Báo cáo 94/BC-BXD của Bộ Xây dựng về việc triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nhà ở cho học sinh, sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ năm 2009

BÁO CÁO
Về việc triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nhà ở cho học sinh, sinh viên

các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp

bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ năm 2009

I. Tình hình chung

Cùng với thực hiện chính sách phát triển nền kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho nhân dân là một trong những vấn đề được Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, chỉ đạo. Trong những năm vừa qua, nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng thuộc diện chính sách như: người có công với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số, hộ gia đình nghèo khu vực nông thôn, miền núi và các vùng thường xuyên bị thiên tai… đã được ban hành. Tuy nhiên, hiện nay tại khu vực đô thị vẫn còn có rất nhiều hộ gia đình, cá nhân thuộc diện có thu nhập thấp, người nghèo, đặc biệt là học sinh, sinh viên của các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, kể cả các trường cao đẳng nghề, trung cấp nghề; công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao đang gặp khó khăn về nhà ở.

Riêng đối với đối tượng học sinh, sinh viên, kết quả điều tra cho thấy hiện nay cả nước đã có gần 400 trường đại học và cao đẳng; khoảng 340 trường cao đẳng, trung cấp nghề, với tổng số học sinh, sinh viên lên tới gần 3,0 triệu người. Ngày 23/6/2005, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án giải quyết chỗ ở cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng với mục tiêu đến năm 2010 sẽ bố trí cho khoảng 60% tổng số sinh viên dài hạn tập trung có nhu cầu nội trú được ở trong ký túc xá, với diện tích bình quân khoảng 3 m2/sinh viên. Tuy nhiên, do số lượng các cơ sở đào tạo cũng như số lượng học sinh, sinh viên tăng nhanh, cùng với việc bố trí các nguồn vốn đầu tư xây dựng ký túc xá gặp nhiều khó khăn, do đó hiện mới chỉ có khoảng 22% số học sinh, sinh viên có nhu cầu được ở trong ký túc xá.

Trước tình hình đó, để từng bước đáp ứng nhu cầu về nhà ở cho các đối tượng có thu nhập thấp tại khu vực đô thị trong đó có các đối tượng là học sinh, sinh viên các cơ sở đào tạo, ngày 20/4/2009 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 18/NQ-CP về một số cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở cho học sinh, sinh viên các cơ sở đào tạo và nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp tập trung, người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị. Tiếp theo đó, ngày 24/4/2009, Thủ tướng Chính phủ  đã có Quyết định số 65/2009/QĐ-TTg ban hành một số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề thuê. Theo đó, các dự án xây dựng nhà ở sinh viên chủ yếu do Nhà nước đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách (Trung ương và địa phương) để cho thuê, đồng thời Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển nhà ở cho sinh viên thuê theo phương thức xã hội hóa được quy định tại Nghị định số 69/2008/NĐ-CP ngày 30/5/2008 của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường. Trong 2 năm 2009-2010 Chính phủ dự kiến dành khoảng 8.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu Chính phủ để đầu tư xây dựng nhà ở cho sinh viên; phấn đấu đến năm 2015 sẽ giải quyết cho khoảng 60% số học sinh, sinh viên có nhu cầu được thuê nhà ở tại các dự án nhà ở sinh viên trên địa bàn cả nước.

II. Tình hình triển khai thực hiện

1. Các dự án đã khởi công và việc giải ngân nguồn vốn trái phiếu:

Thực hiện Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 20/4/2009 của Chính phủ và  Quyết định số 65/2009/QĐ-TTg, Bộ Xây dựng đã ban hành các văn bản hướng dẫn, đôn đốc và trực tiếp kiểm tra việc triển khai thực hiện tại các địa phương. Bộ Xây dựng đã ban hành 06 Thông tư hướng dẫn triển khai thực hiện trong đó có Thông tư số 10/2009/TT-BXD ngày 15/6/2009 hướng dẫn quản lý dự án đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên, nhà ở công nhân khu công nghiệp và nhà ở thu nhập thấp; Thông tư số 13/2009/TT-BXD ngày 30/6/2009 hướng dẫn việc cho thuê, quản lý vận hành nhà ở sinh viên và nhà ở công nhân khu công nghiệp; Thông tư số 17/2009/TT-BXD ngày 30/6/2009 hướng dẫn phương pháp xác định giá cho thuê nhà ở sinh viên được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

Ngày 20/8/2008, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1308/QĐ-TTg phê duyệt Danh mục dự án phát triển nhà ở sinh viên bằng nguồn trái phiếu Chính phủ năm 2009 gồm 88 dự án nhà ở sinh viên của 28 tỉnh, thành phố và hai Bộ Quốc phòng, Bộ Công an với tổng số vốn trái phiếu Chính phủ phân bổ cho các dự án trong năm 2009 là 3.500 tỷ đồng. 

Thực hiện Quyết định số 1308/QĐ-TTg ngày 20/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ, tính đến nay đã có 84 dự án nhà ở cho sinh viên đã được khởi công trên cả nước, các dự án chưa khởi công là:

- Ký túc xá Đại học Lâm Nghiệp (Hà Nội);

- Ký túc xá Đại học Nông Nghiệp (Hà Nội);

- Cụm nhà ở sinh viên tập trung khu 1 (Thái Bình);

- Ký túc xá sinh viên trường Cao đẳng công nghiệp Phúc Yên (Vĩnh Phúc)

Về danh mục các dự án tại thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, sau khi Ủy ban nhân dân các thành phố có quyết định phê duyệt và báo cáo cụ thể về các dự án xây dựng nhà ở sinh viên trên địa bàn, Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành liên quan đã tổ chức rà soát, làm việc trực tiếp và thống nhất danh mục dự án với hai địa phương. Ngày 24/11/2009 Bộ Xây dựng đã có Tờ trình số 104/TTr-BXD gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị phê duyệt danh mục dự án phát triển nhà ở sinh viên tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và điều chỉnh danh mục dự án nhà ở sinh viên cơ sở đào tạo thuộc Bộ Công an bằng nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ năm 2009. Theo đó, trên địa bàn thành phố Hà Nội có 10 dự án với tổng số vốn phân bổ năm 2009 là 625 tỷ đồng và trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh có 05 dự án với tổng số vốn phân bổ năm 2009 là 800 tỷ đồng (bằng số vốn trái phiếu Chính phủ đã được phân bổ năm 2009 theo Quyết định số 1308/QĐ-TTg ngày 20/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ). Như vậy, ngoài 88 dự án đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 1308/QĐ-TTg, thì tại thành phố Hà Nội phát sinh thêm 06 dự án, thành phố Hồ Chí Minh tăng thêm 01 dự án. Do đó, tổng số dự án sẽ là 97 dự án. Trong 15 dự án của hai thành phố này đã có 05 dự án đã khởi công, cụ thể như sau:

- Dự án nhà ở sinh viên tại khu đô thị mới Pháp Vân, Tứ Hiệp (Hà Nội);

- Dự án nhà ở sinh viên tại khu đô thị mới Mỹ Đình II (Hà Nội);

- Ký túc xá cụm Trường tại Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh;

- Ký túc xá Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh;

- Ký túc xá Trường Đại học Tôn Đức Thắng tại thành phố Hồ Chí Minh.

Các dự án nhà ở sinh viên còn lại của hai thành phố cũng đã hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư, sẵn sàng khởi công ngay sau khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ (dự kiến trong tháng 12/2009).

Theo báo cáo của các địa phương, các dự án đã khởi công đều triển khai đảm bảo tiến độ, nhiều dự án đã hoàn thành xây dựng phần móng, đặc biệt một số dự án triển khai sớm đã xây dựng lên tầng 2-3 của công trình. Nhiều địa phương đang tập trung chỉ đạo, triển khai quyết liệt để phấn đấu hoàn thành các dự án sớm trước tiến độ đề ra.

Sau hơn 03 tháng triển khai thực hiện, trong số 84 dự án đã khởi công, có 44 dự án đã thực hiện giải ngân được tổng số vốn là 1.002,4 tỷ đồng. Trong đó nhiều địa phương đã thực hiện giải ngân trên 50% số vốn được phân bổ như Thái Nguyên (76%), Hưng Yên (80%), Quảng Nam (80%), Cần Thơ (50%), Ninh Bình (100%)...Các dự án còn lại đang làm thủ tục giải ngân, dự kiến trong tháng 12/2009 sẽ thực hiện giải ngân đạt khoảng 1.800-2.000 tỷ đồng (thêm khoảng 1.000 tỷ đồng so với số vốn giải ngân được tính đến cuối tháng 11/2009). Một số nguyên nhân việc giải ngân chưa đạt được tiến độ đề ra, cụ thể là:

- Quyết định phê duyệt Danh mục dự án phát triển nhà ở sinh viên bằng nguồn trái phiếu Chính phủ năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ mới ban hành ngày 20/8/2009 (đến nay mới được gần 04 tháng).

- Thông báo kế hoạch vốn trái phiếu Chính phủ bổ sung năm 2009 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành ngày 16/9/2009 (đến nay mới được gần 03 tháng).

- Vốn trái phiếu Chính phủ năm 2009 được phân bổ cho các dự án nhà ở sinh viên tại thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh là 1.425 tỷ đồng (chiếm tới 41%) chưa giải ngân được do chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục dự án.

2. Dự kiến phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ đầu tư cho năm 2010:

Thực hiện Quyết định số 65/2009/QĐ-TTg ngày 24/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng cùng các Bộ, ngành liên quan đang rà soát, tổng hợp danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010 để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt vào cuối tháng 12/2009.

Ngoài các địa phương đã được bố trí vốn trái phiếu Chính phủ trong năm 2009, còn nhiều địa phương khác cũng có số lượng học sinh, sinh viên rất đông và cũng rất khó khăn trong việc giải quyết nhà ở cho học sinh, sinh viên trên địa bàn. Bên cạnh đó, đa số các tỉnh này nguồn vốn ngân sách của tỉnh rất hạn hẹp nên việc bố trí vốn đầu tư từ ngân sách để xây dựng nhà ở cho sinh viên là rất khó khăn. Vì vậy, Bộ Xây dựng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ trong năm 2010  bố trí khoảng 4.800 tỷ đồng  để đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên, theo nguyên tắc:

- Chủ yếu tập trung vốn để tiếp tục hoàn thành các dự án đã được bố trí vốn và triển khai trong năm 2009, đồng thời bổ sung danh mục và bố trí vốn cho các dự án nhà ở sinh viên tại các địa phương chưa được bố trí vốn năm 2009. Theo đó, có 3.978 tỷ đồng phân bổ cho các danh mục chuyển tiếp từ năm 2009 và 822 tỷ đồng phân bổ cho các địa phương chưa được bố trí trong năm 2009. Do vậy, tổng mức vốn trái phiếu Chính phủ đề nghị phân bổ trong năm 2010 là 4.800 tỷ đồng.

- Ưu tiên đầu tư các dự án nhà ở sinh viên theo hướng tập trung theo cụm trường, nhất là tại các địa phương có nhiều sinh viên, nhiều cơ sở đào tạo và có nhu cầu về chỗ ở cho học sinh, sinh viên lớn.

- Chỉ bố trí vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010 cho các dự án đã có quỹ đất sạch, đã có quyết định phê duyệt dự án và sẵn sàng khởi công ngay trong quý I năm 2010.

III. Kiến nghị:

1. Nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra, đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục bố trí vốn ngân sách, trái phiếu Chính phủ để hoàn thành các dự án đã khởi công trong năm 2009 và tiếp tục đầu tư xây dựng trong năm 2010 là 4.800 tỷ đồng, để các dự án này có thể được đưa vào khai thác vận hành vào cuối năm 2010 hoặc đầu năm 2011 và chuẩn bị kế hoạch vốn cho các năm tiếp theo, đảm bảo mục tiêu đến năm 2015 sẽ giải quyết cho khoảng 60% số học sinh, sinh viên có nhu cầu được thuê nhà ở tại các dự án nhà ở sinh viên trên địa bàn cả nước.

2. Các địa phương cần đưa chương trình, chỉ tiêu phát triển nhà ở cho sinh viên, cho công nhân khu công nghiệp, cho người có thu nhập thấp tại đô thị thành chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội hàng năm để triển khai thực hiện; cần quy hoạch, bố trí đầy đủ quỹ đất, phát triển nguồn vốn thông qua thành lập Quỹ tín dụng về nhà ở để triển khai chương trình đồng bộ, hiệu quả.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ ngành liên quan tăng cường việc kiểm tra, đôn đốc các địa phương được phân bổ trái phiếu Chính phủ để đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên, đảm bảo tiến độ xây dựng, sử dụng nguồn vốn đúng mục đích và đạt được hiệu quả cao.

Bộ Xây dựng Kính báo cáo Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội khóa XII tình hình triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nhà ở cho học sinh, sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ trong năm 2009; và đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho ý kiến chỉ đạo để Bộ Xây dựng triển khai các nhiệm vụ tiếp theo./.