Công văn 4870/BYT-BM-TE đề phòng mang thai hộ vì mục đích thương mại

Kính gửi: Các cơ sở thực hiện hỗ trợ sinh sản trên toàn quốc

Trong thời gian vừa qua, tình hình mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi có xu hướng diễn biến phức tạp. Một số đường dây đẻ thuê đang bị các cơ quan chức năng điều tra, xử lý theo pháp luật.

Để bảo đảm việc chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, phòng tránh tình trạng mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi xảy ra trong cơ sở y tế, hoặc các hành vi tiếp tay, tham gia vào những đường dây phi pháp nêu trên của cán bộ y tế, Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo (sau đây gọi là các bệnh viện) thực hiện một số biện pháp sau đây:

1. Tăng cường quản lý các trường hợp cho/nhận tinh trùng/noãn/phôi, thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON), mang thai hộ vì mục đích nhân đạo (MTH vì MĐNĐ):

- Rà soát, xây dựng bổ sung quy trình chống nhầm lẫn, có công cụ thực hiện quy trình và thường xuyên kiểm tra nhân viên để hạn chế đến mức thấp nhất việc nhầm lẫn hoặc tráo đổi bệnh nhân, tráo đổi tinh trùng, noãn, phôi.

- Bộ Y tế khuyến khích các bệnh viện đầu tư và sử dụng phần mềm quản lý các trường hợp cho/nhận tinh trùng/noãn/phôi, TTTON, MTH vì MĐNĐ. Việc nhận diện bệnh nhân và giao tử không chỉ bằng giấy tờ cá nhân mà có thể sử dụng các kỹ thuật nhận diện sinh trắc học hiện đại như chụp ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt để phòng tránh nhầm lẫn hoặc tráo đổi bệnh nhân do sử dụng giấy tờ giả và nên áp dụng đối với toàn bộ các trường hợp cho/nhận tinh trùng/noãn/phôi, TTTON, MTH vì MĐNĐ. Nên lưu trữ mẫu tinh dịch và mẫu máu để đối chiếu sau này.

2. Xây dựng quy trình vận chuyển, tiếp nhận tinh trùng/noãn/phôi giữa các bệnh viện và thường xuyên kiểm tra để phòng tránh việc tráo đổi. Trong quy trình nhận/chuyển phôi, bình trữ phôi và hồ sơ kèm theo cần được bàn giao giữa 2 bệnh viện và có thông tin phản hồi để đảm bảo phôi được chuyển đến đúng đơn vị nhận phôi, phòng tránh việc tráo hồ sơ hoặc phôi bị chuyển cho người khác với mục đích đẻ thuê.

3. Quy trình lấy mẫu tinh dịch nên có nội dung về việc kiểm soát để bảo đảm mẫu tinh dịch được lấy đúng người và lấy tại bệnh viện, đề phòng tráo mẫu tinh dịch mang từ ngoài vào.

4. Bệnh viện cần rà soát kỹ chỉ định MTH và xét nghiệm di truyền tiền làm tổ; ban hành quy trình/quy định để bảo đảm các nhân viên thực hiện đúng chỉ định. Các trường hợp MTH và xét nghiệm di truyền tiền làm tổ nên được Hội đồng chuyên môn thông qua và Lãnh đạo bệnh viện ký xét duyệt chỉ định. Đối với các bệnh viện chưa được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật MTH vì MĐNĐ không lạm dụng việc kích thích buồng trứng trong những trường hợp có chỉ định mang thai hộ. Không lạm dụng kỹ thuật cao để chẩn đoán/lựa chọn giới tính thai nhi hoặc vì mục đích thương mại.

5. Về việc bảo đảm các giấy tờ pháp lý trong hồ sơ MTH:

- Khuyến khích các bệnh viện ký hợp đồng với công ty Luật về tư vấn pháp lý, trong đó cần có đầy đủ các điều khoản để ràng buộc trách nhiệm trong việc tư vấn pháp lý.

- Để bảo đảm xác định mối quan hệ thân thích cùng hàng giữa người MTH và người nhờ MTH, ngoài Giấy xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, bệnh viện có thể yêu cầu gia đình cung cấp các giấy tờ có liên quan để đối chiếu.

6. Vấn đề xuất trình giấy tờ cá nhân khi khám thai, sinh đẻ: Bệnh viện cần kiểm tra, đối chiếu kỹ giấy tờ cá nhân trong quá trình thăm khám, chăm sóc, đỡ đẻ và cấp giấy chứng sinh. Trường hợp không xuất trình được giấy tờ cá nhân, cần hết sức lưu ý, kiểm tra chặt chẽ để loại trừ khả năng đẻ thuê.

7. Định kỳ tổ chức kiểm tra, rà soát, cập nhật các quy trình chuyên môn kỹ thuật, quy trình quản lý nhằm bảo đảm chất lượng dịch vụ cũng như việc tuân thủ các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản.

8. Thường xuyên tập huấn, cập nhật cho cán bộ của đơn vị về các quy định chuyên môn và pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, trong đó đặc biệt lưu ý Nghị định số 10/2015/NĐ-CP ngày 28/01/2015 quy định về sinh con bằng kỹ thuật TTTON và MTH vì MĐNĐ; Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Nghiêm túc thực hiện các quy định đã nêu tại các công văn số 4477/BYT-BM-TE ngày 03/8/2019, 3067/BYT-BMTE ngày 03/6/2019; 2640/BYT-BM-TE ngày 09/4/2021 (Gửi kèm theo).

9. Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát nội bộ, bảo đảm không để cán bộ/nhân viên tham gia, dính líu, tiếp tay cho các đường dây buôn bán tinh trùng/noãn/phôi, đẻ thuê hoặc thực hiện lựa chọn giới tính thai nhi. Các Bệnh viện cần có quy định về việc xử lý nghiêm các nhân viên vi phạm quy định chống nhầm lẫn hoặc để việc nhầm lẫn/tráo đổi xảy ra; tham gia hoặc tiếp tay cho việc đẻ thuê hoặc lựa chọn giới tính thai nhi.

10. Có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo pháp luật các trường hợp mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi xảy ra trong cơ sở y tế, hoặc các hành vi tiếp tay cho những đường dây phi pháp nêu trên. Trong trường hợp phát hiện cán bộ, nhân viên có sai phạm; các bệnh viện phải báo cáo ngay về Bộ Y tế (Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Vụ Pháp chế) để giải quyết theo thẩm quyền.

Công văn này thay thế cho công văn số 4606/BYT-BM-TE ngày 08/06/2021 về việc đề phòng mang thai hộ vì mục đích thương mại và lựa chọn giới tính thai nhi. Đề nghị các bệnh viện nghiêm túc triển khai khi nhận được văn bản này.

Thông tin chi tiết xin liên hệ Bs.Vũ Hoàng Mai - ĐT: 0986.308.316; email: maihoang0350@gmail.com; Bs. Nghiêm Thị Xuân Hạnh - ĐT: 0904.138.938, email nghiemxuanhanh.bmte@gmail.com;

Xin trân trọng cảm ơn.