Công văn 4394/BYT-CNTT của Bộ Y tế về việc hướng dẫn khung kỹ thuật về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động y tế từ xa thuộc phạm vi Đề án Bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013-2020

Kính gửi: Sở Y tế Hà Giang

Nhằm triển khai đồng bộ, hiệu quả, chất lượng và đáp ứng yêu cầu thực tế về hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong Đề án bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013-2020 theo Quyết định số 774/QĐ-BYT ngày 11/3/2013, Bộ Y tế đã tổ chức xây dựng Hướng dẫn khung kỹ thuật về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động y tế từ xa (Telemedicine) để thực hiện trong phạm vi Đề án này làm căn cứ thiết kế, triển khai xây dựng hệ thống phù hợp với mục tiêu, điều kiện cụ thể của từng bệnh viện.

Bộ Y tế đề nghị các bệnh viện trong Đề án bệnh viện vệ tinh quán triệt thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động y tế từ xa theo hướng dẫn kèm theo công văn này.

Trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc đề nghị các Bệnh viện phản ánh về Bộ Y tế (Cục Công nghệ thông tin) để được hướng dẫn giải quyết.

HƯỚNG DẪN KHUNG KỸ THUẬT

VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HOẠT ĐỘNG Y TẾ TỪ XA THUỘC PHẠM VI ĐỀ ÁN “BỆNH VIỆN VỆ TINH GIAI ĐOẠN 2013-2020”
(Kèm theo Công văn số: 4394/BYT-CNTT ngày 24/6/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

I. Hướng dẫn chung

1. Hướng dẫn khung kỹ thuật về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động y tế từ xa (Telemedicine) áp dụng trong phạm vi Đề án Bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013-2020 làm cơ sở cho các bệnh viện tổ chức triển khai thực hiện một cách đồng bộ, hiệu quả cao.

2. Các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

Hội nghị truyền hình (Video Conference): là dịch vụ được triển khai và sử dụng dựa trên các công nghệ mạng truyền thông tiên tiến như IP (Internet Protocol), ATM, ISDN hay NGN. Dịch vụ này cung cấp khả năng truyền hình ảnh, âm thanh, dữ liệu trực tuyến giữa nhiều điểm trên mạng, giúp tăng cường khả năng tương tác, trao đổi giữa các thành viên trong hội nghị với nhau.

Thiết bị đầu cuối (Video conferencing System - VCS): là điểm kết cuối trên mạng, cho phép trao đổi thông tin với gateway, MCU và các loại đầu cuối khác. Đây là thiết bị truyền, nhận tín hiệu âm thanh, hình ảnh. Cấu trúc của VCS bao gồm: các cổng kết nối cho tín hiệu vào, ra tích hợp với mạng truyền dẫn; bộ điều khiển, giải mã, mã hoá tín hiệu video, nén, giải nén tín hiệu Audio; phần thu nhận âm thanh, hình ảnh, dữ liệu như camera, microphone, speaker...

Gateway: là điểm cuối thực hiện đấu nối cho các cuộc gọi qua các thiết bị đầu cuối khác nhau.

Gatekeeper: có chức năng cung cấp các dịch vụ điều khiển cuộc gọi cho các đầu cuối.

Thiết bị điều khiển đa điểm (MCU): thực hiện đấu nối hội nghị từ ba thiết bị đầu cuối trở lên. Để đáp ứng tiêu chuẩn truyền thông H.323, một MCU có bộ điều khiển đa điểm (MC) và bộ xử lý đa điểm (MP).

Bộ điều khiển đa điểm (MC): là bộ phận có chức năng thiết lập các giao thức chung cho tất cả các đầu cuối muốn tham gia vào hội nghị và quyết định kiểu hội nghị (Multicast hay Unicast, v.v). MC không trực tiếp xử lý các chuỗi âm thanh, hình ảnh hoặc số liệu trong hội nghị đa điểm. MC có thể điều khiển hội nghị điểm - điểm, sau đó phát triển thành hội nghị đa điểm.

Bộ xử lý đa điểm (MP): là bộ phận có chức năng thực hiện trộn, chuyển mạch các chuỗi tín hiệu âm thanh, hình ảnh hoặc dữ liệu do MC điều khiển. Tuỳ thuộc vào loại hội nghị mà MP có thể xử lý một hay nhiều chuỗi tín hiệu này.

Thiết bị Codec (Encoder và Decoder): là thiết bị mã hóa và giải mã tín hiệu hệ thống hội nghị truyền hình. Thiết bị Codec bao gồm hai loại: Thiết bị phần cứng chuyên dụng và phần mềm cài đặt trên máy tính. Đối với bộ Codec là phần mềm cài đặt trên máy tính sẽ sử dụng giao diện mạng của máy tính để giao tiếp với hệ thống.

Hệ thống hội nghị truyền hình đa điểm: có cấu trúc mạng bao gồm một điểm trung tâm và các điểm đầu cuối; gồm các thành phần cơ bản sau: thiết bị đầu cuối, thiết bị điều khiển đa điểm, phương tiện truyền dẫn. Ngoài ra còn có các thiết bị tùy chọn khác như Gateway và Gatekeeper, thiết bị chia sẻ dữ liệu, thiết bị ghi hình ảnh, âm thanh, công cụ lập lịch và quản lý hội nghị;

Thiết bị phụ trợ: là các thành phần khác như phần mềm quản lý mạng hội nghị truyền hình, phần mềm đặt lịch hội nghị truyền hình, bảng thông minh (digital whiteboard), hệ thống âm thanh, hình ảnh, ánh sáng phụ trợ,...

Phương tiện truyền dẫn: có thể sử dụng dịch vụ ISDN, kênh thuê riêng (Leased line), MPLS L2/L3, IPSec/L2TP VPN, mạng thế hệ mới NGN.

II. Các yêu cầu đối với hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến

1. Yêu cầu chức năng:

Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến (HNTH) tối thiểu cần phải có các chức năng sau:

- Cho phép chủ toạ phiên họp thiết lập cuộc họp trực tuyến an toàn, bảo mật trên hệ thống.

- Cho phép các điểm cầu hội nghị có thể tham gia vào hệ thống.

- Cho phép kết nối với máy tính để trình chiếu văn bản (các file định dạng Word, Excel, Power point...), với hệ thống âm thanh ngoài, các thiết bị lưu trữ (đầu ghi băng từ, đầu đĩa VCD, DVD hoặc đĩa cứng) để lưu lại các phiên hội nghị.

- Cho phép lấy dữ liệu từ các thiết bị y tế khác và của các hệ thống phần cứng/phần mềm chuyên dụng như PACS, HIS, LIS qua các giao diện như HDMI, DVI, VGA, DisplayPort, Component, Composite và các bộ chia tín hiệu màn hình để chia sẻ cho các điểm cầu hội nghị.

- Cho phép kết nối với các hệ thống HNTH khác.

- Cho phép trao đổi, thảo luận trực tuyến một cách bình thường với nhiều người (hoặc nhóm người) thuộc các khu vực có vị trí địa lý khác nhau.

2. Yêu cầu tính năng kỹ thuật đối với thiết bị

3. Yêu cầu về băng thông của đường truyền

Băng thông tối thiểu của thiết bị điều khiển hội nghị truyền hình trực tuyến đa điểm bằng tổng các băng thông của tất cả các điểm tham gia vào một phiên hội nghị.

Băng thông tối thiểu của điểm điều khiển trung tâm sử dụng công nghệ HD = (n-n1) x 1Mbps;

Trong đó:

n : số điểm hội nghị trực tuyến;

n1: số điểm hội nghị trong mạng LAN hoặc campus;

n-n1: số điểm hội nghị qua mạng WAN (có thể kết nối VPN).

Đường truyền mạng phải có độ ổn định cao, hỗ trợ dịch vụ tốt nhất từ các nhà cung cấp dịch vụ hoặc hạ tầng mạng LAN, mạng Campus, mạng Metro hay mạng diện rộng WAN nội bộ và khả năng hỗ trợ điều khiển đa phương tiện.

4. Yêu cầu kênh truyền

- Khi sử dụng kênh truyền riêng nối trực tiếp, phải thiết lập chế độ riêng và bảo mật thông tin trên đường truyền.

- Khi sử dụng đường truyền qua mạng công cộng, nên thiết lập mạng riêng có mã hóa (VPN) để đảm bảo tính bảo mật và độ ổn định cho hoạt động y tế từ xa.

5. Yêu cầu đối với phần mềm ứng dụng:

- Áp dụng công nghệ mới nhất, phù hợp với xu hướng phát triển hiện nay của CNTT và truyền thông.

- Chức năng của phần mềm phải được thiết kế phù hợp hoàn toàn với quy trình, khuyến cáo của Bộ Y tế và thuận tiện cho người sử dụng.

- Hệ thống phải được thiết kế để có thể triển khai rộng rãi, khả năng lưu trữ lớn và tính bảo mật cao.

- Các hệ thống tham gia trao đổi thông tin phải bảo đảm tính minh bạch, an ninh, riêng tư của dữ liệu/thông tin theo đúng quy định.

- Có kiến trúc hệ thống mở: thiết kế dựa trên mô hình ba lớp, có thể được triển khai trên mạng máy tính có quy mô và kiến trúc bất kỳ, tương thích nhiều chủng loại phần cứng khác nhau, cho phép máy trạm với cấu hình thấp có thể truy cập được vào hệ thống; phải có khả năng mở rộng, nâng cấp dễ dàng khi muốn tăng cường năng lực của hệ thống, mở rộng các ứng dụng và dịch vụ; được thiết kế theo hướng module hóa nhằm bảo đảm khả năng chia các thành phần phức tạp thành các phần đơn giản hơn, dễ quản lý, dễ thay thế, dễ nâng cấp hơn trong quá trình sử dụng; tuân thủ các tiêu chuẩn về CNTT cũng như các tiêu chuẩn về thiết bị ngoại vi sử dụng trong hệ thống.

- Đáp ứng về bảo mật và an toàn dữ liệu: có tính bảo mật cao, có nhiều biện pháp an toàn thông tin trên mạng. Hệ thống phải chống lại được các hiện tượng lấy cắp hay thay đổi thông tin. Các biện pháp này phải được áp dụng đồng bộ trên nhiều mức khác nhau như:

+ Mức mạng (cục bộ và diện rộng);

+ Mức hệ điều hành;

+ Mức hệ quản trị CSDL;

+ Mức chương trình ứng dụng và quy trình khai thác.

- Đáp ứng tính tương thích và mềm dẻo: cho phép chạy được các phần mềm thông dụng, dễ dàng nối ghép với các hệ thống khác, được dễ dàng thay đổi kiến trúc hệ thống, thay đổi vị trí đặt các thiết bị.

- Tuân thủ theo các tiêu chuẩn:

+ Bộ danh mục dùng chung do Bộ Y tế ban hành;

+ Các tiêu chuẩn kỹ thuật qui định tại Thông tư số 22/2013/TT-BTTTT ngày 23 tháng 12 năm 2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông về Ban hành danh mục tiêu chuẩn về ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà nước;

+ Tiêu chuẩn về an toàn an ninh bảo mật ISO/IEC 27001:2009 do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành;

+ Tiêu chuẩn giao thức HL7 message;

+ Tiêu chuẩn tài liệu lâm sàng HL7 CDA;

+ Tiêu chuẩn hình ảnh y học DICOM.

6. Yêu cầu đối với hệ thống phòng điều khiển trung tâm

- Đối với hội nghị truyền hình sử dụng giải pháp thiết bị: Thiết bị điều khiển đa điểm phải đáp ứng qui mô của bệnh viện hạt nhân và các bệnh viện vệ tinh về số lượng cổng, có thể khả năng kết nối với máy tính hoặc thiết bị đầu cuối của tất cả các nhà sản xuất.

- Đối với hội nghị truyền hình sử dụng giải pháp phần mềm: Phần mềm quản trị điều khiển hội nghị truyền hình phải cài đặt và cấu hình trên máy chủ đáp ứng các điều kiện:

+ Có thể quản trị và tùy biến dễ;

+ Có thể kết nối với máy tính hoặc thiết bị đầu cuối của tất cả các sản xuất;

+ Các trạm làm việc vệ tinh và bệnh viện hạt nhân đều có thể sử dụng máy tính thay cho thiết bị đầu cuối;

+ Thiết bị camera, sinh hình,... đều có thể kết nối thông qua máy tính;

- Thiết bị kết nối mạng diện rộng (router) giữa bệnh viện hạt nhân và bệnh viện vệ tinh phải có đủ cổng và đủ năng lực xử lý dữ liệu từ tất cả bệnh viện vệ tinh.

7. Yêu cầu đối với hệ thống ghi và streaming video, web conferencing:

Có hệ thống máy chủ và phần mềm quản trị đáp ứng yêu cầu sau:

III. Danh mục trang thiết bị

1. Mức cơ bản:

Mục tiêu của mức cơ bản là phục vụ tốt các hoạt động đào tạo, hội chẩn, hội nghị, hội thảo từ xa giữa bệnh viện hạt nhân với các bệnh viện vệ tinh, truyền hình ảnh từ phòng mổ (với các hệ thống có kết nối phòng mổ).

1.1. Đối với bệnh viện hạt nhân

- Có hệ thống phòng điều khiển trung tâm đáp ứng yêu cầu qui định mục II.6.

- Có hệ thống ghi và streaming video, web conferencing đáp ứng yêu cầu qui định mục II.7.

- Trang thiết bị tối thiểu cho 01 phòng mổ:

- Trang thiết bị tối thiểu cho 01 phòng hội chuẩn/giao ban/đào tạo:

1.2. Đối với bệnh viện vệ tinh

- Trang thiết bị tối thiểu cho 01 phòng mổ:

- Trang thiết bị tối thiểu cho 01 phòng hội chẩn/giao ban/đào tạo:

2. Mức nâng cao

Mục tiêu của mức nâng cao là phục vụ đầy đủ các nội dung hoạt động y tế từ xa và đáp ứng các hoạt động chuyên môn của các bệnh viện.

Đối với mức này, bệnh viện phải có đủ trang thiết bị đáp ứng mức cơ bản qui định trong mục III.1; ngoài ra cần bổ sung thêm các hệ thống/thiết bị sau để tăng cường chất lượng dịch vụ, mở rộng khả năng ứng dụng HNTH và nâng cao mức độ an toàn, bảo mật:

2.1. Đối với bệnh viện hạt nhân

2.1.1. Thiết bị trình diễn hình ảnh y khoa (PACS Workstation).

2.2.2. Phần mềm hỗ trợ:

+ Hệ thống quản lý thông tin bệnh nhân;

+ Hệ thống lưu trữ, xử lý và truyền tải hình ảnh y khoa (PACS);

+ Hệ thống quản lý thông tin xét nghiệm (LIS);

+ Hệ thống kết nối, quản lý và hiển thị chức năng sống của bệnh nhân;

+ Phần mềm tích hợp kết nối HIS và PACS;

+ Ứng dụng chuyển đổi DICOM;

+ Phần mềm quản lý hoạt động y tế từ xa dành cho bệnh viện hạt nhân có chức năng kết nối HIS giữa bệnh viện hạt nhân và vệ tinh; quản lý và lưu trữ thông tin người bệnh của các bệnh viện vệ tinh tham gia hoạt động; quản lý thông tin nhóm chuyên gia và phiên làm việc,... dưới dạng hồ sơ; đặt lịch; báo cáo thống kê.

2.1.3. Thiết bị bảo mật: Tường lửa (Firewall)

+ Kiểm soát và xác thực truy cập của các phiên HNTH có sự tham gia của các bệnh viện vệ tinh (là các phiên làm việc đi qua mạng truyền dẫn diện rộng và mạng công cộng có độ an toàn không được bảo đảm);

+ Cho phép khởi tạo các mạng riêng ảo được mã hóa hoàn toàn dữ liệu phiên làm việc HNTH.

2.1.4. Thiết bị bảo đảm chất lượng dịch vụ HNTH (QoS)

+ Kiểm soát phát hiện tín hiệu phiên làm việc HNTH để cung cấp mức băng thông ưu tiên hơn so với các ứng dụng khác;

+ Cho phép phân loại, đánh dấu và áp dụng các chính sách khác nhau dành cho các loại dữ liệu khác nhau, khi có nhiều ứng dụng cùng chạy trên một hạ tầng mạng;

+ Có cơ chế xử lý nghẽn mạng và xử lý tình trạng truyền tin không liên tục.

2.2. Đối với bệnh viện vệ tinh

2.2.1. Thiết bị trình diễn hình ảnh y khoa (PACS Workstation);

2.2.2. Phần mềm hỗ trợ:

+ Hệ thống PACS hoặc mini PACS;

+ Phần mềm tích hợp kết nối HIS và PACS;

+ Hệ thống kết nối, quản lý và hiển thị chức năng sống của bệnh nhân;

+ Ứng dụng chuyển đổi DICOM;

+ Phần mềm quản lý hoạt động y tế từ xa dành cho bệnh viện vệ tinh có các chức năng kết nối HIS giữa bệnh viện hạt nhân và vệ tinh để lấy 1 số thông tin cần thiết); quản lý và lưu trữ thông tin người bệnh tham gia vào hoạt động; quản lý thông tin về nhóm chuyên gia và phiên làm việc; đặt lịch, báo cáo thống kê...