Điểm tin VBPL tuần từ 28/11 - 04/12/2025

LuatVietnam.vn gửi đến quý độc giả điểm tin VBPL tuần từ 28/11 – 04/12/2025 với các nội dung nổi bật liên quan đến Luật Dân sự, Luật Hành chính, Luật Ngân hàng.

1. Luật Dân sự

1.1. Hướng dẫn thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự

Ngày 03/11/2025,Thông tư liên tịch 09/2025/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-KTNN-TTCP-BCA-BTP-BTC-BCT-BXD-BYT-BNNMT-BVHTTDL-BDTTG  được ban hành bởi Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Thông tư liên tịch này hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 của Quốc hội về việc thí điểm cho phép Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền dân sự của các nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

Thông tư xác định các đối tượng và lĩnh vực được bảo vệ bao gồm: người dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, đầu tư công, tài sản công, lợi ích công trong lĩnh vực đất đai, tài nguyên, môi trường, hệ sinh thái, di sản văn hóa, an toàn thực phẩm và dược phẩm, quyền lợi người tiêu dùng.

Thông tư này có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

2. Luật Hành chính

2.1. Quy định về phân loại đơn vị hành chính

Ngày 27/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 307/2025/NĐ-CP về việc phân loại đơn vị hành chính, có hiệu lực từ ngày ban hành. Nghị định này quy định tiêu chuẩn, cách tính điểm và thẩm quyền phân loại đơn vị hành chính.

Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được xếp vào đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt. Các thành phố trực thuộc trung ương khác là loại I. Tỉnh và xã được phân thành ba loại: I, II và III. Phường và đặc khu có bốn loại: đặc biệt, I, II và III.

Việc phân loại nhằm đánh giá quy mô, trình độ phát triển của đơn vị hành chính, làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng tổ chức bộ máy và xác định chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức.

Nghị định 307/2025/NĐ-CP có hiệu lực kể từ ngày 27/11/2025.

2.2. Điều chỉnh địa điểm đặt trụ sở của Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực

Ngày 03/12/2025, Tòa án nhân dân tối cao có Quyết định 299/QĐ-TANDTC về việc điều chỉnh địa điểm đặt trụ sở của Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực.

Theo đó, Điều chỉnh địa điểm đặt trụ sở chính của, Toà án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực đã được công bố tại Quyết định 114/QĐ-TANDTC năm 2025.

Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày 03/12/2025.

Các nội dung khác của Quyết định 114/QĐ-TANDTC năm 2025 không thuộc phạm vi đi chỉnh tại Quyết định 299/QĐ-TANDTC năm 2025 vẫn giữ nguyên hiệu lực thì hành.

2.3. Thời hạn lưu trữ hồ sơ, tài liệu trong Tòa án nhân dân từ 01/01/2026

Ngày 15/11/2025, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Thông tư 12/2025/TT-TANDTC quy định về thời hạn lưu trữ hồ sơ, tài liệu trong Tòa án nhân dân, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

Theo đó, hồ sơ vụ án hình sự, vụ án hành chính, vụ việc dân sự, và hồ sơ thi hành án tử hình được lưu trữ vĩnh viễn.

Hồ sơ xét miễn chấp hành hình phạt tù, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù, tha tù trước thời hạn, và tiểu hồ sơ giải quyết đơn đề nghị, kiến nghị, xem xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm có thời hạn lưu trữ 70 năm.

2.4. Thêm 41 cửa khẩu quốc tế cho phép người nước ngoài xuất nhập cảnh bằng thị thực điện tử

Nghị quyết 389/NQ-CP của Chính phủ ban hành và có hiệu lực từ 02/12/2025 đã bổ sung thêm tổng 41 cửa khẩu vào danh sách các cửa khẩu quốc tế cho phép người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh bằng thị thực điện tử được nêu tại Điều 2 Nghị quyết số 127/NQ-CP.

2.5. Sửa đổi quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn

Ngày 02/12/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 310/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 125/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và hóa đơn.

Một số điểm mới đáng chú ý:

- Mở rộng và làm rõ khái niệm vi phạm hành chính về thuế

- Bổ sung các trường hợp bất khả kháng trong xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn

- Bổ sung quy định về đối tượng bị xử phạt

- Sửa đổi quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với tổ chức, cá nhân liên quan

- Sửa đổi quy định về xử phạt hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm, mức phạt không lập hóa đơn theo quy định…

Nghị định này có hiệu lực từ ngày 16/01/2026.

2.6. Danh sách 204 doanh nghiệp do Chi cục Thuế TMĐT trực tiếp quản lý thuế từ 01/01/2026

Ban hành kèm Quyết định 3535/QĐ-CT là danh sách 204 doanh nghiệp sẽ do Chi cục Thuế thương mại điện tử trực tiếp quản lý thuế theo Phụ lục đính kèm.

Chi cục Thuế thương mại điện tử định kỳ 2 năm thực hiện rà soát, đánh giá hiệu quả công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp để báo cáo Cục Thuế bổ sung, thay thế doanh nghiệp thuộc danh sách phân công Chi cục Thuế thương mại điện tử trực tiếp quản lý thuế.

Quyết định 3535/QĐ-CT có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026.

3. Luật Ngân hàng

3.1. Giảm lãi suất cho vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội

Ngày 21/11/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2553/QĐ-TTg về việc điều chỉnh giảm lãi suất cho vay một số chương trình tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội.

Quyết định này áp dụng cho các chương trình tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội, bao gồm các khoản vay còn dư nợ.

- Lãi suất cho vay đối với hộ nghèo và học sinh, sinh viên được điều chỉnh giảm từ 6,6%/năm (0,55%/tháng) xuống còn 6,24%/năm (0,52%/tháng).

- Lãi suất cho vay đối với hộ gia đình sản xuất, kinh doanh và thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn được giảm từ 9,0%/năm (0,75%/tháng) xuống còn 7,8%/năm (0,65%/tháng).

- Lãi suất cho vay cho các dự án cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn được điều chỉnh giảm từ 9,0%/năm (0,75%/tháng) xuống còn 8,4%/năm (0,70%/tháng).

Quyết định này có hiệu lực từ ngày 01/12/2025.

3.2. Quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng

Ngày 14/10/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Thông tư 35/2025/TT-NHNN quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng. Thông tư này có hiệu lực từ ngày ban hành.

Theo đó, ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt bằng nguồn tiền từ thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền trong các trường hợp sau:

- Cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt và được kiểm soát đặc biệt là ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô để chi trả tiền gửi cho người gửi tiền;

- Cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt là ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, công ty tài chính tổng hợp, công ty tài chính chuyên ngành, tổ chức tài chính vi mô để thực hiện phương án phục hồi đã được phê duyệt;

- Cho vay đặc biệt đối với ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt để thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt;

- Cho vay đặc biệt đối với ngân hàng thương mại đã được chuyển giao bắt buộc để thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt trước ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành.

4. Luật Môi trường

4.1. Phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường

Ngày 03/12/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 394/NQ-CP về phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường; giảm thiểu phát sinh, phân loại, thu gom, xử lý rác thải vì một Việt Nam sáng - xanh - sạch - đẹp.

Nghị quyết đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2030

- 100% các phường, xã tổ chức ngày cuối tuần ra quân tổng vệ sinh công cộng tại các khu dân cư, tổ dân phố.

- 100% chính quyền địa phương tổ chức phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân; bố trí đủ các điểm tập kết và thu gom rác thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường, chấm dứt tình trạng đổ, đốt rác thải không đúng quy định tại cộng đồng.

- 100% khu dân cư, tổ dân phố có bổ sung nội dung về bảo vệ môi trường vào hương ước, quy ước; xây dựng, duy trì và nhân rộng mô hình tự quản về môi trường.

- 100% cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đoàn viên, hội viên được phổ biến, quán triệt và gương mẫu tham gia phong trào.

- 95% rác thải sinh hoạt đô thị, 90% rác thải sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý theo quy định; dưới 50% rác thải sinh hoạt được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp so với lượng rác thải sinh hoạt được thu gom; trên 50% các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh được cải tạo, phục hồi môi trường; xóa bỏ các “điểm đen” về ô nhiễm môi trường; 100% các bãi rác tự phát gây ô nhiễm môi trường được đóng cửa, cải tạo, phục hồi môi trường.

- 100% các địa phương huy động hiệu quả các nguồn lực để đầu tư, xây dựng và phát triển phương tiện, trang thiết bị, hạ tầng kỹ thuật phân loại, thu gom, tái chế, xử lý rác thải đồng bộ, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ thân thiện môi trường, kỹ thuật hiện có tốt nhất; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực về quản lý rác thải.