Xem thêm: Mức hưởng BHXH 1 lần mới nhất

Để được lãnh BHXH 01 lần, người lao động cần thực hiện thủ tục sau:

- Hồ sơ gồm:

+ Bản chính Sổ bảo hiểm xã hội.

+ Bản chính Đơn đề nghị (Mẫu số 14-HSB).

+ Trường hợp bị mắc những bệnh nguy hiểm đến tính mạng: Trích sao/tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được; nếu bị mắc các bệnh khác: Biên bản giám định mức suy giảm từ 81% khả năng lao động trở lên.

+ Trường hợp thanh toán phí giám đinh y khoa: Hóa đơn, chứng từ thu phí giám định kèm theo bản chính bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện giám định y khoa.

+ Bản chính Bản khai cá nhân về thời gian, địa bàn phục vụ trong Quân đội có hưởng phụ cấp khu vực với người có thời gian phục vụ trong Quân đội trước ngày 01/01/2007 tại địa bàn có hưởng phụ cấp khu vực mã sổ bảo hiểm xã hội không thể hiện đầy đủ thông tin làm căn cứ tính phụ cấp khu vực.

- Nơi nộp: Cơ quan BHXH huyện/tỉnh nơi cư trú.

- Thời hạn giải quyết: 05 ngày kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ.

Xem thêm: Hướng dẫn thủ tục hưởng bảo hiểm xã hội một lần mới nhất 

Trên đây là những việc người lao động cần làm để hưởng trọn bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc. Nếu còn vấn đề vướng mắc, bạn đọc vui lòng liên hệ: 1900.6192 để được hỗ trợ.

>> Bảo hiểm thất nghiệp: Điều kiện, mức hưởng, thủ tục hưởng

>> Bảo hiểm xã hội 1 lần: Chi tiết cách tính và thủ tục nhận